obowiązek związany ze sporządzeniem informacji PIT-8C

UZASADNIENIE

W dniu 29.03.2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków związanych ze sporządzeniem informacji PIT-8C.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Bank, dalej: Bank, zamierza wprowadzić do swojej oferty produktowej bankowe papiery wartościowe (dalej: BPW) emitowane na podstawie art. 89 i nst. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r., Nr 72, poz. 665 z późn. zm.), dalej: Prawo bankowe. Produkt oferowany będzie osobom fizycznym, mającym miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, podlegającym obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) w Polsce.

BPW będą służyły gromadzeniu przez Bank środków pieniężnych pochodzących od klientów. Zgodnie z przewidywanymi warunkami emisji, każdy BPW będzie papierem wartościowym na okaziciela, emitowanym w formie zdematerializowanej. Na podstawie każdego BPW Bank stwierdzi, że jest dłużnikiem jego posiadacza i zobowiąże się wobec niego do spełnienia świadczenia pieniężnego, polegającego na zapłacie kwoty odpowiadającej wartości nominalnej BPW wraz z należnymi odsetkami.

Prawa z BPW powstaną z chwilą zapisania ich po raz pierwszy na rachunku bankowych papierów wartościowych danego posiadacza oraz będą przysługiwały posiadaczowi takiego rachunku. W określonym w warunkach emisji dniu Bank dokona wykupu wszystkich BPW z danej serii.

Bank wypłaci na rzecz każdego posiadacza w każdym dniu płatności odsetek należną kwotę odsetek a w dniu wykupu kwotę główną należności wraz z odsetkami.

Bank nie będzie organizatorem rynku dla wtórnego obrotu emitowanymi przez niego BPW.

Bank może jednak nabyć BPW przed dniem wykupu, określonym w odpowiednich warunkach emisji. Ponadto zbycie BPW przez ich posiadacza możliwe będzie również w drodze umowy cywilnoprawnej zawartej z osobą trzecią. W takim przypadku dla skuteczności przeniesienia praw z BPW wymagane będzie zawiadomienie Banku o zawarciu umowy o takiej treści, dostarczenie jej kopii wraz z wydaniem dyspozycji przeniesienia praw z papierów wartościowych oraz zawarcie przez nabywcę papierów umowy z Bankiem dotyczącej prowadzenia rachunku bankowych papierów wartościowych. Przeniesienie praw z BPW nastąpi z chwilą dokonania przez Bank odpowiedniego zapisu na rachunku posiadacza.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy sprzedaż BPW dokonana przez posiadacza papierów w drodze umowy cywilnoprawnej zawartej bez pośrednictwa banku z osobą trzecią, skutkująca uzyskaniem przez niego przychodu z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, stanowi zdarzenie, które z punktu widzenia Banku podlega obowiązkowi informacyjnemu wprowadzonemu przez art. 39 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT8C)...

Zdaniem Wnioskodawcy:

Sprzedaż BPW dokonana przez ich posiadacza na nieregulowanym rynku wtórnym nie jest zdarzeniem wywołującym skutek w postaci powstania po stronie Banku obowiązków informacyjnych.

Zgodnie z art. 39 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej są obowiązane, w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu imienne informacje o wysokości dochodu, o którym mowa w art. 30b ust. 2, sporządzone według ustalonego wzoru.

Z kolei wspomniany art. 30b ust. 2 definiuje m.in. dochód uzyskany z odpłatnego zbycia papierów wartościowych oraz realizacji praw z nich wynikających, który zgodnie z ust. 1 tego artykułu podlega opodatkowaniu w wysokości 19% uzyskanego dochodu. Dochodem tym jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych z kosztami uzyskania przychodów.

Zgodnie z opisanym zdarzeniem przyszłym, istnieje możliwość uzyskania przez posiadacza Bankowych Papierów Wartościowych dochodu z tytułu określonego w art. 30b UPDOF. Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z zasadami obrotu BPW na rynku wtórnym wskazanymi w opisie zdarzenia przyszłego, fakt ten nie pociąga jednak za sobą powstania obowiązków informacyjnych po stronie Wnioskodawcy.

