Zakres skutków podatkowych wygaśnięcia zobowiązania wskutek konfuzji.

Zakres skutków podatkowych wygaśnięcia zobowiązania wskutek konfuzji.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 04.03.2013r. (data wpływu 11.03.2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wygaśnięcia zobowiązania wskutek konfuzji - jest prawidłowe.


UZASADNIENIE


W dniu 11.03.2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wygaśnięcia zobowiązania wskutek konfuzji.


W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.


Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną, która posiada miejsce zamieszkania i podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Wnioskodawczyni jest akcjonariuszem spółki komandytowo-akcyjnej z siedzibą na terytorium Polski.

Przedmiotem działalności spółki komandytowo-akcyjnej jest m. in. finansowanie (udzielanie pożyczek). Znaczną część majątku Spółki stanowią środki pieniężne oraz wierzytelności wobec Wnioskodawczyni, z tytułu pożyczki. Ponadto, przedsiębiorstwo spółki komandytowo-akcyjnej obejmuje wyposażenie, środki trwałe oraz typowe zobowiązania (np. z tytułu czynszu).

W związku z zapowiedzianymi zmianami przepisów podatkowych, w wyniku których prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki komandytowo-akcyjnej nie będzie efektywne podatkowo, Wnioskodawczyni i jej wspólnik rozważają przekształcenie spółki komandytowo-akcyjnej w inną spółkę osobową (jawną; dalej: ?spółka osobowa?). Wnioskodawczyni nie może wykluczyć, że w przyszłości podejmie kroki zmierzające do wyeliminowania wspólnika z prowadzonego obecnie w formie spółki osobowej przedsiębiorstwa i poprowadzi to przedsiębiorstwo samodzielnie (w formie jednoosobowej działalności gospodarczej).

Prowadzenie działalności w formie jednoosobowej działalności gospodarczej wiąże się z ustaniem bytu spółki osobowej. Intencją Wnioskodawczyni będzie spłacenie jej wspólnika w gotówce. Cały majątek spółki osobowej pozostały po spłacie wspólnika, czyli przedsiębiorstwo spółki osobowej, w tym pozostałe po spłacie wspólnika środki pieniężne, a także materialne i niematerialne składniki majątku, przeszłyby na Wnioskodawczynię (przy założeniu, że będzie to zgodne z przepisami kodeksu spółek handlowych - bez ich spieniężania lub spłaty do likwidowanej spółki).

Wątpliwości Wnioskodawczyni dotyczą zasad opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych (dalej: ?PIT?) składników majątku otrzymanych przez Wnioskodawczynię w rezultacie likwidacji spółki osobowej (innej niż spółka komandytowo-akcyjna), która może wynikać z podjęcia przez Wnioskodawczynię decyzji o dalszym prowadzeniu działalności w formie jednoosobowej działalności gospodarczej.


W związku z powyższym zadano następujące pytania.


Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawczyni, zgodnie z którym w przypadku gdyby Wnioskodawczyni podjęła decyzję o wyeliminowaniu wspólnika ze spółki osobowej i zdecydowała się na prowadzenie działalności w formie jednoosobowej działalności gospodarczej lub zlikwidowała spółkę, to wygaśnięcie wierzytelności spółki osobowej wobec Wnioskodawczyni w wyniku konfuzji nie będzie skutkowało powstaniem przychodu podatkowego w PIT po stronie Wnioskodawczyni? Należy przy tym zaznaczyć, że w przypadku gdyby spółka osobowa przekształcała się w jednoosobową działalność gospodarczą, skutkowałoby to likwidacją spółki osobowej.


