Czy zwrócona przez Syndyk kwota 11.995,63 zł stanowi podstawę opodatkowania w podatku dochodowym od (...)

UZASADNIENIE

W dniu 28.04.2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku osób fizycznych w zakresie zakwalifikowania do źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu środków pieniężnych otrzymanych od syndyka.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni w dniu 19 września 2005 r. zaXła z Panią I. B. ? Syndykiem masy Przedsiębiorstwa I? ?XX? ? D.R. w upadłości, zwaną dalej Syndykiem, umowę zobowiązującą do wybudowania budynku mieszkalnego oraz umowę przedwstępną ustanowienia odrębnej własności lokalu i jego sprzedaży. Celem tej umowy było dokończenie Xycji, w skład której wchodził lokal mieszkalny oznaczony numerem (?) o powierzchni użytkowej 48,50 m kw. Z lokalem związany jest udział w gruncie i częściach wspólnych budynku usytuowanego na nieruchomości położonej przy ul. R? i W?, wpisanej do Księgi Wieczystej Kw. Nr XXX prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla X ?, Wydział Ksiąg wieczystych.

W okresie, gdy opisywana Xycja była realizowana przez Przedsiębiorstwo I? ?XX? ? D. R., dokonałam płatności na łączną kwotę 82.218,63zł, z których kwota 19% (14.246,84 zł) została odliczona od podatku w ramach tzw. ulgi mieszkaniowej . Na skutek pozytywnych działań Syndyka znacząca część z tej kwoty miała zostać uratowana i zaliczona na poczet ceny nabywanego lokalu.

Na podstawie opisanej umowy, ustalone zostały nowe Xunki płatności na rzecz Syndyka poprzez wprowadzenie trzech płatności:

1. płatności w wysokości 1.000 00 zł tytułem wadium została dokonana przeze mnie na konto Syndyka przed podpisaniem umowy,
2. płatność w wysokości 154.527,74 zł została opłacona przeze mnie,
3. łatność miała być realizowana poprzez potrącenie wierzytelności z tytułu płatności dokonanych na rzecz przedsiębiorstwa I? ?XX?? D. R. w kwocie 57.553,04zł, która stanowiła 70% wpłaconej przeze mnie na rzecz Przedsiębiorstwa I?XX? ? D. R. kwoty 82.218,63zł. Suma 82.218,63 zł stanowiła podstawę ? co w tej kwestii jest kluczowe ? dla wyliczenia ulgi podatkowej.
   
   

Ostatecznie wszystkie trzy płatności wynikające z umowy z Syndykiem zostały przeze mnie zrealizowane, składając się na całą cenę zakupu lokalu mieszkalnego, jednak na skutek niedoszacowania III płatności opisanej w § 5.3 umowy z Syndykiem zamiast zaliczenia części odzyskanej kwoty wpłaconej na rzecz Przedsiębiorstwa I? ?X Incest? ?D. R. stanowiącej podstawę do wyliczenia ulgi podatkowej zmuszona byłam do dokonania dopłaty ( w ramach II płatności)

Chociaż umowa dopuszczała takie rozwiązanie Syndyk nie zaliczył części kwoty wierzytelności na poczet płatności wynikających z umowy lecz dokonał zwrotu nadwyżki ponad 57.553,04zł w kwocie 11.995,63zł Gdyby nie zwrócono mi niewielkiej części z tego co stanowiło nadwyżkę ponad przyjętą w umowie wartość ok. 70% wpłacone> poprzednio kwoty 82.218,63zł lecz zaliczono ją na poczet ceny, dopłata II płatności mogłaby być niższa.

W powstałej sytuacji, gdy dokonano fizycznego zwrotu części wierzytelności odzyskanej przez syndyka z pieniędzy wpłaconych na rzecz przedsiębiorstwa I? ?X X? ? D. R. doszło faktycznie do zwrotu kwoty, która była uiszczona w ramach II płatności wynikającej z umowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Powstaje wątpliwość czy zwrócona przez Syndyk kwota 11.995,63 zł stanowi podstawę opodatkowania w podatku dochodowym od osób fizycznych i musi być ujmowana w zeznaniu za 2007 r....

Zdaniem Wnioskodawczyni:

Nie ma takiego obowiązku. Odliczona przez Wnioskodawczynię w ramach ulgi podatkowej w latach 1999 ? 2002 kwota 14.245,84zł, została wyliczona w oparciu o wpłatę w wysokości 82.218,63zł, z której znaczna część została utracona na skutek bezprawnych działań Przedsiębiorstwa i? ?X X? - D. R..