Ustalenie znaczenia norm prawa podatkowego zwyczajowo rozpoczyna się od zastosowania wykładni językowej. U podstaw takiego działania leży przekonanie, iż ustawodawca, działając racjonalnie, użył w treści normy pojęć, które jednoznacznie wyznaczają zakres jej stosowania, w tym zakres podmiotów, na które dana norma nakłada ewentualny obowiązek. Stosując wyżej wymienione reguły rozumowania przy analizie przepisu art. 39 ust. 3 UPDOF jedynym wnioskiem dot. zakresu podmiotowego wprowadzonego obowiązku informacyjnego jest ograniczenie go do osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, osób prawnych i ich jednostek organizacyjnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej. Treść przepisu w takim kształcie prowadzi do objęcia hipotezą całej normy prawnej praktycznie nieograniczonej grupy podmiotów. Problem nabiera szczególnego znaczenia, gdy weźmiemy pod uwagę fakt, iż niezłożenie informacji podatkowej przez obowiązany do tego podmiot może być uznane za czyn penalizowany na gruncie regulacji ustawy z dnia 10 września 1999r. Kodeks karny skarbowy (tekst jednolity: Dz. U. z 2007 r., Nr 111, poz. 765 z późn. zm.).

Nie ulega bowiem wątpliwości, że w sytuacji gdy za niedopełnienie danego obowiązku nakładana jest odpowiedzialność karna, hipoteza normy prawnej określająca podmioty zobowiązane do wykonania tego obowiązku powinna być określona w sposób niebudzący żadnych wątpliwości interpretacyjnych i nieprowadzący do rozbieżnych interpretacji rozszerzających lub zawężających sferę penalizacji. Niedopuszczalna jest więc sytuacja, gdy dany podmiot obawiając się pociągnięcia go do odpowiedzialności karnej będzie danego obowiązku dopełniał z ostrożności, mimo że nie jest do tego zobowiązany lub nie jest w stanie wywiązać się z niego w prawidłowy sposób (por. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 16 lutego 2007 r., SA/Kr 1543/06).

Jak wykazano wyżej, zastosowanie jedynie wykładni językowej w analizie art. 39 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych prowadzi do ewidentnego absurdu prawnego i nałożenia obowiązku informacyjnego na każdego kto choćby pośrednio poweźmie informacje o zdarzeniach opodatkowanych na podstawie art. 30b ustawy, a norma prawna interpretowana według tych zasad narusza bez wątpienia zasadę zaufania do organów podatkowych.

W świetle powyższych rozważań uzasadnione jest uzupełnienie analizy opartej na wykładni językowej wnioskami płynącymi z wykładni celowościowej. Zgodnie z ugruntowaną doktryną stosowania prawa, podejście takie uznawane jest za najodpowiedniejsze i najlepiej prowadzące do odtworzenia w opisanej powyżej sytuacji rzeczywistych intencji ustawodawcy (por. Wyrok I SA/Kr 1543/06).

Cel wprowadzanych nowych regulacji prawnych, zgodnie z praktyką ustawodawczą, przedstawiany jest w uzasadnieniu do projektu wprowadzającej je ustawy. Uzasadnienie ustawy z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 202, poz. 1956), która wprowadziła do porządku prawnego obowiązek sporządzania imiennych informacji o dochodzie z zysków kapitałowych (PIT-8C), wskazuje, iż będzie on spoczywał jedynie na podmiotach za pośrednictwem których podatnik dokonuje odpłatnego zbycia papierów wartościowych?.

Podobne stanowisko ugruntowało się w doktrynie tworzonej przez niezależne piśmiennictwo podatkowe. W komentarzu autorstwa A. Bartosiewicza i R. Kubackiego, PIT. Komentarz, Lex 2009, autorzy wskazali, że ustawodawca nałożył na podmioty, które dokonują wypłaty świadczeń (stanowiących dla podatnika określone dochody z kapitałów), obowiązek sporządzenia informacji rocznej o wysokości tychże świadczeń.? Natomiast komentarz autorstwa W. Dmocha i T. Szymury. Podatek dochodowy od osób fizycznych 2006, Podatkowe Komentarze Praktyczne, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2006 wskazuje, iż podmioty, za pośrednictwem których podatnik uzyskuje dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych i z realizacji praw z nich wynikających (...) są obowiązane (...) przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu (...) imienne informacje o wysokości dochodu z tych tytułów?. Ponadto w artykule autorstwa M. Gadacza, A. Mariuka oraz A. Taudula pt. Opodatkowanie dochodów z giełdy? opublikowanym w miesięczniku Przegląd Podatkowy, Nr 3/2004 (155), postawiona zostaje teza, iż przepis art. 39 ust. 3 UPDOF powinien znaleźć swoje zastosowanie jedynie w odniesieniu do podmiotów, które pośredniczą w transakcjach dotyczących nabywania/zbywania papierów wartościowych.?

