Skutki podatkowe otrzymania odszkodowania i zadośćuczynienia za niesłuszne tymczasowe aresztowanie

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 14.11.2007 r. (data wpływu 19.11.2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania i zadośćuczynienia za niesłuszne tymczasowe aresztowanie ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19.11.2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania i zadośćuczynienia za niesłuszne tymczasowe aresztowanie.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca w latach 1988 ? 1990 był tymczasowo aresztowany. W 2000 r. sprawa karna zakończyła się uniewinnieniem. Wnioskodawca wystąpił z wnioskiem do Sądu o odszkodowanie i zadośćuczynienie od Skarbu Państwa za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie. Przedmiotem postępowania jest:

• zadośćuczynienie za krzywdy moralne (szkoda niemajątkowa),

• odszkodowanie za utracone wynagrodzenie, t. j. utracone zarobki za okres dwuletniego pobytu w areszcie w latach 1988 ? 1990 oraz utracone zarobki w okresie ponad 17 lat toczącego się postępowania karnego. Ponadto Wnioskodawca domaga się renty odszkodowawczej od dnia wydania wyroku w sprawie.

• renty w wysokości w części emerytury, jaką mógłby uzyskać, gdyby nie tymczasowe aresztowanie oraz w części w wysokości dodatkowego wynagrodzenia, jakie mógłby uzyskać oprócz emerytury. W stosunku do odszkodowania jednorazowego za okres od 1990 r. do dnia wydania wyroku w sprawie zostało zgłoszone także roszczenie ewentualne o zasądzenie naprawienia szkody w postaci renty odszkodowawczej w wysokości utraconych zarobków począwszy od dnia wyjścia z aresztu w 1990 r. do dnia wyrokowania w chwili obecnej ? z uwagi na utratę zdrowia (art. 444 K. c.). to samo zapytanie dotyczy renty za okres przeszły, która to mogłaby być w części zasądzona w wysokości emerytury.
  
  

Rozróżnienie prawne sposobu naprawienia szkody istotne jest z uwagi na stan zdrowia. Niemożliwość pracy wynika z uszczerbku na zdrowiu i znacznego ograniczenia (a nawet uniemożliwienia) możliwości pracy zarobkowej, wywołanych pobytem w areszcie. Z opinii biegłych lekarzy powołanych 5 lat temu w niniejszej sprawie wynika, że miała miejsce np.: specyficzna zmiana osobowości w kierunku organicznym ? powodująca niezdolność do pracy zawodowej. (Za okres pobytu w areszcie w latach 1988 ? 1990 przy tym roszczeniu ewentualnym Wnioskodawca dochodził nadal jednorazowego odszkodowania w wysokości utraconych zarobków).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

1. Czy zasądzenie za okres wsteczny, np. za lata 1990 ? 2007 renty w wysokości utraconych zarobków w związku z utratą zdrowia na skutek tymczasowego aresztowania ? będzie podlegało podatkowi dochodowemu...
2. Czy zasądzona renta w wysokości emerytury za kilka lat wstecz, natomiast za okres wcześniejszy ? renta w wysokości utraconych zarobków, będzie podlegała podatkowi dochodowemu...
3. Czy naprawienie szkody za okres wsteczny w wysokości dotychczas utraconego wynagrodzenia podlega opodatkowaniu... Jeśli tak, to w jakiej wysokości i kto jest płatnikiem...
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

Zgodnie z art. 21 ust. 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ? zasądzona renta, nawet za okres wsteczny (bez znaczenia czy zasądzona w wysokości emerytury czy też utraconych zarobków) nie powinna podlegać obowiązkowi podatkowemu.

Łączna kwota zasądzonego roszczenia będzie decydować o wielkości skali podatkowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym w 2008 r. (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

W myśl natomiast art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Podstawą prawną do dochodzenia odszkodowań, o których mowa wyżej jest przepis art. 444 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Z treści powołanego przepisu wynika, iż poszkodowany, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Zgodnie z art. 552 § 4 ustawy z dnia 06 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 1997 r. Nr 89, poz. 555 ze zm.) wskazuje, iż odszkodowanie i zadośćuczynienie należy się w wypadku niewątpliwie niesłusznego aresztowania lub zatrzymania.

Biorąc pod uwagę opisane we wniosku zdarzenie przyszłe oraz przedstawiony powyżej stan prawny, należy stwierdzić, iż ewentualne świadczenie w postaci zadośćuczynienia za krzywdy moralne i renty odszkodowawczej w wysokości utraconych zarobków i renty w wysokości emerytury w związku z utratą zdrowia na skutek tymczasowego aresztowania nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast odszkodowanie za utracone wynagrodzenie podlegać będzie opodatkowaniu, gdyż dotyczy korzyści, które Wnioskodawca mógłby osiągnąć, gdyby nie tymczasowe aresztowanie, tym samym jest to odszkodowanie, które zgodnie z zastrzeżeniem uczynionym w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ww. ustawy nie korzysta ze zwolnienia i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W związku z powyższym ? zgodnie z art. 9 ust. 1a ww. ustawy ? podatnik powinien wykazać je jako ?inne dochody? i opodatkować łącznie z innymi dochodami w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ww. ustawy, składanym za rok podatkowy, w którym je uzyska.

Końcowo należy dodać, iż dokumenty dołączone przez Pana do wniosku nie podlegały analizie i weryfikacji w ramach wydanej interpretacji.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.