Czy otrzymane faktury za udział pracowników naukowych Instytutu w konferencjach naukowych, sympozjach (...)

UZASADNIENIE

W dniu 7 sierpnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia miejsca świadczenia usług związanych z uczestnictwem pracowników w konferencjach organizowanych przez podmioty zagraniczne.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca (zwany dalej: Instytutem) jest jednostką naukową PAN. Jest także czynnym podatnikiem podatku VAT. Instytut prowadzi działalność naukową w ramach której korzysta odpłatnie z organizowanych przez inne podmioty: konferencji naukowych, sympozjów i seminariów, których celem jest kształcenie i promowanie kadr naukowych oraz wymiana i uzupełnianie posiadanej wiedzy. Konferencje, sympozja i seminaria odbywają się za/poza granicami kraju. Uczestnictwo pracowników Instytutu w takich wydarzeniach może przybierać charakter: czynny polegający na zabieraniu głosu w panelach dyskusjach, wygłaszaniu referatów, prelekcji a także bierny polegający na uczestnictwie tylko w roli słuchacza. Instytut uiszczając opłatę za konferencję zapewnia pracownikowi uczestnictwo w konferencji, w panelach dyskusyjnych, czy też w posiłkach serwowanych podczas konferencji. Jak wynika z powyższego Instytut nabywając usługę wstępu na konferencję nie nabywa wyłącznie prawa do fizycznego wstępu do miejsca gdzie odbywa się konferencja. Zatem nabycie powyżej opisanej usługi nie wiąże się z otrzymaniem biletu uprawniającego do wstępu na określone wydarzenie naukowe.

Zgodnie z główną regułą określoną w art. 28b ustawy o VAT miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. Przepisy ustawy o VAT przewidują jednak wyłączenia od zasady opodatkowana usług świadczonych między podatnikami w miejscu, w którym zlokalizowany jest usługobiorca. Jeśli usługobiorcą jest podatnik, wówczas miejscem opodatkowania dla usług wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, takie jak targi i wystawy oraz usługi pomocnicze związane z usługami wstępu na te imprezy (art. 28g ust. 1) jest miejsce, w którym ta działalność jest wykonywana.

Pojawiające się indywidualne interpretacje podatkowe wskazują na niejednolite podejście organów podatkowych, co do sposobu definiowania usług wstępu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy otrzymane faktury za udział pracowników naukowych Instytutu w konferencjach naukowych, sympozjach lub seminariach odbywających się poza granicami Polski należy potraktować w myśl art. 28g ust. 1 ustawy o VAT jako nabycie usługi wstępu na imprezy kulturalne, naukowe, edukacyjne lub podobne, które podlegają opodatkowaniu w miejscu, gdzie faktycznie się odbywają?

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi wstępu polegają na tym, że nabywcy zostaje przyznane prawo do uczestniczenia w określonej imprezie np. konferencji naukowej, czyli znajdowania się w miejscu w którym odbywa się ta impreza. Zgodnie z art. 32 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 771 ze zm.), usługi wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, obejmują świadczenie usług, których podstawową cechą jest przyznawanie prawa wstępu w zamian za bilet lub opłatę. Ust. 2 w ww. art. 32 rozporządzenia uściśla, że usługi wstępu, o których mowa w ust. 1 mają zastosowanie między innymi do prawa wstępu na wydarzenia edukacyjne i naukowe, takie jak konferencje i seminaria. Z powyżej przywołanych przepisów wynika, że usługi wstępu na imprezy naukowe polegają na tym, że usługobiorca po uiszczeniu płatności nabywa prawo do uczestniczenia w określonym wydarzeniu.

Uczestnictwo w konferencji naukowej może mieć zarówno charakter czynny jak i bierny. Przepisy nie rozróżniają charakteru udziału w konferencji, jedynie mówią o udziale w konferencji.

Zatem zdaniem Instytutu wniesione opłaty za udział w konferencji naukowej bez względu na charakter uczestnictwa należy rozpoznać jako usługi wstępu opisane w art. 28g ust. 1 ustawy o VAT, co wiąże się z tym, że miejscem opodatkowania tych usług będzie miejsce, gdzie imprezy te faktycznie się odbywają czyli poza granicami kraju. Tym samym import usług nie wystąpi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.) ? zwanej dalej ustawą ? opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy ? przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (?).

Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy ? przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Instytut jest jednostką naukową PAN. Jest także czynnym podatnikiem podatku VAT. Instytut prowadzi działalność naukową w ramach której korzysta odpłatnie z organizowanych przez inne podmioty: konferencji naukowych, sympozjów i seminariów, których celem jest kształcenie i promowanie kadr naukowych oraz wymiana i uzupełnianie posiadanej wiedzy. Konferencje, sympozja i seminaria odbywają się za/poza granicami kraju. Uczestnictwo pracowników Instytutu w takich wydarzeniach może przybierać charakter: czynny polegający na zabieraniu głosu w panelach dyskusjach, wygłaszaniu referatów, prelekcji a także bierny polegający na uczestnictwie tylko w roli słuchacza. Instytut uiszczając opłatę za konferencję zapewnia pracownikowi uczestnictwo w konferencji, w panelach dyskusyjnych, czy też w posiłkach serwowanych podczas konferencji. Jak wynika z powyższego Instytut nabywając usługę wstępu na konferencję nie nabywa wyłącznie prawa do fizycznego wstępu do miejsca gdzie odbywa się konferencja. Zatem nabycie powyżej opisanej usługi nie wiąże się z otrzymaniem biletu uprawniającego do wstępu na określone wydarzenie naukowe.

Wątpliwości Instytutu dotyczą kwestii, czy otrzymane faktury za udział pracowników naukowych w konferencjach naukowych, sympozjach lub seminariach odbywających się poza granicami Polski należy potraktować w myśl art. 28g ust. 1 ustawy jako nabycie usługi wstępu na imprezy kulturalne, naukowe, edukacyjne lub podobne, które podlegają opodatkowaniu w miejscu, gdzie faktycznie się odbywają.

W przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy, czy dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Stosownie do art. 28a ustawy, na potrzeby stosowania niniejszego rozdziału:

1. ilekroć jest mowa o podatniku ? rozumie się przez to:
   1. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
   2. osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;
2. podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.
   
   

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy ? podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza ? na mocy ust. 2 powołanego artykułu ? obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalania miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji, jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z zasadą ogólną zawartą w art. 28b ust. 1 ustawy ? miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Z powyższego przepisu wynika zatem, że w przypadku wykonywania usług na rzecz podatnika miejscem ich świadczenia jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, czyli opodatkowanie usług zostaje przeniesione do państwa, gdzie następuje faktyczna ich konsumpcja.

Jednakże od ogólnej zasady zawartej w powyższym przepisie ustawodawca przewidział szereg odstępstw, na podstawie których miejsce świadczenia pewnych usług ? ściśle określonych w przepisach ustawy ? ustala się w sposób szczególny.

Jednym z wyjątków od zasady wyrażonej w art. 28b ust. 1 ustawy jest świadczenie usług wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe oraz podobne.

Ponieważ w myśl art. 28g ust. 1 ustawy ? miejscem świadczenia usług wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, takie jak targi i wystawy, oraz usług pomocniczych związanych z usługami wstępu na te imprezy, świadczonych na rzecz podatnika, jest miejsce, w którym te imprezy faktycznie się odbywają.

Stosownie do art. 53 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 ze zm.) ? miejscem świadczenia usług wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, takie jak targi i wystawy, oraz usług pomocniczych związanych z usługami wstępu na te imprezy, świadczonych na rzecz podatnika, jest miejsce, w którym te imprezy faktycznie się odbywają.

W kontekście ustalenia miejsca świadczenia usług (w tym usług wstępu), konieczne jest także odwołanie się do rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) Nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 77, str. 1), które w art. 32 zdefiniowało pojęcie usług wstępu poprzez m.in. wskazanie, jakie usługi wchodzą w zakres tego pojęcia.

I tak, w myśl art. 32 ust. 1 ww. rozporządzenia ? usługi wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, o których mowa w art. 53 dyrektywy 2006/112/WE, obejmują świadczenie usług, których podstawową cechą jest przyznawanie prawa wstępu w zamian za bilet lub opłatę, w tym opłatę w formie abonamentu, biletu okresowego lub opłaty okresowej.

