Czy Wnioskodawca ma obowiązek odprowadzenia podatku dochodowego PIT od kwoty zasądzonej wyrokiem Sądu (...)

UZASADNIENIE

W dniu 20.12.2007 r. został złożony, ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu z tytułu otrzymanego odszkodowania.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca uzyskał odszkodowanie, zasądzone Wyrokiem Sądu Okręgowego I Wydział Cywilny z dnia 16 lutego 2006 roku, sygn. akt I w kwocie 104 281,50 zloty wraz z odsetkami liczonymi od dnia 25 lutego 1998 roku do dnia zapłaty tj. 26 kwietnia 2007 r. od Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prezydenta M. X.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca ma obowiązek odprowadzenia podatku dochodowego PIT od kwoty zasądzonej wyrokiem Sądu Okręgowego , jeżeli tak, to w jakiej wysokości (wielkość procentowa) od kwoty zasadniczej, a w jakiej wysokości od naliczonych odsetek za zwłokę w płatności, a skoro kwoty odsetek i kwota zasądzona dotyczą zdarzeń przeszłych, co do których obowiązek podatkowy się przedawnił, to czy nie przedawnione kwoty odsetek mogą być skorygowane w formie korekty od dochodu za ostatnie 5 lat ...

Zdaniem Wnioskodawcy ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych Rozdział 3 art. 21 pkt 3b zwalnia od podatku dochodowego odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku sądowego do wysokości określonej w tym wyroku za wyjątkiem, kiedy otrzymane odszkodowanie jest związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, bądź kiedy dotyczy ono korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wyżej wskazane zastrzeżenia opisane w podpunktach a i b art. 21 ust. 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie mają zastosowania w przedmiotowej sytuacji, ponieważ zdarzenie będące przedmiotem postępowania sądowego nie było w żaden sposób związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przez osobę fizyczną, na rzecz której została zasądzona przedmiotowa kwota.

Co się zaś dalej tyczy sytuacji dotyczącej korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono, to należy zauważyć, iż w tym konkretnym przypadku ta opcja zastrzeżenia zwolnienia przedmiotowego także również nie ma żadnego zastosowania w tej sprawie, albowiem zdarzenie będące przedmiotem postępowania sądowego nastąpiło w dniu 26.09.1998 r. i miało bieg do dnia 31 grudnia 1998 r., (zaś dotyczyło wybudowania drogi publicznej na nieruchomości prywatnej), kiedy zostało przerwane z mocy prawa art. 73 ustawy z dnia 13.10.1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 133, poz. 872 ze zm.)

W tej sytuacji właściciel nieruchomości nie mógł osiągnąć żadnych korzyści, ponieważ sam nie był uprawniony do wybudowania drogi publicznej ani też nie było podstawy prawnej do oddania gruntu prywatnego w dzierżawę inwestorowi budującemu drogę publiczną bądź właścicielowi drogi lub zarządzającemu tą drogą. Nadmienić należy, że zasądzona wyrokiem kwota dotyczy zdarzenia z lat 1989 do 1998 i zdaniem Wnioskodawcy niniejszego wniosku w tym przypadku może mieć także zastosowanie art. 70 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137 z 1997 r., poz. 926 ze zm.) stwierdzający, że zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Reasumując opisane powyżej okoliczności faktyczne należy podtrzymywać wyżej powołaną tezę, mówiącą o zasadności zastosowania w tej sprawie zwolnienia przedmiotowego z art. 21 ust. 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ przyznana kwota w całej wysokości jest określona wyrokiem sądowym i w żadnym razie przedmiotowy wyrok nie wyczerpuje przesłanek negatywnych, opisanych w zastrzeżeniach jakie zawierają podpunkty a i b art. 21 ust. 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem zdaniem Wnioskodawcy, od przedmiotowej kwoty zasądzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w W e ma obowiązku odprowadzania podatku, ponieważ zasądzone na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie wyczerpuje, w jego przekonaniu, zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 pkt 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 80, poz. 350 z późniejszymi zmianami).

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

W przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawca jednoznacznie stwierdził, iż ww. negatywne przesłanki nie zostały spełnione.

