Opodatkowanie wypłacanych premii pieniężnych oraz odliczenie podatku naliczonego (premia jako usługa).

UZASADNIENIE

W dniu 23 listopada 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania za usługę czynności wykonywanych przez kontrahentów Partnerów na rzecz Wnioskodawcy oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 11 lutego 2011 r. (data wpływu 17 lutego 2011 r.) o doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca na podstawie umów zawartych z odbiorcami produkowanych przez niego wyrobów (Partnerzy) wypłaca im premię pieniężną liczoną od zrealizowanego obrotu, przy czym Partner może być zobowiązany do dodatkowych świadczeń, tj.: terminowego regulowania zobowiązań wobec Wnioskodawcy, realizowania sprzedaży produktów zgodnie z prowadzoną przez Wnioskodawcę strategią handlową, czynnego udziału w promocjach organizowanych przez Wnioskodawcę, zapewniania klientom należytego dostępu do przekazanych wraz z produktami materiałów informacyjnych i instruktażowych (wzorniki, katalogi itp.), przestrzegania zasad rzetelności kupieckiej, właściwego eksponowania zakupionych od Wnioskodawcy produktów (w miejscach widocznych dla klientów) oraz do utrzymania ciągłej sprzedaży produktów. Wskaźnik przysługującej Partnerowi premii pieniężnej jest składany: pierwsza część to tzw. wskaźnik podstawowy, czyli procent od zrealizowanego poziomu obrotów ogółem, druga część to tzw. wskaźnik logistyczny, liczony od wartości zakupów bezpośrednio dostarczonych do miejsca prowadzenia działalności przez Partnera Wnioskodawcy. Jeżeli towar dostarczany jest do miejsca wskazanego przez Partnera, które to miejsce nie jest miejscem prowadzenia działalności przez Partnera, wskaźnik logistyczny Partnerowi nie należy się. Założeniem przyjętej koncepcji stosowania wskaźnika logistycznego jest podział funkcji gospodarczych między stronami transakcji, tj. w przypadku kiedy dostawa realizowana jest do miejsca prowadzenia działalności przez Partnera, jego rolą jest dalsza dystrybucja produktów do odbiorców Partnera, w oparciu o dostawy realizowane na własny koszt Partnera. Jeżeli jednak Partner zleca dowiezienie produktów bezpośrednio do jego odbiorcy (tj. odbiorcy Partnera), dostawa realizowana jest według schematu przewidzianego w art. 7 ust. 8 ustawy o podatku od towarów i usług, a koszty transportu towaru do kontrahenta Partnera pokrywa Wnioskodawca, ?uwalniając? Partnera z tego obowiązku. To ?uwolnienie? uzasadnia nienaliczanie Partnerowi dodatkowego wynagrodzenia z tytułu wskaźnika logistycznego. Innymi słowy, jeżeli udział dostaw realizowanych do kontrahentów Partnera jest wysoki, niski będzie wskaźnik bonusa logistycznego należnego Partnerowi za dostawy realizowane bezpośrednio do niego. Zamiarem Wnioskodawcy jest dalsze zintensyfikowanie obecności produkowanych przez niego wyrobów na rynku chemii budowlanej, tj. Wnioskodawcy zależy nie tylko na tym, aby produkowane przez niego towary nabywali Partnerzy, ale ponadto aby nasycić rynek towarami już sprzedanymi Partnerom, tj. żeby towary te trafiły do możliwie dużej ilości dalszych szczebli obrotu. Wnioskodawca zamierza zintensyfikować kontakty z kontrahentami Partnerów, informując ich o ofercie handlowej i o wprowadzanych nowych produktach, zachęcając ich w ten sposób do nabywania wyrobów produkowanych przez Wnioskodawcę i poszerzając dostępny na rynku asortyment produktów Wnioskodawcy. Przedstawiciele Wnioskodawcy w trakcie wizyt u kontrahentów Partnerów przygotowują zamówienia, które kontrahent Partnera składa Partnerowi, a w konsekwencji ? Partner składa to zamówienie Wnioskodawcy. Istotna jest możliwość oddziaływania w opisany wyżej sposób na kontrahentów Partnera, którzy bardzo często mają wysoki potencjał zakupowy, jednak ze względu na relacje handlowe pomiędzy Partnerem Wnioskodawcy a kontrahentami Partnera nie ma możliwości zawarcia z nimi bezpośrednich umów handlowych przez Wnioskodawcę, a tym samym realizowania polityki premiowania za realizowanie obrotów zgodnie z warunkami umowy handlowej, stosowanymi przez Wnioskodawcę wobec Partnerów. Dlatego celem Wnioskodawcy jest wprowadzenie możliwości oddziaływania ekonomicznego na kontrahentów Partnerów, poprzez wynagradzanie ich za poszerzanie obecności produktów Wnioskodawcy na rynku, utrzymywanie w ciągłej sprzedaży określonego asortymentu na ustalonym poziomie oraz właściwą ekspozycję produktów Wnioskodawcy. Wynagrodzenie należne kontrahentowi Partnera liczone będzie zgodnie z zawartą między stronami umową od wartości zakupionych przez kontrahentów Partnera wyrobów Wnioskodawcy. Jak wskazano wyżej, zarówno w przypadku dostaw bezpośrednio do Partnerów, jak i do kontrahentów Partnerów, Wnioskodawca pokrywa koszty transportu, które wkalkulowane są w cenę sprzedaży, a w przypadku bezpośrednich dostaw do kontrahentów Partnera, premia wypłacana Partnerowi jest niższa (nie obejmuje wskaźnika logistycznego), tym bardziej, że wielkość dostaw, ich częstotliwość, zamawiany asortyment stymulują w dużej mierze przedstawiciele handlowi Wnioskodawcy. Nie ma zatem ryzyka dwukrotnej zapłaty za obrót zrealizowany, bowiem premia dla Partnera w tej części (tj. dotyczącej wskaźnika logistycznego) w takim przypadku Partnerowi nie należy się.

W uzupełnieniu do wniosku Zainteresowany wskazał, iż wypłacanych premii pieniężnych nie można będzie powiązać z konkretnymi dostawami, odnoszącymi się do określonych towarów lub ich grup. Dla przedstawionego stanu faktycznego bez znaczenia, przynajmniej co do istoty, pozostaje okoliczność w jakich okresach rozliczeniowych będą wypłacane premie. Na dzień dzisiejszy Wnioskodawca planuje wprowadzić rozliczenie miesięczne, lecz nie wyklucza w przyszłości dokonania w powyższym zakresie zmiany na wynagrodzenie kwartalne. Osiągnięcie określonego poziomu obrotu może być lub nie (w zależności od uzgodnień) warunkiem otrzymania premii pieniężnej.

Wszystkie czynności (poszerzanie obecności produktów Wnioskodawcy na rynku, utrzymywanie w ciągłej sprzedaży określonego asortymentu na ustalonym poziomie, właściwa ekspozycja produktów) wymienione są w zawartej umowie jako elementy niezbędne, po wykonaniu których kontrahentom Partnerów przysługuje premia pieniężna. Niewykonanie powyższych czynności skutkuje utratą uprawnienia kontrahentów Partnerów do otrzymania premii pieniężnej.

Ww. czynności wykonywane przez kontrahentów Partnerów polegają na podejmowaniu szeregu akcji promocyjnych, graficznym eksponowaniu towarów Wnioskodawcy przy wykorzystaniu zarówno własnych koncepcji promocyjnych, jak i materiałów Spółki otrzymanych od Partnerów: zapewnianiu ciągłej obecności możliwie jak najszerszego asortymentu Zainteresowanego.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy nabywanie przez kontrahentów Partnerów Wnioskodawcy od Partnerów Wnioskodawcy wyrobów produkowanych przez Wnioskodawcę oraz dodatkowe świadczenia (utrzymywanie w ciągłej sprzedaży określonego asortymentu na ustalonym poziomie oraz właściwą ekspozycję produktów Wnioskodawcy) w zamian za umówione wynagrodzenie może być potraktowane jako usługa w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług...
2. Czy podatek VAT zawarty w fakturze dokumentującej czynności opisane w ww. pytaniu (przy założeniu, że mamy do czynienia z usługą) podlega odliczeniu od podatku należnego Wnioskodawcy na zasadach ogólnych...

Zdaniem Wnioskodawcy, możliwość motywowania kontrahentów Partnerów do zwiększania udziału wyrobów produkowanych przez Zainteresowanego w ofercie stanowi dla niego źródło wzrostu przychodów przy jednoczesnym zwiększaniu dostępności tych produktów dla konsumenta. Wnioskodawca traktuje działania swoich kontrahentów, którym będzie wypłacał wynagrodzenie jako usługi polegające na intensyfikacji sprzedaży towarów/wyrobów markowanych własną firmą i nasycaniu rynku chemii budowlanej tymi wyrobami. Działania Wnioskodawcy z punktu widzenia teorii marketingu można zakwalifikować jako strategię ?pull? (ciągnięcie), która polega na ?ciągnięciu? produktu przez dalszego dystrybutora, który w ten sposób stymuluje kanał do działań w kierunku pozyskania danego towaru ? ciągnie produkt przez cały łańcuch dystrybucji.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku VAT, ?usługa? to każde odpłatne świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Ponieważ kontrahent Partnera nabywając na określonych umową zasadach towary Wnioskodawcy nie dokonuje na rzecz Partnera dostawy towarów, a otrzymuje z tytułu tych działań wynagrodzenie, uznać należy, że nabywanie z rynku za wynagrodzeniem towarów produkowanych przez Wnioskodawcę celem wykreowania lub zachowania popytu na te towary jest usługą w rozumieniu wskazanych wyżej przepisów. W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, faktura dokumentująca tego rodzaju usługi daje prawo do odliczenia zawartego w niej podatku naliczonego na zasadach ogólnych, zgodnie z art. 86 ust. 1 i art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (?) ? art. 7 ust. 1 ustawy, natomiast przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa

   - zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy.

Powołany przepis wskazuje, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pojęcie usługi, według ustawy, jest bowiem szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie się podatnika ? nie będące dostawą towarów ? na rzecz innego podmiotu.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Podatnicy podejmują różnorodne działania w zakresie intensyfikacji sprzedaży towarów, w efekcie których wypłacane są tzw. premie pieniężne nabywcom towarów.

Skutki podatkowe dotyczące wypłacania premii pieniężnych nabywcom uzależnione są od wielu czynników, m.in. od ustalenia, za co faktycznie premie pieniężne zostały wypłacone, tzn. czy dotyczą konkretnych dostaw, czy też odnoszą się do wszystkich dostaw w określonym czasie itp.

Stosownie do art. 29 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Natomiast zgodnie z art. 29 ust.

4 ustawy, podstawę opodatkowania zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont) i o wartość zwróconych towarów, zwróconych kwot nienależnych w rozumieniu przepisów o cenach oraz zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4b.

W przypadkach, gdy wypłacona premia pieniężna jest związana z konkretną dostawą, nawet jeżeli jest to premia wypłacona po dokonaniu zapłaty, powinna być traktowana jak rabat, o którym mowa w cyt. art. 29 ust. 4 ustawy, ponieważ ma bezpośredni wpływ na wartość tej dostawy i w efekcie prowadzi do obniżenia wartości (ceny) dostawy. W tym przypadku zastosowanie będzie miał przepis § 13 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337 ze zm.) ? dotyczący wystawiania faktur korygujących.

W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, gdzie między stronami istnieć będzie umowa, na podstawie której kontrahent zobowiązuje się do wykonywania na rzecz Wnioskodawcy świadczenia, polegającego na poszerzaniu obecności jego produktów na rynku, utrzymywaniu w ciągłej sprzedaży określonego asortymentu na ustalonym poziomie oraz właściwej ekspozycji produktów, a Wnioskodawca zobowiązuje się do przyznania kontrahentowi wynagrodzenia z tytułu świadczenia ww. usług. Niewykonanie powyższych czynności skutkować będzie utratą uprawnienia kontrahentów do otrzymania premii pieniężnej. Premia ta nie ma więc charakteru dobrowolnego, ale uzależniona jest od określonego zachowania kontrahenta. Usługobiorcą jest Wnioskodawca, który realizuje swój interes ekonomiczny poprzez tworzenie sytuacji, której efektem będzie intensyfikacja sprzedaży towarów/wyrobów markowanych własną firmą i nasycaniu rynku chemii budowlanej tymi wyrobami.

Jak wynika z opisu sprawy zawartego we wniosku, w tym przypadku wynagrodzenia nie będzie można powiązać z konkretnymi dostawami, gdyż zależą one nie tylko od wielkości uzyskanego obrotu, ale również od spełnienia szeregu innych warunków w danym okresie (poszerzania obecności produktów Wnioskodawcy na rynku, utrzymywania w ciągłej sprzedaży określonego asortymentu na ustalonym poziomie oraz właściwej ekspozycji produktów Wnioskodawcy). Kontrahenci będą motywowani przez Zainteresowanego wynagrodzeniem, za które świadczyć będą ww. usługi. Nie można bowiem inaczej nazwać tych czynności, jeśli każda z nich będzie miała wpływ na wysokość wynagrodzenia, a więc będzie ściśle związana z odpłatnością.

Wypłacenie przedmiotowej premii pieniężnej jest więc rodzajem wynagrodzenia za określone zachowanie się kontrahenta w stosunku do Wnioskodawcy. Zachowanie kontrahenta stanowi w tym przypadku świadczenie usługi za wynagrodzeniem na rzecz Zainteresowanego. Jako zapłatę za wykonaną usługę kontrahent otrzymuje bonus w postaci premii pieniężnej.

Zatem pomiędzy stronami istnieje więź o charakterze zobowiązaniowym, która na gruncie ustawy stanowi świadczenie usługi za wynagrodzeniem.

W świetle powyższego, zachowanie kontrahentów Partnerów, którego celem jest wykreowanie lub zachowanie popytu na nabywane towary Wnioskodawcy poprzez dodatkowe świadczenia polegające na poszerzaniu obecności produktów Wnioskodawcy na rynku, utrzymywaniu w ciągłej sprzedaży określonego asortymentu na ustalonym poziomie oraz właściwej ekspozycji produktów Wnioskodawcy ? należy uznać za świadczenie usług zgodnie z cyt. art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych.

W myśl art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

W związku z powyższym, wypłacane kontrahentom premie pieniężne powinny być udokumentowane za pomocą faktur VAT. W przypadku, gdy premie pieniężne wypłacane są przez Wnioskodawcę ? kontrahenci Partnerów, jako świadczący usługę, zobowiązani są do wystawienia faktur VAT, dokumentujących przedmiotowe transakcje.

Stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

W związku z powyższym, podstawowym kryterium decydującym o prawie podatnika podatku od towarów i usług do odliczenia podatku naliczonego zawartego w cenie towarów i usług, które zostały przez niego zakupione jest wystąpienie związku pomiędzy podatkiem naliczonym przy nabyciu towarów i usług, a wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi.

W sprawie będącej przedmiotem wniosku, faktury otrzymane od kontrahentów Partnerów dokumentować będą wypłacone przez Wnioskodawcę premie pieniężne, będące wynagrodzeniem za usługi świadczone na jego rzecz. Nie może zatem budzić wątpliwości fakt, iż podatek naliczony, wykazany na takich fakturach związany będzie z wykonywaniem czynności podlegających opodatkowaniu ? sprzedaży tzw. chemii budowlanej.

Reasumując, należy stwierdzić, iż premie pieniężne wypłacane przez Wnioskodawcę, stanowić będą wynagrodzenie za świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, podlegających opodatkowaniu, które powinny być udokumentowane fakturami VAT wystawionymi przez kontrahentów Partnerów. Tym samym, Wnioskodawcy przysługiwać będzie prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawionych przez kontrahentów Partnerów.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W kwestii dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Referencje

ILPB3/423-927/10-4/KS, interpretacja indywidualna