Czy Spółka ma obowiązek opodatkowywać świadczenia z ZFŚS przy całkowitej lub częściowej odpłatności (...)

UZASADNIENIE

W dniu 21 grudnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności przekazywania towarów lub usług finansowanych w całości lub w części z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest jednostką budżetową, która posiada Fundusz Świadczeń Socjalnych, a zasady jego tworzenia i gospodarowania określa Regulamin Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.

Ze środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych mają być dofinansowane różne formy działalności kulturalno-oświatowej i sportowo-rekreacyjnej dla pracowników. Pracownicy finansują swój udział w wymienionych wyżej formach w części nie pokrytej ze środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy Wnioskodawca, dokonując dofinansowania w ramach Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych zobowiązany jest do naliczenia podatku VAT w związku z nieodpłatnym świadczeniem usług na rzecz pracowników w części finansowanej z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych?
2. Czy Wnioskodawca ma obowiązek naliczenia podatku VAT od kwoty, którą zobowiązani są pokryć pracownicy, natomiast część przekazana z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych nie podlega VAT?
3. Czy Wnioskodawca nie ma obowiązku naliczenia VAT, ani w części przekazanej z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, ani w części finansowanej przez pracowników?
4. Czy w przypadku sfinansowania z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych w całości działalności kulturalno-oświatowej lub sportowo-rekreacyjnej Wnioskodawca ma obowiązek naliczyć i odprowadzić VAT należny od kwoty dofinansowania?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, organizacja różnych form działalności kulturalno-oświatowej i sportowo-rekreacyjnej dla pracowników, dofinansowanej w części z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych i w części sfinansowanej przez samych pracowników, nie rodzi obowiązku naliczenia podatku VAT.

Czynności podejmowane przez pracodawcę, jakim jest Wnioskodawca, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 ze zmianami), nie są czynnościami podejmowanymi w charakterze podatnika VAT. Ma to miejsce zarówno w przypadku, gdy dane świadczenie jest w całości finansowane ze środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, jak i w przypadku, gdy świadczenie współfinansuje pracownik. Pracodawca występuje tu bowiem jedynie w roli administratora środków, a nie jako ich dysponent, natomiast pracownik ? osoba uprawniona do korzystania z Funduszu bierze tylko udział we współfinansowaniu świadczenia. Zaangażowania pracownika we współfinansowanie świadczenia nie można traktować jako czynności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.

Przez działalność socjalną, o której mowa w art. 2 pkt l ustawy o ZFŚS, rozumie się usługi świadczone przez pracodawców m.in. na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej.

Osobami uprawnionymi do korzystania z Funduszu są pracownicy i ich rodziny, emeryci i renciści ? byli pracownicy oraz inne osoby, którym przyznano prawo do korzystania ze świadczeń w Regulaminie ZFŚS. Zakładowa działalność socjalna ma zastosowanie tylko do określonych rodzajów świadczeń pracodawcy na rzecz pracownika i tylko te świadczenia mogą być finansowane z Funduszu. Środkami Funduszu administruje pracodawca i gromadzi je na odrębnym rachunku bankowym zgodnie z art. 10 i art. 12 ustawy o ZFŚS. Zorganizowanie rajdu jest zatem działaniem o wyraźnym charakterze techniczno-administracyjnym, podejmowanym przez Wnioskodawcę dodatkowo i nie mającym żadnego związku z jego działalnością statutową, a zatem czynność ta nie jest podejmowana przez Wnioskodawcę w charakterze podatnika podatku od towarów i usług. Wnioskodawca nie jest więc podatnikiem tego podatku w przywołanym wyżej zakresie.

Zauważyć należy, iż rola pracodawcy oraz zakres czynności związanych z wykonywaniem obowiązków wynikających z ustawy o ZFŚS były już wielokrotnie wyjaśniane przez sądy administracyjne, których zdaniem administrowanie przez pracodawcę środkami funduszu socjalnego oznacza wykonywanie obowiązków i uprawnień określonych dla pracodawcy w ustawie o ZFŚS, a w szczególności zapewnienie obsługi technicznej, kadrowej i finansowej niezbędnej do funkcjonowania Funduszu w zakładzie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (?).

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również, w myśl art. 7 ust. 2 ustawy, przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne darowizny

   - jeżeli podatnikowi przysługiwało w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów.

Natomiast przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ? stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy ? rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (?).

Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika (art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy).

Przepis art. 15 ust. 1 ustawy stanowi, iż podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, iż do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik.

Z opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca jest jednostką budżetową, która posiada Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych. ? zasady jego tworzenia oraz gospodarowania określa Regulamin Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.

Wnioskodawca będzie dofinansowywał ze środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych różne formy działalności kulturalno-oświatowej i sportowo-rekreacyjnej dla pracowników. Natomiast pracownicy będą finansować swój udział w ww. formach w części nie pokrytej ze środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Jak wskazał Wnioskodawca, czynności przez niego podejmowane są zgodne z przepisami ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych i nie są czynnościami podejmowanymi w charakterze podatnika VAT.

Wątpliwości Zainteresowanego sprowadzają się do kwestii, czy świadczenia finansowane w całości lub w części z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych i przekazywane pracownikom, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Obowiązek tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych nakładają przepisy ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t. j. Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 ze zm.), zwanej dalej ustawą o ZFŚS.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o ZFŚS, ustawa określa zasady tworzenia przez pracodawców zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, zwanego dalej ?Funduszem?, i zasady gospodarowania środkami tego Funduszu, przeznaczonego na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z Funduszu oraz na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych oraz na tworzenie zakładowych żłobków, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego.

W myśl art. 2 pkt 1 ustawy o ZFŚS, działalność socjalna oznacza usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo -rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej ? rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.

Jak stanowi art. 2 pkt 5 ustawy o ZFŚS, osobami uprawnionymi do korzystania z Funduszu są pracownicy i ich rodziny, emeryci i renciści ? byli pracownicy i ich rodziny oraz inne osoby, którym pracodawca przyznał, w regulaminie, o którym mowa w art. 8 ust. 2, prawo korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z Funduszu.

Według art. 8 ust. 1 ustawy o ZFŚS, przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu.

Stosownie do art. 10 oraz art. 12 ust. 1 ustawy o ZFŚS, środki Funduszu są gromadzone na odrębnym rachunku bankowym, a pracodawca jedynie administruje tymi środkami.

Z powołanych przepisów wynika, iż zakładowa działalność socjalna dotyczy określonych rodzajów świadczeń pracodawcy na rzecz pracownika i tylko te świadczenia mogą być finansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Ponadto, Fundusz jest tworzony na rzecz załogi pracodawcy i prawo do korzystania ze świadczeń finansowanych z Funduszu jest kolektywny prawem załogi.

Według definicji przedstawionej w Słowniku języka polskiego PWN, administrować oznacza zarządzać, zawiadywać czymś (Słownik języka polskiego PWN, Warszawa 2005, pod red. Elżbiety Sobol, str. 3). Natomiast zgodnie z definicją zawartą w Słowniku współczesnego języka polskiego, administrować oznacza zarządzać, kierować czymś; administrować czyimiś dobrami, majątkiem (Słownik współczesnego języka polskiego, Wydawnictwo Wilga, Warszawa 1996, pod red. prof. dr hab. Bogusława Dunaja, str. 3).

W związku z powyższym, podmiot zobowiązany do utworzenia i administrowania Zakładowym Funduszem Świadczeń Socjalnych jest jedynie administratorem Funduszu i nie może dowolnie dysponować środkami socjalnymi, które są prawnie i rachunkowo wyodrębnione z innych jego środków finansowych. Zatem, właścicielem środków zgromadzonych na rachunku bankowym Funduszu jest Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych, a nie pracodawca. Okoliczność, że pracodawca wykonuje czynności administratora Funduszu, nie przesądza o wykonywaniu przez tegoż pracodawcę działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (z tytułu wykonywania tych czynności).

Zatem, dokonując analizy powołanych powyżej przepisów tut. Organ stwierdza, iż w przypadku, gdy pracodawca dokonuje zakupu usług i towarów finansując wydatki w całości z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych oraz w sytuacji, w której dany wydatek jest częściowo finansowany przez pracownika, pracodawca odbierając i przekazując określone środki poza rachunkiem Funduszu, działa jedynie jako swego rodzaju pośrednik, a jego czynności związane są ściśle z rolą administratora ZFŚS. Tym samym, w takich sytuacjach, w których pracodawca najczęściej realizuje swoje zadania socjalne poprzez zakup finansowanych z ZFŚS towarów i usług od podmiotów trzecich, jak np.: zakup biletów na imprezy kulturalne, zakup karnetów na basen, siłownię i aerobik, organizowanie wycieczek, wypoczynku dzieci i młodzieży organizowanego w formie kolonii, obozów, zimowisk, paczek dla dzieci oraz inne cele określone w Regulaminie ZFŚŚ ? występuje jedynie jako podmiot administrujący środkami Funduszu i nie jest w tym zakresie podatnikiem podatku od towarów i usług.

Ponadto, w przypadku częściowego partycypowania w kosztach nabytych usług obcych przez pracownika, trudno uznać, że odpłatność czyniona przez pracownika ma charakter wynagrodzenia za usługę pracodawcy, gdyż jego usługa w tym zakresie ? jako administratora Funduszu ? ma charakter jedynie pośredniczenia w udostępnianiu pracownikowi usługi obcej, sfinansowanej ze środków Funduszu, z tytułu którego to działania pracodawca nie uzyskuje żadnego wynagrodzenia, gdyż odpłatność pracownika przekazywana jest na rachunek ZFŚS.

Tak więc, w sytuacji przedstawionej we wniosku, gdzie organizacja przez Wnioskodawcę różnych form działalności kulturalno-oświatowej i sportowo-rekreacyjnej dla pracowników będzie dofinansowywana w całości lub w części z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych oraz w części finansowana przez samych pracowników, Urząd Statystyczny nie będzie występował jako podatnik podatku od towarów i usług, a w konsekwencji działalność w zakresie administrowania Funduszem socjalnym nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT.

Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, iż w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca nie będzie występować jako podatnik podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy, w związku z tym działalność socjalna wykonywana przez niego jako administratora ZFŚS (tj. nabywanie towarów i usług, jak również ich udostępnianie uprawnionym osobom) ? bez względu na to, czy świadczenie jest w całości finansowane ze środków ZFŚS, czy też świadczenie to współfinansuje pracownik, tzn. jest częściowo odpłatne ? nie będzie podlegać regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług. Również w przypadku sfinansowania z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych w całości działalności kulturalno-oświatowej lub sportowo-rekreacyjnej ? świadczenie to nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym Wnioskodawca nie ma obowiązku opodatkowywać świadczenia dokonywanego na rzecz pracowników finansowanego w całości lub w części z ZFŚS, oraz przy częściowej odpłatności tych świadczeń przez pracownika.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.