Podatek od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku usług pośrednictwa finansowego.

Podatek od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku usług pośrednictwa finansowego.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 13 września 2011 r. (data wpływu 16 września 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku usług pośrednictwa finansowego ? jest prawidłowe.

Porady prawne

UZASADNIENIE

W dniu 16 września 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku usług pośrednictwa finansowego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Zgodnie z projektem umowy agencyjnej pomiędzy Bankiem a Agentem (Wnioskodawcą) ?Agent zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, do stałego i odpłatnego pośredniczenia przy zawieraniu Umów o produkt bankowy z przedstawionej Oferty Banku, na rzecz Banku (...). Agent upoważniony jest do zawierania z Konsumentami, w imieniu i na rzecz Banku Umów o produkt bankowy. (...)?. Tytułem wynagrodzenia dla Agenta Bank będzie przekazywał Agentowi kwotę równą 0,1% kwot kredytów netto uruchomionych w danym miesiącu kalendarzowym na podstawie Umów o produkt bankowy zwieranych za pośrednictwem Agenta.

Wnioskodawca (Agent) będzie mógł korzystać z pomocy innych osób przy pośredniczeniu w zawieraniu umów o produkt bankowy (umowy będą dotyczyć udzielenia kredytu przez Bank). Z powodów organizacyjnych Wnioskodawca nie jest bowiem w stanie sam uczestniczyć w wyszukiwaniu, pozyskiwaniu klientów. Podstawową (w zasadzie wyłączną) działalnością Wnioskodawcy będzie pośredniczenie w zawieraniu umów kredytowych. Wszelkie czynności techniczne, organizacyjne, administracyjne, marketingowe wychodzące poza zakres ścisłego pośrednictwa kredytowego (finansowego) będzie wykonywać odrębny - w tym celu powołany podmiot opodatkowany podatkiem VAT z tytułu wykonywania tych czynności. Od ilości umów (volumenu kredytów) wyłącznie uzależnione jest wynagrodzenie Wnioskodawcy - agenta (prowizja), który pewną jego część przekaże osobom (także agentom) przy pomocy których doszło do pozyskania klienta dla banku i zawarcia umowy kredytowej.

Wnioskodawca wskazał, iż stan faktyczny w niniejszej sprawie jest identyczny jak w sprawie rozstrzygniętej przez tut. Organ interpretacją z dnia 16 sierpnia 2011 r., znak ILPP2/443-803/11 -2/AKr.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawcy w przyjętym stanie faktycznym i modelu organizacyjnym (korzystanie z pomocy inny pośredników) przysługuje z tytułu otrzymanej prowizji za wartość zawartych umów kredytowych zwolnienie z podatku VAT z tytułu usług pośrednictwa kredytowego (finansowego)...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej jako ustawa o VAT) zwalnia się od podatku: ?usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych (...)?. Dodatkowo ustawodawca stwierdził w art. 43 ust. 14 w zw. z ust. 13, że nie są zwolnione z VAT usługi stanowiące element usługi pośrednictwa, które same stanowią odrębną całość i są właściwe oraz niezbędne do świadczenia usługi pośrednictwa.

Powyższy zapis ustawowy stanowi dość wierną implementację art. 135 Dyrektywy VAT, zgodnie z którym zwolnieniu podlega ?pośrednictwo kredytowe, nadto pośrednictwo (...) w zakresie gwarancji kredytowych, poręczeń (...); transakcje łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków (...)?.

Z wykładni językowej wynika, że zwolnione z VAT są usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielenia kredytów. Pośrednictwo to umowa, w której jedna strona zobowiązuje się wobec drugiej doprowadzić do sposobności zawarcia umowy lub pośredniczyć przy zawarciu takiej umowy. ETS wyjaśnił (w często przytaczanej w literaturze przedmiotu sprawie Deutsche Vermögensberatung AG), że działalność pośrednictwa stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w jej imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych. Podkreślany jest w orzecznictwie ETS warunek zmiany sytuacji prawnej i finansowej strony transakcji. Usługę zwolnioną należy odróżnić, zdaniem ETS, od czysto fizycznego lub technicznego świadczenia (tak w wyrokach w sprawie C-2/95 Sparekassernes Datacenter (SDC), w sprawie C-235/00 CSC Financial Services Ltd.).

Brak konieczności, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy.

Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku w sprawie C-453/05 Volker Ludwig stwierdził jednoznacznie, iż okoliczność, że podatnik nie jest związany umownie z jedną ze stron umowy kredytowej, do której zawarcia się przyczynił, nie stanowi przeszkody do tego, aby świadczył on usługę pośrednictwa kredytowego. Trybunał uznał, że podstawowe znaczenie w sprawie ma to, że wynagrodzenie (prowizja) zależało od zawarcia umowy kredytowej między Instytucją kredytową a wyszukanym przez subagenta klientem.

Analogiczne stanowiska zajmują również organy podatkowe (por. np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 16 sierpnia 2011 r. ,znak ILPP2/443-803/11 -2/AKr wydana w identycznym stanie faktycznym i prawnym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z dyspozycją art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (?).

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

  1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
  2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
  3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.


Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Ponadto, zgodnie z obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011 r. przepisem art. 5a ustawy, towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednocześnie zaznacza się, że w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. na podstawie art. 146a pkt 1 ustawy, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%, z zastrzeżeniem art. 146f.

Zarówno w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w rozporządzeniach wykonawczych do niej przewidziano możliwość zastosowania obniżonych stawek podatku, a nawet zwolnień od podatku.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 13 ustawy).

Natomiast w myśl art. 43 ust. 14 ustawy, przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Zgodnie zaś z art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

  1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
  2. usług doradztwa;
  3. usług w zakresie leasingu.


Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu podatku VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu podatku VAT.

Stosownie do treści przepisu art. 135 (1) (b) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1 ze zm.), państwa członkowskie zwalniają udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę.

Uwzględniając powyższe, wskazać należy, że istotne dla zastosowania zwolnienia od podatku w przypadku usług pomocniczych do usług finansowych udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych jest to, aby określona usługa, stanowiąca odrębną całość, zmierzała do realizacji zasadniczych funkcji ww. usługi finansowej objętej zwolnieniem. Przy czym, z omawianego zwolnienia, od dnia 1 stycznia 2011 r. nie mogą korzystać usługi stanowiące element usługi pośrednictwa.

Z brzmienia art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, wyraźnie wynika, iż intencją ustawodawcy było objęcie zwolnieniem usług udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych, zarówno tych wykonywanych przez banki, jak również świadczonych przez inne podmioty pośredniczące w ich udzielaniu.

Należy stwierdzić, iż wymienione zwolnienie ma charakter przedmiotowy, gdzie przede wszystkim istotną przesłanką do skorzystania ze zwolnienia jest rodzaj świadczonej usługi, cechy które ją rozróżniają. Ustawodawca szczególny nacisk położył na stronę przedmiotową, nie dokonując zawężenia omawianego zwolnienia wyłącznie do określonej grupy podmiotów. Pogląd taki potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE w wyroku w sprawie C-2/95 pomiędzy Sparekassernes Datacenter (SDC) a Skatteministeriet (Dania), gdzie Trybunał stwierdził iż ?zwolnienie dotyczące usług finansowych nie jest uzależnione od tego, czy usługa jest wykonywana przez instytucję, która wstępuje w prawny związek z końcowym odbiorcą. Fakt, że dana transakcja jest wykonywana przez osobę trzecią, ale z punktu widzenia końcowego odbiorcy wydaje się być usługą wykonywaną przez bank, nie wyklucza objęcia jej zwolnieniem?. Konkludując można stwierdzić, że wg TSUE usługa finansowa świadczona przez podmiot trzeci nie traci w przedmiotowej sytuacji przymiotu takiej usługi.

W celu rozstrzygnięcia co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem ?pośrednictwa? warto w tym celu odnieść się do wyroku w sprawie sygn. C-453/05 gdzie TSUE stwierdził, że ?pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową?.

Natomiast w sprawie C-235/00 TSUE wskazał, że znaczenia słowa ?negocjacje?, w kontekście art. 13B(d)(5), ?odnosi się ono do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy.

Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków, zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest zatem pośrednictwem?.

Z opisu sprawy wynika, że zgodnie z projektem umowy agencyjnej pomiędzy Bankiem a Agentem (Wnioskodawcą), Agent zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, do stałego i odpłatnego pośredniczenia przy zawieraniu Umów o produkt bankowy z przedstawionej Oferty Banku, na rzecz Banku. Zainteresowany upoważniony jest do zawierania z Konsumentami, w imieniu i na rzecz Banku, umów o produkt bankowy. Tytułem wynagrodzenia Bank będzie przekazywał Wnioskodawcy kwotę równą 0,1% kwot kredytów netto uruchomionych w danym miesiącu kalendarzowym na podstawie Umów o produkt bankowy zwieranych za pośrednictwem Agenta.

Wnioskodawca będzie mógł korzystać z pomocy innych osób przy pośredniczeniu w zawieraniu umów o produkt bankowy (umowy będą dotyczyć udzielenia kredytu przez Bank). Z powodów organizacyjnych Wnioskodawca nie jest bowiem w stanie sam uczestniczyć w wyszukiwaniu, pozyskiwaniu klientów. Podstawową (w zasadzie wyłączną) działalnością Zainteresowanego będzie pośredniczenie w zawieraniu umów kredytowych. Wszelkie czynności techniczne, organizacyjne, administracyjne, marketingowe wychodzące poza zakres ścisłego pośrednictwa kredytowego (finansowego) będzie wykonywać odrębny - w tym celu powołany podmiot opodatkowany podatkiem VAT z tytułu wykonywania tych czynności.

Zatem biorąc pod uwagę powołane przepisy prawa, jak również przedstawiony we wniosku opis, stwierdzić należy, że świadczenie przez Wnioskodawcę przedmiotowych usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania pożyczek korzystają ze zwolnienia od podatku, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług. Tym samym, prowizja również będzie zwolniona od podatku VAT.

Należy podkreślić, że niniejsza interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisie stanu faktycznego, które nie zostały objęte pytaniem ? nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej ? rozpatrzone. Dotyczy to w szczególności czynności technicznych, organizacyjnych, administracyjnych, marketingowych wychodzących poza zakres ścisłego pośrednictwa kredytowego (finansowego) wykonywanych przez odrębny podmiot.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika