Czy w związku z wypłatą przez SKA dywidendy w naturze w przedstawionych na wstępie okolicznościach (...)

UZASADNIENIE

W dniu 31 października 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie powstania przychodu podatkowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący opis zdarzenia przyszłego.

Spółka chce, w celu upublicznienia i pozyskania kapitałów na dalszy rozwój, chcąc równocześnie zachować pełną kontrolę nad działalnością operacyjną, powołać spółkę komandytowo - akcyjną, w której chce objąć funkcję komplementariusza.

Statut SKA będzie przewidywał możliwość wypłaty akcjonariuszom dywidendy w formie świadczenia niepieniężnego (dywidenda w naturze) ustalonego w ten sposób, że wartość bilansowa świadczenia niepieniężnego będzie odpowiadała kwocie, jaka przypadałaby na akcjonariusza w przypadku wypłaty dywidendy pieniężnej, obliczonej według zasad udziału w zyskach SKA. Przedmiotem dywidendy będą stanowiące jej majątek rzeczy i prawa, nabyte przez Spółkę lub wytworzone w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Jednocześnie należy wskazać, iż Wnioskodawca, działając jako komplementariusz, planuje w statucie spółki komandytowo - akcyjnej zagwarantować sobie udział w zyskach SKA jako wynagrodzenie za świadczone przez siebie w ramach prowadzenia spraw Spółki usługi zarządzania.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w związku z wypłatą przez SKA dywidendy w naturze w przedstawionych na wstępie okolicznościach powstanie po stronie komplementariusza ? osoby prawnej przychód opodatkowany na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, w okolicznościach takich jak opisane na wstępie wypłata przez SKA dywidendy w naturze nie spowoduje powstania przychodu po stronie Wnioskodawcy ? komplementariusza.

Uzasadnienie.

Wskazać należy, iż zgodnie z art. 7 ust. 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty; w wypadkach, o których mowa w art. 21 i 22, przedmiotem opodatkowania jest przychód. Dochodem jest, z zastrzeżeniem art. 10 i 11, nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.

W myśl natomiast art. 5 ust. 1 ustawy, przychody z udziału w spółce nie będącej osobą prawną, z zastrzeżeniem art. 1 ust. 3, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych łączy się z przychodami każdego wspólnika proporcjonalnie do posiadanego prawa do udziału w zysku (udziału). W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe. Zasady te stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów, zwolnień i ulg podatkowych oraz obniżenia dochodu, podstawy opodatkowania lub podatku.

Zgodnie z art. 347 § 1 w związku z art. 126 § 1 pkt 2 ustawy - Kodeks spółek handlowych (dalej: KSH), akcjonariusz ma prawo do udziału w zysku wynikającego z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonego uchwałą walnego zgromadzenia do podziału.

Dywidenda stanowi podstawowe prawo majątkowe akcjonariusza SKA, które konkretyzuje się wraz z podjętą uchwałą. Dywidenda z reguły wypłacana jest w formie pieniężnej, przepisy jednak nie regulują kwestii formy wypłaty dywidendy, dlatego przyjmuje się, że dywidenda może być wypłacana w naturze.

Bezsporne i oczywiste jest, że wypłata dywidendy w formie pieniężnej nie rodzi przychodu po stronie spółki wypłacającej dywidendę, tym samym niemożliwe jest przypisanie przychodu podatkowego jej komplementariuszowi na gruncie art. 5 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Nie sposób dopatrzeć się różnicy pomiędzy wypłatą dywidendy w formie pieniężnej i niepieniężnej, a w szczególności uznać, że tę ostatnią należy traktować na równi ze zbyciem rzeczy i przyjąć, że po stronie spółki powstanie przychód z odpłatnego zbycia rozpoznany u komplementariusza jako przychód podatkowy na podstawie art. 12 ust. 1 z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w związku z art. 5 ust. 1 tej ustawy.

