Podatek od spadków i darowizn w zakresie zwolnienia podmiotowego.

Podatek od spadków i darowizn w zakresie zwolnienia podmiotowego.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 30 marca 2011 r. (data wpływu 6 kwietnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zwolnienia podmiotowego ? jest nieprawidłowe.

Porady prawne

UZASADNIENIE

W dniu 6 kwietnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zwolnienia podmiotowego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Córka Wnioskodawcy podpisała umowę przedwstępną na zakup nowego mieszkania od dewelopera. Wnioskodawca zamierza dokonać na jej rzecz zwolnionej z podatku darowizny w celu sfinansowania ww. zakupu.

W związku z tym Zainteresowany podpisał z bankiem umowę na przyznanie mu kredytu hipotecznego na kwotę 200 000,00 zł w celu uzupełnienia wpłat córki na zakup mieszkania. Wpłaty finansowane kredytem hipotecznym będą przekazane w trzech transzach bezpośrednio na rachunek dewelopera (do 30.09.2011 r.) z pominięciem rachunku bankowego Wnioskodawcy, co uniemożliwia mu udokumentowanie darowizny dokumentem potwierdzającym wpłatę środków na rachunek bankowy córki.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w związku z tym dokumentem potwierdzającym przedmiotową darowiznę podlegającą zwolnieniu od podatku mogą być dokumenty potwierdzające przelewy środków (kolejnych transz) na rachunek bankowy dewelopera z tytułu spłaty zobowiązań córki Wnioskodawcy...

Zdaniem Wnioskodawcy, dokumenty potwierdzające wpłaty środków na rachunek dewelopera z tytułu zakupu mieszkania przez jego córkę finansowane uzyskanym przez niego kredytem hipotecznym w wystarczający sposób dokumentują akt darowizny podlegający zwolnieniu od podatku. Z uwagi na procedury bankowe nie ma technicznych możliwości transferu przyznanych na zakup mieszkania środków poprzez rachunek bankowy Wnioskodawcy bądź jego córki. W podobnym przypadku orzekł NSA w sentencji wyroku z dnia 7 kwietnia 2010 r., sygn. akt II FSK 1952/08.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: darowizny i polecenia darczyńcy.

Art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, iż obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje - przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że z tytułu planowanej darowizny środków pieniężnych na Wnioskodawcy jako darczyńcy nie będzie ciążył obowiązek podatkowy.

Stosownie do art. 7 ust. 1-2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru. Jeżeli spadkobierca i zapisobierca lub obdarowany został obciążony obowiązkiem wykonania polecenia lub zapisu, wartość obciążenia z tego tytułu stanowi ciężar spadku (zapisu) lub darowizny, o ile polecenie zostało wykonane.

Według art. 9 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9 637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej. W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według skal określonych w art. 15 ust. 1 ustawy. W przypadku nabywców zaliczanych do I grupy podatkowej skala ta wynosi:

Podstawa obliczenia podatku w złotych Podatek wynosi
ponad do
85 52818% minus kwota zmniejszająca podatek 556 zł 02 gr
85 528 14 839 zł 02 gr + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł


Jednakże zgodnie z art. 4a ust.1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

  1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
  2. udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 (tj. dla I grupy podatkowej 9 637 zł) - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.


Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych winno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz. U. Nr 243, poz. 1762 z późn. zm.).

Z kolei w myśl art. 4a ust. 4 przedmiotowej ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków jedynie, gdy:

  1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
  2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.


W cytowanych przepisach nie zostały wyszczególnione ani rodzaj, czy charakter darowanych składników majątku objętych zwolnieniem, ani sposób, czy czas ich użytkowania jak również ich maksymalna wartość. Należy jednak mieć na uwadze, że podstawowym kryterium uprawniającym do skorzystania ze zwolnienie, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest zakwalifikowanie obdarowanego jako jednej z osób wymienionych w tym przepisie, oraz w przypadku, gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne w kwocie wyższej niż 9 637 zł, udokumentowania przez obdarowanego ich otrzymania jednym z trzech przewidzianych przez ustawodawcę sposobów.

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, przedmiotowe nabycie podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej - art. 4a ust. 3 ww. ustawy.

Wówczas zastosowanie znajduje art. 17a ust. 1 ww. ustawy, na podstawie, którego podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2 (obowiązek składania zeznań podatkowych nie dotyczy przypadków, w których podatek jest pobierany przez płatnika), złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że córka Wnioskodawcy zamierza zakupić mieszkanie. W związku z powyższym Wnioskodawca planuje, ze środków pochodzących z kredytu hipotecznego, dokonać na jej rzecz darowizny środków pieniężnych. Jednakże ww. środki pieniężne zostaną przekazane w trzech transzach bezpośrednio na rachunek bankowy dewelopera.

Na tle powyższego zauważyć należy, iż istota przedmiotowej sprawy sprowadza się do kwestii, czy opisana we wniosku planowana darowizna środków pieniężnych będzie właściwie udokumentowana dla celów zwolnienia od podatku od spadków i darowizn określonego w art. 4a ust. 1 tej ustawy, tym samym, czy darowizna ta korzysta ze zwolnienia podmiotowego określonego w ww. przepisie.

Zdaniem, tut. Organu odpowiedź na powyższe pytanie jest negatywna, bowiem poczynione do tej pory rozważania prowadzą do wniosku, że analizowany przepis - art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn - czyni zadość założeniom ustawodawcy jakie legły u podstaw wprowadzenia w życie ww. przepisu, tj. zwolnienia od podatku najbliższej rodziny darczyńcy i uszczelnienia systemu podatkowego poprzez eliminację fikcyjnych umów darowizn. Za słusznością przyjętego stanowiska przemawia również fakt umiejscowienia spornego przepisu w tej samej jednostce redakcyjnej, co wprowadzający omawiane zwolnienie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wspomniany zabieg legislacyjny ustawodawcy jednoznacznie przesądza o tym, że obowiązek udokumentowania przez obdarowanego otrzymania środków pieniężnych dowodem przekazania na jego rachunek bankowy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym jest immanentnie związany z samym zwolnieniem podatkowym określonym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W konsekwencji, w każdej sytuacji, gdy nie dochodzi do spełnienia dyspozycji analizowanego przepisu omawiane zwolnienie nie przysługuje.

Stąd w analizowanej sprawie tut. Organ podziela powszechnie reprezentowany w orzecznictwie pogląd - wyrażony, m.in. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 lutego 2010 r. sygn. akt VIII SA/Wa 622/09, zgodnie z którym wykładni przepisów wprowadzających ulgi lub zwolnienia podatkowe albo wprowadzających inne wyjątki od konstytucyjnych zasad równości i powszechności opodatkowania, należy dokonywać w sposób ścisły. Wynika to z utrwalonego w orzecznictwie sądowym poglądu (zob. wyrok NSA z 13 stycznia 1994 r., sygn. akt SA/Po 1598/93, MoPod 1994 r. nr 10 s. 313 oraz wyrok NSA z 13 lipca 2001 r., I SA/Gd 112/99, niepubl.; wyroki WSA w Warszawie: z 21 listopada 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 721/07; z 17 września 2008 r., VIII SA/Wa 164/08 i przywołane w ich uzasadnieniach orzeczenia). Podobnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, który w wyroku z dnia 15 lipca 2009 r. sygn. akt III SA/Po 302/09 stwierdził, że ?Ulga podatkowa jako określony rodzaj zwolnienia od obowiązku uiszczenia podatku jako należności publicznoprawnej ma co do swej istoty charakter wyjątkowy (jako wyjątek od powszechnej reguły nakazującej płacenie zobowiązań podatkowych - zgodnie z art. 84 Konstytucji RP). Z uwagi na powyższe instytucja zwolnienia podatkowego winna być interpretowana wąsko, a sądy administracyjne nie powinny dążyć do uzupełniania przepisów dotyczących ulg podatkowych w drodze wykładni celowościowej. Tylko sam ustawodawca ma swobodne prawo w kształtowaniu odstępstw tego rodzaju.?

Powyższy postulat, tj. zakaz uzupełnienia przepisów dotyczących ulg podatkowych w drodze wykładni celowościowej, zdaniem tut. Organu należy również odnieść do organów podatkowych.

Zatem, skoro środki pieniężne będące przedmiotem darowizny nie wpłyną na rachunek bankowy córki Wnioskodawcy, lecz wprost na rachunek bankowy dewelopera, to opisana we wniosku darowizna będzie, dla celów podatkowych wadliwie udokumentowana. W konsekwencji, nie zostanie spełniony warunek określony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn co oznacza, że opisana we wniosku darowizna środków pieniężnych podlegać będzie opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej. Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Niemniej jednak należy mieć na uwadze, że stosownie do art. 5 ww. ustawy z tytułu opisanej we wniosku darowizny na Wnioskodawcy jako darczyńcy nie będzie ciążył obowiązek podatkowy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do powołanego przez Wnioskodawcę wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie reprezentującego odmienne stanowisko w stosunku do przyjętego w niniejszej interpretacji indywidualnej wskazać należy, iż teza tego orzeczenia nie może wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii. Ponadto, zaprezentowane w nim stanowisko nie jest powszechnie reprezentowane w judykaturze, jako przykład wskazać należy na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 września 2010 r. sygn. akt. II FSK 818/09, i przedstawione w nim zdanie odrębne. Wyjaśnić również należy, iż tut. Organ nie odniósł do tezy przywołanego we wniosku orzeczenia, gdyż nie jest zobligowany do polemiki z poglądami wyrażonymi w wyrokach. Działanie takie prowadziłoby do formułowania glos krytycznych do wyroków, czego niewątpliwie organowi czynić nie wolno (wyrok Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu z dnia 21 września 2007 r. sygn. akt I SA/Wr 973/07).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika