Opodatkowanie odszkodowań wypłacanych członkom spółdzielni.

UZASADNIENIE

W dniu 21.06.2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowań wypłacanych członkom spółdzielni.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z czym pismem z dnia 29.07.2010 r. Nr IPPB2/415-553/10-3/AS na podstawie art. 169 § 1 tej ustawy wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia tego wniosku, poprzez: przedstawienie - dokumentu, z którego wynika prawo do samodzielnego reprezentowania Spółki przed organami podatkowymi. Wniosek został podpisany przez Pana Romana Ś. ? Zastępcę Prezesa Zarządu. Jak wynika z przesłanego odpisu KRS, brak jest umocowania do samodzielnego reprezentowania Spółdzielni przez Pana Romana S.; ponadto przedstawienie uwierzytelnionego odpisu KRS zgodnie z art. 6 ust. 3 ustawy o radcach prawnych, w brzmieniu obowiązującym po dniu 1 stycznia 2010 r.

- w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wniosek uzupełniono w terminie, tj. pismem z dnia 03.08.2010 r. (data wpływu 05.08.2010 r., data nadania w placówce pocztowej 04.08.2010 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca ? Spółdzielnia Mieszkaniowa ubezpiecza majątek na wypadek szkód powstałych na skutek zdarzeń losowych, związana z tym polisa ubezpieczeniowa ogranicza odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń do określonego w niej limitu. Dodatkowe ubezpieczenie w tym zakresie okazało się nie korzystne ze względu na warunki proponowane przez firmy ubezpieczeniowe lub wręcz odmowę ubezpieczenia dodatkowego. W związku z tym Spółdzielnia zdecydowała przejąć na siebie wypłatę odszkodowań tytułem poniesionych kosztów naprawy uszkodzeń powstałych na skutek zalania mieszkania dla swoich członków z własnych środków tj. funduszu remontowego (art. 6 ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wypłacone w ten sposób kwoty odszkodowań członkom spółdzielni podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego a tym samym nie należy ich wykazywać w PIT - 8C...

Zdaniem Wnioskodawcy:

Wypłacone członkom spółdzielni kwoty odszkodowań z tytułu naprawienia podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 3 ustawy. W opisanej sytuacji spółdzielnia przyjęła na siebie obowiązek wypłacenia odszkodowania za zalane mieszkania. Skoro około 50% członków spółdzielni otrzymało odszkodowanie z firmy ubezpieczeniowej w ramach limitu ubezpieczeń to pozostali poszkodowani otrzymali odszkodowanie ze spółdzielni.

Podstawą prawną w tym przypadku do naprawienia powstałej szkody w wyniku zalania mieszkania jest zasada, że spółdzielnia uznała się za podmiot prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, energii elektrycznej itp.). Ma to zawsze miejsce przy prowadzeniu jakiejkolwiek działalności gospodarczej spółdzielni. A więc odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną ruchem przedsiębiorstwa ponosi ten który je prowadzi. Odszkodowania wypłacone bezpośrednio członkom spółdzielni przez firmę ubezpieczeniową nie podlegają opodatkowaniu, a więc identyczne odszkodowania wypłacone przez spółdzielnie nie powinny być opodatkowane. Podobne stanowisko zajęła Izba Skarbowa w Gdańsku decyzją Dyrektora BI/4117-0044/07 z dnia 08.08.2007 r.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51 poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych nieodpłatne świadczenie obejmuje działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób, których skutkiem jest nieodpłatne - to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu - przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego Spółdzielnia Mieszkaniowa ubezpiecza majątek na wypadek szkód powstałych na skutek zdarzeń losowych, związana z tym polisa ubezpieczeniowa ogranicza odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń do określonego w niej limitu. Spółdzielnia przejęła wypłatę odszkodowań tytułem poniesionych kosztów naprawy uszkodzeń powstałych na skutek zalania mieszkania dla swoich członków z własnych środków tj. funduszu remontowego.

W myśl przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Z kolei na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Należy wskazać, iż nie wszystkie szczegółowe warunki do zwolnienia, o których mowa w tym artykule muszą wynikać wprost z przepisów ustawowych, gdyż przepisy te wielokrotnie pozostawiają stronom umów swobodę co do określania, np. wysokości świadczenia.

Ponadto w tej kategorii zwolnień mieszczą się również odszkodowania zasądzone wyrokami sądów, jeżeli orzeczenia zapadły w oparciu o przepisy ustawowe.

