Czy Spółka jest zobowiązana do podatkowego rozliczenia zysku/straty wynikających z zamknięcia kontraktu (...)

UZASADNIENIE

W dniu 25 marca 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie rozliczenia wyniku finansowego wynikającego z zamknięcia kontraktu terminowego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka zawiera kontrakty terminowe na zakup waluty Euro ze swoją spółką ? matką.

Kontrakty terminowe mają na celu zabezpieczenie Spółki przed ryzykiem walutowym związanym z emisją przez Spółkę obligacji w Euro.

Na mocy zawieranych kontraktów terminowych spółka ? matka zobowiązuje się sprzedać na rzecz Spółki i odpowiednio Spółka zobowiązuje się zakupić od spółki ? matki określoną ilość waluty Euro w określonym dniu po z góry określonym kursie. Kontrakty terminowe są zawierane z reguły na okres trzech miesięcy.

Dzień zawarcia kontraktu terminowego jest określony w umowie jako ?trade date?, a dzień zamknięcia kontraktu określony jest jako ?value date?.

W dniu zamknięcia kontraktu dochodzi do ustalenia zysku albo straty zrealizowanej przez Spółkę. Zysk albo strata są liczone jako różnica między kursem Euro ustalonym w kontrakcie terminowym, a kursem Euro obowiązującym na rynku w dniu zamknięcia kontraktu.

Jeżeli w dniu zamknięcia kontraktu kurs Euro jest wyższy niż ustalony w kontrakcie, Spółka wykazuje zysk na transakcji, jeżeli kurs Euro jest niższy, Spółka odpowiednio wykazuje stratę na transakcji. Zarówno zysk, jak i strata są wykazywane w księgach Spółki.

Zgodnie z treścią kontraktu terminowego jego rozliczenie może nastąpić w dwóch formach:

  - poprzez zakup określonej ilości Euro,

  - poprzez rozliczenie zysku lub straty na transakcji.

W chwili zamknięcia kontraktu (?value date?) strony rozliczają wynik finansowy na danym kontrakcie, ale nie dokonują faktycznego rozliczenia transakcji rozumianego jako przelew środków pieniężnych.

Faktyczne rozliczenie wyników na kontraktach terminowych następuje w terminie późniejszym ustalonym wspólnie przez obie strony. Wówczas dochodzi do wypłaty stosownej różnicy pomiędzy sumą zysków i strat osiągniętych na poszczególnych kontraktach terminowych zabezpieczających emisje obligacji.

W okresie od zamknięcia danego kontraktu terminowego do dnia jego rozliczenia rozumianego jako przelew środków pieniężnych (vide akapit powyżej) od kwot stanowiących wyniki na poszczególnych kontraktach terminowych naliczane są odsetki.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Spółka jest zobowiązana do podatkowego rozliczenia zysku/straty wynikających z zamknięcia kontraktu terminowego w dniu jego zamknięcia pomimo braku faktycznej realizacji kontraktu rozumianej jako zapłata...

Zdaniem Wnioskodawcy, ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera szczególnych regulacji w zakresie określenia momentu powstania przychodu z tytułu realizacji kontraktu terminowego.

Art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi, że przychodami są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

Zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, za przychody związane z działalnością gospodarczą uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane.

W chwili zamknięcia kontraktu terminowego (?value date?) i wykazania przez Spółkę zysku dochodzi do powstania zobowiązania po stronie spółki ? matki do zapłaty kwoty równej różnicy pomiędzy wartością Euro ustaloną w kontrakcie i wartością Euro w dniu zamknięcia kontraktu.

W konsekwencji, w świetle art.12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, po stronie Spółki powstaje przychód należny.

Art. 12 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi, iż za datę powstania przychodu uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c ? 3e, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

1. wystawienia faktury albo
2. uregulowania należności.

W związku z powyższym, za datę powstania przychodu uważa się m. in. dzień wykonania usługi. Dzień realizacji kontraktu należy uznać, za dzień wykonania usługi zabezpieczenia kursu walutowego przez spółkę ? matkę na rzecz Spółki.

W konsekwencji, przychód z tytułu zysku wykazanego na kontrakcie terminowym przez Spółkę, pomimo braku faktycznej zapłaty należności powstanie w chwili zamknięcia kontraktu (?value date?).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Zgodnie z art. 16 ust. 1b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ilekroć w ustawie jest mowa o pochodnych instrumentach finansowych, rozumie się przez to prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny towarów, walut obcych, waluty polskiej, złota dewizowego, platyny dewizowej lub papierów wartościowych, albo od wysokości stóp procentowych lub indeksów, a w szczególności opcje i kontrakty terminowe.

Jak wynika z powyższego, kontrakty terminowe zawierane przez Spółkę są instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych ? do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo z ich odpłatnego zbycia.

Strata wykazana przez Spółkę jest kosztem (wydatkiem) jaki ostatecznie Spółka musi ponieść w związku z zawarciem kontraktu terminowego zabezpieczającego ryzyko walutowe. W konsekwencji, strata wykazana przez Spółkę w dniu zamknięcia kontraktu terminowego stanowi wydatek na nabycie tego instrumentu finansowego.

W chwili zamknięcia kontraktu terminowego (?value date?) dochodzi do określenia wyniku transakcji ? straty lub zysku. W przypadku powstania straty, Spółka jest zobowiązana do zapłaty jej wartości na rzecz spółki ? matki. W konsekwencji, dzień zamknięcia kontraktu terminowego (?value date?) jest dniem realizacji praw wynikających z tego instrumentu finansowego niezależnie od faktu, iż faktyczna zapłata kwoty straty następuje dopiero w przyszłości.

W związku z powyższym, strata wykazana przez Spółkę w wyniku kontraktu terminowego powinna być rozliczona jako koszt podatkowy w chwili zamknięcia tego kontraktu (?value date?), a nie w chwili dokonania zapłaty tej kwoty.

Mając na uwadze, iż:

  - zysk wykazany przez Spółkę w chwili zamknięcia kontraktu terminowego stanowi przychód należny za wykonaną usługę,

  - strata wykazana przez Spółkę w chwili zamknięcia kontraktu terminowego stanowi wydatek na nabycie instrumentu pochodnego,

  - zamknięcie kontraktu terminowego stanowi moment realizacji wynikających z niego praw,

  - wykazany przez Spółkę zysk albo strata stanowią odpowiednio przychód albo koszt podatkowy w dniu zamknięcia kontraktu terminowego (?value date?) i w tym dniu powinny być przez Spółkę rozliczone podatkowo.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 16 ust. 1b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), ilekroć w ustawie jest mowa o pochodnych instrumentach finansowych, rozumie się przez to prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny towarów, walut obcych, waluty polskiej, złota dewizowego, platyny dewizowej lub papierów wartościowych, albo od wysokości stóp procentowych lub indeksów, a w szczególności opcje i kontrakty terminowe.

Stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Natomiast na podstawie art. 12 ust. 3 tej ustawy, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 3, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c - 3e, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

1. wystawienia faktury albo
2. uregulowania należności (art.12 ust. 3a ww. ustawy).

Objęte powyższym przepisem przychody muszą być zatem następstwem prowadzonej działalności gospodarczej. Zatem między przychodem, a działalnością gospodarczą musi istnieć związek skutkujący powstaniem przychodu. Określenie ?związane z działalnością gospodarczą? pojmuje się dość szeroko, tym samym uznając, iż przychodami z tego źródła są nie tylko przychody będące bezpośrednim wynikiem tej działalności, ale także przychody z każdej innej działalności z nią związanej, w tym w szczególności z tytułu niektórych operacji finansowych. Przychodami należnymi, które to określenie nie zostało zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, są przychody, które w następstwie działalności gospodarczej stały się należnością (wierzytelnością), chociaż faktycznie jeszcze ich nie uzyskano. Oznacza to, że opodatkowanie rozszerzone zostało także na przychody, które zgodnie z ich zaksięgowaniem, powinny wpłynąć do podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, lecz jeszcze to nie nastąpiło, co jest konsekwencją oparcia opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej na tzw. zasadzie memoriałowej.

Z przestawionego przez Spółkę stanu faktycznego wynika, iż zawiera ona ze spółką - matką kontrakty terminowe.

Dzień zamknięcia kontraktów określany jest jako ?value date?. W tym momencie strony kontraktów rozliczają ich wynik finansowy, ale nie dokonują przelewu środków pieniężnych. Faktyczne rozliczenie kontraktów rozumiane właśnie jako przelew środków pieniężnych następuje w innym terminie, który ustalają między sobą strony. Za okres pomiędzy dniem zamknięcia kontraktów, a ich faktycznym rozliczeniem naliczane są odsetki.

Zatem w przypadku, gdy strony kontraktów dokonują jego rozliczenia finansowego stanowiącego różnicę między bieżącą wartością instrumentu bazowego (kursu waluty Euro), a jego wartością określoną w kontrakcie, stosownie do art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przychód należny powstaje w dacie realizacji kontraktu, która w opisanym zdarzeniu przyszłym określona została jako ?value date?.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, której celem jest osiągnięcie przychodów, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

Rozpatrując jednak kwestię kosztów podatkowych w oparciu o ww. przepis ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych należy jednak mieć na uwadze postanowienia art. 16 ust. 1 tej ustawy.

Natomiast na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 8b ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych - do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia - o ile wydatki te, stosownie do art. 16g ust. 3 i 4, nie powiększają wartości początkowej środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Generalna zasada wynikająca z powyższej regulacji stanowi, iż wydatki związane z nabyciem instrumentów pochodnych podlegają zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów w momencie realizacji praw wynikających z danego instrumentu. Należy jednak przy tym wspomnieć, że jeżeli nabycie pochodnego instrumentu finansowego służy zabezpieczeniu transakcji nabycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, to stosownie do art. 16g ust. 3 tej ustawy wszelkie wydatki poniesione w celu nabycia tego instrumentu oraz jego realizacji powiększają wartość środka trwałego lub wartości niematerialnej czy prawnej.

W związku z powyższym, za moment potrącenia kosztu uzyskania przychodów, w przypadku rozliczania wyników finansowych kontraktów terminowych, uznać należy, analogicznie do momentu powstania przychodu, tę samą datę, tj. dzień realizacji kontraktu terminowego określonego jako ?value date?.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie nadmienia się, iż wniosek Spółki w zakresie przedstawionego stanu faktycznego, został rozpatrzony odrębną interpretacją wydaną w dniu 24 czerwca 2008 r. nr ILPB3/423-193/08-2/HS.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Referencje

ILPB3/423-193/08-2/HS, interpretacja indywidualna