Czy otrzymane przez Wnioskodawczynię w wyniku ugody odszkodowanie z tytułu bezumownego korzystania (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 27.04.2009 r. (data wpływu 30.04.2009 r.) oraz piśmie uzupełniającym braki formalne (data nadania 13.05.2009 r., data wpływu 18.05.2009 r., na wezwanie Nr IPPB2/415-331/09-2/MK z dnia 05.05.2009 r. (data nadania 05.05.2009 r., data doręczenia 08.05.2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania za bezumowne korzystanie z udziału we współwłasności nieruchomości ? jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30.04.2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania za bezumowne korzystanie z udziału we współwłasności nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny

Wnioskodawczyni będąca osobą fizyczną zawarła w dniu 20.05.2008 r., w formie aktu notarialnego ugodę, dotyczącą wypłaty na jej rzecz odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z jej udziału we współwłasności nieruchomości przez osoby trzecie (osoby prawne). Wnioskodawczyni posiada nabyty w drodze spadkobrania udział wynoszący 2/16 części we współwłasności przedmiotowej nieruchomości stanowiącej działkę o powierzchni 9602 m2. Na działce składającej się na nieruchomość znajdują się budynki oraz inne nakłady w postaci sieci, w tym budynek produkcyjno-magazynowo-biurowy.

Budynek ten wraz z gruntem o powierzchni 2733 m2 przez m. st. W. wydzierżawiany Stowarzyszeniu będącemu stroną ugody, na podstawie umowy dzierżawy. Umowę dzierżawy zawarto na czas określony od dnia 04.11.2002 r. do dnia 03.11.2005 r. Stowarzyszenie uiszczało czynsz dzierżawny w wysokości umownej. Strony uzgodniły, że zapłata kwoty ustalonej ugodą ogranicza zakres odszkodowania za bezumowne korzystanie z udziału we współwłasności nieruchomości oraz zwrotu pożytków z tym związanych za okres 10 lat poprzedzających termin zawarcia ugody.

Powstaje wątpliwość, czy otrzymane przez Wnioskodawczynię w wyniku ugody odszkodowanie należy w danych okolicznościach traktować jako podlegające wyłączeniu od obowiązku podatkowego w ramach zwolnienia przedmiotowego wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz.176 ze zm), (dalej ustawa PIT), czy też wypłacone odszkodowanie stanowi przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r., podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych i/lub podatkiem od towarów i usług zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 Nr 54 poz.535 ze zm.), (dalej ?ustawa PIT?).

Z uwagi na braki formalne w złożonym wniosku, tutejszy organ podatkowy pismem z dnia 05.05.2009 r. Nr IPPB2/415-331/09-2/MK wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku poprzez:

• Doprecyzowanie stanu faktycznego o następujące informacje

• podanie dokładną datę wypłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie z udziału we współwłasności nieruchomości,
• wskazanie czy ugoda zawarta w dniu 20.05.2008 r., w formie aktu notarialnego, jest ugodą sądową czy pozasądową...

• wskazanie czy interpretacja przepisów prawa podatkowego ma być udzielona w zakresie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o podatku od towarów i usług. W złożonym wniosku zakreśliła Pani w części D2 poz. 40 ? podatek dochodowy od osób fizycznych, natomiast z treści zadanego pytania i przedstawionego stanowiska wynika, że przedmiotem interpretacji mają być również przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.

• W przypadku gdyby interpretacja miała zostać została udzielona również w zakresie podatku od towarów i usług wskazano o obowiązku uiszczenie opłaty w wysokości 40,00 zł.
  
  

Braki uzupełniono prawidłowo w wyznaczonym terminie. W kwestii doprecyzowania wyjaśniono, że:

1. Odszkodowanie z tytułu bezumownego korzystania z udziału we współwłasności nieruchomości zostało wypłacone w dniu 03.07.2008 r.
2. Ugoda zawarta w dniu 20 maja 2008 r. stanowiła ugodę zawartą poza sądem. Jej zawarcie jest jednak konsekwencją postępowania, o zawezwanie do próby ugodowej, jakie toczyło się przed Sądem Rejonowym dla W., I Wydział cywilny pod sygn. XVI Co 920/07. Odszkodowanie - jego wysokość i zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy tj. art. 224-225 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm.).
   
   

Wnioskodawczyni poinformowała ponadto, iż nieruchomość, której dotyczyła ugoda była przedmiotem dzierżawy zawartej między miastem W, Stowarzyszeniem i od tej czynności prawnej strony uiściły wymagane podatki. Gdyby zatem przyjąć, iż należność wynikająca z ugody nie stanowi odszkodowania lecz stanowi swoisty ?zaległy czynsz? i winna być opodatkowana, to ta sama czynność zostałaby opodatkowana dwukrotnie.

Równocześnie Wnioskodawczyni wskazała, iż uiszczona kwota dotyczyła interpretacji w zakresie podatku dochodowego. Niemniej, podtrzymała wniosek o interpretację także w zakresie przepisów podatku od towarów i usług. W związku z powyższym wniosła opłatę dodatkową w kwocie 40zł.

Ponadto Wnioskodawczyni podała właściwy numer NIP, gdyż w złożonym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej zamieszczony numer NIP był błędny.

Do pisma będącego odpowiedzią na złożone wezwanie Wnioskodawczyni dołączyła kopię wniosku o zawezwanie do próby ugodowej oraz dowód uiszczenia opłaty skarbowej w wysokości 40,00 zł.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy otrzymane przez Wnioskodawczynię w wyniku ugody odszkodowanie z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości należy w niniejszej sprawie traktować jako podlegające zwolnieniu przedmiotowemu wynikającemu z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy dochodowej, co oznaczałoby, że nie ma obowiązku uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych, czy też stanowi ono przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych, i/lub w świetle przepisów podatkowych stanowi również świadczenie usług opodatkowane podatkiem od towarów usług zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawczyni

O powstaniu obowiązku podatkowego decydują każdorazowo okoliczności sprawy, zaś w niniejszej sprawie do uzyskania przychodu nie dochodzi. W opinii Wnioskodawczyni, otrzymane odszkodowanie, jako odszkodowanie za bezumowne korzystanie z gruntu w oparciu o przepisy art. 224 kc nie powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Należy uznać, że wypłacone odszkodowanie podlega zwolnieniu, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż jego wysokość lub zasady ustalania wynikają z odrębnych przepisów prawa. Nie ma również podstaw do uznania, iż w niniejszej sprawie mamy do czynienia ze świadczeniem usług. Izba Skarbowa we Wrocławiu decyzją z dnia 26.06.2005 r.(nr PP I 443/582/05/AK) uznała, iż odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu ?nie jest ani dostawą towarów ani świadczeniem usług? i jako takie podatkowi VAT nie podlega. Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmuje spodziewane korzyści z tytułu umowy najmu czy dzierżawy, która zostałaby zawarta gdyby nieruchomość nie została zajęta. Przepisy prawa przyznają właścicielowi prawo do roszczenia o odszkodowanie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel by uzyskał gdyby rzecz wynajął. Utrata korzyści jest w szczególności szkoda polegająca na nie uzyskaniu pożytków cywilnych, które rzecz przynosi. Odszkodowanie od osób korzystających bezumownie z nieruchomości nie jest żadną z czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, który określa przedmiot opodatkowania. Nie można traktować go ani jako dostawy, ani jako świadczenia usługi. Za powyższym poglądem przemawia chociażby stosowana per analogia teza wyroku z dnia 26.04.2007 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (III SA/Wa 4273/06), zgodnie z którą ?nielegalny pobór energii nie stanowi dostawy w myśl VAT, ponieważ nie prowadzi do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w związku z powyższym, uzyskanie przez dostawcę energii wynagrodzenia (odszkodowania) z tytułu strat poniesionych przy nielegalnym poborze energii nie podlega opodatkowaniu VAT?.