Zdaniem Wnioskodawczyni, otrzymanie przez nią jako wspólnika spółki osobowej materialnych i niematerialnych składników majątku spółki osobowej, tworzących jej przedsiębiorstwo przed likwidacją (po spłaceniu w gotówce drugiego wspólnika), a przeznaczonych do prowadzenia przez Wnioskodawczynię działalności gospodarczej nie spowoduje powstania przychodu podatkowego w PIT. Brak powstania przychodu podatkowego w tym momencie wynika równolegle z dwóch faktów:

  • Wnioskodawczyni będzie w dalszym ciągu kontynuować prowadzenie działalności gospodarczej, przy czym będzie ona prowadzona w formie jednoosobowej ? a taka zmiana formy prowadzenia działalności gospodarczej jest zgodnie z przepisami ustawy PIT neutralna podatkowo
  • Istnieją odrębne przepisy ustawy PIT (o czym poniżej), które powodują brak opodatkowania przejmowanego majątku w wyniku likwidacji spółki osobowej, do czasu ich zbycia.


W przypadku likwidacji spółki osobowej lub wystąpienia wspólnika ze spółki i wydzielenia przysługującej mu części majątku wspólnego, nie następuje nabycie środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych w sensie zwiększenia jego majątku ponad ten, który posiadał będąc wspólnikiem. Wynika to z faktu, że przejmowane jest całe przedsiębiorstwo a więc zarówno aktywa jak i zobowiązania. W konsekwencji te same aktywa i zobowiązania przechodzą w ramach przedsiębiorstwa na byłego wspólnika (Wnioskodawcę) działającego już jako osoba fizyczna, która nie ma wyodrębnionego prawnie majątku prywatnego majątku przedsiębiorcy. Zatem nawet jeżeli ta osoba jako osoba prywatna ma zobowiązanie do siebie samego jako przedsiębiorcy to prawnie dochodzi do uregulowania tych zobowiązań poprzez ?konfuzję? (normalnie byłoby to potrącenie wzajemne).

Wobec faktu, iż w prowadzonej jednoosobowo działalności gospodarczej Wnioskodawczyni używać będzie środków trwałych i wyposażenia wykorzystywanego wcześniej w działalności spółki osobowej, do ustalenia wysokości odpisów amortyzacyjnych od tychże środków trwałych znajdzie zastosowanie zasada kontynuacji, wynikającą z art. 22g ust. 12 i ust. 13 oraz art. 22h ust. 3 Ustawy PIT.

Środki pieniężne przysługujące Wnioskodawczyni i otrzymane w wyniku likwidacji handlowej spółki osobowej nie będą stanowiły dla niej przychodu podatkowego w PIT. Przychód nie powstanie z tytułu wygaśnięcia zobowiązania z tytułu pożyczki udzielonej Wnioskodawczyni przez spółkę (w rezultacie konfuzji).

W ocenie Wnioskodawczyni, otrzymanie przez nią majątku nie będzie również podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż, zgodnie z art. 6 pkt 1 Ustawy VAT, do transakcji, których przedmiotem jest przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część nie stosuje się przepisów ustawy o VAT.

Przychód powstanie dopiero w przypadku odpłatnego zbycia przez Wnioskodawczynię składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki osobowej, pod warunkiem, że nastąpi to przed upływem 6 lat od likwidacji i w wykonaniu działalności gospodarczej, zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 12 Ustawy PIT.

W myśl przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 94 Poz. 1037 ze zm. - dalej: ?KSH?) osobowe spółki prawa handlowego, w tym spółka jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna, nie posiadają osobowości prawnej.

Określone w przepisach KSH okoliczności powodują, że należy przeprowadzić likwidację handlowej spółki osobowej (chyba, że wspólnicy uzgodnią inny sposób zakończenia działalności spółki).

Zgodnie z art. 82 § 2 KSH, majątek spółki pozostały po likwidacji dzieli się między jej wspólników stosownie do postanowień umowy spółki. W przypadku braku stosownych postanowień umowy, spłaca się wspólnikom udziały, nadwyżkę zaś dzieli się między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczą oni w zysku spółki.

