Czy dokonując zestawienia dwóch ww. przepisów dłużnik hipoteczny zobowiązany jest do zapłaty na (...)

UZASADNIENIE

W dniu 14 lutego 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej Ordynacji podatkowej w zakresie zobowiązania do zapłaty należności głównej wraz z odsetkami lub bez nich.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości położonej w XXXX, Gmina XXXX, dla której Sąd Rejonowy w XXXX prowadzi księgę wieczystą XXXX. Przedmiotowa nieruchomość jest obciążona hipotekami przymusowymi ustanowionymi na rzecz Urzędu Skarbowego w XXXX w następujących wysokościach:

1. Hipoteka przymusowa zwykła w kwocie 41.371,49 zł;
2. Hipoteka przymusowa zwykła w kwocie 14.694,40 zł;
3. Hipoteka przymusowa zwykła w kwocie 17.277,07 zł.

Zainteresowany nie jest dłużnikiem osobistym (podatkowym) ? nie jest zobowiązany z tytułu braku zapłaty należnych podatków. Jest dłużnikiem rzeczowym, tzn. nabył ww. nieruchomości z obciążeniami hipotecznymi, w tym z obciążeniami ustanowionymi na rzecz US w XXXX. Przedmiotowe hipoteki zabezpieczają zobowiązania podatkowe przysługujące US w XXXX względem XXXX Sp. z o.o. z/s w XXXX. Wszystkie te zobowiązania podatkowe, zgodnie z art. 70 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, uległy przedawnieniu ? nie kwestionowane przez US w XXXX.

Zgodnie z art. 70 § 8 Ordynacja podatkowa, nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, jednakże po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu.

Zgodnie z art. 77 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nie narusza uprawnienia wierzyciela hipotecznego do uzyskania zaspokojenia z nieruchomości obciążonej. Przepisu tego nie stosuje się do roszczenia o odsetki.

Wnioskodawca wystąpił do Urzędu Skarbowego o określenie wysokości zobowiązania do zapłaty, celem uzyskania zgody na wykreślenie przedmiotowych hipotek.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy dokonując zestawienia dwóch ww. przepisów dłużnik hipoteczny zobowiązany jest do zapłaty na rzecz Urzędu Skarbowego kwotę należności głównej bez odsetek, czy należność główną wraz z odsetkami...

Zdaniem Wnioskodawcy, nabywając ww. nieruchomości stał się on jednocześnie dłużnikiem hipotecznym, a US w XXXX wobec Zainteresowanego wierzycielem hipotecznym. Wierzyciel hipoteczny, zgodnie z art. 69 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księdze wieczystej i hipotece, poprzez ustanowienie hipoteki (hipoteki przymusowej zwykłej) zabezpiecza swoje roszczenie w pełnej wysokości, tj. art. 69 ?hipoteka zabezpiecza także roszczenia o odsetki nieprzedawnione oraz o przyznane koszty postępowania?. Natomiast przepis art. 77 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księdze wieczystej i hipotece stanowi, iż ?przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nie narusza uprawnienia wierzyciela hipotecznego do uzyskania zaspokojenia z nieruchomości obciążonej. Przepisu tego nie stosuje się do roszczenia o odsetki?. Podobne uregulowanie znajduje się w przepisie art. 70 § 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym ?nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, jednakże po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu?. Dokonując zestawienia ww. dwóch przepisów, art. 77 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księdze wieczystej i hipotece oraz art. 70 § 8 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, należałoby przyjąć, iż przepis art. 77 ustawy o hipotece jest przepisem szczególnym względem przepisu art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej i jednocześnie przepisem szczegółowym w zakresie dokonywania interpretacji nie tylko przepisu art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej, ale również innych przepisów regulujących kwestie przedawnienia roszczeń i związanych z tym zabezpieczeń w postaci ustanowionych hipotek. Przepis art. 77 ustawy o hipotece stanowi wprost jak należy rozumieć zabezpieczenie i ewentualne dochodzenie przedawnionych roszczeń zabezpieczonych hipoteką. Wysokość takiego zabezpieczenia zamyka się w kwocie należności głównej plus ewentualnie koszty egzekucji. Chociaż jeżeli chodzi o koszty egzekucji pozostaje to również pod znakiem zapytania mając chociażby na uwadze przepis art. 317 Kodeksu cywilnego ? ?przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej zastawem nie narusza uprawnienia zastawnika do uzyskania zaspokojenia z rzeczy obciążonej. Przepisu powyższego nie stosuje się do roszczenia o odsetki lub inne świadczenia uboczne?.

Reasumując, z zestawienia wyżej wskazanych przepisów wynika, iż Zainteresowany jako dłużnik hipoteczny zobowiązany jest do zapłaty na rzecz Urzędu Skarbowego tylko kwotę należności głównej i ewentualnie koszty egzekucyjne wraz z kosztami upomnień. Natomiast odsetki, zgodnie z art. 70 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, uległy przedawnieniu i zgodnie z art. 77 ustawy o księgach wieczystych nie posiadają zabezpieczenia w ramach ustanowionej hipoteki.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.

W myśl art. 5 Ordynacji podatkowej, zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

Zobowiązanie podatkowe ? na mocy art. 21 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa ? powstaje z dniem:

1. zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania;
2. doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.
   
   

Według art. 51 § 1 Ordynacji podatkowej, zaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie płatności.

Od zaległości podatkowych, z zastrzeżeniem art. 54, naliczane są odsetki za zwłokę (art. 53 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa).

Zgodnie z art. 53 § 4 Ordynacji podatkowej, odsetki za zwłokę naliczane są od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności podatku lub terminu, w którym płatnik lub inkasent był obowiązany dokonać wpłaty podatku na rachunek organu podatkowego.

Stosownie do art. 34 § 1 Ordynacji podatkowej, Skarbowi Państwa i jednostce samorządu terytorialnego przysługuje hipoteka na wszystkich nieruchomościach podatnika, płatnika, inkasenta, następcy prawnego lub osób trzecich z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w sposób przewidziany w art. 21 § 1 pkt 2, a także z tytułu zaległości podatkowych w podatkach stanowiących ich dochód oraz odsetek za zwłokę od tych zaległości, zwana dalej ?hipoteką przymusową?.

Zatem, podatkowa hipoteka przymusowa ustanawiana jest w celu zabezpieczenia kilku rodzajów należności podatkowych. Zgodnie z cyt. art. 34 § 1 hipoteka przysługuje Skarbowi Państwa i jednostce samorządu terytorialnego na wszystkich nieruchomościach podatnika, płatnika, inkasenta, następcy prawnego lub osób trzecich z tytułu:

1. zobowiązań podatkowych powstałych z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania (art. 21 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej);
2. zaległości podatkowych w podatkach stanowiących dochód Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego (należą do nich zobowiązania podatkowe powstające z mocy prawa, jak i z mocy decyzji ustalających wysokość zobowiązania podatkowego);
3. odsetek za zwłokę od powyższych zaległości podatkowych (podlegają one zabezpieczeniu wraz z należnością główną; jednak podlegają zabezpieczeniu również odsetki, które nie są związane z istniejącą należnością podatkową ? art. 53a Ordynacji podatkowej).
   
   

W myśl art. 70 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, jednakże po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu (art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej).

Zatem, zgodnie z ogólną zasadą dotyczącą przedawnienia zobowiązań podatkowych, określoną w art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej, zobowiązanie podatkowe przedawnia się w ciągu 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Odsetki, które są ściśle związane z istnieniem zaległości podatkowej, również ? tak jak zobowiązanie podatkowe ? ulegają przedawnieniu. Od tej zasady ustawodawca przewidział wyjątek, który unormowany został w art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej ? przedawnieniu nie ulegają zobowiązania podatkowe zabezpieczone m.in. hipoteką.

Podkreślić jednakże należy, iż po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki.

Odnosząc się z kolei do kwestii naliczania odsetek od zobowiązania podatkowego zabezpieczonego hipoteką przymusową, wskazać należy na treść § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach (Dz. U. Nr 165, poz. 1373 ze zm.), zgodnie z którym odsetki za zwłokę od zobowiązań podatkowych zabezpieczonych hipoteką lub zastawem skarbowym są naliczane do dnia upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, włącznie z tym dniem.

Biorąc pod uwagę treść norm prawnych określonych w § 5 ust. 1 ww. rozporządzenia oraz art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej wskazać należy, iż odsetki za zwłokę od zobowiązań podatkowych zabezpieczonych hipoteką ? podobnie jak należność główna ? nie ulegają przedawnieniu, jednakże naliczane są tylko do dnia upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, włącznie z tym dniem.

Z opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości. Przedmiotowa nieruchomość jest obciążona hipotekami przymusowymi ustanowionymi na rzecz Urzędu Skarbowego. Zainteresowany nie jest dłużnikiem osobistym (podatkowym) ? nie jest zobowiązany z tytułu braku zapłaty należnych podatków. Jest dłużnikiem rzeczowym, tzn. nabył ww. nieruchomości z obciążeniami hipotecznymi, w tym z obciążeniami ustanowionymi na rzecz Urzędu Skarbowego. Wszystkie zobowiązania podatkowe, zgodnie z art. 70 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa uległy przedawnieniu ? nie kwestionowane przez Urząd Skarbowy. Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą zobowiązania do zapłaty na rzecz Urzędu Skarbowego kwoty należności głównej bez odsetek, czy należności głównej wraz z odsetkami.

W związku z przedstawionym we wniosku opisem zaistniałego stanu faktycznego oraz powyższą analizą przepisów mających zastosowanie w niniejszej sprawie stwierdzić należy, iż Wnioskodawca jako dłużnik hipoteczny zobowiązany jest do zapłaty na rzecz Urzędu Skarbowego kwoty należności głównej wynikającej ze zobowiązania podatkowego zabezpieczonego hipoteką oraz kwoty odsetek za zwłokę naliczonych do dnia przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

W kwestii dotyczącej uznania przepisu art. 77 ustawy o księgach wieczystych i hipotece za przepis szczególny względem przepisu art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej oraz podstawy prawnej do uprzywilejowania przepisów Ordynacji podatkowej względem innych przepisów powszechnie obowiązujących ? w dniu 16 maja 2011 r. wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie Nr ILPP2/443-370/11-3/MN.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.