Podatek od towarów i usług w zakresie powstania obowiązku zapłaty podatku w przypadku wypłaty dywidendy (...)

UZASADNIENIE

W dniu 11 października 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie powstania obowiązku zapłaty podatku w przypadku wypłaty dywidendy w formie rzeczowej. Dnia 30 grudnia 2010 r. wniosek uzupełniono o opłatę.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka z o.o. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie instalowania, naprawy i konserwacji maszyn dla górnictwa, bieżnikowania opon, montażu instalacji gaśniczych i klimatyzacyjnych w maszynach górniczych, produkcji maszyn dla górnictwa i innych, szczegółowo wskazanych w odpisie w KRS. Udziałowcami spółki są dwie osoby fizyczne. Jeden wspólnik posiada 232 udziały po 500 zł., drugi 8 udziałów po 500 zł, co daje kapitał zakładowy w kwocie 120.000 zł. Spółka posiada majątek trwały w postaci nieruchomości, maszyn i urządzeń. Spółka na dzień składania wniosku nie posiada zaległości podatkowych, wobec ZUS, jak i pracowników. Spółka dysponuje niepodzielonym zyskiem z lat ubiegłych, zgromadzonym na kapitale zapasowym, który po rozwiązaniu uchwałą Zgromadzenia Wspólników jednemu większościowemu wspólnikowi nie zostanie wypłacony w formie pieniężnej, lecz w formie dywidendy rzeczowej stanowiącej substytut dywidendy (świadczenia pieniężnego). Zamiarem Spółki jest podjęcie uchwały przez Zgromadzenie Wspólników o wypłacie dywidendy rzeczowej na rzecz jednego wspólnika i pieniężnej na rzecz drugiego (możliwość taka zostanie wprowadzona do treści umowy spółki). Ze względu na potrzeby utrzymania płynności finansowej, Spółka przeniosłaby na wspólnika prawo własności nieruchomości, której rynkowa wartość odpowiadałaby kwocie zobowiązania Spółki wobec wspólnika z tytułu zysku przeznaczonego do podziału

Nieruchomość przeznaczona do przekazania w formie dywidendy została przez Spółkę nabyta w dniu 22 lutego 2010 r. na podstawie umowy sprzedaży. Do ceny netto został doliczony podatek VAT i odliczony przez Spółkę z bieżącej działalności.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wypłata dywidendy w formie rzeczowej (przekazanie prawa własności nieruchomości) spowoduje powstanie obowiązku zapłaty podatku VAT w oparciu o ustawę o podatku od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, wypłata dywidendy w formie rzeczowej nie podlega opodatkowaniu VAT. Zgodnie z przepisami o VAT, opodatkowaniu podlega nieodpłatne przekazanie towarów należących do przedsiębiorstwa podatnika na cele inne, niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części. Analogicznie opodatkowaniu podlega nieodpłatne świadczenie, jeżeli nie jest ono związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami. W przypadku więc, kiedy przedmiotem dywidendy nie będą ani towar, ani usługa w rozumieniu przepisów VAT, taka wypłata nie będzie powodować skutków w VAT. Dywidenda rzeczowa nie będzie opodatkowana VAT również w sytuacji, gdy przy nabyciu towaru będącego przedmiotem dywidendy, Spółce nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT.

Opierając się na definicji nieodpłatnego przekazania towarów lub nieodpłatnego przekazania usług można twierdzić, że wypłata dywidendy jest wyłączona spod opodatkowana VAT, ponieważ jej przekazanie jest związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (?).

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z przytoczonych przepisów wynika, że opodatkowaniu co do zasady, podlegają czynności wykonane w sposób odpłatny (za wynagrodzeniem). Jednocześnie ustawodawca zrównał niektóre dostawy towarów i świadczenia usług wykonywane nieodpłatne z odpłatną dostawą towarów i odpłatnym świadczeniem usług, a więc z czynnościami, które podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

I tak, zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy, przez dostawę towarów rozumie się również przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny

   - jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.

Z przywołanego przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega nie tylko nieodpłatne przekazanie towarów na cele niezwiązane z prowadzonym przedsiębiorstwem, ale także nieodpłatne przekazanie wszelkich towarów związanych z prowadzonym przedsiębiorstwem. Dla opodatkowania danej czynności nieodpłatnego przekazania istotne jest to, czy podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności w całości lub w części.

Na mocy art. 8 ust. 2 ustawy, nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części, traktuje się jak odpłatne świadczenie usług.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług formułują zatem zasadę, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatne świadczenie usług, a nieodpłatne ich świadczenie traktuje się jako odpłatne, przy łącznym spełnieniu następujących warunków:

1. świadczone usługi nie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa,
2. podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami (w całości lub części).

Za usługi niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Opodatkowaniu podlegają bowiem tylko te usługi, których cel nie wiąże się z prowadzonym przedsiębiorstwem. Chodzi tu o świadczenie takich usług, które nie mają żadnego wpływu na przyszłe obroty przedsiębiorstwa, jego zyski, wizerunek, odbiór przez kontrahentów obecnych lub potencjalnych.

Niedopełnienie któregokolwiek z warunków określonych w art. 8 ust. 2 ustawy jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie instalowania, naprawy i konserwacji maszyn dla górnictwa, bieżnikowania opon, montażu instalacji gaśniczych i klimatyzacyjnych w maszynach górniczych, produkcji maszyn dla górnictwa i innych. Udziałowcami spółki są dwie osoby fizyczne. Jeden wspólnik posiada 232 udziały po 500 zł, drugi 8 udziałów po 500 zł, co daje kapitał zakładowy w kwocie 120.000 zł. Spółka posiada majątek trwały w postaci nieruchomości, maszyn i urządzeń. Spółka dysponuje niepodzielonym zyskiem z lat ubiegłych, zgromadzonym na kapitale zapasowym, który po rozwiązaniu uchwałą Zgromadzenia Wspólników jednemu większościowemu wspólnikowi nie zostanie wypłacony w formie pieniężnej, lecz w formie dywidendy rzeczowej, stanowiącej substytut dywidendy (świadczenia pieniężnego). Zamiarem Spółki jest podjęcie uchwały przez Zgromadzenie Wspólników o wypłacie dywidendy rzeczowej na rzecz jednego wspólnika i pieniężnej na rzecz drugiego (możliwość taka zostanie wprowadzona do treści umowy spółki). Ze względu na potrzeby utrzymania płynności finansowej, Spółka przeniosłaby na wspólnika prawo własności nieruchomości, której rynkowa wartość odpowiadałaby kwocie zobowiązania Spółki wobec wspólnika z tytułu zysku przeznaczonego do podziału. Nieruchomość przeznaczona do przekazania w formie dywidendy została przez Spółkę nabyta w dniu 22 lutego 2010 r. na podstawie umowy sprzedaży. Do ceny netto został doliczony podatek VAT i odliczony przez Spółkę z bieżącej działalności.

Zasady dotyczące wypłaty dywidendy przez Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością zostały uregulowane w art. 191 ? art. 198 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) ? (zwanej dalej K.s.h.).

Jak stanowi art. 191 § 1 ustawy K.s.h., wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników, z uwzględnieniem przepisu art. 195 § 1. Natomiast w myśl ust. 2 powołanego przepisu, umowa spółki może przewidywać inny sposób podziału zysku, z uwzględnieniem przepisów art. 192-197.

Stosownie natomiast do § 3 cytowanego przepisu, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, zysk przypadający wspólnikom dzieli się w stosunku do udziałów.

Zgodnie z art. 192 ww. K.s.h, kwota przeznaczona do podziału między wspólników nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego o niepodzielone zyski z lat ubiegłych oraz o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone do podziału. Kwotę tę należy pomniejszyć o niepokryte straty, udziały własne oraz o kwoty, które zgodnie z ustawą lub umową spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitały zapasowy lub rezerwowe.

Natomiast jak wynika z art. 193 § 1 cyt. Kodeksu, uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku. Umowa spółki ? stosownie do zapisów § 2 cyt. przepisu ? może upoważniać zgromadzenie wspólników do określenia dnia, według którego ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy (dzień dywidendy).

W myśl art. 193 § 3 ww. Kodeksu, dzień dywidendy wyznacza się w ciągu dwóch miesięcy od dnia powzięcia uchwały, o której mowa w art. 191 § 1. Dywidendę wypłaca się ? jak stanowi § 4 - w dniu określonym w uchwale wspólników. Jeżeli uchwała wspólników takiego dnia nie określa, dywidenda jest wypłacana w dniu określonym przez zarząd.

Stosownie do treści art. 194 ww. Kodeksu, umowa spółki może upoważniać zarząd do wypłaty wspólnikom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy za rok obrotowy, jeżeli spółka posiada środki wystarczające na wypłatę.

Zatem z powyższych przepisów wynika, że dywidenda jest formą partycypowania przez udziałowca w zysku rocznym spółki. Wspólnik ma prawo do udziału w zyskach spółki, której udziałów jest posiadaczem, pod warunkiem przeznaczenia go uchwałą walnego zgromadzenia wspólników do wypłaty. Wypłata dywidendy jest jednostronnym świadczeniem spółki na rzecz udziałowca.

Przepisy Kodeksu spółek handlowych nie określają formy wypłaty dywidendy. W praktyce obrotu gospodarczego najpopularniejszą formą wypłaty dywidendy jest świadczenie pieniężne. Jednak dozwolona jest także wypłata dywidendy w naturze, np. w formie rzeczy oznaczonych co do gatunku lub w towarze (dywidenda rzeczowa). Ta forma wypłaty dywidendy jest możliwa tylko wówczas, gdy statut spółki wprost ją przewiduje.

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca zamierza wypłacić wspólnikowi spółki dywidendę w formie niepieniężnej, w postaci prawa własności nieruchomości.

Podkreślenia wymaga fakt, iż wypłata dywidendy jest szczególnym rodzajem czynności prawnej. Źródłem nabycia przedmiotu dywidendy i tytułem do uzyskania przysporzenia przez wspólnika spółki nie jest umowa cywilnoprawna, ale uchwała walnego zgromadzenia wspólników (akt o charakterze właścicielskim) w oparciu o odpowiednie zapisy umowy spółki. Jest to czynność wyraźnie uregulowana w Kodeksie spółek handlowych i nie mają do niej zastosowania przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące sprzedaży lub zamiany.

Mając na uwadze powyższe przepisy w zakresie podatku od towarów i usług należy stwierdzić, iż dostawę towarów stanowią co do zasady tylko czynności mające za przedmiot towar, natomiast usługę stanowią te wszystkie czynności podatnika wykonywane w ramach działalności gospodarczej, których nie można zaklasyfikować jako dostawy towarów.

Natomiast opodatkowanie dywidendy rzeczowej jest zgodne z zasadą powszechności opodatkowania podatkiem VAT wyrażającej się tym, że określone transakcje podlegają temu podatkowi niezależnie od formy, w której zostały dokonane, również zbycie nieruchomości w formie wypłaty dywidendy. Jeżeli w ramach wypłaty dywidendy zamiast wypłaty pieniędzy Wnioskodawca będzie przekazywać prawo własności nieruchomości, mamy do czynienia z czynnością opodatkowaną podatkiem od towarów i usług z tytułu nieodpłatnego przekazania towaru.

W przedmiotowej sprawie warunki wynikające z art. 7 ust. 2 ustawy są spełnione, bowiem Spółce przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu nieruchomości.

Zatem czynność wypłaty dywidendy w formie niepieniężnej w postaci prawa własności nieruchomości należy potraktować jako nieodpłatne przekazanie towaru, które będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Reasumując, w przedmiotowej sprawie, czynność wypłaty dywidendy niepieniężnej w postaci prawa własności nieruchomości, będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako nieodpłatne przekazanie towaru, w myśl art. 7 ust. 2 ustawy.

Zatem Spółka zobowiązana jest do naliczenia od tej czynności podatku od towarów i usług według właściwej stawki podatku, lub też zastosować do niej zwolnienie od podatku, jeżeli nieruchomość spełnia warunki do jego zastosowania.

W sprawie będącej przedmiotem wniosku należy zwrócić uwagę, iż analiza załączników dołączonych do wniosku nie mieści się w ramach określonych w art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) zgodnie z którym minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W związku z powyższym Minister Finansów nie jest uprawniony do oceny prawnej załączników dołączonych przez Wnioskodawcę.

Ponadto informuje się, że w niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie powstania obowiązku zapłaty podatku w przypadku wypłaty dywidendy w formie rzeczowej. Natomiast, kwestia dotycząca zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych wypłaty udziałowcowi dywidendy w formie rzeczowej została załatwiona w interpretacji nr ILPB4/423-256/10-3/ŁM w dniu 10 stycznia 2011 r..

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Referencje

ILPB4/423-256/10-4/ŁM, interpretacja indywidualna