Czy przelew wierzytelności w rozumieniu art. 509 Kodeksu cywilnego dokonany na osobę trzecią ? osobę (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przedstawione we wniosku z dnia 15 maja 2009 r. (data wpływu 21 maja 2008 r.), uzupełnionym pismem z dnia 10 czerwca 2009 r. (data wpływu 15 czerwca 2009 r.) oraz pismem z dnia 10 lipca 2009 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży wierzytelności ? jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 maja 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca zawarł z osobą prawną mającą siedzibę poza terytorium RP umowę sprzedaży maszyny. Na mocy powyższej umowy Zainteresowany sprzedał maszynę za określoną w umowie cenę.

Cena miała zostać zapłacona w terminie kilku miesięcy po zawarciu umowy.

Zapłata ceny nastąpić miała na rachunek bankowy Wnioskodawcy prowadzony przez bank z siedzibą w Hiszpanii.

Mimo, że wierzytelność o zapłatę ceny za sprzedaną maszynę stała się wymagalna ? na dzień sporządzenia niniejszego wniosku - cena nie została zapłacona.

W związku z powyższym Wnioskodawca chce przelać wierzytelność o zapłatę ceny za sprzedaną maszynę na inną osobę prawną mającą siedzibę poza terytorium RP.

Wierzytelność ma być przeniesiona za wynagrodzeniem (sprzedaż) w drodze umowy zawartej poza granicami RP.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy przelew wierzytelności w rozumieniu art. 509 Kodeksu cywilnego dokonany na osobę trzecią ? osobę prawną mającą siedzibę poza terytorium RP ? przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą na terytorium RP ? podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych ? w sytuacji, gdy umowa zostaje zawarta poza granicami RP, a przelewana wierzytelność dotyczy zapłaty ceny, która nastąpić miała na rachunek bankowy prowadzony przez bank z siedzibą w Hiszpanii...

Zdaniem Wnioskodawcy, przelew wierzytelności w rozumieniu art. 509 Kodeksu cywilnego dokonany na osobę trzecią ? osobę prawną mającą siedzibę poza terytorium RP ? przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą na terytorium RP nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych ? jeżeli umowa zostaje zawarta poza granicami RP, a przelewana wierzytelność dotyczy zapłaty ceny, która nastąpić miała na rachunek bankowy prowadzony przez bank z siedzibą w Hiszpanii.

Przelew wierzytelności za wynagrodzeniem można uznać za sprzedaż prawa majątkowego w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jednakże zgodnie z art. 1 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy, czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, jeżeli ich przedmiotem są prawa majątkowe wykonywane na terytorium RP.

Zdaniem Wnioskodawcy w niniejszym stanie prawnym można twierdzić, iż wierzytelność jest wykonywana na terytorium RP. Przelew wierzytelności ma bowiem dotyczyć wierzytelności o zapłatę ceny za sprzedaną maszynę.

Cena miała być natomiast zapłacona na rachunek bankowy prowadzony przez bank z siedzibą w Hiszpanii ? stąd nie sposób stwierdzić, iż zobowiązanie miało być wykonane na terytorium RP.

Skoro Wnioskodawcy przysługuje wierzytelność (prawo majątkowe), która ma być wykonywana za granicą ? to tym samym przelew takiej wierzytelności nie może być wykonywany na terytorium RP ? a co za tym idzie, czynność taka nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 1) ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki,
• umowy darowizny
• w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat i dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki (akty założycielskie);
  
  

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, a także ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2 (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. ? Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że czynnością stanowiącą podstawę cesji może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inne umowy zobowiązujące do przeniesienia wierzytelności.

Podkreślić należy, że umowa cesji jako nie wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie np. umowy sprzedaży.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że wierzytelność ma być przeniesiona za wynagrodzeniem (sprzedaż) w drodze umowy zawartej poza granicami RP.

Stosownie do postanowień art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych opodatkowaniu tym podatkiem podlegają m.in. umowy sprzedaży.

Biorąc powyższe pod uwagę, umowa przelewu wierzytelności dokonana w formie sprzedaży, może co do zasady podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do kwestii miejsca zawarcia umowy i wiążących się z tym konsekwencji podatkowych w podatku od czynności cywilnoprawnych należy stwierdzić, że w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych sformułowano warunki, które muszą zostać spełnione, aby konkretna czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy podlegała podatkowi.

Czynności cywilnoprawne zawarte w katalogu zamkniętym określonym w art. 1 wymienionej ustawy, podlegają omawianemu podatkowi od czynności cywilnoprawnych o ile spełniają przesłanki zawarte w art. 1 ust. 4 cytowanej ustawy.

Zgodnie z powyższym artykułem czynności cywilnoprawne, w tym umowy sprzedaży podlegają omawianemu podatkowi, jeżeli ich przedmiotem są:

1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z art. 1 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy nieistotne są inne okoliczności związane ze stronami samej czynności. Dla opodatkowania w Polsce nie ma znaczenia obywatelstwo stron konkretnej czynności cywilnoprawnej, ani ich miejsce zamieszkania, a także inne okoliczności, w których zostaje dokonana umowa, a zwłaszcza miejsce jej zawarcia. Warunkiem jest jednak, że będące jej przedmiotem rzeczy znajdują się na terytorium Polski, albo gdy jej przedmiotem są prawa majątkowe ? wykonywane na jej terytorium.

Natomiast zgodnie z art. 1 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy podatkowi podlegają czynności wskazane w ustawie, gdy ich przedmiotem są rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, ale jeżeli są spełnione łącznie dwie przesłanki:

• nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• oraz objęta zakresem przedmiotowym ustawy czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
  
  

Należy zauważyć, iż dla opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych obydwa warunki muszą być spełnione kumulatywnie. Jeżeli zostanie spełniony tylko jeden z nich, nie powstanie obowiązek podatkowy.

Miejsce wykonywania prawa majątkowego podlega określeniu z uwzględnieniem art. 454 § 1 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że jeżeli miejsce spełnienia świadczenia nie jest oznaczone ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione w miejscu, gdzie w chwili powstania zobowiązania dłużnik miał zamieszkanie lub siedzibę. Jednakże świadczenie pieniężne powinno być spełnione w miejscu zamieszkania lub w siedzibie wierzyciela w chwili spełnienia świadczenia; jeżeli wierzyciel zmienił miejsce zamieszkania lub siedzibę po powstaniu zobowiązania, ponosi spowodowaną przez tę zmianę nadwyżkę kosztów przesłania.

Jeżeli zobowiązanie ma związek z przedsiębiorstwem dłużnika lub wierzyciela, o miejscu spełnienia świadczenia rozstrzyga siedziba przedsiębiorstwa (art. 454 § 2).

W ustawie przewidziano jednak sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do regulacji art. 2 pkt 4 przywołanej ustawy, nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
      - umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
      - umowy spółki i jej zmiany,
      - umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
   
   

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zawarł z osobą prawną mającą siedzibę poza terytorium RP umowę sprzedaży maszyny. Na mocy powyższej umowy Zainteresowany sprzedał maszynę za określoną w umowie cenę. Cena miała zostać zapłacona w terminie kilku miesięcy po zawarciu umowy.

Zapłata ceny nastąpić miała na rachunek bankowy Wnioskodawcy prowadzony przez bank z siedzibą w Hiszpanii.

Mimo, że wierzytelność o zapłatę ceny za sprzedaną maszynę stała się wymagalna - cena nie została zapłacona.

W związku z powyższym Wnioskodawca chce przelać wierzytelność o zapłatę ceny za sprzedaną maszynę na inną osobę prawną mającą siedzibę poza terytorium RP.

Wierzytelność ma być przeniesiona za wynagrodzeniem (sprzedaż) w drodze umowy zawartej poza granicami RP.

W przedmiotowej sprawie przedmiotem umowy sprzedaży są wierzytelności własne przysługujące Wnioskodawcy jako wierzycielowi, który dopiero w wyniku zawarcia umowy sprzedaży zbędzie przysługującą Mu wierzytelność na rzecz innego podmiotu.

Zatem wierzytelność będąca przedmiotem umowy sprzedaży jest prawem majątkowym wykonywanym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Mając na uwadze opisane we wniosku zdarzenie przyszłe i przytoczone przepisy prawne stwierdzić należy, iż umowa sprzedaży wierzytelności zawarta poza granicami RP, której przedmiotem są prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, na podstawie art. 1 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

• Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach

• art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Referencje

IPPB2/436-359/10-5/MZ, interpretacja indywidualna