Utracona część została pokryta w celu uratowania inwestycji, dodatkową wpłatą. Zwrócona przez Syndyka kwota musiała być na skutek niedoszacowania III płatności wynikającej z umowy (potraconej wierzytelności) wpłacona ponownie, ale z osobnego źródła finansowania. Nie ma więc tu mowy o zwróconych wydatkach, odliczonych od podstawy opodatkowania lub podatku, która mogłyby mieć charakter przychodu, stanowiącego dla podatnika określoną korzyść podatkową. Na zmianę takiego stanu rzeczy nie może też wpływać likwidacja ulg mieszkaniowych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podobne stanowisko zajęła Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku w dniu 17.03.2008 r. znak IPPB2/415-571/07-2/AK.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje.

Zasady korzystania z odliczenia od podatku z tytułu poniesienia wydatków na własne potrzeby mieszkaniowe przeznaczone m.in. na budowę budynku mieszkalnego, wkład budowlany do spółdzielni mieszkaniowej lub zakup nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej, określa art. 27a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176, ze zm.), w brzmieniu obowiązującym w latach 1997-2001.

Z dniem 1 stycznia 2002 r. przedmiotowa ulga została zlikwidowana z jednoczesnym zachowaniem praw nabytych na zasadach określonych w art. 4 i 6 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 134, poz. 1509, ze zm.).

Przy czym, przytoczony art. 4 normuje kwestie związane z kontynuowaniem odliczeń od podatku, natomiast art. 6 ust. 1 ustawy zmieniającej nakłada obowiązek zwrotu uprzednio odliczonych kwot, w przypadku wystąpienia któregokolwiek ze zdarzeń wymienionych w art. 27a ust. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2002 r.

Jednocześnie należy zauważyć, iż art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. oraz wcześniej powołany art. 27a ust. 13, nie zawiera żadnych ograniczeń czasowych. Ponadto nie jest uzależniony od tego, czy podatnikowi przysługuje prawo do kontynuowania odliczenia w ramach praw nabytych, a wyłącznie od wystąpienia któregokolwiek ze zdarzeń wymienionych w art. 27a ust. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym w latach 1997-2001.

Analiza przedstawionego stanu faktycznego nie pozostawia wątpliwości, iż w omawianej sprawie mamy do czynienia ze zwrotem uprzednio odliczonych wydatków, o którym mowa w art. 27a ust. 13 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym w latach 1997-2001.

W konsekwencji, na Wnioskodawczyni, która otrzymała od Syndyka zwrot pieniędzy zgodnie z podziałem planu wierzytelności, ciąży obowiązek doliczenia kwot uprzednio odliczonych do podatku należnego za rok w którym wystąpiły te okoliczności, chyba, że zwrócone kwoty zostały zaliczone do przychodów podlegających opodatkowaniu.

Faktu tego nie zmienia analiza językowo-logiczna występującego w treści art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. zwrotu ?kontynuacja danej inwestycji?.

Należy uznać, iż w omawianej sprawie mamy do czynienia z tą samą inwestycją, choć prowadzoną przez różne podmioty (wykonawców). Stąd wydatki na jej kontynuowanie (poniesione po 31 grudnia 2001 r. przez podatników, którzy prawo do odliczeń od podatku związanych z daną inwestycją nabyli w latach 1997-2001), podlegają odliczeniu.

Jednakże odliczeń tych podatnik może dokonywać wyłącznie na zasadach określonych w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r., czyli z tytułu wydatków poniesionych w okresie od 1 stycznia 2002 r. do 31 grudnia 2004 r.

Niestety, wydatki poniesione po tym terminie nie uprawniają do odliczeń. I właśnie taka sytuacja ma miejsce w omawianej sprawie, gdyż wydatki związane z kontynuowaniem inwestycji rozpoczętej w latach 1997-2001 podatnik poniósł po 31 grudnia 2004 r., tj. po zakreślonym przez ustawodawcę terminie.

Tym samym Wnioskodawczyni nie przysługiwało prawo do ich odliczenia na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 21 listopada 2001, choć niewątpliwie ich ponoszenie związane było z kontynuowaniem tej samej inwestycji.

Brak możliwości odliczenia poniesionych nakładów nie zmienia faktu, iż w trakcie realizacji omawianej inwestycji Wnioskodawczyni otrzymała zwrot uprzednio poniesionych nakładów. Co istotne, zwrot ten został dokonany zanim Wnioskodawczyni wpłaciła określoną sumę pieniędzy nowemu wykonawcy. W tej sytuacji trudno mówić o powstaniu jakiejkolwiek ?nadpłaty?.

Reasumując należy stwierdzić, iż w omawianej sprawie mamy do czynienia z kontynuowaniem danej inwestycji, mimo zmiany (z przyczyn niezależnych od Wnioskodawczyni) wykonawcy budowy budynków mieszkalnych. Jednocześnie wystąpiło zdarzenie powodujące utratę prawa do ulgi w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r.

Likwidacja dużej ulgi budowlanej z dniem 1 stycznia 2002 r. i objęcie prawami nabytymi wyłącznie wydatków poniesionych do końca 2004 r. spowodowała, iż Wnioskodawczyni nie miała prawa do dokonania odliczeń wydatków poniesionych w latach 2006-2007. Brak możliwości ich odliczenia nie stanowi jednak przesłanki do zwolnienia Wnioskodawczyni z obowiązku doliczenia kwot, jakie otrzymała od Syndyka w ramach planu podziału wierzytelności (i to zarówno przekazanych na konto Wnioskodawczyni jak i na konto wykonawcy).

W konsekwencji na Wnioskodawczyni ciążył obowiązek doliczenia w zeznaniu podatkowym kwot uprzednio odliczonych, stosownie do postanowień art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. w związku z art. 27a ust. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym w latach 1997-2001.

Zwrot części wierzytelności (stanowiącej uprzednio wydatki na nabycie lokalu mieszkalnego) będzie przychodem podlegającym opodatkowaniu, ponieważ Wnioskodawczyni z tytułu ponoszenia tych wydatków korzystała z ?dużej ulgi budowlanej? i w związku z otrzymanym zwrotem nie dokonała stosownego doliczenia do podatku należnego (art. 27 ust. 13 pkt 3).

Obowiązek doliczenia kwot uprzednio odliczonych nie jest uzależniony od sposobu wykorzystania zwróconych pieniędzy. Stąd ich przeznaczenie na cele związane z realizacją własnych potrzeb mieszkaniowych nie zwalnia podatnika z obowiązku zwrócenia uprzednio wykorzystanej ulgi podatkowej, jeżeli otrzymany zwrot mieści się w dyspozycji któregokolwiek ze zdarzeń wymienionych w art. 27a ust. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym w latach 1997-2001.

Ponadto należy wskazać, że wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe stanowią wyjątek od zasady powszechności i równości opodatkowania, a co za tym idzie, jakakolwiek wykładania rozszerzająca przepisów dotyczących ww. preferencji podatkowych jest niedopuszczalna.

Elementem konstrukcyjnym ulgi mieszkaniowej, o której mowa w art. 27a ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym w latach 1997-2001, jest nie tylko prawo podatnika do zmniejszenia podatku dochodowego z tytułu poniesienia wydatków mieszkaniowych, ale również obowiązek zwrócenia uprzednio dokonanych odliczeń, w przypadku zaistnienia któregoś ze zdarzeń enumeratywnie wymienionych przez ustawodawcę w art. 27a ust. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym w latach 1997-2001. Co istotne, omawiana norma prawna nie pozostawia żadnych wątpliwości co do zakresu jej stosowania, stąd nie może być interpretowana inaczej niż zgodnie z literalnym brzmieniem.

W uchwale z dnia 20 czerwca 2000 r., sygn. akt I KZP 16/00, Sąd Najwyższy stwierdził, że: ?jeżeli przepis jednoznacznie formułuje normę postępowania, to tak właśnie należy ów przepis rozumieć. Pierwszeństwo językowych reguł wykładni jest wręcz podstawowym Xunkiem funkcjonowania prawa w państwie prawnym. Podobną rangę nadaje się założeniu o racjonalnym działaniu ustawodawcy w procesie stanowienia prawa. Jeśli wbrew jasnemu pod względem językowym sformułowaniu przepisu, nadawałoby mu się jakieś inne znaczenie, aniżeli to oczywiste znaczenie językowe, wówczas rola ustawodawcy byłaby li tylko pozorna?.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock