Czy w związku z nieodpłatnym nabyciem przez Spółkę własnych udziałów celem ich umorzenia, po (...)

UZASADNIENIE

W dniu 21 maja 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego nabycia udziałów w celu ich umorzenia.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący opis zdarzenia przyszłego.

Wnioskodawca jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, której wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne. Spółka planuje dokonać umorzenia części udziałów jednego ze wspólników w drodze umorzenia dobrowolnego bez obniżania kapitału zakładowego. W pierwszej kolejności Wnioskodawca nabędzie nieodpłatnie od wspólnika za jego zgodą udziały, które następnie zostaną, na mocy Uchwały Zgromadzenia Wspólników, umorzone bez obniżania kapitału zakładowego - w drodze przeznaczenia części zysków osiągniętych przez spółkę w poprzednich latach i przekazanych na utworzone w tym celu kapitały zapasowe / rezerwowe. Powyższe działania odbędą się na mocy regulacji ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 ze zm.), w oparciu o przepisy art. 199 § 1 (umorzenie dobrowolne), art. 199 § 2 (umorzenie bez wynagrodzenia), art. 199 § 6 (umorzenie bez obniżenia kapitału zakładowego - ?z czystego zysku?). Jednocześnie Wnioskodawca wskazuje, że dopuszczalność takiego sposobu umorzenia udziałów w Spółce przewidziana została w postanowieniach Umowy Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie dotyczące podatku dochodowego od osób prawnych.

Czy w związku z nieodpłatnym nabyciem przez Spółkę własnych udziałów celem ich umorzenia, po stronie Spółki powstanie dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z nieodpłatnym nabyciem przez Spółkę własnych udziałów od wspólnika celem ich umorzenia, po stronie Spółki nie powstanie dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych, ponieważ Spółka nie uzyska przychodu w myśl art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 19 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.).

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychód stanowi m.in.: ?wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń?. W sytuacji opisanej w stanie przyszłym, Spółka nie uzyska realnego przysporzenia. W wyniku nieodpłatnego nabycia własnych udziałów, jej majątek nie wzrośnie. Należy wskazać w tym miejscu przede wszystkim, iż celem nabycia przez Spółkę własnych udziałów nie jest wykonywanie praw wynikających z tytułu posiadania udziałów a ich umorzenie, co wiąże się z unicestwieniem wszelkich uprawnień z nich wynikających. W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, nie ma podstaw do przyjęcia, iż w tej sytuacji powstanie po Jego stronie przychód w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Ponadto, w opinii Wnioskodawcy, należy podkreślić, że w przedstawionym stanie przyszłym nie powstanie również przychód, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Nie nastąpi bowiem umorzenie zobowiązań Spółki wobec wspólników, gdyż nabycie lub objęcie przez wspólnika udziału w spółce kapitałowej nie powoduje powstania po jej stronie żadnego zobowiązania finansowego wobec tego wspólnika. Tym samym, umorzenia udziałów nie można utożsamiać ze stanowiącym przychód umorzeniem zobowiązań, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 3 przedmiotowej ustawy.

Reasumując, w opinii Wnioskodawcy, sytuacja nieodpłatnego nabycia przez Spółkę własnych udziałów celem ich umorzenia, jest dla Spółki obojętna podatkowo. Nie powstanie z tego tytułu przychód podatkowy uwzględniany przy ustalaniu dochodu do opodatkowania podatkiem dochodowym zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Umorzenie udziałów polega na ich prawnym unicestwieniu, tj. wygaśnięciu wszelkich praw, zarówno o charakterze majątkowym, jak i korporacyjnym wynikających z udziałów. Tryb umarzania udziałów reguluje art. 199 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 ze zm.).

Zgodnie z art. 199 § 1 tej ustawy, udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki.

Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie (art. 199 § 2 ww. ustawy).

Stosownie do § 3 omawianego artykułu, za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia.

Należy również wskazać, iż zgodnie z art. 199 § 6 Kodeksu spółek handlowych umorzenie udziału z czystego zysku nie wymaga obniżenia kapitału zakładowego.

Rozpatrując przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, iż przedmiotem opodatkowania osoby prawnej, zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.), jest dochód stanowiący osiągniętą w roku podatkowym, nadwyżkę przychodów nad kosztami ich uzyskania.

Oceniając skutki będące następstwem nieodpłatnego nabycia przez Wnioskodawcę własnych udziałów celem ich umorzenia, należy stwierdzić, iż w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wśród zdarzeń powodujących powstanie przychodu, sytuacja taka wprost nie została wskazana.

Katalog wartości stanowiących przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych został zawarty w art. 12 ust. 1 ustawy. Katalog ten jest otwarty.

Jednak, jak wskazuje się w praktyce, z istoty podatku dochodowego wynika, iż jest on ciężarem publicznoprawnym od przyrostu majątkowego (dochodu).

W związku z powyższym przychodem ? jako źródłem dochodu ? jest tylko ta wartość, która wchodząc do majątku podatnika może powiększyć jego aktywa.

W konsekwencji, w przypadku transakcji, która nie skutkuje definitywnym zwiększeniem majątku podatnika (lub zmniejszeniem istniejących zobowiązań) nie powstaje przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zgodnie zatem z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych warunkiem koniecznym dla osiągnięcia przychodu jest uzyskanie definitywnego przysporzenia majątkowego, a transakcja zbycia udziałów bez wynagrodzenia w celu ich umorzenia przeprowadzona stosownie do uregulowań Kodeksu spółek handlowych nie skutkuje dla podmiotu dokonującego takiego zbycia przyrostem aktywów (zmniejszeniem zobowiązań), tym samym, należy stwierdzić, że operacja ta nie wiąże się z obowiązkiem rozpoznania przez podatnika przychodu podatkowego.

Nadmienić również należy, iż w przedmiotowej sprawie nie znajdzie zastosowania art. 12 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, stanowiący o przychodach z tytułu umorzonych zobowiązań.

W konsekwencji, gdy określonej kategorii nie można, zgodnie z ustawą podatkową, uznać ani za przychód, ani też za dochód podatkowy, to kategoria ta nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Zatem, z punktu widzenia przepisów prawa podatkowego w przypadku, gdy umorzenie udziałów w spółce będzie miało charakter nieodpłatny (bez wynagrodzenia), nie wywoła to istotnych skutków prawnych, tj. nie spowoduje to powstania dochodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Reasumując powyższe, w związku z nieodpłatnym nabyciem przez Wnioskodawcę własnych udziałów celem ich umorzenia, po stronie Spółki nie powstanie dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Końcowo informuje się, iż w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.