Odszkodowanie, jakie Wnioskodawca uzyskał na mocy wyroku Sądu Cywilnego w wysokości 8.000 zł, tj. (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 03.03.2010 r. (data wpływu 09.03.2010 r.) oraz w uzupełnieniu wniosku z dnia 18.05.2010 r. (data nadania 18.05.2010 r., data wpływu 21.05.2010 r.), stanowiącego odpowiedź na wezwanie organu z dnia 10.05.2010 r. (data nadania 10.05.2010 r., data odbioru 17.05.2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania zasądzonego postanowieniem sądu za utracone obrazy oraz odsetek za zwłokę, zwrotu kosztów postępowania sądowego i komorniczego - jest:

• nieprawidłowe - w części dotyczącej braku obowiązku wykazania w zeznaniu podatkowym za 2009 rok otrzymanych odsetek za zwłokę,
• prawidłowe - w części dotyczącej braku obowiązku wykazania w zeznaniu podatkowym za 2009 rok odszkodowania zasądzonego postanowieniem sądu za utracone obrazy oraz zwrot kosztów postępowania sądowego i komorniczego.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 09.03.2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania zasądzonego postanowieniem sądu za utracone obrazy oraz odsetek za zwłokę, zwrotu kosztów postępowania sądowego i komorniczego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W 2006 roku Wnioskodawca oddał do prywatnego komisu dwa obrazy stanowiące własność Wnioskodawcy, celem sprzedaży. W wyniku długotrwałego oczekiwania na sprzedaż i uzyskania informacji, że wycena obrazów jest za niska, Wnioskodawca zażądał zwrotu obrazów ? depozytu komisowego. Właścicielka komisu odmówiła zwrotu depozytu lub wypłaty należności ? rekompensaty za utratę obrazów (według wcześniejszej wyceny dokonanej przez właścicielkę komisu jest to kwota 8.000 zł).

Sprawa była przedmiotem postępowania prokuratorskiego, policyjnego dochodzenia i postępowania w sądzie karnym. Następnie roszczenie skierowane zostało do Sądu Cywilnego, gdzie Wnioskodawca uzyskał wyrok skazujący właścicielkę komisu na wypłatę odszkodowania (wg wyceny obrazów w kwocie 8.000 zł), a następnie wyrok został wyegzekwowany przez komornika. Wyrok Sądu obejmował zapłatę kwoty zasądzonej (wartość utraconych obrazów w wysokości 8.000 zł), odsetek za zwłokę w jej regulowaniu (dwa lata) oraz zwrot kosztów postępowania sądowego i komorniczego.

Egzekucja komornicza i wypłata należności nastąpiły w 2009 roku.

Wnioskodawca poinformował, iż nie prowadzi żadnej działalności gospodarczej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy i w jaki sposób wpisać w rocznym zeznaniu podatkowym za 2009 rok wypłatę na podstawie wyroku sądowego i egzekucyjnego postępowania komorniczego odszkodowania za utracone rzeczy...

Zdaniem Wnioskodawcy:

Z uwagi na stwierdzone braki formalne wniosku, tut. organ podatkowy pismem z dnia 10.05.2010 r. (data nadania 10.05.2010 r., data odbioru 17.05.2010 r.) wezwał Wnioskodawcę do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania poprzez:

• przedstawienie stanowiska Wnioskodawcy w zakresie sformułowanych we wniosku pytań.
  
  

Wnioskodawca uzupełnił braki formalne wniosku w ustawowym terminie, pismem z dnia 18.05.2010 r. (data nadania 18.05.2010 r., data wpływu 21.05.2010 r.), w którym przedstawił własne stanowisko w zakresie sformułowanych pytań:

1. Stanowisko Wnioskodawcy odnośnie zasadniczej kwoty 8.000 zł odszkodowania - podatek nienależny.
   Uzasadnienie: wspomniana kwota nie pochodzi z transakcji sprzedaży, a jest rekompensatą za utracone mienie. Wnioskodawca chciał wycofać z komisu swoje obrazy (przez prawie pięć miesięcy nie zostały sprzedane, a ponadto zorientował się, że kwota wyceny jest drastycznie zaniżona). Mimo wielokrotnych monitów komisant odmówił zwrotu obrazów, a także nie przedstawił dowodu sprzedaży twierdząc, że sam został okradziony. Odmówił też wypłaty kwoty wymienionej w kwicie komisowym. Wnioskodawca nie otrzymał pieniędzy, nie otrzymał zwrotu obrazów (rezygnacja z komisu), czego się domagał i poniósł stratę z uwagi na zaniżoną wycenę utraconych rzeczy. W efekcie nie była to sprzedaż i przysporzenie dochodu, ale strata.
2. Stanowisko Wnioskodawcy odnośnie odsetek za zwłokę - podatek nienależny. Uzasadnienie: odsetki zasądzone przez Sąd nie są przychodem, a rekompensatą za znacznie opóźnione (prawie dwa lata) otrzymanie rekompensaty, tj. kwoty zasadniczej (czas jaki upłynął od żądania wypłacenia rekompensaty przez komisanta, a wyegzekwowaniem jej przez komornika).
3. Stanowisko Wnioskodawcy odnośnie zwrotu kosztów postępowania sądowego i komorniczego - podatek nienależny.
   Uzasadnienie: nie jest to przychód, a zwrot kosztów poniesionych przez Wnioskodawcę; kosztów niezbędnych celem uzyskania wyroku i egzekucji rekompensaty.
   
   

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe w części dotyczącej braku obowiązku wykazania w zeznaniu podatkowym za 2009 rok otrzymanych odsetek za zwłokę, natomiast w części dotyczącej braku obowiązku wykazania w zeznaniu podatkowym za 2009 rok odszkodowania zasądzonego postanowieniem sądu za utracone obrazy oraz zwrot kosztów postępowania sądowego i komorniczego.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W art. 10 ust. 1 omawianej ustawy wymienione zostały źródła przychodów, do których w pkt 9 zaliczono inne źródła.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast stosownie do treści art. 20 ust. 1 wyżej powołanej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie ?w szczególności? dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego i jego uzupełnienia wynika, że w roku 2006 Wnioskodawca oddał do komisu dwa obrazy stanowiące własność Wnioskodawcy. Z uwagi na długotrwały okres oczekiwania na ich sprzedaż oraz niską wycenę obrazów dokonaną przez właścicielkę komisu, Wnioskodawca zażądał zwrotu obrazów. Właścicielka komisu odmówiła jednak zwrotu obrazów, jak również wypłaty rekompensaty za utracone obrazy, w kwocie wyceny dokonanej przez komis, tj. w wysokości 8.000 zł. Na mocy wyroku Sądu Cywilnego zasądzono na rzecz Wnioskodawcy wypłatę odszkodowania (wg wyceny w kwocie 8.000 zł). Wyrok został wyegzekwowany przez komornika w 2009 roku i obejmował zapłatę kwoty zasądzonej (wartość utraconych obrazów w wysokości 8.000 zł), odsetek za zwłokę w jej regulowaniu (dwa lata) oraz zwrot kosztów postępowania sądowego i komorniczego.

Należy podkreślić, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Co prawda w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia zadośćuczynienia z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Z literalnego brzmienia powołanego przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy jednoznacznie wynika, że ze zwolnienia korzystają jedynie te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z czym nie mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie.

W myśl natomiast art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b omawianej ustawy skorzystają inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, czyli odszkodowania otrzymane za tzw. szkodę rzeczywistą, nie skorzystają natomiast odszkodowania za utracone korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Wnioskodawca na mocy wyroku Sądu Cywilnego uzyskał odszkodowanie w wysokości 8.000 zł od właściciela komisu, do którego oddał przedmiotowe obrazy w celu ich sprzedaży, których wartość według wyceny dokonanej przez komisanta wynosiła 8.000 zł i która zadaniem Wnioskodawcy była drastycznie zaniżona.

W świetle powyższych regulacji prawnych odszkodowanie, jakie uzyskał Wnioskodawca w wysokości 8.000 zł, tj. w wysokości wartości utraconych obrazów korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na mocy cytowanego powyżej przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ustosunkowując się w następnej kolejności do opodatkowania zasądzonych na mocy wyroku sądowego odsetek za zwłokę za opóźnienie w wypłacie zasądzonego odszkodowania za utracone obrazy, organ podatkowy nie podziela stanowiska Wnioskodawcy w tym zakresie.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Stanowi on, iż jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może zażądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (§ 1 ww. artykułu).

Zgodnie z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenia główne ? co miało miejsce w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, iż nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem (naprawieniem szkody). Istota odszkodowania związana jest z naprawieniem szkody i stanowi instytucję odrębną od odsetek za zwłokę. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego ? są skutkiem nie wykonania zobowiązań.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczeń ? zwalnia od opodatkowania jedynie wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 3 ? 3d odszkodowania lub zadośćuczynienia, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego.

Na zasadzie wyjątku w art. 21 ust. 1 pkt 95 ww. ustawy, zostały zwolnione z podatku jedynie odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracy nakładczej, emerytury lub renty.

Z powyższego wynika, że wypłacone odsetki za zwłokę stanowią przysporzenie finansowe w majątku Wnioskodawcy, a tym samym przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych, który to przychód Wnioskodawca zobowiązany był wykazać w zeznaniu rocznym PIT-36, o którym mowa w art. 45 ust. 1 ww. ustawy o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, składanym za rok 2009 w wierszu ?Inne źródła, niewymienione w wierszach od 1 do 7? i tym samym opodatkować łącznie z pozostałymi dochodami osiągniętymi w danym roku podatkowym wg obowiązującej w 2009 roku skali podatkowej.

Przechodząc w dalszej kolejności do opodatkowania zwróconych Wnioskodawcy kosztów postępowania sądowego i komorniczego, organ podatkowy podziela stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie.

Zwrócone na rzecz Wnioskodawcy koszty postępowania sądowego i komorniczego nie stanowią przysporzenia po stronie Wnioskodawcy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ po stronie Wnioskodawcy nie nastąpiło realne przysporzenie majątkowe. Wynika to z tego, iż koszty te w pierwszej kolejności zostały sfinansowane z własnych środków Wnioskodawcy, a następnie na podstawie prawomocnego wyroku zostały mu zwrócone. Kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej nakładów - nie jest więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymane kwoty tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego i komorniczego są obojętne podatkowo.

Reasumując, odszkodowanie, jakie Wnioskodawca uzyskał na mocy wyroku Sądu Cywilnego w wysokości 8.000 zł, tj. w wysokości wartości utraconych obrazów korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na mocy przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zwrócone na rzecz Wnioskodawcy koszty postępowania sądowego i komorniczego nie stanowią przysporzenia po stronie Wnioskodawcy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, natomiast wypłacone odsetki za zwłokę stanowią przysporzenie w majątku Wnioskodawcy, a tym samym przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych, który Wnioskodawca zobowiązany był wykazać w zeznaniu rocznym PIT-36, o którym mowa w art. 45 ust. 1 ww. ustawy o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, składanym za rok 2009 w wierszu ?Inne źródła, niewymienione w wierszach od 1 do 7?.

Ponadto, w sprawie będącej przedmiotem wniosku należy zwrócić uwagę, że dokumenty dołączone przez Wnioskodawcę do wniosku nie podlegały analizie i weryfikacji w ramach wydanej interpretacji. Zgodnie bowiem z treścią art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Z powyższego wynika, że organ właściwy do wydania interpretacji indywidualnej nie przeprowadza postępowania dowodowego, nie jest zatem ani obowiązany ani uprawniony do analizy dołączonych do wniosku dokumentów ani do wykorzystania ich treści przy ocenie stanowiska Wnioskodawczyni. Organ ten jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę. Tym samym, jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.