Odpowiedź na pytanie w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych stanowi przedmiot niniejszej interpretacji indywidualnej. Wniosek w zakresie stanu faktycznego dotyczącego podatku od towarów i usług został rozpatrzony interpretacją indywidualną Nr IPPP3/443-414/09-2/KT z dnia 08.07.2009 r.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) ? opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wynika, że w dniu 20.05.2008 r., w formie aktu notarialnego Wnioskodawczyni zawarła ugodę, dotyczącą wypłaty na Jej rzecz odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z Jej udziału we współwłasności nieruchomości przez osoby trzecie. Ugoda ta stanowiła ugodę zawartą poza sądem. Odszkodowanie, jego wysokość i zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy tj. art. 224-225 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

W tym stanie rzeczy, jeśli chodzi o skutki podatkowe otrzymania przez Wnioskodawczynię ww. odszkodowania, wskazać należy, iż ścisły katalog zwolnień podatkowych, m.in. w zakresie odszkodowań, precyzuje art. 21 ust. 1 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 tej ustawy - w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2008 r. - wolne od podatku są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Z literalnego brzmienia powołanego przepisu jednoznacznie wynika, iż nie wszystkie odszkodowania otrzymywane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego.

Jednocześnie przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b stanowi, iż wolne od podatku są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wymienionymi wyjątkami. Nadmienić należy, iż będą to przede wszystkim inne odszkodowania niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów prawa, jednakże dla zastosowania zwolnienia koniecznym jest aby to inne odszkodowanie otrzymane zostało na mocy wyroku lub ugody sądowej.

Analiza cytowanych przepisów wskazuje jednoznacznie, że ustawodawca konsekwentnie wyłączył z katalogu zwolnień odszkodowania otrzymane na podstawie zawartej pomiędzy stronami umowy lub ugody pozasądowej, która jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego stanowiła podstawę dokonanej na rzecz Wnioskodawczyni wypłaty.

Zatem ze względu na brak możliwości zakwalifikowania kwoty odszkodowania otrzymanej przez Wnioskodawczynię na podstawie zawartej ugody do któregokolwiek ze zwolnień przewidzianych w art. 21 ust. 1, art. 52, art. 52a i art. 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychód ten należy potraktować jako przychód z tzw. ?innych źródeł?, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyte w tym przepisie słowo ?w szczególności? oznacza, iż podana definicja innych przychodów zawiera otwarty katalog przychodów z innych źródeł, w którym mieszczą się również środki pieniężne uzyskane przez Wnioskodawczynię.

Mając na uwadze treść przepisu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym w 2008 r., przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, wypłacone 03.07.2008 r. odszkodowanie należało wykazać w zeznaniu podatkowym za 2008 r.

Reasumując, w świetle przedstawionego stanu faktycznego oraz powołanych przepisów prawa podatkowego stwierdzić należy, iż środki pieniężne, jakie w 2008 r. Wnioskodawczyni otrzymała w związku z wypłatą na Jej rzecz odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z Jej udziału we współwłasności nieruchomości przez osoby trzecie (osoby prawne) nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy podatkowej i stanowią przychód z innych źródeł, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

Ponadto w sprawie będącej przedmiotem wniosku należy zwrócić uwagę, że dokument dołączony przez Wnioskodawczynię do pisma będącego odpowiedzią na wezwanie do uzupełnienia braków formalnych w złożonym wniosku nie podlegał analizie i weryfikacji w ramach wydanej interpretacji. Zgodnie bowiem z art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Z powyższego wynika, że organ właściwy do wydania interpretacji indywidualnej nie przeprowadza postępowania dowodowego, nie jest zatem ani obowiązany ani uprawniony do analizy dołączonych do wniosku dokumentów ani do wykorzystania ich treści przy ocenie stanowiska Wnioskodawczyni. Organ ten jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawczynię. Tym samym, jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

Referencje

IPPP3/443-414/09-2/KT, interpretacja indywidualna