Zamiana działek gruntowych. Brak podatnika podatku VAT.

UZASADNIENIE

W dniu 10 października 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT zamiany działek gruntowych. Dnia 29 grudnia 2011 r. wniosek uzupełniono o doprecyzowanie opisu stanu fatycznego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Gmina na podstawie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, dokonała zamiany nieruchomości położonych w obrębie B. w granicach działek nr 95 o pow. 0,07 ha, nr 98/4 o pow. 0,0571 ha stanowiących własność gminy Bolesławiec, na nieruchomość położoną w obrębie B. w granicach działki: nr 96/1 o pow. 0,1378 ha stanowiącą własność Wnioskodawczyni. Zainteresowana jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, będącą płatnikiem podatku rolnego. Grunty rolne nabyła przed wejściem w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług oraz posiada je przez okres dłuższy niż 5 lat.

Zamiany dokonano w związku z tym, że działki stanowiące własność gminy oznaczone w ewidencji gruntów jako drogi nie pełniły tej funkcji, przebiegając przez posesję Wnioskodawczyni. Na gruncie w granicach tych działek posadowiony jest ?ganek? budynku mieszkalnego, studnia oraz część budynku gospodarczego, stanowiących własność Zainteresowanej. W zawiązku z tym na wniosek Zainteresowanej (wydzieliła z działki sąsiedniej działkę nr 96/1 z przeznaczeniem pod drogę) dokonano zamiany.

Działki będące przedmiotem zamiany w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego wsi B. przeznaczone są w części na cele zabudowy zagrodowej i mieszkaniowej, w części na cele rolne.

Nieruchomość gruntowa położona w obrębie B., w granicach działki nr 96/1 o pow. 0,1378 stanowiąca własność Wnioskodawczyni została wyceniona przez rzeczoznawcę majątkowego na kwotę 7.301,00 zł (słownie: siedem tysięcy trzysta jeden złotych), w tym wartość gruntu rolnego na kwotę 1.253,00 zł (słownie: jeden tysiąc dwieście pięćdziesiąt trzy złote), wartość gruntu pod zabudowę zagrodową i mieszkaniową wynosi 6.048,00 zł (słownie: sześć tysięcy czterdzieści osiem złotych).

Od nieruchomości Wnioskodawczyni, przeznaczonej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod zabudowę zagrodową i mieszkaniową został naliczony 23% podatek VAT w wysokości 1.391,04 zł (słownie: jeden tysiąc trzysta dziewięćdziesiąt dwa złote 04/100).

Dnia 29 grudnia 2011 r. Zainteresowana uzupełniła opis stanu faktycznego wskazując, iż:

1. nie posiadała i nie posiada statusu rolnika ryczałtowego, w rozumieniu art. 2 pkt 19 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku do towarów i usług,
2. na nieruchomości będącej przedmiotem zamiany, nie prowadziła działalności rolniczej, o której mowa w art. 2 pkt 15 ustawy,
3. nie dokonuje sprzedaży produktów rolnych pochodzących z przedmiotowej nieruchomości,
4. nieruchomości otrzymała w darowiźnie po swoich rodzicach,
5. nie dokonywała wcześniej dostaw nieruchomości gruntowych zarówno o charakterze rolnym jak i przeznaczonym pod zabudowę,
6. nie planuje w przyszłości sprzedaży kolejnych gruntów,
7. nieruchomość w momencie zamiany nie była i nie będzie zabudowana.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy zamiana gruntu stanowiącego własność osoby fizycznej nie będącej podatnikiem VAT podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w związku z przeznaczeniem gruntu na cele budowlane, czy też w związku z tym, że jest to czynność wykonywana jednorazowo transakcja taka nie oznacza wykonywania działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, i nie podlega opodatkowaniu...

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z brzmieniem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terenie kraju. Przez dostawę towarów, stosownie do przepisów art. 7 ust. 1 ustawy, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...)

Towarami w rozumieniu ustawy są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynku budowle lub ich części a także grunty (art. 2 pkt 6).

Przeniesienie własności towaru realizowane w oparciu o umowę zamiany stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatna dostawa towarów.

Co do zasady stawka podatku ? na podstawie art. 41 ust 1 ustawy ? wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i przepisów wykonawczych do niej ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienia od podatku.

Zdaniem Wnioskodawczyni, dostawa przedmiotowych gruntów w drodze umowy zamiany pomiędzy Gminą, a osobą fizyczną, stanowi odpłatną dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług od części gruntów przeznaczonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na cele budowlane, jednakże na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy może skorzystać ze zwolnienia od tego podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (?).

Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 ustawy. Zgodnie z zapisem zawartym w tym przepisie, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Jak stanowi art. 45 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu są tylko przedmioty materialne.

Wyjaśnić jednocześnie należy, iż przedmiotami stosunków prawnych są dobra materialne i niematerialne. Wśród dóbr materialnych wyróżniamy m. in. rzeczy (Bednarek Małgorzata, ?Mienie?, ?Komentarz do art. 44-55³ Kodeksu cywilnego?, Zakamycze 1997, komentarz do art. 45 k.c.). Rzeczy dzieli się na nieruchomości i rzeczy ruchome (Piasecki Kazimierz, ?Kodeks cywilny, Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz?, Zakamycze 2003, komentarz do art. 45 k.c.).

Natomiast w myśl art. 46 § 1 ww. Kodeksu, nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Zgodnie zatem z ww. przepisami, grunt spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a jego sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.

Stosownie do art. 603 ustawy Kodeks cywilny, przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Zatem, w przypadku zamiany obie strony przenoszą na siebie wzajemnie własność rzeczy, występując zarówno w charakterze dostawcy, jak i w charakterze nabywcy. Przepis art. 604 Kodeksu cywilnego daje dyspozycję odpowiedniego stosowania do zamiany przepisów o sprzedaży.

Umowa zamiany jest umową wzajemną, bardzo zbliżoną do umowy sprzedaży. Różnica w stosunku do umowy sprzedaży polega na tym, że w miejsce świadczenia ceny pojawia się obowiązek drugiej strony przeniesienia własności rzeczy. Ze względu na wzajemny charakter umowy, wartość świadczonych rzeczy powinna być ekwiwalentna.

W wyniku zamiany każda ze stron wchodzi we władanie nabytego towaru jak właściciel. Na podstawie powyższego można stwierdzić, że umowa zamiany na gruncie podatku od towarów i usług jest niczym innym jak dwiema odpłatnymi dostawami towarów.

Zatem przeniesienie własności gruntu na podstawie umowy zamiany stanowi odpłatną dostawę towaru i podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 5 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza ? na mocy ust. 2 powołanego artykułu ? obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, iż do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem ?podatnik? tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, podatnikiem staje się również ten, kto wykonał czynność, podlegającą opodatkowaniu, jednorazowo, ale w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Chociaż ustawa nie definiuje pojęcia ?częstotliwości?, przez zamiar wykonywania danej czynności w sposób częstotliwy należy rozumieć chęć, wolę powtarzalnego, a nie jednorazowego wykonywania określonych czynności, składających się na istotę prowadzenia działalności.

O kwestii częstotliwości nie decyduje czasookres wykonywania czynności (rok, dwa czy pięć lat), ani ilość dokonanych transakcji. Decydującym kryterium jest powtarzalność czynności. Dlatego też, w każdym przypadku należy indywidualnie rozstrzygnąć, czy intencją podmiotu wykonującego określoną czynność, z którą łączą się skutki podatkowoprawne, było dokonywanie tej czynności wielokrotnie i w okolicznościach noszących znamiona działalności gospodarczej.

W kontekście powyższego nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

W oparciu o przedstawiony stan prawny stwierdzić należy, że jeśli osoba fizyczna dokonuje dostawy ze swojego majątku prywatnego nieruchomości gruntowej, a czynność ta wykonywana jest okazjonalnie, w okolicznościach wskazujących, iż działanie to nie jest czynione z zamiarem jego powtarzania (kontynuowania) i nie zmierza do nadania mu stałego charakteru, transakcja taka nie może być uznana za działalność gospodarczą, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

Dodatkowo należy wskazać, że działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Aby zatem dostawę towarów (nawet jednorazową) uznać za działalność gospodarczą, należy wykazać, że w momencie jej realizacji podatnik miał zamiar dokonywać takich czynności wielokrotnie, a wykorzystywane przez niego towary, czy usługi zostały nabyte w celu spożytkowania ich do wykonywania tej czynności.

Z opisu sprawy wynika, iż Gmina zamieniła nieruchomość położoną w obrębie B. w granicach działek nr 95 i 98/4 na nieruchomość Wnioskodawczyni, tj. działkę nr 96/1. Powodem zamiany był fakt, że działki stanowiące własność Gminy, oznaczone w ewidencji jako drogi nie pełniły tej funkcji przebiegając przez posesję Zainteresowanej. Na gruncie w granicach tych działek posadowiony jest ?ganek? budynku mieszkalnego, studnia oraz część budynku gospodarczego stanowiących własność Wnioskodawczyni. W związku z tym na wniosek Zainteresowanej (wydzieliła z działki sąsiedniej działkę nr 96/1 z przeznaczeniem pod drogę) dokonano zamiany. Zainteresowana wskazuje, iż działki będące przedmiotem zamiany w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego wsi B. przeznaczone są w części na cele zabudowy zagrodowej i mieszkaniowej, w części na cele rolne. Wnioskodawczyni nie posiadała i nie posiada statusu rolnika ryczałtowego, w rozumieniu art. 2 pkt 19 ustawy, i na nieruchomości będącej przedmiotem zamiany, nie prowadziła działalności rolniczej, o której mowa w art. 2 pkt 15 ustawy. Wnioskodawczyni nie dokonuje sprzedaży produktów rolnych pochodzących z przedmiotowej nieruchomości, a przedmiotowe nieruchomości otrzymała w darowiźnie po swoich rodzicach, przed wejściem w życie ustawy o podatku od towarów i usług. Zainteresowana nie dokonywała wcześniej dostaw nieruchomości gruntowych zarówno o charakterze rolnym jak i przeznaczonym pod zabudowę. Wnioskodawczyni nie planuje w przyszłości sprzedaży kolejnych gruntów.

Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz opisany stan faktyczny wskazać należy, iż w przedmiotowej sprawie brak jest przesłanek pozwalających uznać, że dokonując dostawy opisanych działek Wnioskodawczyni wystąpi w charakterze podatnika. Zainteresowana ? jak sama twierdzi ? nie wykorzystywała nieruchomości w działalności rolniczej. Uwzględniając ponadto fakt otrzymania gruntu na podstawie darowizny stwierdzić należy, iż nic nie wskazuje na to, aby nabyciu nieruchomości towarzyszył zamiar jej późniejszego zbycia oraz wykorzystywania w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Zatem Zainteresowana dokonując zamiany wymienionej działki korzystała z przysługującego jej prawa do rozporządzania majątkiem osobistym, co nie jest wykonywaniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Brak tego statusu pozbawia Wnioskodawczynię cech podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, a dostawę działki cech czynności opodatkowanej, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Reasumując, zamiana nieruchomości, w części dotyczącej działki Wnioskodawczyni, nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ze względu na fakt, iż w związku z jej dostawą Zainteresowana nie wystąpiła w charakterze podatnika podatku VAT oraz podmiotu wykonującego działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy.

Ponadto, tut. Organ informuje, iż w świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni dotyczące zwolnienia od podatku zamiany nieruchomości uznano za nieprawidłowe, z uwagi na fakt, iż ustawa o podatku od towarów i usług wyraźnie definiuje odrębność czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT oraz jasno określa, które transakcje podlegają opodatkowaniu jednakże korzystają ze zwolnienia od podatku VAT. Opisana przez Zainteresowaną dostawa stanowi czynność niepodlegającą opodatkowaniu, a nie jak wskazano we wniosku korzystają ze zwolnienia, a zatem tut. Organ zobligowany był uznać stanowisko Wnioskodawczyni za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.