Czy sprzedaż nieruchomości odzyskanej od Skarbu Państwa jest zwolniona z podatku dochodowego od osób (...)

UZASADNIENIE

W dniu 15.11.2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przez spadkobiercę przychodu ze sprzedaży udziału w nieruchomości, z której uprzednio został wywłaszczony spadkodawca.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W 2008 r. zmarła matka Wnioskodawcy oraz jego brata. Wnioskodawca wraz z bratem w 2008 r. nabyli spadek w skład którego wchodziło: mieszkanie własnościowe, działka budowlana oraz działka rolna. W 2009 r. jako spadkobiercy uzupełnili wniosek (poprzedni złożony przez ich mamę) o zwrot nieruchomości, które przeszły na rzecz Skarbu Państwa zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości. Z całego majątku nabytego w drodze spadku dwie działki były wywłaszczone. Jedna działka dalej jest w postępowaniu administracyjnym, natomiast druga w listopadzie bieżącego roku ma zostać Wnioskodawcy i jego bratu zwrócona. Działkę, która zostanie oddana (działka budowlana) Wnioskodawca wraz z bratem planuje sprzedać. Wnioskodawca nadmienia, iż nie prowadzi działalności gospodarczej i nie jest podatnikiem VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy sprzedaż nieruchomości nabytych w drodze spadku przez Wnioskodawcę jako osobę fizyczną nie podlega opodatkowaniu VAT...
2. Czy sprzedaż nieruchomości odzyskanej od Skarbu Państwa jest zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych i czy sprzedając ją (działkę budowlaną wywłaszczoną zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości) przed upływem pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego należy zapłacić podatek...
   
   

Odpowiedź na pytanie drugie stanowi przedmiot niniejszej interpretacji indywidualnej. Wniosek Pana w zakresie pytania pierwszego zostanie rozpatrzony odrębną interpretacją.

Zdaniem Wnioskodawcy nie powstaje obowiązek zapłaty podatku. Jednym ze źródeł przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych jest odpłatne zbycie nieruchomości zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy z dnia 26.07.1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód powstaje wówczas, gdy odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Według Wnioskodawcy zwrot nieruchomości, która wcześniej została wywłaszczona przez gminę, nie powinien być traktowany jako nabycie tej nieruchomości. Stanowisko Wnioskodawcy wynika z orzecznictwa sądu najwyższego, gdzie zwrot nieruchomości na rzecz poprzedniego właściciela lub jego następcy prawnego na jego wniosek, jeżeli stała się zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu, nie powoduje nabycia tej nieruchomości przez właściciela. Stanowisko takie zostało wyrażone w uchwale siedmiu sędziów NSA z dnia 17 grudnia 1996 r., FPS 7/96 ONSA 1997/2/51, w której to uchwale sędziowie stwierdzili, że: ?sprzedaż nieruchomości lub jej części zwróconej w trybie art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 29.04.1985 roku o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości (Dz. U. z 1991r. Nr 30, poz. 127 z późn. zm.) nie stanowi źródła przychodu w świetle art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy z dnia 26.07.1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 z późn zm.) także wówczas gdy sprzedaż ta nie następuje w ramach wykonania działalności gospodarczej i została dokonana przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego w którym nastąpił jej zwrot?.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego, stwierdzam co następuje.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawca wraz z bratem nabyli w 2008r. spadek po matce (mieszkanie własnościowe, działkę budowlaną i działkę rolną). Wnioskodawca z bratem, jako spadkobiercy, uzupełnili wniosek, złożony przez ich matkę, o zwrot nieruchomości, która przeszła na rzecz Skarbu Państwa zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 mara 1958r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości. Wnioskodawca wraz z bratem zamierzają sprzedać cały majątek nabyty w drodze spadku, w tym nieruchomość, która ma być ?na dniach zwrócona?.

Dla rozpatrywanej sprawy istotna jest więc kwestia, od kiedy należy liczyć bieg pięcioletniego terminu, o którym mowa w cytowanym wyżej przepisie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Niezbędne jest więc ustalenie momentu nabycia przez Wnioskodawczynię udziału w prawie własności nieruchomości (działki budowlanej), a w konsekwencji rozstrzygnięcie kwestii, czy stwierdzenie braku podstaw do przejęcia powyższej nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa i potwierdzenie własności spadkobierców byłych właścicieli stanowi jej nabycie w myśl powołanego wyżej artykułu 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przy rozstrzygnięciu tego problemu należy mieć na uwadze nie tylko przepisy prawa podatkowego, ale przede wszystkim przepisy prawa cywilnego dotyczące nabycia, czy też utraty prawa własności.

W sytuacji, gdy dochodzi do zwrotu bezprawnie zajętej nieruchomości spadkobiercom osób, którym tę nieruchomość odebrano, wówczas prawo do zwrotu znajduje swe źródło w nabyciu spadku.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w księdze czwartej ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm). Artykuł 924 tej ustawy stanowi, że spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Natomiast zgodnie z jego art. 925, spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Mając na uwadze ww. regulacje prawne stwierdzić należy, iż skoro spadek, stanowiący ogół majątkowych praw i obowiązków zmarłego (art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego) otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy i według tej daty spadkobierca nabywa spadek, za dzień nabycia rzeczy lub praw w drodze spadku należy rozumieć dzień jego otwarcia.

Instytucja prawna zwrotu nieruchomości uprzednio wywłaszczonej w drodze decyzji administracyjnej była przedmiotem orzecznictwa sądów administracyjnych (np. uchwała składu siedmiu sędziów NSA z dnia 17 grudnia 1996r. sygn. FPS 7/96 , wyrok WSA w Warszawie z dnia 9 lipca 2008r. sygn. III SA/Wa 582/08). Sądy administracyjne zgodnie orzekają, iż: ?Decyzja o zwrocie nieruchomości powoduje przejście prawa własności na dotychczasowego właściciela, jednakże nie kreuje tego prawa; przywraca tylko wcześniej panujące stosunki prawnorzeczowe?. W związku z tym nie następuje nabycie, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w momencie zwrotu nieruchomości. Ma miejsce restytucja stosunków prawnych sprzed wywłaszczenia, tj. zwrot prawa własności do nieruchomości na rzecz poprzedniego właściciela lub jego spadkobierców.

Istotny dla przedmiotowej sprawy jest wyrok WSA w Warszawie z dnia 9 lipca 2008 r. sygn. III SA/Wa 582/08, w którym Sąd orzekł, iż: ?Zwrot nieruchomości dla spadkobierców w 2007r., w tym także dla Skarżącej skutkował tym, że w spadku nabyła nie roszczenie, lecz prawo własności części nieruchomości?.

Uwzględniając powyższe, jeżeli w opisanym stanie faktycznym nieruchomość ma zostać zwrócona w drodze decyzji administracyjnej przywracającej stosunki prawne sprzed wywłaszczenia, to uznać należy, iż dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych, w przypadku odpłatnego zbycia tej nieruchomości, nabycie, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nastąpiło w dniu śmierci matki Wnioskodawcy w 2008 r. W związku z tym obowiązek podatkowy powstanie, jeżeli odpłatne zbycie zostanie dokonane przed upływem 5 lat, licząc od końca 2008r.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

Referencje

IPPP1-443-1010/10-2/EK, interpretacja indywidualna