Nadmienić należy, jeśli chodzi o pkt 3b omawianego przepisu, iż na gruncie wykładni stosowanej w prawie podatkowym przyjęło się, że przez określenie 'inne' rozumie się odszkodowania, których wprost nie wymieniono w katalogu zwolnień podatkowych. Będą to przede wszystkim inne zwolnienia niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, jednakże koniecznym jest aby to inne odszkodowanie otrzymane zostało na mocy wyroku lub ugody sądowej.

Wnioskodawca we wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego wskazuje, iż otrzymane odszkodowanie podlega zwolnieniu od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz przepisy prawa należy stwierdzić, iż użyty przez Wnioskodawcę zwrot ?odszkodowania? nie pozwala zakwalifikować wypłaconych świadczeń jako świadczeń odszkodowawczych, które byłyby zwolnione z art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W rozpatrywanej sprawie źródłem wypłaty odszkodowania nie był przepis rangi ustawowej, ani wyrok czy ugoda sądowa, lecz podstawą do naprawienia powstałej szkody w wyniku zalania mieszkania jest zasada, że spółdzielnia uznała się za podmiot prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, energii elektrycznej itp.).

Z analizy przepisów art. 21 ust. 1 pkt 3 oraz art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia bowiem korzystają jedynie te odszkodowania, których prawo do otrzymania wynika wprost z przepisów ustaw, albo z wyroku lub ugody sądowej z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy. W świetle powyższego wypłacone przez Spółdzielnię członkom spółdzielni kwoty odszkodowań z tytułu naprawienia szkód powstałych na skutek zalania mieszkania nie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Faktem jest, że zgodnie z art. 415 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Jednak aby otrzymane odszkodowania mogły być zwolnione z podatku dochodowego, ich wysokość lub zasady ich ustalania muszą wynikać wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw bądź też winny być wypłacone na podstawie wyroku lub ugody sądowej. W przedmiotowym przypadku w żadnej ustawie lub przepisach wykonawczych nie została określona wysokość odszkodowań lub zasady ich ustalania. Tak więc w przedstawionym stanie faktycznym nie została określona wysokość odszkodowań lub zasady ich ustalania. Spółdzielnia Mieszkaniowa w przypadku wypłacenia członkom spółdzielni odszkodowań za szkody wyrządzone z tytułu zalania mieszkań, zobowiązana jest na zasadach określonych w art. 42a ww. ustawy do wystawienia informacji PIT-8C i wykazania w tej informacji kwoty wypłaconego w roku podatkowym odszkodowania.

Zaznaczyć przy tym należy, co wskazano na wstępie, że jedną z podstawowych reguł podatku dochodowego od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania. Zasada ta znajduje potwierdzenie w orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 maja 1996 r., zgodnie z którym, wszystkie normy wprowadzające zwolnienia przedmiotowe mają charakter odstępstwa od zasady powszechności opodatkowania według jednakowych, tych samych dla każdego podatnika zasad (sygn. akt. K. 22/95). Dlatego też nie można traktować ich rozszerzająco.

Podsumowując, w oparciu o powyższe przepisy prawa należy stwierdzić, iż wypłacone kwoty odszkodowań członkom spółdzielni z tytułu naprawienia szkód powstałych w wyniku zalania mieszkania nie korzystają ze zwolniena od podatku dochodowego. Odszkodowania te stanowią przychód z innych źródeł dla członków spółdzielni i podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych. W związku z powyższym Spółdzielnia jest obowiązana do wystawienia informacji PIT-8C i wykazania w tej informacji kwoty wypłaconego w roku podatkowym odszkodowania.

Zgodnie z przepisem art. 14f § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej podlega opłacie w wysokości 40,00 zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku. W przypadku wystąpienia w jednym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych pobiera się opłatę od każdego przedstawionego we wniosku odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Oznacza to, że wszystkie wnioski, które wpływają do organów podlegają opłacie w wysokości 40 zł. Z uwagi na fakt, iż Strona opłaciła wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w kwocie 75 zł w dniu 18.06.2010 r. różnica w kwocie 35 zł, zgodnie z art. 14f § 2a Ordynacji podatkowej, zostanie zwrócona na rachunek Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, ul. M.C. Skłodowskiej 40, 20-029 Lublin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja Nr 10, 09-402 Płock.