Nie można przyjąć, że powstanie obowiązku podatkowego po stronie komplementariusza SKA - osoby prawnej uzależnione będzie od formy w jakiej SKA wypłaci dywidendę swoim akcjonariuszom. Niespornym jest przy tym, iż wypłacenie dywidendy w ?zwykłej? formie pieniężnej będzie dla tego komplementariusza neutralne podatkowo.

W dalszej kolejności podkreślić należy, że przedmiotem opodatkowania w podatku dochodowym jest dochód, czyli określone przysporzenie. Dywidenda ze swej istoty generuje dochód po stronie wspólnika (akcjonariusza), ponieważ to wspólnik uzyskuje poprzez wypłatę dywidendy określone przysporzenie i prawo wprost reguluje kwestię opodatkowania dochodu z dywidendy po stronie wspólnika. Nie ma natomiast w świetle prawa podstaw do przyjęcia stanowiska, że poprzez wypłatę dywidendy w formie niepieniężnej (rzeczy ruchomych bądź nieruchomości) spółka uzyska przychód z odpłatnego zbycia rzeczy, co za tym idzie konieczne będzie rozpoznanie go jako przychód podatkowy u jej komplementariusza. Ustawodawca co prawda przyjął na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych otwarty katalog źródeł przychodów, stanowiąc w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, że przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności wartości wymienione w punktach 1 - 10, nie oznacza to jednak, że tym katalogiem objęto również dla wspólników spółek osobowych wypłatę przez tą spółkę dywidendy w postaci nieruchomości, bądź rzeczy ruchomych.

Bez względu zatem na to, czy dywidenda jest wypłacana przez SKA w formie pieniężnej, czy niepieniężnej nie można uznać, że po stronie spółki wypłacającej dywidendę powstaje jakiekolwiek przysporzenie, które mogłoby zostać w określonej na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przypisane do jej komplementariusza. Wraz z momentem podjęcia uchwały o wypłacie dywidendy, wspólnikowi przysługuje roszczenie o jej wypłatę, a na spółce ciąży zobowiązanie do jej wypłaty. Wypłata dywidendy bez względu na formę zawsze obciąża majątek spółki. Spółka przekazuje bowiem część posiadanego majątku (zysku).

W ocenie Wnioskodawcy, nie można przeto przyjąć za podstawę prawną opodatkowania komplementariusza SKA w wyniku wydania przez tą Spółkę rzeczy (lub praw) z tytułu dywidendy art. 14 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Przepis ten stanowi, że przychodem z odpłatnego zbycia lub praw majątkowych, z zastrzeżeniem ust. 4 i 5, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Jeśli cena bez uzasadnionej przyczyny odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ w wysokości wartości rynkowej. Regulacja ta wprost odnosi się do umowy sprzedaży, która jest czynnością prawną dwustronnie zobowiązującą i odpłatną, a tych cech niewątpliwie nie posiada czynność prawna wypłaty dywidendy.

Powyższe znajduje potwierdzenie w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych powstałym na tle analogicznego zagadnienia dotyczącego opodatkowania spółki z o.o. w związku z wypłaceniem dywidendy niepieniężnej na rzecz jej udziałowców (por. w szczególności wyrok WSA w Poznaniu z dnia 7 kwietnia 2011 r. sygn. akt I SA/Po 98/11; wyrok WSA w Kielcach z dnia 25 marca 2010 r. sygn. akt I SA/Ke 120/10).

Dla wzmocnienia argumentacji i dodatkowego potwierdzenia zasadności wyrażonego na wstępie stanowiska Wnioskodawcy, należy w dalszej kolejności wskazać, iż oczywiście nietrafnym byłoby w opisanym na wstępie zdarzeniu, gdzie komplementariusz (Wnioskodawca) zagwarantowany ma udział w zyskach SKA jako wynagrodzenie za świadczone przez siebie w ramach prowadzenia spraw Spółki usługi zarządzania, przypisanie temu komplementariuszowi przychodu w sytuacji wypłacenia przez SKA akcjonariuszom tzw. dywidendy w naturze.

Uzasadniając powyższe, należy zauważyć, iż przepis art. 147 § 2 KSH, dotyczy wypłaty wynagrodzenia na rzecz komplementariuszy, z tytułu prowadzenia spraw spółki.

W tym miejscu rozpatrzyć należy zasady wypłaty wynagrodzenia obowiązujące na gruncie spółki jawnej i akcyjnej oraz przepisów o spółce komandytowo - akcyjnej. W spółce jawnej obowiązuje zasada, iż wspólnicy nie otrzymują wynagrodzenia z tytułu prowadzenia spraw spółki (art. 46 KSH). Przepis ten ma jednak charakter względnie obowiązujący i może zostać zmieniony postanowieniami umowy. Z kolei, w przypadku spółki akcyjnej, zasadą jest, że członkowie zarządu otrzymują wynagrodzenie, gdyż są menedżerami zatrudnianymi w spółce (art. 378 § 1 KSH). Biorąc pod uwagę przepisy o spółce komandytowo - akcyjnej, przyjąć trzeba, iż prowadzenie spraw spółki przez komplementariuszy również ma charakter odpłatny, na co wskazuje treść przepisu art. 144 oraz 147 § 2 KSH .

Przyjęcie odpłatnego charakteru prowadzenia spraw spółki przez komplementariuszy w spółce komandytowo - akcyjnej należy rozpatrywać biorąc także pod uwagę wkłady tego wspólnika do spółki. Komplementariusz może wnieść w formie wkładu swoją pracę na rzecz spółki, dlatego m.in. w spółce jawnej przyjmuje się nieodpłatny charakter pracy na rzecz spółki. W spółce komandytowo - akcyjnej sytuacja jest odmienna niż w spółce jawnej, dlatego też przepis art. 147 § 2 KSH wprowadza zasadę, iż nie powinien w takiej sytuacji otrzymywać udziału w zysku spółki, w części odpowiadającej wkładowi jego pracy do spółki. Ma to zapobiegać nadmiernemu uszczuplaniu majątku na rzecz komplementariuszy.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, że jeżeli statut spółki stanowi, iż komplementariusz (Wnioskodawca) uczestniczy w zyskach spółki w ten sposób, iż pobiera wynagrodzenie za świadczone przez siebie usługi w zakresie zarządzania, to jego udziałem w zyskach SKA jest to pobierane wynagrodzenie, stanowiące u niego przychód podlegający pomniejszeniu o poniesione przez komplementariusza koszty bieżące, znajdujące odzwierciedlenie w księgach rachunkowych spółki. Tym samym, nie sposób jednocześnie uznać, iż przychód ten powiększa się w przypadku wypłacenia przez SKA jej akcjonariuszom dywidendy w formie niepieniężnej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 125 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 ze zm.), spółką komandytowo - akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem.

Spółka komandytowo - akcyjna jest spółką osobową (art. 4 § 1 pkt 2 ww. ustawy).

W przeciwieństwie do spółek kapitałowych (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej), którym art. 12 ustawy Kodeks spółek handlowych przyznaje osobowość prawną, spółki osobowe nie są osobami prawnymi.

Powyższe oznacza, że z punktu widzenia prawa podatkowego dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym spółka komandytowo - akcyjna jest ?przejrzysta? (transparentna) podatkowo, natomiast status podatnika przypisywany jest jej wspólnikom.

Stosownie bowiem do treści art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.), przepisy ustawy mają również zastosowanie do jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek niemających osobowości prawnej, z zastrzeżeniem ust. 1 i 3.

Zgodnie z art. 126 § 1 ustawy Kodeks spółek handlowych, w sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale do spółki komandytowo - akcyjnej stosuje się:

1. w zakresie stosunku prawnego komplementariuszy, zarówno między sobą, wobec wszystkich akcjonariuszy, jak i wobec osób trzecich, a także do wkładów tychże wspólników do spółki, z wyłączeniem wkładów na kapitał zakładowy - odpowiednio przepisy dotyczące spółki jawnej,
2. w pozostałych sprawach - odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej, a w szczególności przepisy dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia.
   
   

W związku z powyższym, w myśl art. 347 § 1 cytowanej ustawy, akcjonariusze mają prawo do udziału w zysku wykazanym w sprawozdaniu finansowym, zbadanym przez biegłego rewidenta, który został przeznaczony przez walne zgromadzenie do wypłaty akcjonariuszom.

?Zysk do podziału? jest przedmiotem rozporządzeń właściwego w tej sprawie organu spółki ? walnego zgromadzenia. Jeśli walne zgromadzenie podejmuje uchwałę o wypłacie dywidendy, spółka ma obowiązek wypłacić dywidendę akcjonariuszowi. Roszczenie o wypłatę dywidendy, które akcjonariusz nabywa w następstwie podjęcia uchwały walnego zgromadzenia jest uprawnieniem o charakterze obligacyjnym. Przepisy prawa handlowego nie określają, w jakiej formie ma być wypłacona dywidenda na rzecz akcjonariuszy spółki. Przepisy te nie zabraniają, aby przedmiotem dywidendy były aktywa inne niż środki pieniężne.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca zamierza powołać spółkę komandytowo - akcyjną, w której chce objąć funkcję komplementariusza. Statut SKA będzie przewidywał możliwość wypłaty akcjonariuszom dywidendy w formie świadczenia niepieniężnego (dywidenda w naturze). Jednocześnie Wnioskodawca planuje ? w statucie SKA ? zagwarantować sobie udział w zyskach tej spółki jako wynagrodzenie za świadczone przez siebie usługi zarządzania.

W tym miejscu wskazać również należy na brzmienie art. 147 § 1 ustawy Kodeks spółek handlowych, zgodnie z którym komplementariusz oraz akcjonariusz uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do ich wkładów wniesionych do spółki, chyba że statut stanowi inaczej. Jeżeli statut nie stanowi inaczej, komplementariuszowi nie pozbawionemu prawa prowadzenia spraw spółki, który pobiera wynagrodzenie z tytułu podejmowania czynności wymienionych w art. 137 § 1 i art. 141, nie przysługuje udział w zysku spółki w części odpowiadającej wkładowi jego pracy do spółki (§ 2).

Jeżeli komplementariuszem spółki komandytowo - akcyjnej jest spółka kapitałowa, to przychody z udziału w spółce osobowej podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym w sposób określony w art. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zgodnie bowiem z tym przepisem, przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, z zastrzeżeniem art. 1 ust. 3, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych łączy się z przychodami każdego wspólnika proporcjonalnie do posiadanego prawa do udziału w zysku (udziału). W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe. Zasady wyrażone w ust. 1 stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, zwolnień i ulg podatkowych oraz obniżenia dochodu, podstawy opodatkowania lub podatku.

Reasumując powyższe, jeżeli statut spółki komandytowo ? akcyjnej stanowi, iż komplementariusz (Wnioskodawca) uczestniczy w zyskach spółki w ten sposób, że pobiera za świadczone przez siebie usługi w zakresie zarządzania wynagrodzenie, to udziałem Wnioskodawcy w zyskach spółki komandytowo ? akcyjnej jest wyłącznie pobierane wynagrodzenie stanowiące u Niego przychód podlegający pomniejszeniu o poniesione przez komplementariusza (Wnioskodawcę) koszty bieżące znajdujące odzwierciedlenie w księgach rachunkowych spółki.

W tym miejscu należy wskazać, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 oraz art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej ? rozpatrzone. W szczególności dotyczy to uznania wypłaty dywidendy w naturze za odpłatne zbycie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.