Umowa zamiany nieruchomości ? art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 15 stycznia 2013 r. (data wpływu 17 stycznia 2013 r.), uzupełnionym pismem z dnia 8 kwietnia 2013 r. (data wpływu 9 kwietnia 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie zastosowania zwolnienia podmiotowo-przedmiotowego ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 stycznia 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie zwolnienia podmiotowo-przedmiotowego.

Z uwagi na fakt, że ww. wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 1 i § 4 ustawy Ordynacja podatkowa (jako Wnioskodawcę wskazano trzy osoby), pismem z dnia 2 kwietnia 2013 r. nr ILPB2/436-68/13-2/WM Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów wezwał ww. Zainteresowanych do uzupełnienia wniosku, w szczególności wskazania osoby Wnioskodawcy, w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Zainteresowanych, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez wnioskodawcę nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wskazano, że nieuzupełnienie wniosku w wyznaczonym terminie spowoduje pozostawienie podania bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłano w dniu 2 kwietnia 2013 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 4 kwietnia 2013 r. ?w dniu 8 kwietnia 2013 r.), zaś w dniu 9 kwietnia 2013 r. (data nadania 8 kwietnia 2013 r.) do tut. Organu wpłynęło uzupełnienie wniosku, w którym jako wnioskodawcę wskazano Panią (?).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 21 grudnia 2012 r. Wnioskodawczyni ze swoimi rodzicami podpisała u notariusza umowę zamiany. Zgodnie z ww. umową:

• Wnioskodawczyni nabyła od rodziców nieruchomość w skład, której wchodzą niezabudowana działka i zabudowana budynkiem mieszkalnym ? działka (jest to jedna nieruchomość zapisana w księdze wieczystej KW ?),
• Natomiast rodzice nabyli własność lokalu mieszkalnego zapisanego w księdze wieczystej KW ? .
  
  

Ww. umowa zamiany dokonana została bez spłat i dopłat. Umowa zamiany została dokonana między rodzicami a córką ? a zatem osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy od wskazanej umowy zamiany należny był podatek od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawczyni, od opisanej umowy zamiany nie był należny podatek od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z art. 9 pkt 5 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010.101.649 j.t.) zwalnia się od podatku zamianę budynku mieszkalnego lub jego części, lokali mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość, spółdzielczych własnościowych praw do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: praw do domu jednorodzinnego lub praw do lokalu w małym domu mieszkalnych. Jeżeli stronami są osoby zaliczone do I grupy podatkowej zgodnie z przepisami o podatku od spadków i darowizn.

Powołany przepis, według Wnioskodawczyni ma zastosowanie w przedstawionym stanie faktycznym i pozwala na całkowite odstąpienie od pobrania podatku od czynności cywilnoprawnych. Doszło bowiem do zamiany lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość na nieruchomość zabudowaną budynkiem mieszkalnym. Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawiera definicji ?Budynku? przewidzianej wyłącznie dla celów podatkowych, zatem uzasadnione jest w tym zakresie odniesienie do regulacji prawa cywilnego.

Zgodnie z art. 46 Kodeksu cywilnego, nieruchomość to część powierzchni ziemskiej stanowiąca odrębny przedmiot własności, jak również stanowiąca budynki trwale z gruntem związane. Na podstawie art. 48 Kodeksu cywilnego wyrażającego zasadę superficies solo cedit, wszystko co znajduje się na gruncie jest jego częścią składową. Budynki i inne urządzenia wzniesione na gruncie dzielą los prawny gruntu. Nie jest możliwe zbycie samego budynku z pominięciem gruntu, na którym ten budynek został posadowiony.

W przedmiotowej sprawie budynek jest częścią składową nieruchomości zapisanej w jednej księdze wieczystej i dzieli jej los prawny. Odrębne traktowanie budynku i gruntu nie jest w żaden sposób uzasadnione, a wręcz czyniłoby art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przepisem częściowo pustym, niewykonalnym.

System prawa podatkowego stanowi część polskiego porządku prawnego, z pozostałymi aktami prawnymi stanowi jeden system prawa (tak np. w uzasadnieniu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 22 lipca 2009 r., I SA/Po 492/09). Z tego można wywodzić, iż pojęcie zabudowanej nieruchomości ustalone na gruncie prawa cywilnego należy stosować przy wykładni art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż ustawa ta nie wprowadza regulacji autonomicznej.

Wskazać należy, iż ustawodawca preferuje w art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wzajemne zaspokajanie potrzeb osób blisko spokrewnionych. Według Wnioskodawczyni zbliżony charakter ma regulacja art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. 2009.93.768 j.t.) przewidująca zwolnienie od podatku nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych m.in. przez małżonka, zstępnych, wstępnych przy spełnieniu podanych w tym przepisie warunków. Jest to wprawdzie przykład dotyczący innego podatku, jednakże założyć można racjonalność ustawodawcy i systemowe podejście do przepisów prawa podatkowego.

W wyniku dokonanej między rodzicami a córką zamiany nieruchomości zabudowanej budynkiem oraz lokalu mieszkalnego, doszło do realizacji celów mieszkaniowych w najbliższej rodzinie. Wskazać należy, iż z prawem własności lokalu mieszkalnego związany jest udział w gruncie, jak i budynek posadowiony jest na określonym gruncie. Według Wnioskodawczyni uzasadnione jest traktowanie jako jednej całości zarówno lokalu jak i zabudowanej nieruchomości. Przyjęcie, iż wolą ustawodawcy było zwolnienie od podatku od czynności cywilnoprawnych np. samego budynku, bez uwzględnienia gruntu, z którym jest związany, prowadziłoby do konkluzji, iż wskazana regulacja jest przynajmniej w części pusta, niewykonalna. Jak wyżej wskazano, prawnie nie jest możliwe dokonanie zamiany samego budynku na lokal.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Rzeczami w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. ? Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) są tylko przedmioty materialne. Rzeczy dzielą się na nieruchomości (grunty, budynki oraz części budynków tzw. nieruchomości lokalowe) i na rzeczy ruchome. Przedmiotami zamiany w ujęciu Kodeksu cywilnego oprócz rzeczy mogą być prawa majątkowe. Prawami majątkowymi są przysługujące danej osobie prawa do korzystania i rozporządzania określoną rzeczą lub prawem ustanowionym na tej rzeczy.

Na podstawie art. 603 Kodeksu cywilnego przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. W myśl art. 604 Kodeksu cywilnego do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży. Stosownie natomiast do art. 555 Kodeksu cywilnego przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży energii oraz do sprzedaży praw.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 4 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i w przypadku umowy zamiany ciąży na stronach tej czynności.

Podstawę opodatkowania przy umowie zamiany w myśl ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi różnica wartości rynkowych zamienianych lokali lub praw do lokali (art. 6 ust. 1 pkt 2 lit.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stawka podatku od umowy zamiany własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym wynosi 2%,

W związku z powyższym, umowa zamiany podlega generalnie obowiązkowi zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Niezależnie od powyższego, w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy, np. umowa zamiany, jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 9 pkt 5 tej ustawy zwalnia się od podatku zamianę budynku mieszkalnego lub jego części, lokali mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość, spółdzielczych własnościowych praw do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: praw do domu jednorodzinnego lub praw do lokalu w małym domu mieszkalnym, jeżeli stronami umowy są osoby zaliczone do I grupy podatkowej zgodnie z przepisami o podatku od spadków i darowizn.

W związku z powyższym stwierdza się, iż z treści przepisu art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, że aby skorzystać z powyższego zwolnienia muszą wystąpić łącznie następujące przesłanki:

1. musi zostać zawarta wyłącznie umowa zamiany, a zatem umowa określona w art. 603 Kodeksu cywilnego i
2. przedmiotem umowy zamiany musi być:
   • budynek mieszkalny lub jego część albo
   • lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość albo
   • spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego albo
   • wynikające z przepisów prawa spółdzielczego: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym i
3. stronami umowy zamiany muszą być osoby zaliczone do I grupy podatkowej zgodnie z przepisami o podatku od spadków i darowizn.
   
   

Przez przepisy o podatku od spadków i darowizn rozumie się ustawę z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.).

W myśl art. 14 ust. 2 wymienionej ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 tej ustawy do I grupy podatkowej zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że w 2012 r. Wnioskodawczyni zawarła z rodzicami umowę zamiany lokalu mieszkalnego dla którego właściwy sąd prowadzi księgę wieczystą na nieruchomość składającą się z dwóch działek gruntu z których jedna jest zabudowana budynkiem mieszkalnym. Z tytułu przedmiotowej umowy jej strony nie dokonały na swoją rzecz spłat i dopłat.

Mając na uwadze wskazane powyżej okoliczności oraz zapis art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zgodzić się należy ze stanowiskiem Wnioskodawczyni, wedle którego od analizowanej umowy zamiany podatek od czynności cywilnoprawnych nie był należny.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.