Z kolei jak stanowi art. 32 ust. 2 tego rozporządzenia ? ustęp 1 ma zastosowanie w szczególności do:

1. prawa wstępu na spektakle, przedstawienia teatralne, występy cyrkowe, targi, do parków rozrywki, na koncerty, wystawy, jak również inne podobne wydarzenia kulturalne;
2. prawa wstępu na wydarzenia sportowe, takie jak mecze lub zawody;
3. prawa wstępu na wydarzenia edukacyjne i naukowe, takie jak konferencje i seminaria.
   
   

Zatem zgodnie z art. 32 ust. 2 lit. c w zw. z ust. 1 ww. rozporządzenia Nr 282/2011 ? usługi wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, o których mowa w art. 53 dyrektywy 2006/112/WE, obejmują świadczenie usług, których podstawową cechą jest przyznawanie prawa wstępu w zamian za bilet lub opłatę, w tym opłatę w formie abonamentu, biletu okresowego lub opłaty okresowej ? przepis ten ma zastosowanie w szczególności do prawa wstępu na wydarzenia edukacyjne i naukowe, takie jak konferencje i seminaria.

W zakresie natomiast usług pomocniczych do usług wstępu zastosowanie znajdzie art. 33 ww. rozporządzenia Nr 282/2011, zgodnie z którym ? usługi takie obejmują usługi, które są bezpośrednio powiązane ze wstępem na wydarzenia kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, świadczone oddzielnie na rzecz osoby uczestniczącej w wydarzeniu za opłatą.

Art. 32 rozporządzenia Nr 282/2011 definiuje ?usługi wstępu? odnosząc je w szczególności do przyznania prawa wstępu na imprezy takie jak spektakle, przedstawienia teatralne, występy cyrkowe, targi, do parków rozrywki, na koncerty, wystawy, jak również inne podobne wydarzenia kulturalne, a także przyznanie prawa wstępu na wydarzenia sportowe, takie jak mecze lub zawody oraz przyznanie prawa wstępu na wydarzenia edukacyjne i naukowe, takie jak konferencje i seminaria. Zakup usługi wstępu na konferencje czy seminaria nie oznacza, że celem jest wstęp sam w sobie, ale oznacza chęć uczestniczenia w danym wydarzeniu naukowym.

W przedmiotowej sprawie mamy niewątpliwie do czynienia z uczestnictwem pracowników Instytutu w konferencjach naukowych, sympozjach lub seminariach. Jak wynika z opisu sprawy Instytut nabywając opisane usługi działa jako podatnik w rozumieniu art. 28a ustawy i jest zainteresowany uczestniczeniem pracowników w określonych imprezach o charakterze naukowym.

Usługi wstępu na tego typu imprezy obejmują ? zgodnie z przytoczonymi wyżej przepisami ? świadczenie usług których podstawową cechą jest przyznawanie prawa wstępu w zamian za opłatę. Podkreślenia wymaga, że opłata dotyczy zawsze udziału w danym wydarzeniu naukowym, nie zaś samego wstępu na organizowaną imprezę. Zatem to usługa wstępu obejmuje ? co do zasady ? prawo do udziału w prelekcjach, wykładach, warsztatach, panelach dyskusyjnych, konsumpcji serwowanych w ramach wydarzenia posiłków czy uczestnictwa w imprezach integracyjnych przewidzianych w programie, czyli te elementy które z reguły zawierają się w tzw. opłacie wstępu, a podmiot nabywający usługę wstępu umożliwia pracownikom szeroki dostęp do wydarzenia naukowego nie ograniczający się jedynie do fizycznego wstępu do miejsca gdzie odbywa się konferencja.

Tym samym opłaty uiszczane przez Instytut za uczestnictwo swoich pracowników w zagranicznych konferencjach naukowych, sympozjach lub seminariach o których mowa w opisie sprawy należy uznać za nabycie usług wstępu, których miejsce świadczenia znajduje się w miejscu (państwie), w którym te imprezy (konferencje naukowe, sympozja lub seminaria) się odbywają, zgodnie z art. 28g ust. 1 ustawy.

Reasumując, otrzymane przez Instytut faktury za udział pracowników naukowych w konferencjach naukowych, sympozjach lub seminariach odbywających się poza granicami Polski należy potraktować ? w myśl art. 28g ust. 1 ustawy ? jako nabycie usług wstępu na imprezy kulturalne, naukowe, edukacyjne lub podobne, które podlegają opodatkowaniu w miejscu, gdzie faktycznie się odbywają. Tym samym w przedmiotowej sprawie nie występuje import usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.