Czy zapłacona kara umowna w okolicznościach niezawinionych stanowi koszt uzyskania przychodu?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej, przedstawione we wniosku z dnia 07 października 2008 r. (data wpływu 10 października 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 października 2008 r. został złożony ww. wniosek ? uzupełniony pismem w dniu 19 grudnia 2008 r. (data wpływu) ? o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka prowadzi działalność polegającą na produkcji maszyn i urządzeń dla przemysłu spożywczego. Proces technologiczny jest realizowany w oparciu o nabywane z zewnątrz surowce, podzespoły lub określone elementy.

Na termin powstania produktu finalnego mają wiec wpływ zdarzenia zachodzące w Spółce i zależne wyłącznie od Niej jak i zdarzenia zachodzące u podwykonawców (dostawców zespołów, podzespołów), na które Wnioskodawca nie ma żadnego wpływu ani też zdolności ich precyzyjnego przewidywania. W interpelowanej sytuacji czynniki zewnętrzne stanowiły jedyną i wyłączną przyczynę opóźnienia realizacji umówionego kontraktu. Opóźnienie to skutkowało naliczeniem kary umownej przez odbiorcę.

W piśmie z dnia 07 października 2008 r. (data wpływu 19.12.2008 r.) Wnioskodawca wskazał, iż wskazane wyżej zewnętrzne czynniki sprawcze opóźnienia realizacji omówionego kontraktu polegały na tym, że wykonawca części podzespołów wchodzących w skład Spółki produktu finalnego nie dostarczył (mimo istniejącego obowiązku umownego) w terminie, a bez ich zainstalowania w produkcie finalnym nie można było zakończyć budowy urządzenia ani też oddać go kontrahentowi w części.

Przedmiotowym urządzeniem był reaktor próżniowy, zaś brakujący element ? napęd z mieszadłem.

Spółka zaznaczyła, że w umowie dotyczącej dostawy wyżej wymienionych podzespołów strony bacząc na wieloletnią dotychczasową efektywną współpracę, nie przewidziały nieterminowości dostaw lub płatności i nie ustanowiły żadnych kar umownych.

Opóźniona dostawa napędu z mieszadłem, który zamiast 15.11.2007 r. został dostarczony 11.12.2007 r. w stanie niekompletnym miała istotny wpływ na proces montażu całości. Dostawcą był zamawiający finalny produkt.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy zapłacona kara umowna w okolicznościach niezawinionych stanowi koszt uzyskania przychodu...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu:

1. wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług,
2. zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad,
3. zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Przepis ten ? w ocenie Wnioskodawcy, dotyczy zdarzeń gospodarczych spowodowanych wadliwością towarów lub robót będących przedmiotem działalności podatnika, czyli zawinionych przez niego. W sytuacji Wnioskodawcy kary umowne poniesione z tytułu nieterminowego wykonania robót z przyczyn zewnętrznych niezależnych i nieprzewidywalnych nie mieszczą się w tym katalogu, a więc mogą stanowić koszt uzyskania przychodu. Zdaniem Wnioskodawcy, stanowisko ugruntowuje interpretacja indywidualna Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 14 maja 2008 r. nr IP-PB3-423-299/08-2/KB wydana w analogicznej sprawie.

Spółka uprzejmie prosi o potwierdzenie prezentowanego poglądu, a w przypadku jego negacji, wskazania obowiązującej regulacji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (?).

Zgodnie z powyższym uregulowaniem, Spółka ma możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem że:

• są to koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów,
• są to koszty poniesione w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,
• nie są wydatkami wymienionymi w art. 16 ust. 1 ww. ustawy.
  
  

Kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów. Ponoszone koszty należy oceniać pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku ma lub mogło mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu.

Zatem, każdy wydatek celowo poniesiony z zamiarem uzyskania przychodu, poza wyraźnie wskazanymi w art. 16 ust. 1 ww. ustawy, powinien być uznany za koszt uzyskania przychodów. Ciężar dowodu działania w określonym celu spoczywa na podatniku.

Przepis art. 16 ust. 1 pkt 22 ww. ustawy stanowi, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Z powyższego wynika, że do kosztów uzyskania przychodów nie będą mogły zostać zaliczone tylko i wyłącznie kary umowne i odszkodowania z tytułu:

• wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług,
• zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad,
• zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Jest to katalog zamknięty, dotyczący jedynie zdarzeń spowodowanych wadliwością towarów lub robót i usług będących przedmiotem działalności gospodarczej. Wada jest bowiem, w tym przypadku podstawową przyczyną eliminacji poniesionych wydatków z kosztów podatkowych.

Wady dostarczanych towarów, wykonanych robót i usług mogą być fizyczne albo prawne. Wadą fizyczną jest wada zmniejszająca wartość lub użyteczność rzeczy.

Rzecz będzie dotknięta wadą, jeżeli:

• nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, albo
• rzecz została wydana kupującemu w stanie niezupełnym.

Kara umowna z tytułu nieterminowego wykonania umowy nie została wyłączona z kosztów uzyskania przychodów na podstawie przepisu art. 16 ust. 1 pkt 22 ww. ustawy.

Oznacza to, iż wypłacone odszkodowanie z tytułu opóźnienia w realizacji kontraktu, jako nie wymienione w ww. przepisie, może stanowić koszt uzyskania przychodu, o ile wykazuje związek z prowadzoną działalnością i uzyskiwanymi z tego tytułu przychodami.

Zapłata kary umownej w formie przedstawionej przez Spółkę podyktowana jest interesem gospodarczym Firmy.

A zatem, zapłacona przez Spółkę kara umowna z tytułu nieterminowej realizacji kontraktu może stanowić koszt uzyskania przychodów, pod warunkiem, że spełniona zostanie przesłanka z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Jednocześnie należy podkreślić, iż ciężar co do prawidłowego udokumentowania wydatku, jak i wykazania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem, a uzyskaniem przychodu spoczywa na podatniku. Podatnik bowiem musi wykazać, że poniósł koszt celowy i zasadny z punktu widzenia prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Podobnie jak wykazanie związku poniesionych kosztów z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz okoliczności, że ich poniesienie ma wpływ na wysokość osiąganych przychodów obciąża podatnika. Zgodnie bowiem z art. 6 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Referencje

IBPBI/2/423-999/10/AK, interpretacja indywidualna

IP-PB3-423-299/08-2/KB, interpretacja indywidualna