Obowiązki płatnika podatku dochodowego z tytułu nabycia akcji od akcjonariusza mniejszościowego, (...)

Obowiązki płatnika podatku dochodowego z tytułu nabycia akcji od akcjonariusza mniejszościowego, zgodnie z zawartą pomiędzy stronami umową sprzedaży akcji.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 14.04.2011 r. (data wpływu 26.04.2011 r.) oraz w uzupełnieniu wniosku z dnia 14.06.2011 r. (data nadania 14.06.2011 r., data wpływu 15.06.2011 r.) stanowiącego odpowiedź na wezwanie organu z dnia 02.06.2011 r. Nr IPPB2/415-362/11-2/MG (data nadania 03.06.2011 r., data doręczenia 08.06.2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika podatku dochodowego z tytułu nabycia akcji od akcjonariusza mniejszościowego, zgodnie z zawartą pomiędzy stronami umową sprzedaży akcji - jest prawidłowe.

Porady prawne

UZASADNIENIE

W dniu 26.04.2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika podatku dochodowego z tytułu nabycia akcji od akcjonariusza mniejszościowego, zgodnie z zawartą pomiędzy stronami umową sprzedaży akcji.

Z uwagi na stwierdzone braki formalne wniosku, tut. organ podatkowy pismem z dnia 02.06.2011 r. Nr IPPB2/415-362/11-2/MG (data nadania 03.06.2011 r., data odbioru 08.06.2011 r.) wezwał Spółkę do ich uzupełnienia poprzez wskazanie:

- dostarczenie dokumentu (odpowiednio odpis z KRS lub urzędowo poświadczona za zgodność z oryginałem kopia odpisu z KRS), z którego wynika sposób reprezentacji Spółki w zakresie oświadczeń woli i podpisywania dokumentów, tj. stosowne umocowanie dla osoby, która podpisała przedmiotowy wniosek o wydanie interpretacji.

Spółka uzupełniła braki formalne wniosku w ustawowym terminie, pismem z dnia 14.06.2011 r. (data nadania 14.06.2011 r., data wpływu 15.06.2011 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 30.04.2010 r. Spółka nabyła wszystkie akcje należące do jednego ze swoich mniejszościowych akcjonariuszy w trybie art. 4811 Ksh, tj. realizacji procedury przymusowego odkupu akcji. Spółka była zmuszona nabyć ww. akcje w związku z faktem, że akcjonariusz ten złożył wniosek o odkup swoich akcji, natomiast Walne Zgromadzenie Spółki nie podjęło uchwały o przymusowym odkupie, zgodnie z art. 4811 § 1 Ksh. W konsekwencji w dniu 30.04.2010 r. pomiędzy Spółką a jej mniejszościowym akcjonariuszem doszło do zawarcia umowy sprzedaży akcji za cenę określoną zgodnie z art. 4811 § 6 Ksh, tj. cenę odkupu akcji równej wartości przypadających na akcję aktywów netto, wskazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między akcjonariuszy. Cena ustalona według ww. kryteriów była w efekcie wyższa niż cena nominalna nabywanych akcji. Od ww. umowy Spółka jako nabywca zapłaciła podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 1% od wartości nabywanych akcji według ceny wyliczonej według wymogów Ksh. Następnie - z uwagi na treść art. 4811 § 4 Ksh - Spółka umorzyła nabyte akcje.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

  1. Czy w związku z opisanym wyżej stanem faktycznym, Spółka nabywając akcje powinna była pobrać od akcjonariusza mniejszościowego zaliczkę na poczet jego podatku dochodowego od osób fizycznych w kwocie 19% od wartości ceny akcji, i tym samym pomniejszyć cenę zakupu akcji o ww. podatek traktując dochód akcjonariusza jako dochód z ?innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych? (art. 30a ust. 1 pkt 4) w zw. z art. 41 ust. 4) ustawy z dnia 17.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych)...
  2. Czy też - traktując umowę nabycia akcji - jako zwykłą umowę kupna/sprzedaży akcji, i tym samym dochód akcjonariusza jako ?dochód z tytułu zbycia akcji w spółce kapitałowej?, Spółka nie musiała rozliczać podatku dochodowego akcjonariusza, gdyż obowiązek podatkowy w tym zakresie obciąża jego samego, a nie Spółkę (art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych)...

Zdaniem Wnioskodawcy:

W ocenie Spółki, w stanie faktycznym niniejszej sprawy zasadne jest stanowisko traktujące dochód akcjonariusza jako dochód ze zbycia akcji w spółce kapitałowej w rozumieniu art. 30b ust. 1 ustawy o pdof, niezależnie od tego, że nabywcą jest tutaj Spółka, która zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych obowiązana jest następnie nabyte akcje umorzyć. Za powyższym stanowiskiem przemawia fakt, że czynność powodująca obowiązek podatkowy po stronie akcjonariusza w zakresie jego podatku dochodowego, to umowa zbycia akcji, mająca wszelkie cechy umowy cywilnoprawnej sprzedaży akcji za określoną cenę i zawiera wszystkie niezbędne elementy umowy sprzedaży akcji zgodnie z Kodeksem cywilnym, tj. zobowiązanie dwóch stron do przeniesienia praw do akcji i zapłaty określonej ceny. Wprawdzie nabywcą jest tu zawsze Spółka, a nie jakikolwiek inny podmiot, jednakże wynika to z funkcji, jakiej służyć ma procedura przymusowego odkupu akcji z art. 4811 § 1 Ksh. Otóż w sytuacji, w której akcjonariusz zwróci się do Spółki o odkup jego akcji, natomiast inni akcjonariusze działający jako Walne Zgromadzenie nie podejmą uchwały o ich nabyciu - Spółka ma obowiązek nabyć jego akcje. Celem tego przepisu jest zagwarantowanie, aby akcjonariusz, który nie chce uczestniczyć już w Spółce, mógł mieć zagwarantowane wyjście z niej, nawet jeśli jego akcji nie chcą kupić inni akcjonariusze. Drugim istotnym elementem jest cena nabycia akcji. Wprawdzie, jest ona ustalona w art. 4181 § 6 Ksh i nie podlega ustaleniu swobodnie przez strony, ale znów wskazać trzeba, że celem tego zapisu jest chęć zapewnienia ochrony wychodzącego ze Spółki akcjonariusza przed zbytnim pomniejszaniem tej ceny przez drugą stronę transakcji, tj. Spółkę. Ratio legis tego przepisu jest potwierdzone także w art. 4181 § 7 Ksh, który stanowi, że jeżeli akcjonariusz lub spółka uczestniczący w odkupie nie zgadzają się z ceną odkupu, mogą zwrócić się do sądu rejestrowego o wyznaczenie biegłego rewidenta w celu ustalenia ich ceny rynkowej, a w jej braku, godziwej ceny odkupu. Ważne jest jednak, że mowa tu ciągle o cenie odkupu, a więc o przedmiotowo istotnym elemencie każdej umowy sprzedaży akcji.

Z analogicznych względów, zdaniem Spółki, ww. transakcja nabycia akcji podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, który uiszcza Spółka jako nabywca ?innych praw majątkowych?. Z punktu widzenia przepisów prawa cywilnego, ale i przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie można traktować umowy nabycia akcji w ramach procedury przymusowego odkupu akcji z art. 4811 Ksh, jako jakiejś szczególnej czynności, która nie podlega opodatkowaniu ww. podatkiem, gdyż nie jest wymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Należy bowiem stwierdzić, że podstawą nabycia przez Spółkę akcji w ramach przymusowego odkupu jest właśnie czynność prawna w postaci umowy kupna/sprzedaży akcji za określoną cenę, a więc tak jak w każdym innym przypadku sprzedaży akcji.

Powyższe stanowisko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych znalazło potwierdzenie w interpretacji indywidualnej wydanej dla analogicznego stanu faktycznego przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 20 sierpnia 2009 r. (sygn. ITPB2/436 -85/09/PS), w której stwierdzono, że: ?Do opisanego stanu faktycznego ma zastosowanie norma prawa podatkowego zawarta w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 ze zm.), bowiem przymusowy odkup akcji stanowi szczególny typ umowy sprzedaży praw majątkowych i wobec tego podlega temu podatkowi. W myśl generalnej zasady ustanowionej w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Uwzględniając powołane przepisy K.s.h. w rozpatrywanym przypadku obowiązek ten powstaje z chwilą odkupu akcji przez Zarząd, tzn. w momencie zapłaty ceny akcjonariuszom mniejszościowym?.

Należy także wskazać, że nawet jeśli odkupu akcji dokonuje Spółka jako ?pośrednik?, tj. na rzecz akcjonariuszy, którzy mają nabyć akcje wskutek podjętej uchwały przez Walne Zgromadzenie (art. 4811 § 1 Ksh) - także mamy do czynienia z zawarciem cywilnoprawnej umowy sprzedaży akcji. W interpretacji podatkowej z dnia 17 marca 2008 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. lP-PB3-423-29/08-2/AG) potwierdzono, że jeżeli przymusowego odkupu akcji dokonuje się za pośrednictwem Spółki, która działa na rachunek akcjonariuszy większościowych, przymusowy odkup akcji stanowi szczególny typ umowy sprzedaży praw majątkowych, której stronami są akcjonariusz mniejszościowy i akcjonariusz większościowy. Z kolei w interpretacji z dnia 27 marca 2008 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPB2/436-208/07-4/AS) wskazano dla potrzeb oceny w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych, że ?Do opisanego stanu faktycznego ma zastosowanie norma prawa podatkowego zawarta w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2007r. Nr 68, poz. 450 ze zm.), bowiem przymusowy wykup akcji stanowi szczególny typ umowy sprzedaży praw majątkowych i wobec tego podlega temu podatkowi. W myśl generalnej zasady ustanowionej w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Uwzględniając powołane przepisy K.s.h. w rozpatrywanym przypadku obowiązek ten powstaje z chwilą wykupu akcji przez zarząd, tzn. w momencie zapłaty ceny akcjonariuszom mniejszościowym?.

Analogiczne stanowisko zaprezentowano dla przymusowego wykupu akcji na zasadzie art. 418 K.s.h., procedury odwrotnej do odkupu akcji z art. 4811 Ksh, gdzie spółka także działa na rzecz akcjonariuszy większościowych wykupujących akcje akcjonariuszy mniejszościowych. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 15 grudnia 2010 r. (sygn. IPPB2/415-831/10-2/MG) stwierdzono, że: ?przepisy Kodeksu spółek handlowych dotyczące przymusowego wykupu akcji wskazują na wystąpienie przedmiotowo istotnych elementów charakteryzujących umowę sprzedaży: oznaczenie przedmiotu sprzedaży i ceny. Zatem przymusowy wykup akcji występuje jako szczególny typ umowy sprzedaży papierów wartościowych (akcji), co skutkuje tym, że dokonanie tej czynności cywilnoprawnej powoduje, że uzyskany w ten sposób dochód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?. Dalej w interpretacji tej potwierdzono, że przychód osoby fizycznej z tytułu wykupu jego akcji na zasadzie art. 418 Ksh należy traktować jako przychód ze zbycia akcji (art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Tym samym konsekwentnie należy uznać, że to podatnik sam zobowiązany jest rozliczyć swój podatek dochodowy.

Tym samym skoro w przypadku działania Spółki jako pośrednika w nabyciu akcji na rzecz akcjonariuszy wykupujących (art. 418 § 1 Ksh) lub odkupujących (art. 4811 § 1) akcje akcjonariuszy mniejszościowych, mamy do czynienia z zawarciem umowy sprzedaży akcji, podlegającej podatkowi od czynności cywilnoprawnych jako umowy sprzedaży praw majątkowych, to zasadne jest przyjęcie na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, że przedmiotowa umowa będzie ewentualnie kreować przychód tegoż akcjonariusza mniejszościowego z tytułu odpłatnego zbycia akcji, a nie z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Idąc dalej, na gruncie stanu faktycznego niniejszej sprawy należy dojść do wniosku, że w wypadku niepowzięcia uchwały o przymusowym odkupie akcji przez Walne Zgromadzenie, Spółka zawiera analogiczną umowę kupna/sprzedaży akcji, tyle tylko, że już wyłącznie w swoim imieniu i na swoją rzecz nie jako ?pośrednik?. Przychód akcjonariusza z tytułu takiego nabycia będzie więc także musiał być uznany za przychód z odpłatnego zbycia akcji, gdyż umowa, na mocy której Spółka nabywa akcje (art. 4811 § 4 Ksh) tym bardziej musi być uznana za umowę kupna/sprzedaży akcji, skoro za taką umowę uważa się nabycie akcji przez spółkę jako ?pośrednika? w ramach realizacji procedury wykupu z art. 418 Ksh lub odkupu z art. 4811 § 1 Ksh.

Nie ma tutaj znaczenia fakt, że Spółka nabywa akcje a następnie ma obowiązek umorzyć akcje, zgodnie z dyspozycją 4811 § 4 Ksh. Umorzenie akcji jest czynnością wtórną w stosunku do czynności prawnej nabycia akcji w ramach wykupu akcji akcjonariusza mniejszościowego i z punktu widzenia konsekwencji w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych nie powinno mieć tutaj znaczenia. Należy bowiem dodać, że - inaczej niż w przypadku umorzenia akcji regulowanego art. 359 Ksh - w przypadku odkupu akcji, akcjonariusz osiąga przychód w momencie wypłaty ceny nabycia akcji przez Spółkę już na podstawie zawartej z nim umowy. Uchwała Walnego Zgromadzenia o umorzeniu akcji i ewentualnie o obniżeniu kapitału w wykonaniu dyspozycji art. 4811 § 4 Ksh następuje później.

Przy umorzeniu zaś wypłata i osiągnięcie dochodu następuje natomiast co do zasady dopiero z chwilą dopełnienia procedury umorzenia akcji, a więc dopiero po rejestracji procedury obniżenia kapitału zakładowego, gdyż umorzenie akcji może nastąpić wyłącznie poprzez obniżenie kapitału, które jest skuteczne z chwilą rejestracji jako wymagające zmiany statutu - art. 360 § 4 Ksh w zw.

z art. 455 § 1 Ksh w zw. z art. 430 § 1 Ksh. Zgodnie z art. 456 § 3 Ksh ?Roszczenia przysługujące akcjonariuszom z tytułu obniżenia kapitału zakładowego mogą być zaspokojone przez spółkę najwcześniej po upływie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia wpisu obniżenia kapitału zakładowego do rejestru?. (Patrz: Raglewski Janusz, Potrzeszcz Radosław, Siemiątkowski Tomasz, Naworski Jerzy Paweł, Strzelczyk Krzysztof, ?Komentarz do kodeksu spółek handlowych. Spółka akcyjna i przepisy karne. Tom 1? Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis - komentarz do art. 360 Ksh; Szwaja Janusz, Szumański Andrzej, Szajkowski Andrzej, Sołtysiński Stanisław, Komentarz do kodeksu spółek handlowych, Tom III, Wydawnictwo CH Beck, s. 512 - komentarz do art. 359 ksh). Tym samym akcjonariusz może osiągnąć dochód z umorzenia wiele miesięcy po podjęciu uchwały i umorzeniu jego akcji i obniżeniu kapitału.

Ponadto w przypadku umorzenia akcji Spółka wypłaca akcjonariuszowi ?wynagrodzenie? (art. 359 § 4 Ksh) a nie - jak przy przymusowym odkupie akcji ?cenę odkupu? (art. 4811 § 6 Ksh), co potwierdza, że w przypadku przymusowego odkupu akcji mamy do czynienia z typowym elementem umowy cywilnoprawnej kupna/sprzedaży akcji.

Tym samym Spółka stoi na stanowisku, że przychód akcjonariusza, którego akcje zostały kupione przez Spółkę w drodze umowy nabycia akcji w ramach uruchomionej jego wnioskiem procedury przymusowego odkupu jego akcji z art. 4811 § 4 Ksh, będzie musiał być kwalifikowany jako przychód ze zbycia akcji (art. 30b ust. 1 updot), a nie przychód z innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych (art. 30a ust. 1 pkt 4 updof). W konsekwencji do przedstawionego stanu faktycznego nie będzie miała zastosowania norma art. 41 ust. 4 updof nakazująca, aby spółka jako płatnik pobrała zryczałtowany podatek dochodowy od dokonanej na rzecz akcjonariusza wypłaty ceny zakupu jego akcji. Spółka stoi na stanowisku, że akcjonariusz jako podatnik powinien samodzielnie rozliczyć swój podatek dochodowy od przedmiotowej transakcji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie organ podatkowy wskazuje, że niniejsza interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska Wnioskodawcy w zakresie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji Podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy, źródłami przychodów są m.in. kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.

Za przychody z kapitałów pieniężnych ? jak stanowi art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) cytowanej ustawy - uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 30.04.2010 r. Spółka nabyła wszystkie akcje należące do jednego ze swoich mniejszościowych akcjonariuszy, w trybie art. 4811 Ksh, tj. realizacji procedury przymusowego odkupu akcji. Spółka była zmuszona nabyć ww. akcje w związku z faktem, że akcjonariusz ten złożył wniosek o odkup swoich akcji, natomiast Walne Zgromadzenie Spółki nie podjęło uchwały o przymusowym odkupie, zgodnie z art. 4811 § 1 Ksh. W konsekwencji w dniu 30.04.2010 r. pomiędzy Spółką a jej mniejszościowym akcjonariuszem doszło do zawarcia umowy sprzedaży akcji za cenę określoną zgodnie z art. 4811 § 6 Ksh, tj. cenę odkupu akcji równej wartości przypadających na akcję aktywów netto, wskazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między akcjonariuszy. Cena ustalona według ww. kryteriów była w efekcie wyższa niż cena nominalna nabywanych akcji. Następnie, z uwagi na treść art. 4811 § 4 Ksh Spółka umorzyła nabyte akcje.

Wątpliwości Spółki budzi kwestia, czy nabywając akcje od jednego z mniejszościowych akcjonariuszy powinna wystąpić w roli płatnika zryczałtowanego podatku dochodowego, traktując osiągnięty przez akcjonariusza dochód jako dochód z udziału w zyskach osób prawnych, czy też traktując umowę nabycia akcji jako zwykłą umowę kupna/sprzedaży, obowiązek podatkowy w tym zakresie obciąża tylko akcjonariusza, jako podatnika, a nie Spółkę.

Odpłatne zbycie, o którym mowa w ww. przepisie, to przeniesienie własności lub innych praw majątkowych w zamian za uzyskaną korzyść majątkową. Może ono nastąpić m. in. w drodze umów zobowiązujących do jej przeniesienia m. in. sprzedaży lub zamiany.

Instytucję przymusowego odkupu akcji regulują przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.). I tak na podstawie art. 4811 § 1 cytowanej ustawy ? Akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentujący nie więcej niż 5 % kapitału zakładowego mogą żądać umieszczenia w porządku obrad najbliższego walnego zgromadzenia sprawę podjęcia uchwały o przymusowym odkupie ich akcji przez nie więcej niż pięciu akcjonariuszy reprezentujących łącznie nie mniej niż 95% kapitału zakładowego, z których każdy posiada nie mniej niż 5% kapitału zakładowego (akcjonariusze większościowi). Przepisy art. 416 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

Zgodnie z § 2 art. 4811 Ksh, żądanie, o którym mowa w § 1, należy zgłosić do zarządu najpóźniej na miesiąc przed proponowanym terminem walnego zgromadzenia. Akcjonariusze mniejszościowi, którzy nie zgłosili żądania odkupu ich akcji i chcą być objęci uchwałą o przymusowym odkupie, powinni najpóźniej w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia porządku obrad walnego zgromadzenia zgłosić do zarządu żądanie odkupu ich akcji.

W myśl § 3 ww. przepisu, uchwała, o której mowa w § 1, powinna określać akcje podlegające przymusowemu odkupowi oraz akcjonariuszy, którzy są zobowiązani odkupić akcje, jak również określać akcje przypadające każdemu z nabywców. Jeżeli uchwała nie określi innego sposobu podziału akcji przypadających każdemu z nabywców akcjonariusze większościowi są obowiązani nabyć akcje proporcjonalnie do posiadanych akcji.

Natomiast § 4 art. 4811 Ksh stanowi, że jeżeli uchwała, o której mowa w § 1, nie zostanie podjęta na walnym zgromadzeniu, spółka jest obowiązana do nabycia akcji akcjonariuszy mniejszościowych, w terminie 3 miesięcy od dnia walnego zgromadzenia, w celu umorzenia. Akcjonariusze większościowi odpowiadają wobec spółki za spłacenie całej sumy odkupu proporcjonalnie do akcji posiadanych w dniu walnego zgromadzenia, o którym mowa w § 1.

Zatem przymusowy odkup akcji występuje jako szczególny typ umowy sprzedaży papierów wartościowych (akcji), co skutkuje tym, że dokonanie tej czynności cywilnoprawnej powoduje, że uzyskany w ten sposób dochód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Należy wskazać, że przy rozliczeniu podatkowym obojętne jest, czy źródłem przychodu z odpłatnego zbycia akcji jest dobrowolna sprzedaż tych akcji, czy też ich odkup przez spółkę. Przymusowe zbycie akcji rodzi określone obowiązki w zakresie rozliczeń podatkowych i nie ma przy tym znaczenia, że zbycie akcji zostało dokonane w trybie przymusowym. Przy tych szczególnych typach zbywania akcji zastosowanie mają ogólne zasady rozliczenia, właściwe dla opodatkowania dochodu z odpłatnego zbycia papierów wartościowych. Istotny jest bowiem skutek transakcji, czyli powstanie dochodu akcjonariusza.

Zatem w przypadku odpłatnego zbycia akcji, podatnicy (osoby fizyczne) osiągają dochód określony w art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 30b ust. 1 ww. ustawy, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Dochodem, o którym mowa w art. 30b ust. 1 tej ustawy, jest zgodnie z ust. 2 pkt 1 tego artykułu różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38 z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14 ? osiągnięta w roku podatkowym.

Dochodów, o których mowa powyżej, zgodnie z art. 30b ust. 5 ustawy nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 oraz art. 30c.

Natomiast na podstawie art. 39 ust. 3 ww. ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej są obowiązane, w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatnika, o którym mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych - imienne informacje o wysokości dochodu, o którym mowa w art. 30b ust. 2, sporządzone według ustalonego wzoru (PIT-8C).

Tym samym na Spółce spoczywał obowiązek informacyjny, o którym mowa w powyższym artykule ustawy, tj. obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych. Przepis ten ma charakter ogólny i nie zawiera wyjątków od reguły. Z jego treści wynika, że przepis ten obowiązuje zarówno instytucje finansowe pośredniczące w obrocie papierami wartościowymi (np. biura maklerskie), jak i inne podmioty pośredniczące w uzyskaniu określonych dochodów przez podatnika. Spółka jest zobowiązana do wystawienia informacji o wysokości dochodu, o którym mowa w art. 30b ust. 2 ww. ustawy.

Zgodnie z art. 30b ust. 6 cytowanej ustawy, po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 1 ww. ustawy, wykazać dochody uzyskane w roku podatkowym z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b i obliczyć należny podatek dochodowy.

Rozliczenie ww. dochodów następuje na zasadzie samoopodatkowania, tj. po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, składanym do końca kwietnia roku następnego po roku podatkowym (PIT-38), wykazać dochody uzyskane w roku podatkowym m. in. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych i obliczyć należny podatek dochodowy.

Reasumując, biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że Spółka nabywając akcje od jednego z mniejszościowych akcjonariuszy, w trybie art. 4811 Kodeksu spółek handlowych, tj. realizacji procedury przymusowego odkupu akcji, nie miała obowiązku rozliczenia podatku dochodowego akcjonariusza, bowiem obowiązek ten spoczywał na podatniku, natomiast na Spółce ciążył obowiązek informacyjny, tj. sporządzenia informacji PIT-8C o wysokości osiągniętego przez podatnika dochodu.

Końcowo - odnosząc się do powołanej przez Wnioskodawcę interpretacji organu podatkowego - wskazać należy, iż orzeczenie te nie jest wiążące dla tutejszego organu. Interpretacje organów podatkowych dotyczą tylko konkretnej, indywidualnej sprawy, osadzonej w określonym stanie faktycznym i tylko w tej sprawie rozstrzygnięcie w każdej z nich zawarte jest wiążące. Natomiast organy podatkowe, pomimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, iż nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika