Przeniesienie wierzytelności i zwolnienie z długu.

UZASADNIENIE

W dniu 2 kwietnia 2012 r. złożono do Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie Biura Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku podatkowego.

Pismem z dnia 10 kwietnia 2012 r. nr IPPB2/071-5/12-2/AF Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie ? działając na podstawie art. 170 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa ? przekazał zgodnie z właściwością wniosek do rozpatrzenia Dyrektorowi Izby Skarbowej w Poznaniu.

Wyjaśnić bowiem należy, że zgodnie ze znowelizowanym art. 14a ustawy Ordynacja podatkowa, z dniem 1 lipca 2007 r. organem właściwym do dokonywania interpretacji przepisów prawa podatkowego został Minister Finansów.

Natomiast, stosownie do art. 14b § 6 Ordynacji podatkowej Minister Finansów upoważnił ? w drodze ww. rozporządzenia ? dyrektorów pięciu izb skarbowych do wydawania interpretacji indywidualnych w jego imieniu i w ustalonym zakresie, określając jednocześnie właściwość rzeczową i miejscową upoważnionych organów.

W analizowanym przypadku, właściwym miejscowo organem podatkowym do wydania pisemnej interpretacji od dnia 1 lipca 2007 r. jest ? w związku z § 6 ww. rozporządzenia ? Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych określonych w art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, w związku z powyższym pismem z dnia 19 czerwca 2012 r. nr ILPB2/436-82/12-3/WS, wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Jednocześnie poinformowano Wnioskodawcę, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ, a jego uzupełnieniem nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 19 czerwca 2012 r., skutecznie doręczono dnia 26 czerwca 2012 r., zaś w dniu 3 lipca 2012 r. (data nadania 29 czerwca 2012 r.), do tut. organu wpłynęła odpowiedź, w której Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Sp. z o.o. (zwana dalej ?Spółką?) jest wierzycielem Spółki 1 z tytułu nie dokonania zapłaty za dostawy towarów (Spółka 1 jest dłużnikiem Spółki). Spółka 1 jest wierzycielem Spółki 2 z tytułu świadczeń wykonanych tytułem łączącej je Przedwstępnej Umowy Sprzedaży nieruchomości (Spółka 2 jest dłużnikiem Spółki 1), jak i dłużnikiem Spółki 2 z tytułu brakującej kwoty do zapłaty tytułem rozliczenia ww. Przedwstępnej Umowy Sprzedaży (Spółka 1 jest dłużnikiem Spółki 2). W dniu 21 października 2011 r. Spółka przystąpiła do umowy przeniesienia wierzytelności i przejęcia długu. W wyniku tej umowy, Spółka 1 przeniosła na Spółkę prawa i obowiązki wynikające z Przedwstępnej Umowy Sprzedaży, za zgodą Spółki 2, tytułem zwolnienia jej z długu wobec Spółki. Pomimo wątpliwości, notariusz, jako płatnik, pobrał podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości obliczonej według stawki podatkowej 1%. Zawarcie przedmiotowej umowy nastąpiło w oparciu o przepis art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w wyniku opisanej czynności prawnej powstał obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w szczególności, czy Spółka była zobowiązana do zapłaty tego podatku?

Zdaniem Wnioskodawcy, zawarcie przedmiotowej umowy przeniesienia zostało dokonane na zasadzie określonej zgodnie z art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) (datio in solutum) i nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Tym samym czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem. Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych mogą podlegać natomiast czynności cywilnoprawne, w związku z zawarciem których zostanie sporządzona umowa, o ile będą to czynności wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) podatkowi temu podlegają:

1. następujące czynności cywilnoprawne:
   1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
   2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
   3. (uchylona),
   4. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
   5. umowy dożywocia,
   6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
   7. (uchylona),
   8. ustanowienie hipoteki,
   9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
   10. umowy depozytu nieprawidłowego,
   11. umowy spółki;
2. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
3. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.
   
   

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Umowa oparta na cywilnoprawnej konstrukcji świadczenia w miejsce wykonania (datio in solutum) określane również jako ? świadczenie zamiast wypełnienia ? jest formą umowy uregulowanej w art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.? Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem (zdanie pierwsze), jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Celem datio in solutum jest zatem wygaśnięcie istniejących pomiędzy stronami zobowiązań poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania - poza umową stron - jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca ? Spółka, jest wierzycielem innej Spółki - Spółka 1, z tytułu nie dokonania zapłaty za dostawy towarów (Spółka 1 jest dłużnikiem Spółki). Spółka 1 jest wierzycielem kolejnej Spółki ? Spółka 2, z tytułu świadczeń wykonanych tytułem łączącej je Przedwstępnej Umowy Sprzedaży nieruchomości (Spółka 2 jest dłużnikiem Spółki 1), jak i dłużnikiem Spółki 2 z tytułu brakującej kwoty do zapłaty tytułem rozliczenia ww. Przedwstępnej Umowy Sprzedaży (Spółka 1 jest dłużnikiem Spółki 2). W dniu 21 października 2011 r. Spółka przystąpiła do umowy przeniesienia wierzytelności i przejęcia długu. W wyniku tej umowy, Spółka 1 przeniosła na Spółkę prawa i obowiązki wynikające z Przedwstępnej Umowy Sprzedaży, za zgodą Spółki 2, tytułem zwolnienia jej z długu wobec Spółki. Zawarcie przedmiotowej umowy nastąpiło w oparciu o przepis art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Reasumując stwierdza się, iż przedstawiona we wniosku czynność nie należy do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. W związku z powyższym Spółka nie była zobowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych z ww. tytułu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.