Powyższy tok rozumowania prowadzi do konstatacji, iż dla określenia, czy na Banku spoczywa obowiązek informacyjny w związku z uzyskaniem przez posiadacza Bankowych Papierów Wartościowych dochodu z ich zbycia, wystarczające jest rozstrzygnięcie, czy Bank występuje w tych transakcjach w charakterze pośrednika.

Prawo podatkowe nie definiuje w żaden sposób pojęcia pośrednictwa. Również Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964r. Nr 16, poz 93 z późn. zm.) nie wymienia umowy pośrednictwa wśród umów nazwanych. Z pomocą w zrozumieniu znaczenia tego pojęcia przychodzi jednak Słownik Języka Polskiego PWN (wersja internetowa), który oferuje dwie definicje pośrednictwa:

1. działalność osoby trzeciej mająca na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron;
2. kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwianie kontaktu uczestnikom rynku pracy.
   
   

Przewodnią zasadą konstrukcji obu powyższych definicji jest podkreślenie aktywności osoby dokonującej pośrednictwa. Aktywność ta jest ponadto ukierunkowana na osiągnięcie danego celu w relacji pomiędzy stronami przyszłej umowy lub sprawy.

Zestawienie cytowanych definicji z czynnościami, jakie wykona Bank w ramach emisji Bankowych Papierów Wartościowych, prowadzi do wniosku, iż Bank nie będzie występował w charakterze pośrednika w transakcjach na rynku wtórnym, których treścią będzie zbycie BPW. Jaskrawą przesłanką za takim rozumowaniem jest całkowita bierność Banku w zakresie zawierania umowy cywilnoprawnej dotyczącej sprzedaży BPW przez ich posiadacza. Zadaniem Banku nie będzie, ani doprowadzenie do porozumienia między stronami ww. umowy, ani umożliwienie stronom tym kontaktu, ani tym bardziej kojarzenie przyszłych kontrahentów. Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, rolą Banku będzie bierne odzwierciedlenie stanu prawnego poprzez odpowiednie ewidencjonowanie przeniesienia prawa własności BPW na ich nabywcę. Warto podkreślić, iż czynności te są podyktowane wymogami, jakie emitentom bankowych papierów wartościowych stawia Prawo bankowe. Otóż w art. 90 ust. 7 ustawa ta stanowi, iż przeniesienie praw z bankowego papieru wartościowego niemającego formy dokumentu następuje z chwilą dokonania odpowiedniego zapisu na rachunku bankowych papierów wartościowych w wyniku zawarcia umowy?. Nie jest zatem możliwy jakikolwiek obrót papierami tego typu z pominięciem ewidencji prowadzonej przez ich emitenta. Zapis ten determinuje zatem pewien obszar obowiązków Banku w ramach prowadzonej przez niego działalności. Uzależnienie skuteczności umowy sprzedaży Certyfikatów od zgłoszenia tego faktu Bankowi nie zbliża jednak działań Banku do czynności, które można by określić mianem pośrednictwa.

Podsumowując, Bank kierując się zasadami wykładni językowej, a następnie wykładni celowościowej, stoi na stanowisku, że jego rola w ramach emisji BPW przeprowadzonej na zasadach wskazanych w opisie zdarzenia przyszłego, nie pozwala zaliczyć go do grupy podmiotów obowiązanych przez przepis art. 39 ust. 3 do złożenia imiennych informacji o wysokości dochodu, o którym mowa w art. 30b ust. 2 UPDOF, osiągniętego przez osoby dokonujące zbycia BPW na nieregulowanym rynku wtórnym. Jednakże, mimo braku osoby, której można by przypisać obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C, osoba osiągająca dochód będzie zobowiązana do samodzielnego uwzględnienia tego faktu w swojej deklaracji podatkowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawczyni.

Końcowo odnosząc się do przywołanych wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, które przemawiają za słusznością stanowiska przedstawionego we wniosku, należy stwierdzić, że powołane wyroki dotyczą konkretnych spraw podatników osądzonych w określonym stanie faktycznym i w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące. Natomiast Organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, iż nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.