W konsekwencji, w razie wystąpienia jednej z przesłanek rozwiązania spółki osobowej, wspólnicy spółki zobowiązani będą do przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego. Po jego zakończeniu pozostać mogą środki pieniężne należące dotychczas do spółki, które podlegać będą podziałowi pomiędzy jej wspólników (w tym Wnioskodawczynię). Pochodzić one będą bezpośrednio z likwidacji spółki. Ponadto, jak zostało wskazane powyżej w opisie stanu faktycznego, w skład majątku Spółki wchodzą także wierzytelności wobec wspólnika (Wnioskodawczyni) z tytułu udzielonej jej przez spółkę pożyczki, która nie została jeszcze spłacona.

Stosownie do brzmienia art. 10 Ustawy PIT źródłem przychodu jest między innymi pozarolnicza działalność gospodarcza. Na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy PIT za przychód z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów oraz udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

W katalogu przychodów z działalności gospodarczej, enumeratywnie wskazanych w art. 14 ust. 2 Ustawy PIT, znajduje się m.in. przychód z odpłatnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną łub wystąpieniem wspólnika z takiej spółki.

W art. 14 ust 3 Ustawy PIT ustawodawca wskazał z kolei określone kategorie przysporzeń majątkowych, które nie stanowią przychodu.

Wśród kategorii przysporzeń nie stanowiących przychodu z działalności gospodarczej ustawodawca wskazał, w art. 14 ust. 3 pkt 10) Ustawy PIT, środki pieniężne otrzymane przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki.

Mając na uwadze brzmienie art. 14 ust. 3 pkt 10) Ustawy PIT, zdaniem Wnioskodawczyni, nie budzi wątpliwości, iż otrzymanie przez nią środków pieniężnych pochodzących z likwidacji spółki osobowej nie będzie powodowało po jej stronie powstania przychodu podatkowego w PIT.

Za powyższym przemawia również wykładnia autentyczna przepisu art. 14 ust. 3 pkt 10 Ustawy PIT. Przepis ten wprowadzony został ustawą z dnia 25 listopada 2010 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 226, poz. 1478) i wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2011 r. W odniesieniu do przedmiotowego przepisu, w treści założeń Ministerstwa Finansów z dnia 19 maja 2010 r. do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazano, iż w przypadku otrzymania przez wspólnika likwidowanej spółki osobowej środków pieniężnych ?ich wartość nie będzie stanowiła przychodu; przyjęcie tego rozwiązania uwzględnia wnioski płynące z powołanego orzecznictwa i zmierza do wyeliminowania podwójnego opodatkowania. W związku z powyższym proponuje się wyłączenie z przychodów podlegających opodatkowaniu przychodu odpowiadającego wartości środków pieniężnych otrzymanych z tytułu likwidacji spółki.?

Odnosząc się natomiast do możliwości otrzymania przez Wnioskodawczynię w ramach majątku likwidacyjnego spółki osobowej wierzytelności własnej, wskazać należy na brzmienie art. 14 ust. 2 pkt 6 Ustawy o PIT, zgodnie z którym przychodem z działalności gospodarczej jest również wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek). W powyższym przepisie ustawodawca używa w odniesieniu do wymienionych w nim kategorii przychodów m.in. terminu umorzone zobowiązania. Z uwagi na brak definicji ustawowej przedmiotowego terminu, należy odwołać się do wykładni językowej. Według Słownika Języka Polskiego Wydawnictwa Naukowego PWN ?umorzyć? to m.in. ?zrezygnować całkowicie lub częściowo ze ściągania jakichś należności pieniężnych?, czyli ?umorzenie? oznacza zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego poprzez uzyskanie zrzeczenia się należności przez wierzyciela. Skutkiem umorzenia jest zatem zmniejszenie lub zlikwidowanie w całości lub w części zobowiązania dłużnika w stosunku do wierzyciela, za jego zgodą, co prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania.

