Różnica między opodatkowaniem pożyczki z ZFŚS i oprocentowaniem kredytów bankowych a przychód (...)

UZASADNIENIE

W dniu 04.10.2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odsetek od pożyczki z ZFŚS.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca ? XXX działa w formie wielobranżowego zakładu budżetowego Gminy YY. Wnioskodawca jako jednostka sektora finansów publicznych - zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych - jest zobowiązany tworzyć ZFŚS bez względu na ilość zatrudnianych pracowników. Zasady prowadzenia ZFŚS w XXX określa regulamin zatwierdzony przez Dyrektora i zakładową organizację związkową. W zasadach i warunkach przyznawania świadczeń socjalnych określono m.in., że z tego źródła może być przyznawana pomoc na cele mieszkaniowe. Może być ona przyznawana na warunkach pomocy zwrotnej ? pożyczki mieszkaniowej i pomocy bezzwrotnej (zapomogi) na zmniejszenie wydatków mieszkaniowych dla pracowników zatrudnionych na czas nieokreślony.

Pożyczki udzielane z ZFŚS przyznawane są w następujących okolicznościach:

1. na uzupełnienie wkładów mieszkaniowych do spółdzielni mieszkaniowej ?do pięciokrotnego najniższego wynagrodzenia,
2. na budowę domu jednorodzinnego albo lokalu w domu mieszkalnym ? do ośmiokrotnego najniższego wynagrodzenia,
3. na zakup budynku mieszkalnego lub mieszkania od jednostek, które wybudowały budynek w ramach prowadzonej działalności gospodarczej ? do ośmiokrotnego najniższego wynagrodzenia,
4. na nadbudowę i rozbudowę budynku mieszkalnego, przebudowę pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne oraz pokrycie wykupu lokali na własność ? do sześciokrotnego najniższego wynagrodzenia,
5. na remont i modernizacje lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego ? do czterokrotnego najniższego wynagrodzenia.
   
   

Pożyczki udzielane z funduszu podlegają oprocentowaniu w wysokości 5% w stosunku rocznym. Odsetki nalicza się od daty rozpoczęcia spłaty, a rozpoczęcie spłaty powinno nastąpić nie później niż po upływie jednego miesiąca od daty jej udzielenia.

Pożyczki na cele mieszkaniowe w pkt 1-4 podlegają spłacie w okresie do 5 lat.

Pożyczki na remont i modernizację lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego podlegają spłacie w okresie do 3 lat.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres spłaty pożyczek może być zawieszony lub wydłużony o 1 rok.

Oprocentowanie pożyczki jest ustalone w wysokości wyższej niż oprocentowanie środków obrotowych na rachunku w banku prowadzącym rachunek główny wnioskodawcy (na dzień składania wniosku wynosi ono 1,88%), oprocentowanie rachunku na którym gromadzone są środki funduszu socjalnego wynosi 0,30%.

Celem działalności wnioskodawcy nie jest udzielanie pożyczek oraz wnioskodawca nie udziela pożyczek ze środków obrotowych zakładu.

Dotychczas wnioskodawca nie traktował różnicy pomiędzy odsetkami, jakie pracownik zapłaciłby w banku a odsetkami, jakie zapłaci z tytułu udzielonej z funduszu socjalnego pożyczki mieszkaniowej jako przychodu pracownika ze stosunku i nie pobierał z tego tytułu podatku.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy różnica między wysokością odsetek zawartych w umowie (umowa pomiędzy pracodawcą a pracownikiem) a odsetkami kredytów bankowych jest przychodem pracownika...

Zdaniem wnioskodawcy, nie ma podstawy do uznania w rozumieniu art. 12. ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, że po stronie pracownika powstanie przychód w wysokości różnicy pomiędzy oprocentowaniem pożyczki na cele mieszkaniowe udzielonej z ZFŚS a oprocentowaniem kredytów bankowych.

Przede wszystkim wynika to stąd, iż wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie udzielania pożyczek, oraz że udzielanie ich odbywa się według tych samych zasad (zgodnie z regulaminem Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych) i według tej samej stopy procentowej.

Dalszą argumentację wnioskodawca opiera na kodeksowej definicji umowy pożyczki i wskazuje, iż w myśl art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własności biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy co do gatunku i tej samej jakości. Zawarta umowa może być czynnością prawną dokonaną zarówno pod tytułem odpłatnym jak i nieodpłatnym. Odpłatność polega na zapłacie odsetek i strony zawierając umowę same kształtują warunki jej obowiązywania.

Z uwagi na powyższe ? podsumowuje wnioskodawca ? kwota stanowiąca różnicę między oprocentowaniem pożyczki dla pracownika na cele mieszkaniowe w wysokości oprocentowania w stosunku rocznym, a stopą oprocentowania kredytu bankowego, nie stanowi dla pracownika przychodu ze stosunku pracy i nie podlega opodatkowaniu w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca podnosi, iż taki pogląd wyraził również w podobnej sprawie Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu (decyzja znak: P1-D/415-87/06 z dn. 06.09.2006 r.).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Katalog źródeł przychodów zawiera art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W punkcie 1 tego artykułu jako źródło przychodów wymieniono, m.in. stosunek pracy.

W myśl art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. za przychody (...) ze stosunku pracy, (...) uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Pożyczki mieszkaniowe dla pracowników - jak w rozpatrywanej sprawie - mogą być udzielane z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.

Zasady tworzenia tego funduszu i gospodarowania jego środkami określa ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t. j. Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 ze zm.). Natomiast zasady przeznaczania środków funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej oraz zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z tego funduszu ustala pracodawca w regulaminie uzgodnionym z zakładowymi organizacjami związkowymi. Przy czym, jeżeli pracownicy danego pracodawcy nie są zrzeszeni w związku zawodowym, regulamin uzgadnia pracodawca z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.

Zgodnie z art. 2 pkt 1 powołanej ustawy, przez działalność socjalną rozumie się, m.in. udzielanie pomocy materialnej (rzeczowej lub finansowej), a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową. Warunki te generalnie wynikają z regulaminu korzystania z funduszu przez uprawnione osoby, który zawiera postanowienia o preferencyjnym oprocentowaniu pożyczek udzielonych na cele mieszkaniowe

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca udziela swoim pracownikom pożyczek na cele mieszkaniowe z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych na zasadach określonych regulaminie zatwierdzonym przez Dyrektora i zakładową organizację związkową. Oprocentowanie tych pożyczek ustalone jest na poziomie 5% w stosunku rocznym, tj. w wysokości wyższej niż oprocentowanie środków obrotowych na rachunku głównym wynoszące 1,88% i oprocentowanie środków funduszu socjalnego wynoszące 0,30%. Świadczenia te (pożyczki) nie stanowią usług wchodzących w zakres działalności Wnioskodawcy i nie są świadczeniami na rzecz innych odbiorców niż pracownicy.

A zatem, skoro regulamin ZFŚS ustala oprocentowanie pożyczek na jednolitym poziomie 5%, mimo że jest to oprocentowanie niższe od oprocentowania niektórych kredytów bankowych ? to skorzystanie z tej możliwości przez pracowników nie wywołuje skutków podatkowych w świetle wskazanych wyżej regulacji prawnych. Co do zasady bowiem, pożyczki - będące świadczeniem zwrotnym - udzielone pracownikowi przez zakład pracy z ZFŚS nie stanowią przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychodem takim jest umorzona kwota pożyczki (jako nieodpłatne lub częściowo odpłatne świadczenie).

Ponadto wskazać należy, iż cytowana ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych nie zawiera przepisu nakładającego obowiązek oprocentowania pożyczek udzielanych na cele mieszkaniowe, a tym samym nie określa też wysokości oprocentowania. Decyzja więc w sprawie oprocentowania i jego wysokości lub nieoprocentowania przedmiotowych pożyczek należy do pracodawcy i zakładowych organizacji związkowych (przedstawiciela załogi) ustalających ? w regulaminie wydanym w trybie art. 8 ust. 2 ustawy - zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z funduszu. Stąd w jednych zakładach pracy pożyczki mieszkaniowe są oprocentowane, a w innych nie. Pożyczki z ZFŚS stanowią formę pomocy dla pracowników. W przypadku, gdy nie są one w ogóle oprocentowane bądź oprocentowane na niskim poziomie, nie można mówić, że pracownik otrzymał przysporzenie majątkowe, nie powstaje więc w takiej sytuacji przychód dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych.

Reasumując powyższe, kwota stanowiąca różnicę między oprocentowaniem pożyczki mieszkaniowej udzielonej przez Wnioskodawcę z ZFŚS a stopą oprocentowania kredytu bankowego, nie stanowi po stronie pracownika przychodu ze stosunku pracy i nie podlega opodatkowaniu w rozumieniu art. 12 ust. 1 cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

Referencje

P1-D/415-87/06, decyzja w sprawie interpretacji prawa podatkowego