Czy wypłata dywidendy zgodnie z uchwałą zgromadzenia wspólników, na mocy której następuje podział (...)

Czy wypłata dywidendy zgodnie z uchwałą zgromadzenia wspólników, na mocy której następuje podział zysku wynikającego z rocznego sprawozdania finansowego (tj. w ratach, do dnia wskazanego w uchwale), skutkuje dla Spółki koniecznością rozpoznania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia, w rozumieniu art. 12 ust. l pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.)?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 11 czerwca 2008 r. (data wpływu 16.06.2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych związanych z podjętą uchwałą o ratalnej wypłacie dywidendy - jest nieprawidłowe.

Porady prawne


UZASADNIENIE


W dniu 16 czerwca 2008 r. został złożony ww. wniosek ? uzupełniony pismem z dnia 26 sierpnia 2008 r. (data wpływu 01.09.2008 r.) - o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych związanych z podjętą uchwałą o ratalnej wypłacie dywidendy.


W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.


Zgromadzenie wspólników Spółki z o.o. podjęło uchwałę, na mocy której zysk wynikający z rocznego sprawozdania finansowego zostanie przeznaczony do podziału pomiędzy wspólników w formie dywidendy. Jednocześnie, na mocy tej samej uchwały zgromadzenia wspólników podjęto decyzję o ratalnej wypłacie dywidendy. Zgodnie z uchwałą, wypłata całego zysku przeznaczonego do podziału nastąpi najpóźniej do dnia wskazanego w uchwale.


W związku z powyższym zadano następujące pytanie.


Spółka zwraca się z wnioskiem o potwierdzenie jej stanowiska, zgodnie z którym wypłata dywidendy zgodnie z uchwałą zgromadzenia wspólników, na mocy której następuje podział zysku wynikającego z rocznego sprawozdania finansowego (tj. w ratach, do dnia wskazanego w uchwale), nie skutkuje dla Spółki koniecznością rozpoznania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.).

Zdaniem Wnioskodawcy, ratalna wypłata dywidendy zgodnie z uchwałą zgromadzenia wspólników, na mocy której następuje podział zysku wynikającego z rocznego sprawozdania finansowego, nie skutkuje dla Spółki koniecznością rozpoznania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, do przychodów podatkowych zalicza się m. in. ?wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń (?)?, z pewnymi wyjątkami nie mającymi zastosowania w sprawie.

Dokonując wykładni art. 12 ust.

1 pkt 2 tejże ustawy należy mieć na uwadze konstytucyjną zasadę określania podstawowych elementów konstrukcyjnych podatku w drodze ustawy (art. 217 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej), z której wynika założenie, iż przedmiot opodatkowania powinien być wyraźnie określony w ustawie i nie może być rozszerzany w procesie wykładni prawa. Wobec powyższego, podstawę do rozpoznania przez podatnika przychodu z tytułu ?otrzymania nieodpłatnego świadczenia? może stanowić jedynie taki stosunek prawny (causa), który wyczerpuje wszystkie przesłanki określone w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W konsekwencji, przepis ten może znaleźć zastosowanie jedynie wówczas, gdy podatnik otrzyma świadczenie, przy czym będzie ono nieodpłatne. Przeciwna wykładnia tego przepisu stanowiłaby przejaw wykładni rozszerzającej, niedopuszczalnej w świetle przedstawionych wyżej zasad.

Zgodnie z ogólną zasadą prawa cywilnego, świadczenie, jako element stosunku zobowiązaniowego, może zostać otrzymane jedynie od innego podmiotu. W tym miejscu Wnioskująca pragnie wskazać, iż zgromadzenie wspólników jako jeden z organów Spółki, nie będąc w żaden sposób uprawnionym majątkowo z tytułu zysku osiągniętego przez Spółkę, określając termin wypłaty dywidendy nie może dokonać na rzecz Spółki świadczenia (ani odpłatnego, ani nieodpłatnego) w postaci przekazania Spółce dywidendy.

Z tego względu, podejmując uchwałę, zgodnie z którą ratalna wypłata dywidendy nastąpi najpóźniej do określonego terminu, zgromadzenie wspólników (organ Spółki) nie dokonuje na rzecz Spółki świadczenia. W konsekwencji, taka sytuacja nie może skutkować dla Spółki przysporzeniem z tytułu nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy.

Ponadto, zdaniem Wnioskującej, ratalna wypłata dywidendy zgodnie z uchwałą zgromadzenia wspólników, na mocy której dochodzi do podziału zysku za ubiegły rok obrotowy, nie prowadzi również do otrzymania przez Spółkę świadczenia - a w konsekwencji również nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 tejże ustawy - od wspólników. Wynika to z faktu, że zgromadzenie wspólników może dowolnie określić moment, w którym wypłata dywidendy ma nastąpić, przy czym do tego momentu roszczenie wspólników o wypłatę dywidendy nie jest wymagalne.


Określenie momentu wypłaty dywidendy w uchwale zgromadzenia wspólników.

Zgodnie z art. 191 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych ?wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników?. Zgodnie z art. 191 § 2 Kodeksu spółek handlowych umowa spółki może przewidywać inny sposób podziału zysku. W przypadku Spółki, z uwagi na brak odmiennych uregulowań umownych zastosowanie znajdzie jednak art. 191 § 1 Kodeksu. Przepis ten stanowi jednoznacznie, iż warunkiem uzyskania przez wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością prawa do udziału w zysku jest to, by roczne sprawozdanie finansowe tej spółki wykazywało zysk oraz by zysk ten został przeznaczony do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników. Warunki te muszą zostać spełnione łącznie. Oznacza to, iż dopiero z chwilą podjęcia przez zgromadzenie wspólników stosownej uchwały co do zadysponowania zyskiem, wiadomym staje się, czy będzie on przynależny wspólnikom, czy też zostanie przeznaczony na inne cele (np. inwestycje, kapitał zapasowy itd.). Decyzja o podziale zysku jest zatem uzależniona wyłącznie od woli zgromadzenia wspólników.

Co istotne, Kodeks spółek handlowych nie określa terminu, w jakim winna nastąpić wypłata dywidendy. Z tego względu, zdaniem Spółki, organ dokonujący podziału zysku - w przypadku Spółki zgromadzenie wspólników - może również określić termin, w którym wypłata zysku na rzecz wspólników ma nastąpić. Z uwagi na brak ograniczeń w tym zakresie, zgodnie z zasadą swobody działalności gospodarczej, termin ten może zostać ustalony dowolnie. W szczególności, w uchwale zgromadzenia wspólników możliwe jest rozłożenie wypłaty dywidendy na raty z określeniem terminu, w którym wypłata ta powinna najpóźniej nastąpić.


W świetle powyższego, zdaniem Wnioskującej, zgromadzenie wspólników ma prawo do zadysponowania zyskiem Spółki, określając jednocześnie, czy roszczenia wspólników o wypłatę dywidendy w ogóle powstaną i - jeśli tak - w jakim to nastąpi terminie.


Wymagalność roszczeń o wypłatę dywidendy

Pojęcie wymagalności nie zostało zdefiniowane ustawowo, jednakże w doktrynie przyjmuje się zgodnie, że przez wymagalność należy rozumieć stan, w którym wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności. Zgodnie ze wspomnianą zasadą swobody działalności gospodarczej, o chwili wymagalności roszczenia wspólników o wypłatę dywidendy przesądza treść uchwały zgromadzenia wspólników, na mocy której następuje podział zysku wynikającego z rocznego sprawozdania finansowego. Ogólną zasadę, co do terminu, w jakim świadczenia powinny zostać spełnione, określa art. 455 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem ?jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania?. Zacytowany przepis w pierwszej kolejności pozwala zatem na oznaczenie terminu spełnienia świadczenia. Dopiero w przypadku braku takiego oznaczenia i gdy termin nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.


Jeżeli zatem uchwała zgromadzenia wspólników w sposób wyraźny wskazuje moment, w którym najpóźniej dywidenda ma zostać wypłacona wspólnikom, roszczenia wspólników o jej wypłatę stają się wymagalne w terminie określonym w tej uchwale.

Za przyjęciem stanowiska, zgodnie z którym dniem wymagalności roszczenia o wypłatę raty dywidendy jest dzień ustalony w uchwale zgromadzenia wspólników przemawia ponadto, zdaniem Wnioskującej, ratio legis analizowanych przepisów. Skoro bowiem zgromadzenie wspólników może nawet w ogóle nie przeznaczyć żadnej części zysku rocznego do podziału, to tym bardziej może ustalić termin wypłaty dywidendy za dany rok, mając na uwadze np. aktualnie trudną sytuację finansową lub inne względy ważne dla Spółki.

Podsumowując, w ocenie Spółki, do upływu terminu, w którym wypłata dywidendy powinna nastąpić zgodnie z uchwałą zgromadzenia wspólników roszczenie wspólników o wypłatę dywidendy nie jest wymagalne, a dywidenda nie jest w tym czasie wspólnikowi należna.

Jeżeli zatem wypłata dywidendy nastąpi zgodnie ze wspomnianą uchwałą zgromadzenia wspólników, Spółka nie otrzyma od wspólników nieodpłatnego świadczenia, o którym stanowi art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i nie będzie zobowiązana do rozpoznania przychodu podatkowego z tego tytułu.

Na zakończenie Wnioskująca pragnie wskazać, iż stanowisko, o którego potwierdzenie Spółka niniejszym wnioskuje, zostało podzielone przez kompetentne organy w szeregu interpretacji i wyroków. Przykładowo, w wyroku z dnia 22 czerwca 2005 r. (sygn. akt I SA/Wr 2848/2003) Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu stwierdził, iż ?w przypadku określenia, w uchwale zgromadzenia wspólników o przeznaczeniu rocznego zysku do podziału w spółce z o.o., daty wypłaty zysku, niezależnie na jak odległy dzień została ona wskazana, za dzień wymagalności roszczenia o wypłatę dywidendy należy uznać tę właśnie datę, a nie dzień podjęcia uchwały. Pozostawienie zysku w spółce do tej daty nie rodzi roszczeń cywilnoprawnych wspólników, a więc tym bardziej nieuprawnionym jest pogląd o otrzymaniu przez Spółkę przychodu z nieodpłatnych świadczeń?.

Podobne stanowisko zostało również wyrażone w decyzji Izby Skarbowej w Rzeszowie z dnia 19 kwietnia 2007 r. (sygn. IS-I/2-42300/2/06), zgodnie z którą ?o ile roszczenie o wypłatę dywidendy powstaje z dniem podjęcia uchwały o podziale zysku, o tyle staje się ono wymagalne dopiero z upływem terminu wskazanego w tej uchwale (w przypadku gdy uchwała wskazuje ten termin). Oznacza to, że w stanie faktycznym zaistniałym w przedmiotowej sprawie, do ustalonego pierwotnie uchwałą zgromadzenia wspólników terminu wymagalności roszczenia (31.05.2004 r.) dywidenda była wspólnikowi nienależna, stąd w okresie tym nie powstaje u Spółki nieodpłatne świadczenie, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?.

Mając powyższe na uwadze, Spółka wnosi o potwierdzenie stanowiska, zgodnie z którym wypłata dywidendy zgodnie z uchwałą zgromadzenia wspólników, na mocy której następuje podział zysku wynikającego z rocznego sprawozdania finansowego (w ratach, nie później jednak niż do dnia wskazanego w uchwale) nie skutkuje dla Spółki koniecznością rozpoznania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy.


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14, jest w szczególności wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych, zaliczając nieodpłatne świadczenie do czynników kształtujących podstawę opodatkowania, nie precyzuje, co należy rozumieć przez ?nieodpłatne świadczenie?. Zgodnie z wykładnią gramatyczną odpłacać to ?oddawać komuś coś w zamian?, odpłatny zaś to ?taki za który się płaci, wymagający zapłacenia, zwrot kosztów? (Nowy Słownik Języka Polskiego PWN, Warszawa 2002).


Dla celów podatkowych, przez nieodpłatne świadczenia należy więc rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne lub gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. nie związane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie w majątku podatnika, mające konkretny wymiar finansowy.

Zasady wypłaty dywidendy przez spółkę kapitałową zostały uregulowane w ustawie z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 ze zm.). Zgodnie z art. 191 § 1 ww. ustawy, wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników (...). Dzień w którym została podjęta uchwała zgromadzenia wspólników o podziale zysku, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, jest dniem dywidendy, tj. dniem, na który ustala się listę udziałowców uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy. Zarazem z przepisów art. 193 § 2 i § 3 Kodeksu spółek handlowych wynika dopuszczalność przesunięcia dnia dywidendy, nie więcej jednak niż do dwóch miesięcy od dnia powzięcia uchwały o podziale zysku, zgodnie z art. 191 § 1 powołanej ustawy.

Wskazać należy, iż na gruncie Kodeksu spółek handlowych, wspólnicy nie uzyskują automatycznie roszczenia o wypłatę z zysku po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego. Roszczenie o wypłatę dywidendy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością według regulacji Kodeksu spółek handlowych staje się wymagalne dopiero po powzięciu uchwały o podziale zysku albo dniu dywidendy. Niewypłacenie wspólnikom dywidendy i korzystanie nieodpłatnie przez Spółkę ze środków pieniężnych należnych wspólnikom skutkuje powstaniem przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Wartość tego świadczenia równa będzie odsetkom, które Spółka musiałaby zapłacić, gdyby chciała pozyskać na rynku kapitał w wysokości pozostawionej Jej do dyspozycji dywidendy.


W rozpatrywanej sprawie na mocy uchwały zgromadzenia wspólników podjęto decyzję o ratalnej wypłacie dywidendy. Zgodnie z uchwałą, wypłata całego zysku przeznaczonego do podziału nastąpi najpóźniej do dnia wskazanego w uchwale.


Wobec powyższego uznać należy, iż po stronie Spółki powstanie przychód z tytułu otrzymanego nieodpłatnie świadczenia w rozumieniu przepisów art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Reasumując niewypłacenie dywidendy po podjęciu uchwały o podziale zysku lub dniu dywidendy skutkuje osiągnięciem przez Spółkę przychodów z tytułu nieodpłatnych świadczeń, w wysokości odsetek, jakie Spółka musiałaby zapłacić w warunkach rynkowych za pozyskanie kapitału odpowiadającego kwocie niewypłaconych dywidend, do czasu ich wypłat.


Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika