1. Czy może być wystawiona jedna faktura dla kilku podmiotów dokumentująca sprzedaż i jaki rodzaj (...)

UZASADNIENIE

W dniu 17 maja 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wystawiania faktury VAT i prawa do odliczenia. Przedmiotowy wniosek uzupełniono pismem z dnia 21 czerwca 2010 r. (data wpływu 24 czerwca 2010 r.) o doprecyzowanie opisu stanu faktycznego oraz pismem z dnia 27 lipca 2010 r. (data wpływu 29 lipca 2010 r.) o własne stanowisko w sprawie do pytania 3.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest spółką cywilną rozliczającą się z Urzędem Skarbowym. na podstawie zapisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.

W dniu 21 kwietnia 2010 r., aktem notarialnym, od syndyka masy upadłości, kupił wraz ze wspólnikami drugiej spółki prawa cywilnego, w udziale po 1/2 części, prawo użytkowania wieczystego oraz budynki i budowle. W akcie notarialnym podano tylko łączną wartość budynków i budowli trwale z gruntem związanych, w tym zwolnionych od podatku od towarów i usług oraz łączną wartość prawa użytkowania wieczystego związanego z budynkami i budowlami trwale z gruntem związanymi, z czego wartość prawa użytkowania wieczystego związanego z budynkami i budowlami zwolnionymi od podatku od towarów i usług. Ponadto Zainteresowany wraz z drugą spółką kupili w takim samym udziale środki trwałe i wyposażenia już poza aktem notarialnym.

Od kancelarii notarialnej każda ze spółek otrzymała oryginał faktury VAT, za wszystkie koszty notarialne, w udziałach po 1/2 ich części, natomiast od będącej w upadłości firmy likwidacyjnej, sprzedającej wyżej wymienione nieruchomości, na całość jedną fakturę VAT z zaznaczeniem, że sprzedano w udziale 1/2 części spółce cywilnej XX i w 1/2 części dla Wnioskodawcy, na łączną 100% kwotę, z tym, że kopię faktury otrzymał Zainteresowany, a oryginał faktury druga spółka.

Identyczna sytuacja wystąpiła przy zakupie środków trwałych i wyposażenia.

W uzupełnieniu wniosku Zainteresowany wyjaśnił, iż nabyty udział w prawie użytkowania wieczystego działek i znajdujące się na nich budynki i budowle oraz nabyte inne środki trwałe, ruchomości i wyposażenia będą służyły wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy może być wystawiona jedna faktura dla kilku podmiotów dokumentująca sprzedaż i jaki rodzaj faktury (oryginał czy kopia) powinien dostać każdy z nabywców...
2. Czy kopia faktury VAT może stanowić źródłowy, formalny i rzetelny dowód do zaewidencjonowania w ewidencji zakupu VAT...
3. Czy kopia faktury VAT stanowi podstawę do odliczenie podatku naliczonego i wykazanego na kopii faktury, a do tego na podstawie wyliczonego udziału samodzielnie przez nabywcę a nie sprzedawcę...

Zdaniem Wnioskodawcy, nie może być wystawiona jedna faktura dla wszystkich podmiotów, ponieważ przyjmowanie na stan księgowy i wyliczenia podatku VAT od poszczególnych nieruchomości, środków trwałych i wyposażenia, w poszczególnych spółkach, może stanowić inną wartość, ze względu na niepodzielność kwoty, np.:

9.720,60 x 50% = 4.360,30

4.360,30 x 22% = 1.069,27

     razem 5.929,57 x 2 = 11.859,14

natomiast na fakturze jest kwota 11.859,13.

Przy wielu pozycjach, zwłaszcza przy zakupie wyposażenia, różnica z fakturą może być duża.

Zainteresowany uważa, że kopia faktury VAT nie stanowi źródłowego, formalnego i rzetelnego dowodu do zaewidencjonowania w ewidencji zakupu VAT, ponieważ żaden z artykułów ustawy o podatku od towarów i usług tego nie przewiduje. Wręcz przeciwnie § 24 ust. 1 i 2 rozporządzenia z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom (Dz. U. Nr 97, poz. 971) wyraźnie stanowi, że faktury i faktury korygujące są wystawiane co najmniej w dwóch egzemplarzach, przy czym oryginał otrzymuje nabywca.

Ponadto, w ustawie o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2009 r., Nr 152, poz. 1223 ze zm.) art. 20 ust. 2 wyraźnie mówi, że podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej zwane dalej dowodami źródłowymi:

punkt 1 zewnętrzne obce - otrzymywane od kontrahentów,

punkt 2 zewnętrzne własne - przekazane w oryginale kontrahentom czyli nabywca zawsze otrzymuje oryginał faktury, a nie kopię.

Biorąc powyższe pod uwagę, Wnioskodawca uważa, że tak jak on i druga spółka otrzymali faktury VAT w oryginale od notariusza, tak też sprzedawca dla każdej ze spółek, powinien wystawić oryginał faktury VAT w udziale po 1/2 części, czyli po 50% wartości zakupu. Przemawia za tym jeszcze fakt, że właściwie o ile potwierdzeniem zakupu jest posiadany akt notarialny, tak na zakup środków trwałych i wyposażenia praktycznie rzetelnego dowodu źródłowego nie posiada, o kopia faktury takim dowodem nie jest.

W uzupełnieniu do wniosku Zainteresowany stwierdził, iż kopia faktury nie może stanowić podstawy do odliczenia podatku VAT naliczonego od kwoty podatku należnego podlegającego wpłacie do urzędu skarbowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl przepisów art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

Stosownie do art. 196 § 1 ww. Kodeksu, współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.

W przypadku współwłasności nieruchomości określonej w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w nieruchomości.

Podkreślić należy, że współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli (art. 198 Kodeksu cywilnego). Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.

W świetle powyższych przepisów w przypadku zbycia udziału w nieruchomości, dotychczasowy współwłaściciel przenosi na nabywcę prawo do rozporządzania tą nieruchomością jak właściciel, w zakresie w jakim uprawnia go do tego wysokość jego udziału.

Reasumując, w myśl definicji zawartej w art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług, zbycie udziału we współwłasności nieruchomości należy traktować w kategorii sprzedaży towarów.

Stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (?).

Zatem, udział we własności wspólnej nieruchomości spełnia definicję towaru w związku z tym jego sprzedaż jest dostawą towaru.

Na mocy art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Szczegółowe zasady wystawiania faktur, dane które powinny zawierać oraz sposób i okres ich przechowywania zawarte zostały w rozdziale 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337 ze zm.). Przepis § 5 ust. 1 tego rozporządzenia określa, iż faktura stwierdzająca dokonanie sprzedaży powinna zawierać co najmniej:

1. imiona i nazwiska lub nazwy bądź nazwy skrócone sprzedawcy i nabywcy oraz ich adresy,
2. numery identyfikacji podatkowej sprzedawcy i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 10 i 11,
3. numer kolejny faktury oznaczonej jako ?FAKTURA VAT?;
4. dzień, miesiąc i rok wystawienia faktury, a w przypadku sprzedaży o charakterze ciągłym podatnik może podać na fakturze miesiąc i rok dokonania sprzedaży, pod warunkiem podania daty wystawienia faktury, nazwę towaru lub usługi,
5. nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;
6. miarę i ilość sprzedanych towarów lub zakres wykonywanych usług;
7. cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto),
8. wartość towarów lub wykonanych usług, których dotyczy sprzedaż, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto),
9. stawki podatku,
10. sumę wartości sprzedaży netto towarów lub wykonywanych usług z podziałem na poszczególne stawki podatku i zwolnionych od podatku oraz niepodlegających opodatkowaniu,
11. kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto towarów (usług), z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku,
12. kwotę należności ogółem wraz z należnym podatkiem.
    
    

Zgodnie zaś z § 19 ust. 1 i 2 rozporządzenia, faktury i faktury korygujące są wystawiane co najmniej w dwóch egzemplarzach, przy czym oryginał otrzymuje nabywca, a kopię zatrzymuje sprzedawca. Oryginał faktury i faktury korygującej powinien zawierać wyraz ?ORYGINAŁ?, a kopia faktury i faktury korygującej ? wyraz ?KOPIA?.

Z opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca w dniu 21 kwietnia 2010 r. aktem notarialnym, od syndyka masy upadłości, kupił wraz z drugą spółką prawa cywilnego, w udziale po 1/2 części, prawo użytkowania wieczystego oraz budynki i budowle. W akcie notarialnym podano tylko łączną wartość budynków i budowli trwale z gruntem związanych, w tym zwolnionych od podatku od towarów i usług oraz łączną wartość prawa użytkowania wieczystego związanego z budynkami i budowlami trwale z gruntem związanymi, z czego wartość prawa użytkowania wieczystego związanego z budynkami i budowlami zwolnionymi od podatku od towarów i usług.

Ponadto, Zainteresowany wraz z druga spółką kupili w takim samym udziale środki trwałe i wyposażenia już poza aktem notarialnym. Od kancelarii notarialnej każda ze spółek otrzymała oryginał faktury VAT, za wszystkie koszty notarialne, w udziałach po 1/2 ich części, natomiast od będącej w upadłości firmy likwidacyjnej, sprzedającej wyżej wymienione nieruchomości, na całość jedną fakturę VAT z zaznaczeniem, że sprzedano w udziale 1/2 części spółce cywilnej XX i w 1/2 części dla Wnioskodawcy, na łączną 100% kwotę, z tym, że kopię faktury otrzymał Zainteresowany, a oryginał faktury druga spółka. Identyczna sytuacja wystąpiła przy zakupie środków trwałych i wyposażenia.

Zarówno w ustawie jak i rozporządzeniu wykonawczym, używane jest wyłącznie pojęcie nabywcy. Przepisy te nie regulują w szczególny sposób zasad rozliczania i dokumentowania czynności podlegających ustawie o podatku VAT, odnoszących się do świadczenia danej usługi na rzecz kilku nabywców. Jednakże z uwagi na fakt, iż faktury mają za zadanie odzwierciedlać zdarzenia gospodarcze dopuszczone prawem, pod pojęciem ?nabywcy? należy rozumieć również kilku nabywców, jeżeli strona danej transakcji jest wielopodmiotowa.

Z powyższych przepisów wynika, że brak jest przeszkód prawnych i faktycznych do tego, by firma będąca podatnikiem podatku VAT mogła wystawić jedną fakturę VAT, dokumentującą jednocześnie sprzedaż dokonaną na rzecz kilku nabywców, będących osobami fizycznymi lub prawnymi z odrębnymi numerami NIP. Oznacza to, że po stronie kupującego, mogą wystąpić dwie (lub więcej) osoby i nie ma w tym przypadku znaczenia, że ustawodawca określając zasady wystawiania faktur VAT wymienia strony transakcji, tj. podatnika i nabywcę, jako pojedyncze podmioty. Natomiast obowiązkiem sprzedawcy jest takie sporządzenie faktury VAT, aby zawierała ona co najmniej dane wynikające z powołanego wyżej § 5 ust. 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów.

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że zgodnie z § 19 ust. 1 cyt. rozporządzenia podatnik może sporządzić fakturę w tylu egzemplarzach ilu jest faktycznie nabywców usługi bądź towaru, jednakże tylko jeden egzemplarz może zostać oznaczony jako ORYGINAŁ, natomiast pozostałe egzemplarze są faktycznie kopiami tego dokumentu.

Odnosząc powyższe do stanu faktycznego należy stwierdzić, iż każdy z nabywców jest uprawniony do otrzymania egzemplarza faktury, przy czym oryginał otrzyma tylko jeden z nabywców, natomiast drugi nabywca tej samej transakcji będzie dysponował jedną z dwóch wystawionych przez sprzedawcę kopii faktury VAT.

Aby wywiązać się z powyższego obowiązku, przedmiotowa faktura powinna zostać wystawiona w trzech egzemplarzach, czemu nie sprzeciwia się powołany § 19 ust. 1 ww. rozporządzenia

Tak więc, jeżeli przedmiotowa faktura zawiera wszystkie ww. wymagane elementy to jest ona prawidłowa. Zatem, może być wystawiona jedna faktura dla kilku podmiotów dokumentująca przedmiotową sprzedaż budynków, budowli oraz prawa wieczystego użytkowania gruntu a także środków trwałych i wyposażenia, z tym że tylko jeden egzemplarz może zostać oznaczony jako oryginał.

W przepisach wykonawczych do ustawy o podatku od towarów i usług widnieje zapis, iż fakturę wystawia się co najmniej w dwóch egzemplarzach, w związku z tym ustawodawca daje możliwość wystawienia więcej niż dwóch egzemplarzy danej faktury. W związku z powyższym jeden z nabywców dostanie oryginał faktury, a drugi jej kopię.

Stosownie do postanowień art. 86 ust. 1 ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem ust. 3-7 stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

W oparciu o przepis art. 109 ust. 3 ustawy, podatnicy, z wyjątkiem podatników wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 i 82 ust. 3 oraz zwolnionych od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9, są obowiązani prowadzić ewidencję zawierającą: kwoty określone w art. 90, dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokość podatku należnego, kwoty podatku naliczonego obniżające kwotę podatku należnego oraz kwotę podatku podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu oraz inne dane służące do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej, a w przypadkach określonych w art. 120 ust. 15, art. 125, 134, 138 ? dane określone tymi przepisami niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej.

Istotne jest zatem, w przypadku prowadzenia ww. ewidencji, aby każdy podatnik dysponował odpowiednimi dokumentami, na podstawie których dokonywane są stosowne zapisy w tej ewidencji (np. faktury zakupu). Ewidencję tę prowadzi każdy podatnik z osobna, w oparciu o zebraną w tych celach dokumentację, co ? pod warunkiem prowadzenia jej zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa ? umożliwia prawidłowe rozliczenie tego podatnika w zakresie podatku od towarów i usług.

Reasumując, w przedmiotowym przypadku, gdy dwaj nabywcy kupują wspólnie jedną nieruchomość w udziale po 1/2 oraz środki trwałe i wyposażenie, z których będą w jednakowym stopniu korzystać i ponoszą koszty zakupu w połowie (każda z firm 50%), prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktury VAT dokumentującej zrealizowane zakupy przysługuje im również w równych częściach, jeżeli przedmiotowe towary wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych.

Jednocześnie tut. Organ zaznacza, iż w dokumentacji dotyczącej podatku od towarów i usług Spółki Wnioskodawcy, winna znajdować się kserokopia oryginału faktury na podstawie której dokonano odliczenia podatku naliczonego, wraz ze wskazaniem miejsca, w którym przechowywany jest oryginał faktury VAT, a także opisem odnośnie procentowego udziału podatku naliczonego podlegającego odliczeniu.

Zatem, kopia faktury którą otrzymał Wnioskodawca od sprzedającego może stanowić źródłowy, formalny i rzetelny dowód do zaewidencjonowania w ewidencji zakupu VAT. W związku z powyższym może ona stanowić podstawę do odliczenia podatku naliczonego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.