Zatem nie ma przeszkód prawnych, aby Wnioskodawca skorzystał ze zwolnienia przedmiotowego dotyczącego stanu faktycznego opisanego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, pod warunkiem, iż przedmiotowe odszkodowanie nie wypełnia negatywnych przesłanek określonych w art. 21 ust. 1 pkt 3 oraz 3b powołanej ustawy

Natomiast instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93 z późn. zm.), zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty odszkodowania nie są wliczane do wartości odszkodowania. Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenia główne ? co miało miejsce w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku. Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, iż nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem (naprawieniem szkody). Istota odszkodowania związana jest z naprawieniem szkody i stanowi instytucję odrębną od odsetek za zwłokę. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego ? są skutkiem nie wykonania zobowiązań. Z tych względów wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, iż wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczeń ? zwalnia od opodatkowania jedynie odszkodowania, t. j. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego.

Na zasadzie wyjątku w art. 21 ust. 1 pkt 95 ww. ustawy zostały zwolnione z podatku jedynie odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, t. j. stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracy nakładczej, emerytury lub renty. W konsekwencji odsetki stanowiące należność wierzyciela odrębną od odszkodowania i renty nie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania. W związku z tym, iż w art. 21, 52, 52a, i 52 c ww. ustawy dochód ten nie został wymieniony jako wolny od podatku i od tego dochodu nie zaniechano poboru podatku należy uznać, że podlega opodatkowaniu.

Należy pokreślić, iż ? zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa ? zwolnienia podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odszkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

W świetle powyższego, otrzymane ustawowe odsetki za zwłokę w wykonaniu wyroku sądu są przychodem wierzyciela opodatkowanym na zasadach ogólnych.

Rodzaje źródeł przychodów zostały wymienione w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a wśród nich w punkcie 9 ustawodawca zawarł inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, z wyjątkiem alimentów na rzecz dzieci, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12 ? 14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Przepis ten zawiera katalog otwarty ? ustawodawca podał jedynie przykłady niektórych przychodów zaliczanych do innych źródeł.

Przychodami, zgodnie z zapisem art. 11 ust. 1 ww. ustawy, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Wypłacone odsetki należy więc zakwalifikować do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz 20 ust. 1 ww. ustawy.

Zatem w odniesieniu do odsetek zwolnienie przedmiotowe określone w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy nie ma zastosowania.

Dochody z innych źródeł podlegają kumulacji z innymi dochodami zgodnie z art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych zgodnie z art. 27 tej ustawy według skali podatkowej.

Stosownie do treści art. 45 ust. 1 powołanej ustawy podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, z zastrzeżeniem ust. 7 i 8. W tym samym terminie należy wpłacić należny z tego tytułu podatek (zgodnie z art. 45 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 21 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania.

Zatem zobowiązanie podatkowe powstaje w dniu otrzymania odsetek przez Wnioskodawcę.

Zgodnie z art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Zobowiązanie podatkowe z tytułu otrzymanych odsetek od zasądzonego wyrokiem odszkodowania przedawni się zatem z upływem 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynie termin płatności podatku (nie uległo przedawnieniu).

Jednocześnie należy stwierdzić, iż brak jest związku pomiędzy dochodami Wnioskodawcy za ostatnie 5 lat, a zobowiązaniem podatkowym z tytułu odsetek związanych z odszkodowaniem ? brak jest więc podstaw prawnych do dokonania jakiejkolwiek korekty tych dochodów z tego tytułu.

Reasumując, biorąc pod uwagę przedstawiony przez Wnioskodawcę stan faktyczny i wyżej wymienione przepisy prawa, należy stwierdzić, iż otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie wolne jest od podatku dochodowego od osób fizycznych pod warunkiem, że nie wypełnia negatywnych przesłanek określonych w art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3 b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, natomiast otrzymane odsetki ustawowe od zasądzonego odszkodowania stanowią przychód z innych źródeł w roku podatkowym, w którym zostały otrzymane, gdyż nie korzystają ze zwolnienia podatkowego wynikającego z art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Nadto należy zauważyć, iż powołane przez Wnioskodawcę przepisy art. 21 ust. 3b oraz art. 23 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostały błędnie przytoczone (nie istnieją). W tym stanie rzeczy przedstawione we wniosku stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Końcowo należy dodać, iż dokumenty dołączone przez Wnioskodawcę do wniosku nie podlegały analizie i weryfikacji w ramach wydanej interpretacji. Tym samym, jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.