Podatek od towarów i usług w zakresie opodatkowania i podstawy opodatkowania czynności nabycia wierzytelności (...)

UZASADNIENIE

W dniu 14 lipca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania i podstawy opodatkowania czynności nabycia wierzytelności oraz w zakresie opodatkowania wypłaconego przez zakład ubezpieczeniowy odszkodowania. Wniosek uzupełniono 22 października 2014 r. o doprecyzowanie opisu sprawy i opłatę za wydanie interpretacji.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Działalność gospodarczą Spółka rozpoczęła w listopadzie 2013 r. Wnioskodawca działa w branży usługowej. Głównym przedmiotem działalności gospodarczej Zainteresowanego jest szacowanie szkód komunikacyjnych, sporządzanie ekspertyz i opinii, kalkulacja napraw oraz wycena szkód. W tym zakresie Spółka współpracuje z certyfikowanymi rzeczoznawcami samochodowymi wpisanymi na listę Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej.

Wnioskodawca rozważa możliwość rozszerzenia obszaru działalności o podklasę 64.99.Z obejmującą pozostałą finansową działalność usługową, gdzie indziej niesklasyfikowaną, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych (według klasyfikacji PKD 2007). W ramach tej działalności ? 64.99.Z (według PKD 2007) i 64.99.19.0 (według PKWiU 2008) na podstawie umowy bezwarunkowego przelewu wierzytelności (regulowanej przepisami art. 509 i n. Kodeksu cywilnego) Zainteresowany zamierza nabywać od poszkodowanych wierzytelności przysługujące im wobec zakładów ubezpieczeń z tytułu szkód komunikacyjnych w pojazdach. Przedmiotem umowy przelewu wierzytelności byłaby wyłącznie sporna część odszkodowania, której zbywca z różnych przyczyn (stres, niekończące się spotkania z przedstawicielami firm ubezpieczeniowych, przeciąganie spraw w ?nieskończoność? dodatkowe wydatki i koszty, konieczność wizyt w kancelarii czy sądzie) nie może samodzielnie egzekwować od dłużnika. Poszkodowani (cedenci) otrzymywaliby wynagrodzenie wyłącznie przy zawarciu umowy cesji wierzytelności. Całe ryzyko związane z tym czy, kiedy i w jakim zakresie cesjonariuszowi (Wnioskodawcy) uda się uzyskać od zakładu ubezpieczeń wyrównanie odszkodowania będzie brał na siebie cesjonariusz. Zawierane przez Spółkę umowy miałyby charakter bezwarunkowego przelewu wierzytelności. W chwili zawierania umowy przelewu wierzytelności określenie wartości nominalnej wierzytelności nie jest możliwe do precyzyjnego określenia. Oszacowanie wartości nominalnej wierzytelności będzie możliwe jedynie w określonym przedziale ryzyka, gdyż nabywane wierzytelności mają zazwyczaj charakter sporny co do wysokości. Wysokość szkody, ostatecznie, w wiążący sposób (najczęściej w oparciu o opinię niezależnego biegłego rzeczoznawcy) będzie ustalana przez sąd powszechny lub poprzez zawarcie ugody miedzy zakładem ubezpieczeniowym a Wnioskodawcą. Między cedentem, a Wnioskodawcą (cesjonariuszem) w związku z dokonaną cesją nie wystąpi dalej idące zobowiązanie, a w szczególności Podatnik nie będzie świadczyć cedentowi żadnych usług. W momencie zawarcia transakcji Podatnik nie otrzyma od zbywcy żadnego wynagrodzenia, np. prowizji. Brak będzie w umowie cesji zastrzeżenia cesji zwrotnej. Nabywca wstąpi we wszystkie prawa wierzyciela pierwotnego oraz we własnym imieniu i na własny rachunek dochodził będzie wierzytelności ponosząc w całości koszty i ryzyko ewentualnego procesu. Wnioskodawca, po wyczerpaniu określonej przepisami procedury, w razie niezaspokojenia lub tylko częściowego zaspokojenia swoich roszczeń, dochodził będzie zapłaty na drodze postępowania cywilnego przed sądem powszechnym.

W uzupełnieniu do wniosku Zainteresowany wskazał:

1. W związku z zawarciem umowy cesji wierzytelności, na podstawie której Wnioskodawca uwolni wierzyciela (cedenta) od konieczności podejmowania czynności związanych z egzekwowaniem odszkodowania, Wnioskodawca nie otrzyma od zbywcy wierzytelności żadnego przysporzenia majątkowego (wynagrodzenia).
   Nie zawarto odrębnego stosunku prawnego wiążącego się z obowiązkiem zapłaty wynagrodzenia na rzecz Spółki. Nabywca nie otrzyma dodatkowej prowizji lub premii za uwolnienie sprzedawcy od dochodzenia wierzytelności. Wręcz przeciwnie cesja ma charakter odpłatny, co oznacza że cesjonariusz (Wnioskodawca) zobowiązuje się do zapłaty uzgodnionej ceny za cedowaną wierzytelność. Poszkodowany (cedent) otrzyma wynagrodzenie wyłącznie przy zawarciu umowy cesji wierzytelności, a to czy i w jakim zakresie uda się Wnioskodawcy pozyskać od zakładu Ubezpieczeń dopłatę odszkodowania nie będzie leżało w zakresie zainteresowania Cedenta (poszkodowanych). Cesja ma charakter bezzwrotny. Wystąpi wprawdzie różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności a jej ceną nabycia przez Spółkę, ale różnica ta nie będzie stanowić wynagrodzenia z tytułu usługi świadczonej przez Spółkę. Spółka nabędzie wierzytelność na własne ryzyko.
2. Różnica między wartością nominalną wierzytelności, które Wnioskodawca planuje nabyć, a ceną ich sprzedaży przez Cedenta będzie odzwierciedlała rzeczywistą ekonomiczną wartość tych wierzytelności w chwili ich nabycia przez Zainteresowanego.
   Różnica stanowi rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i której towarzyszy ryzyko. Często ubezpieczyciel odrzuca roszczenie i wskazuje możliwość dalszego dochodzenia odszkodowania tylko na drodze sądowej. Wiąże się z długotrwałym procesem, dodatkowymi kosztami a nawet ryzykiem oddalenia pozwu. Firma ubezpieczeniowa nie jest zainteresowana szybkim jego zakończeniem i ma na celu wypłacenie możliwie najniższego odszkodowania. Ryzyko wiąże się również z faktem, że ocena szkody zawarta w opinii biegłego sądowego rzeczoznawcy może znacznie różnić się od posiadanych kosztorysów, analiz i ekspertyz. Opinia ta jest istotna, gdyż stanowi podstawę do ustalenia wysokości szkody przez Sąd Powszechny.
3. Cena nabycia wierzytelności jest skalkulowana w taki sposób, że nie zawiera wynagrodzenia.
   Nie istnieją klauzule umowne uzależniające cenę sprzedaży wierzytelności od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania jej od dłużnika. Spółka nabywa wierzytelność we własnym imieniu, na własny rachunek i ryzyko.
4. Spółka zapłaci cenę rynkową wierzytelności.
   Definicja ceny rynkowej dla potrzeb VAT odwołuje się do cen między podmiotami niezależnymi w transakcjach porównywalnych. Pierwszy warunek, transakcja odbywa się pomiędzy podmiotami niepowiązanymi, jest spełniony. Problemem jest brak transakcji porównywalnych. Zasadą jest, że wartość rynkowa wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej, ale każdorazowo ustalana jest indywidualnie. Wartość rynkowa takich wierzytelności uzależniona jest od wielu czynników takich jak szacowany czas niezbędny do załatwienia sprawy czy możliwość wyegzekwowania spornej kwoty odszkodowania. Należy przyjąć, że jest to cena rynkowa właściwa dla danego rodzaju i etapu sprawy uwzględniająca towarzyszące mu ryzyko.
5. Zainteresowany nabędzie przedmiotową wierzytelność poniżej wartości nominalnej wierzytelności.
   Jak wskazano w poprzednich punktach istnieje różnica pomiędzy ceną nabycia przez wnioskodawcę a ceną nominalną. Cena nabycia przez Wnioskodawcę jest niższa od ceny nominalnej. Różnica ta odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość tych wierzytelności w chwili ich nabycia przez Zainteresowanego.
6. Nabyte wierzytelności nie stanowią w dacie ich nabycia wierzytelności wymagalnych.
   Nabywane wierzytelności są wierzytelnościami wynikającymi z wierzytelności z tytułu odszkodowania i nie są wymagalne. Przedmiotem cesji jest wyłącznie sporna część odszkodowania. Nabywane wierzytelności nie są też przedmiotem sporu sądowego czy egzekucyjnego.
7. Nabyte wierzytelności stanowią tzw. ?trudne wierzytelności?.
   Nabyte wierzytelności z punktu widzenia ich dochodzenia i wyegzekwowania są ?trudnymi należnościami?. Wynika to z ich charakteru. Zazwyczaj są bezsporne co do zasady, ale sporne co do wysokości. Wnioskodawca, po wyczerpaniu określonej przepisami procedury, w razie niezaspokojenia lub częściowego zaspokojenia swoich potrzeb, liczy się z koniecznością dochodzenia zapłaty na drodze postępowania cywilnego przed sądem powszechnym.
   
   

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy czynność przelewu wierzytelności będzie mogła być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę wierzytelności (cesjonariusza) usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.
2. Czy różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności, a ceną ich sprzedaży stanowi podstawę opodatkowania w momencie podpisania umowy?
3. Czy wypłacenie przez dłużnika spornej kwoty w formie odszkodowania podlega opodatkowaniu VAT?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1.

Opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. By uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę, a odbiorcą, zaś w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. W przypadku omawianych cesji te elementy nie występują. By móc mówić o usłudze w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy VAT, powinno dojść do wzajemnego świadczenia o ekwiwalentnym wymiarze. W omawianej sytuacji występuje jedynie zapłata za wierzytelność, więc trudno uznać, że do świadczenia takiej usługi dochodzi. Transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności, po cenie niższej od wartości nominalnej, nie może być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę wierzytelności usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy VAT.

Ad. 2.

Różnica ta nie stanowi bezpośredniego wynagrodzenia z tytułu usługi świadczonej przez nabywcę cedowanych wierzytelności. Różnica pomiędzy wartością nominalną cedowanych wierzytelności, a ceną ich sprzedaży nie stanowi bowiem wynagrodzenia za tego rodzaju usługę, lecz odzwierciedla ekonomiczną wartość wierzytelności w chwili sprzedaży. Nie spełnia więc definicji podstawy opodatkowania wyrażonej w art. 29a ustawy o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT). W myśl definicji podstawą opodatkowania będzie wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej łącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Ad. 3.

Odszkodowanie może mieć charakter dwustronny, ekwiwalentny i wówczas podlega opodatkowaniu VAT. Może też oznaczać rekompensatę za pewną szkodę. W przedstawionym stanie nie mamy do czynienia ze świadczeniem ekwiwalentnym lecz sankcyjnym będącym rekompensatą. Wypłata kwoty wynika z konieczności niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Dlatego też w opisanym przypadku odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Towarami ? w świetle art. 2 pkt 6 ustawy ? są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (?).

Natomiast przez świadczenie usług rozumie się, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza ? stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy ? obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121 ? dalej: k.c.).

Stosownie do treści art. 509 § 1 ustawy Kodeks cywilny ? wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki ? art. 509 § 2 cyt. ustawy.

Zgodnie z art. 510 § 1 ww. Kodeksu cywilnego ? umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej, albo że strony inaczej postanowiły.

Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela, podczas gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności, które następuje na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz zbywcy wierzytelności (cedenta). Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Z punktu widzenia nabywcy wierzytelności, do świadczenia usług dochodzi już w momencie samego nabycia tej wierzytelności, obojętnie, czy nabycie zostało dokonane w celu windykacji tej wierzytelności przez samego nabywcę, czy też w celu dalszej jej odsprzedaży. Celem nabycia cudzej wierzytelności nie musi być jej odsprzedaż, ale także inne wykorzystanie do celów prawno-gospodarczych przez nabywcę, sposób wykorzystania nabytej wierzytelności może decydować o charakterze usługi, nie zaś o istocie czynności prawnej, jaką jest nabycie cudzej wierzytelności. Usługą jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-podatkowych.

W kwestii nabycia wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10. W tym orzeczeniu TSUE podał, że cesjonariusz wierzytelności nie otrzymuje od cedenta żadnego wynagrodzenia, w związku z czym nie dokonuje czynności z zakresu działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, ani nie świadczy usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 tego aktu (pkt 22). Trybunał zauważył także, że istnieje różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności, a ceną ich sprzedaży, jednakże stwierdził, że różnica pomiędzy wartością nominalną a ceną sprzedaży nie stanowi wynagrodzenia, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników (pkt 23 i 25).

W punkcie 26 Trybunał z kolei stwierdził, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania ww. dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

Jeśli więc ustalona przez strony umowy cena wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej i jednocześnie różnica między wartością nominalną tej wierzytelności, a ceną jej sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w dacie nabycia, nie sposób mówić o odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

Nadmienić należy również, że tezy wyrażone przez TSUE w wyżej cytowanym wyroku C-93/10 zaaprobowane zostały przez skład siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego w wyroku I FPS 5/11, który wskazał m.in., że ?żadna transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej, po cenie niższej od jej wartości nominalnej, nie będzie mogła być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę wierzytelności usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.?.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca rozważa możliwość rozszerzenia obszaru działalności o podklasę 64.

99.Z obejmującą pozostałą finansową działalność usługową, gdzie indziej niesklasyfikowaną, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych (według klasyfikacji PKD 2007). W ramach tej działalności ? 64.99.Z (według PKD 2007) i 64.99.19.0 (według PKWiU 2008) na podstawie umowy bezwarunkowego przelewu wierzytelności Zainteresowany zamierza nabywać od poszkodowanych wierzytelności przysługujące im wobec zakładów ubezpieczeń z tytułu szkód komunikacyjnych w pojazdach. Przedmiotem umowy przelewu wierzytelności byłaby wyłącznie sporna część odszkodowania, której zbywca z różnych przyczyn (stres, nie kończące się spotkania z przedstawicielami firm ubezpieczeniowych, przeciąganie spraw w ?nieskończoność? dodatkowe wydatki i koszty, konieczność wizyt w kancelarii czy sądzie) nie może samodzielnie egzekwować od dłużnika. Poszkodowani (cedenci) otrzymywaliby wynagrodzenie wyłącznie przy zawarciu umowy cesji wierzytelności. Całe ryzyko związane z tym czy, kiedy i w jakim zakresie cesjonariuszowi (Wnioskodawcy) uda się uzyskać od zakładu ubezpieczeń wyrównanie odszkodowania będzie brał na siebie cesjonariusz. Zawierane przez Spółkę umowy miałyby charakter bezwarunkowego przelewu wierzytelności. W chwili zawierania umowy przelewu wierzytelności określenie wartości nominalnej wierzytelności nie jest możliwe do precyzyjnego określenia. Oszacowanie wartości nominalnej wierzytelności będzie możliwe jedynie w określonym przedziale ryzyka, gdyż nabywane wierzytelności mają zazwyczaj charakter sporny co do wysokości. Wysokość szkody, ostatecznie, w wiążący sposób (najczęściej w oparciu o opinię niezależnego biegłego rzeczoznawcy) będzie ustalana przez sąd powszechny lub poprzez zawarcie ugody miedzy zakładem ubezpieczeniowym a Wnioskodawcą. Między cedentem, a Wnioskodawcą (cesjonariuszem) w związku z dokonaną cesją nie wystąpi dalej idące zobowiązanie, a w szczególności podatnik nie będzie świadczyć cedentowi żadnych usług. W momencie zawarcia transakcji podatnik nie otrzyma od zbywcy żadnego wynagrodzenia, np. prowizji. Brak będzie w umowie cesji zastrzeżenia cesji zwrotnej. Nabywca wstąpi we wszystkie prawa wierzyciela pierwotnego oraz we własnym imieniu i na własny rachunek dochodził będzie wierzytelności ponosząc w całości koszty i ryzyko ewentualnego procesu. Wnioskodawca, po wyczerpaniu określonej przepisami procedury, w razie niezaspokojenia lub tylko częściowego zaspokojenia swoich roszczeń, dochodził będzie zapłaty na drodze postępowania cywilnego przed sądem powszechnym.

Ponadto, w związku z zawarciem umowy cesji wierzytelności, na podstawie której Wnioskodawca uwolni wierzyciela (cedenta) od konieczności podejmowania czynności związanych z egzekwowaniem odszkodowania, Wnioskodawca nie otrzyma od zbywcy wierzytelności żadnego przysporzenia majątkowego (wynagrodzenia). Różnica między wartością nominalną wierzytelności, które Wnioskodawca planuje nabyć, a ceną ich sprzedaży przez Cedenta będzie odzwierciedlała rzeczywistą ekonomiczną wartość tych wierzytelności w chwili ich nabycia przez Zainteresowanego. Cena nabycia wierzytelności jest skalkulowana w taki sposób, że nie zawiera wynagrodzenia. Spółka zapłaci cenę rynkową wierzytelności. Zainteresowany nabędzie przedmiotową wierzytelność poniżej wartości nominalnej wierzytelności. Nabyte wierzytelności nie stanowią w dacie ich nabycia wierzytelności wymagalnych. Nabyte wierzytelności stanowią tzw. ?trudne wierzytelności?.

Z okoliczności przedstawionych przez Wnioskodawcę wynika zatem, że na podstawie zawieranych umów cesji wstąpi On w prawa wierzyciela i w dalszej kolejności, już jako wierzyciel, dochodzić będzie od dłużnika zapłaty należności, we własnym imieniu i na własny rachunek.

Jak już wyżej wskazano, świadczenie usług zakłada istnienie dwóch podmiotów, a więc tego, który świadczy usługę (usługodawcę) i tego, który świadczenie odbiera (usługobiorcę), czyli konsumenta usługi. Skoro opodatkowaniu podlega odpłatne świadczenie usług, to znaczy, że istnieje stosunek prawny pomiędzy usługodawcą i usługobiorcą, a rezultatem tego związku jest wzajemne działanie tych podmiotów. Działanie to polega na tym, że wynagrodzenie otrzymywane przez wykonawcę usługi następuje w zamian za wykonanie usługi na rzecz jej odbiorcy. Pomiędzy odpłatną czynnością podlegającą opodatkowaniu, a otrzymywanym z tytułu tej czynności wynagrodzeniem musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek.

Zatem skoro nabyte przez Wnioskodawcę wierzytelności przeznaczone są do dochodzenia ich na własny rachunek i we własnym imieniu (nabyte są w celu odzyskania należności), nie jest przewidziane wynagrodzenie w związku z nabyciem tych wierzytelności, a różnica między wartością nominalną wierzytelności, które Spółka nabywa, a ceną ich sprzedaży, będzie odzwierciedlała rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili ich nabycia, to w niniejszej sprawie nie dojdzie do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że czynność przelewu wierzytelności po cenie niższej od jej wartości nominalnej na podstawie umowy cesji nie podlega u Wnioskodawcy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, nie stanowi bowiem świadczenia usług w myśl art. 8 ust. 1 ustawy.

W związku z powyższym rozstrzygnięciem odpowiedź na pytanie w zakresie podstawy opodatkowania (pytanie nr 2 wniosku) stała się bezprzedmiotowa.

Ponadto wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą również opodatkowania wypłaconej przez dłużnika spornej kwoty w formie odszkodowania.

Odnosząc się do pojęcia odszkodowania, należy zauważyć, że jest to termin niezdefiniowany w ustawie o VAT. Regulacje dotyczące odszkodowania zostały zawarte w ustawie Kodeks cywilny.

I tak z postanowień art. 361 § 1 k.c. wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

Zgodnie z § 2 tego artykułu, w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną ? świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Ustalanie statusu wypłacanej rekompensaty, jako podlegającej bądź nie opodatkowaniu VAT, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Zatem, jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie będzie miała bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

W analizowanej sytuacji, otrzymana od zakładu ubezpieczeń kwota odszkodowania z tytułu nabycia wierzytelności (uzyskana na etapie postępowania cywilnego lub przed sądem powszechnym) będzie w istocie stanowiła zadośćuczynienie za szkodę, która została wyrządzona poszkodowanym. Wypłacone przez zakład ubezpieczeniowy odszkodowanie nie będzie miało związku z czynnością mającą charakter świadczenia ze strony Wnioskodawcy, bowiem jedynym świadczeniem z tytułu nabycia przedmiotowych wierzytelności jest tylko zapłata ceny wierzytelności na rzecz zbywcy, tj. poszkodowanego.

Zatem w przedmiotowej sprawie nie dojdzie do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy.

W konsekwencji wypłacone przez zakład ubezpieczeniowy odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację ? w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.