Wnioskodawczyni pragnie wskazać, że zgodnie z przepisem art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Zatem o uznaniu zobowiązania za umorzone w całości lub w części decyduje spełnienie dwóch warunków: w przypadku wierzyciela konieczne jest oświadczenie woli o zwolnieniu dłużnika z długu, natomiast w przypadku dłużnika oświadczenie, iż zwolnienie to przyjmuje. W wyniku złożenia takich oświadczeń, jedna ze stron rezygnuje z przysługującego jej świadczenia pieniężnego, druga zaś uzyskuje z tego tytułu przysporzenie majątkowe.

W wyniku likwidacji spółki osobowej, wierzytelność spółki przejdzie na Wnioskodawczynię, wskutek czego stanie się ona jednocześnie wierzycielem i dłużnikiem. W przypadku, gdy dochodzi do połączenia wierzyciela i dłużnika, wzajemne prawa ulegają wygaśnięciu. Pożyczka, będąca wierzytelnością spółki i długiem Wnioskodawczyni wygaśnie. W analizowanym stanie faktycznym dojdzie zatem do wygaśnięcia zobowiązań z tytułu pożyczki nie w wyniku umorzenia, lecz poprzez podjęcie decyzji o likwidacji spółki osobowej i podziale jej majątku.

W świetle powyższego, zobowiązanie Wnioskodawczyni z tytułu spłaty pożyczki wygaśnie w wyniku połączenia praw wierzyciela i obowiązków dłużnika w osobie Wnioskodawczyni (konfuzja), a więc z mocy prawa, nie zaś w wyniku dwustronnej umowy. W konsekwencji, po stronie Wnioskodawczyni nie powstanie przychód do opodatkowania na gruncie PIT.

Wnioskodawczyni wskazała, iż stanowisko prezentowane przez Nią potwierdza jednolita linia orzecznicza organów podatkowych. Dla przykładu wskazać można następujące rozstrzygnięcia:

  • interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 28 września 2012 r., (sygn. IBPBI/l/415-801/l2/KB), w której organ uznał za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy, zgodnie z którym ?wygaśnięcie z mocy prawa w drodze konfuzji wierzytelności przysługującej spółce komandytowej wobec komandytariusza A nie spowoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych także na żadnej innej podstawie wskazanej w ustawie o PIT?;
  • interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 25 kwietnia 2012 r. (sygn. IPPB1/415-134/12-3/EC), w świetle której ?w zdarzeniu przyszłym wynikającym z wniosku wygaśnięcie zobowiązania nastąpi z mocy prawa, wskutek skumulowania w rękach jednego podmiotu praw przysługujących wierzycielowi i obowiązków dłużnika (?tzw. konfuzja?), a nie w wyniku zwolnienia z długu. W tej sytuacji nie wystąpi jednak umorzenie lub przedawnienie zobowiązań w rozumieniu art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy i w konsekwencji po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód z tego tytułu, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach przewidzianych w tej ustawie?.


Biorąc pod uwagę powyżej opisane przepisy prawa oraz stanowisko organów podatkowych, Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, iż nie powstanie po jej stronie dochód do opodatkowania z tytułu otrzymania majątku likwidacyjnego, w tym wierzytelności własnej z tytułu udzielonej mu przez Spółkę pożyczki.


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.


Zgodnie z art. 4 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.- określanego dalej skrótem K.s.h.) spółka osobowa to - spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa i spółka komandytowo - akcyjna.


W myśl art. 58 ww. ustawy, rozwiązanie spółki powodują:

  1. przyczyny przewidziane w umowie spółki,
  2. jednomyślna uchwała wszystkich wspólników,
  3. ogłoszenie upadłości spółki,
  4. śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości,
  5. wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika,
  6. prawomocne orzeczenie sądu.


Zgodnie z art. 66 ww. ustawy, jeżeli w spółce składającej się z dwóch wspólników po stronie jednego z nich zaistnieje powód rozwiązania spółki, sąd może przyznać drugiemu wspólnikowi prawo do przejęcia majątku spółki z obowiązkiem rozliczenia się z występującym wspólnikiem zgodnie z art. 65.

Zgodnie z art. 67 § 1 omawianej ustawy, w przypadkach określonych w art. 58 tejże ustawy należy przeprowadzić likwidację spółki jawnej, chyba, że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki.

Spółki osobowe nie posiadają osobowości prawnej. Dochody spółek osobowych nie stanowią zatem odrębnego przedmiotu opodatkowania. Podlegają natomiast opodatkowaniu dochody poszczególnych wspólników spółki osobowej. Sposób opodatkowania dochodu z udziału w spółce osobowej będzie uzależniony od cywilnoprawnego statusu danego wspólnika. Jeżeli wspólnikiem spółki osobowej jest osoba fizyczna, to dochód z udziału w tej spółce będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku (udziału) oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a, łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe.

Przepis art. 5a pkt 26 ww. ustawy stanowi, że ilekroć w ustawie jest mowa o spółce niebędącej osobą prawną ? oznacza to spółkę niebędącą podatnikiem podatku dochodowego.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawczyni jest akcjonariuszem w spółce komandytowo-akcyjnej, której przedmiotem działalności jest udzielanie pożyczek. Znaczną część majątku spółki stanowią środki pieniężne oraz wierzytelności wobec Wnioskodawczyni z tytułu pożyczki. W przyszłości spółka komandytowo-akcyjna może zostać przekształcona w spółkę osobową (spółkę jawną). Następnie Wnioskodawczyni rozważa likwidację spółki jawnej lub wspólnik Wnioskodawczyni wystąpi ze spółki, natomiast Wnioskodawczyni przejmie cały majątek spółki pozostały po spłacie wspólnika. W związku z likwidacją Spółki Wnioskodawczyni może otrzymać wierzytelność wobec Wnioskodawczyni z tytułu udzielonej pożyczki. W wyniku takiego działania nastąpi wygaśnięcie zobowiązania Wnioskodawczyni wobec spółki z tytułu zaciągniętej pożyczki poprzez tzw. konfuzję (confusio).

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy za przychód z działalności gospodarczej, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Co do zasady należą do nich wszystkie przychody osiągane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, z wyjątkiem przychodów wymienionych w art. 14 ust. 3 tej ustawy.

W myśl art. 14 ust. 3 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki.


Stosownie do treści art. 14 ust. 2 pkt 17 ww. ustawy, przychodem z działalności gospodarczej są przychody z odpłatnego zbycia składników majątku:

  1. pozostałych na dzień likwidacji działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie,
  2. otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osoba prawną lub wystąpieniem wspólnika z takiej spółki.

Zgodnie natomiast z treścią art. 14 ust. 3 pkt 12 ww. ustawy, do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2 nie zalicza się przychodów z odpłatnego zbycia składników majątku:

  1. pozostałych na dzień likwidacji działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie,
  2. otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpieniem wspólnika z takiej spółki

- jeżeli od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie, likwidacja spółki niebędącej osobą prawną lub nastąpiło wystąpienie wspólnika z takiej spółki, do dnia ich odpłatnego zbycia upłynęło sześć lat i odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.


Jak wynika z opisanego zdarzenia przyszłego, w związku z likwidacją spółki jawnej Wnioskodawczyni otrzyma wierzytelność spółki wobec siebie samej. W wyniku takiego działania nastąpi wygaśnięcie zobowiązania poprzez tzw. konfuzję.

Instytucja prawa confusio (konfuzja) polega na wygaśnięciu zobowiązania (wierzytelności i długu) wskutek połączenia podmiotu wierzyciela i dłużnika w jednej osobie.

Na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęcie umorzenia zobowiązania ma węższe znaczenie niż na gruncie prawa cywilnego. Umorzeniem zobowiązania w rozumieniu przepisów omawianej ustawy podatkowej jest zwolnienie dłużnika z obowiązku jego wykonania, tj. zwolnienie go z długu. Instytucję tę reguluje art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.), zgodnie z którym zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

W wyniku likwidacji Spółki, wierzytelność Spółki przejdzie na Wnioskodawczynię, wskutek czego stanie się Ona jednocześnie wierzycielem i dłużnikiem. W przypadku, gdy dochodzi do połączenia wierzyciela i dłużnika, wzajemne prawa ulegają wygaśnięciu. Pożyczka, będąca wierzytelnością Spółki i długiem Wnioskodawczyni wygasa. W sytuacji opisanej przez Wnioskodawczynię, dojdzie zatem do wygaśnięcia Jej zobowiązań z tytułu udzielonej pożyczki nie w wyniku umorzenia, lecz poprzez podjęcie decyzji o likwidacji Spółki i podziale Jej majątku.

W świetle powyższego, wygaśnięcie zobowiązania Wnioskodawczyni z tytułu zaciągniętej pożyczki nastąpi z mocy prawa, wskutek skumulowania w rękach jednego podmiotu praw przysługujących wierzycielowi i obowiązków dłużnika (tzw. konfuzja), a nie w wyniku zwolnienia z długu.

Jednocześnie podkreślić należy, iż konfuzja nie wypełnia dyspozycji art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ustawodawca nie sprecyzował, co należy rozumieć poprzez pojęcie ?nieodpłatny?. Przepisy ustawy o podatku dochodowym określają jedynie sposoby i kryteria ustalania wartości nabytych nieodpłatnie rzeczy (praw) albo nieodpłatnych świadczeń. Na gruncie języka polskiego ?nieodpłatny? znaczy tyle, co: ?nie wymagający opłaty; taki, za który się nie płaci; bezpłatny? (Nowy Słownik Języka Polskiego, PWN, 2003 r.).

Świadczenie nieodpłatne związane jest ze zdarzeniami prawnymi i gospodarczymi o charakterze zobowiązaniowym, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. nie związane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osoby, mające konkretny wymiar finansowy. Nieodpłatnym świadczeniem nie będzie więc przysporzenie ?samemu sobie?. W sytuacji, gdy po obu stronach stosunku zobowiązaniowego stoją te same osoby, są one jednocześnie uprawnionymi i zobowiązanymi, zachodzi tzw. konfuzja, której skutkiem jest wygaśnięcie zobowiązania. Brak stosunku zobowiązaniowego wyklucza jakiekolwiek świadczenie, w tym świadczenie nieodpłatne.

Tak więc, na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wygaśnięcie zobowiązania Wnioskodawcy wobec Spółki z tytułu zaciągniętej pożyczki, poprzez konfuzję następującą w wyniku likwidacji Spółki, na skutek połączenia w rękach tej samej osoby (Wnioskodawcy) prawa (wierzytelności Spółki wobec Wnioskodawcy) i korelatywnie sprzężonego z nim obowiązku (zobowiązania Wnioskodawcy wobec Spółki), nie spowoduje po stronie Wnioskodawcy powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, prawidłowym jest podejście Wnioskodawczyni, zgodnie z którym wygaśnięcie z mocy prawa wierzytelności na skutek konfuzji, nie będzie dla Niej skutkowało powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, należy stwierdzić, iż wygaśnięcie zobowiązania Wnioskodawczyni (wspólnika spółki jawnej) wobec spółki jawnej z tytułu zaciągniętej pożyczki, poprzez konfuzję następującą w wyniku likwidacji spółki jawnej, na skutek połączenia w rękach tej samej osoby (Wnioskodawczyni) prawa (wierzytelności spółki jawnej wobec Wnioskodawczyni) i korelatywnie sprzężonego z nim obowiązku (zobowiązania Wnioskodawczyni wobec spółki jawnej), w żadnym zakresie nie spowoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych po stronie Wnioskodawczyni.

Końcowo zaznaczyć należy, iż ocenie podlegało stanowisko Wnioskodawcy w zakresie zadanego pytania i przedstawionego zdarzenia przyszłego.

W odniesieniu do powołanych we wniosku interpretacji indywidualnych, tut. Organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.


Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika