Należy stwierdzić, iż przeniesienie własności nieruchomości w zamian za zwolnienie z długów nie (...)

Należy stwierdzić, iż przeniesienie własności nieruchomości w zamian za zwolnienie z długów nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 20.05.2011 r. (data wpływu 27.05.2011 r.) uzupełnionym pismem z dnia 28.06.2011 r. (data nadania 30.06.2011 r., data doręczenia 04.07.2011 r.) na wezwanie Nr IPPB2/436-188/11-2/AF z dnia 24.06.2011 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych związanych z przeniesieniem własności nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27.05.2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych związanych z przeniesieniem własności nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

C. dokonywał dostaw swoich produktów na rzecz osób fizycznych (małżonków) prowadzących działalność związaną z hodowlą drobiu (dalej: dłużnicy). Z uwagi, że dłużnicy nie regulowali płatności za dokonane dostawy C. podjął działania w celu windykacji należności i uzyskał tytuły wykonawcze, które wskazują, że na dzień 22 grudnia 2010 r. kwota główna zobowiązania dłużników wobec spółki wynosi 6.963.564,15 zł. Kwota ta jest stwierdzona tytułami wykonawczymi w postaci aktu notarialnego z dnia 24 sierpnia 2009 roku sporządzonego przed Notariuszem wraz z klauzulą wykonalności nadaną postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 15 września 2009 roku, Aktu notarialnego z dnia 24 sierpnia 2009 roku sporządzonego przed notariuszem wraz z klauzulą wykonalności nadaną postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 6 października 2009 roku zmienionym postanowieniem tegoż Sądu z dnia 29 października 2009 roku oraz nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Okręgowego, z dnia 14 października 2009 roku z klauzulą wykonalności z dnia 6 listopada 2009 roku i 8 grudnia 2009 roku.

Pomimo uzyskania tytułów wykonawczych, egzekucja należności z majątku dłużników jest znacznie utrudniona. Wynika to z faktu, że dłużnicy mają zobowiązania także wobec innych wierzycieli, a ich całkowite zadłużenie na dzień 22 grudnia 2010 roku wynosiło 32.253.579,09 zł (trzydzieści dwa miliony dwieście pięćdziesiąt trzy tysiące pięćset siedemdziesiąt dziewięć złotych dziewięć groszy). Dłużnicy wobec takiej wielkości zadłużenia, w związku z niemal całkowitym zaprzestaniem produkcji rolnej z uwagi na brak środków, jak również wobec niepłynności ich majątku, składającego się z obciążonych hipotecznie nieruchomości rolnych, nie są w stanie nawet na bieżąco obsługiwać swoich zobowiązań wobec banków, nie wspominając już o spłacie innych wierzycieli.

Jednocześnie, dłużnicy na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej są właścicielami następujących nieruchomości oznaczonych księgami wieczystymi ? oraz udziałów wynoszącymi po 1 część we współwłasności nieruchomości objętych księgami wieczystymi ... Wszystkie wskazane nieruchomości są obciążone hipotekami na rzecz wierzycieli, w pierwszej kolejności banków. Oprócz wymienionych nieruchomości, dłużnicy pozostają udziałowcami kilku spółek kapitałowych oraz są właścicielami ruchomości stanowiących wyposażenie obiektów produkcyjnych. Poza wskazanymi nie posiadają innych istotnych składników majątkowych.

Z uwagi na przedłużające się postępowanie egzekucyjne C. i część pozostałych wierzycieli Marka i Iwony S. oraz dłużnicy podjęli negocjacje w celu ustalenia sposobu dokonania spłaty zobowiązań. Wynikiem tych negocjacji było zawarcie, w dniu 22 grudnia 2010 roku w formie aktu notarialnego umowy zobowiązującej do przeniesienia (umowa przedwstępna) na rzecz Spółki następujących nieruchomości:

  1. Nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy, Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą. Nieruchomość ta jest nieruchomością rolną, położoną w W. i stanowi działkę gruntu Nr 174/11, o obszarze 38,7100 ha, oznaczonej w treści przywołanego aktu notarialnego jako nieruchomość 1.
  2. Nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy, Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą. Nieruchomość ta jest nieruchomością rolną i położona jest w W. i stanowi działkę gruntu Nr 174/12, o obszarze 2,9872 ha (dwa hektary dziewięć tysięcy osiemset siedemdziesiąt dwa metry kwadratowe) oznaczonej w treści przywołanego aktu notarialnego jako nieruchomość 2,
  3. Nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy, Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczysta. Nieruchomość ta jest nieruchomością rolną znajdującą się w miejscowości W. i składa się z działek gruntu Nr 2/2, 2/8 i 2/9 o łącznej powierzchni 4,0400 ha (cztery hektary czterysta metrów kwadratowych), zabudowaną kurnikiem oraz pomieszczeniem socjalnym, oznaczonej w treści przywołanego aktu notarialnego jako nieruchomość 3.

w zamian za częściowe zwolnienie z długu za dostawę przez C.

Łączna wartość ww. nieruchomości na podstawie operatu szacunkowego dokonanego przez uprawnionego rzeczoznawcę wynosi 7.958.000 zł. Wnioskodawca jednocześnie podkreśla, że zgodnie z metodologią wyceny nieruchomości dla celów określenia wartości nieruchomości nie są brane pod uwagę (nie zmniejszają jej wartości) kwoty zadłużenia rzeczowego, wynikające z ujawnionych w księgach wieczystych poszczególnych nieruchomości hipotek. W konsekwencji, w celu finalnej oceny wartości tej nieruchomości należy zauważyć, że według stanu prawnego na dzień 22 grudnia 2010 r. nieruchomości te są obciążone hipotekami na łączną kwotę 2.485.750 zł.

Przedmiotowa umowa przedwstępna wskazuje, że dłużnicy zobowiązują się zawrzeć umowę ostateczną na mocy której:

  1. dłużnicy przeniosą na rzecz C. nieruchomości w celu zwolnienia ich z ww. zobowiązań wskazanych w § 1 ust. 5 umowy przedwstępnej do wysokości i na zasadach, które opisane są w umowie przedwstępnej:
  2. C.

    nabędzie nieruchomości i zwolni dłużników z ww. zobowiązań wskazanych w § 1 ust. 5 tego aktu do wysokości i na zasadach, które opisane są w umowie przedwstępnej.

Zgodnie z umową przedwstępną C. zwolni dłużników z zadłużenia w wysokości 5.392.250 zł z chwilą przeniesienia własności nieruchomości na rzecz C. tytułem ostatecznej umowy. Jednakże jeżeli kwota wynikająca z operatu szacunkowego, który dokonany będzie przed datą zawarcia umowy ostatecznej pomniejszona o 2.565.750 zł będzie niższa niż ww. 5.392.250 zł dług dłużników wobec C. ulegnie zmniejszeniu o kwotę wskazaną w tym operacie szacunkowym pomniejszoną o kwotę 2.565.750 zł. Dodatkowo strony ustaliły w umowie przedwstępnej, że wartość umorzonego długu może być odpowiednio zmniejszona, jeżeli np. w ciągu 120 nie uprawomocnią się wszystkie postanowienia o umorzeniu postępowań egzekucyjnych.

Pismem z dnia 24.06.2011 r. Nr IPPB2/436-188/11-2/AF wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania poprzez przedstawienie dokumentu ? oryginału lub urzędowo poświadczonej kopii za zgodność z oryginałem (odpowiednio odpis z Krajowego Rejestru Sądowego), z którego wynika sposób reprezentacji Spółki w zakresie oświadczeń woli i podpisywania dokumentów, tj. stosowne umocowanie dla osoby, która podpisała wniosek o udzielenie interpretacji przepisów prawa podatkowego. Należy nadmienić, iż Wnioskodawca dołączył do wniosku kopię odpisu KRS urzędowo nie poświadczoną.

Wezwanie skutecznie doręczono 28.06.2011 r. Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy prawidłowe jest stanowisko Spółki zgodnie z którym, przeniesienie własności nieruchomości oznaczonych w stanie faktycznym w zamian za zwolnienie z długów nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy:

Spółka stoi na stanowisku, iż przeniesienie własności nieruchomości oznaczonych w stanie faktycznym w zamian za zwolnienie z długów nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadnienie stanowiska Spółki.

Ustawa o pcc ? zawiera w art. 1 ust. 1 zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu. Opodatkowaniu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

  1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
  2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
  3. (uchylona),
  4. umowa darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
  5. umowy dożywocia,
  6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat lub dopłat,
  7. (uchylona),
  8. ustanowienie hipoteki,
  9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
  10. umowy depozytu nieprawidłowego,
  11. umowy spółki.

Art. 453 Kodeksu cywilnego stanowi natomiast, że: ?jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgoda wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa?.

Istotą zwolnienia z długu w zamian za wykonanie innego świadczenia jest zatem wygaśnięcie (wykonanie) istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. W chwili obecnej dłużnicy zobowiązani są do zapłaty na rzecz Spółki ceny z tytułu dostaw paszy do działalności produkcyjnej dłużników. Świadczenie to winni wypełnić poprzez zapłatę określonej sumy w gotówce na rachunek Spółki. Umowa przeniesienia własności nieruchomości będących własnością dłużników będzie zatem wykonaniem innego, opisanego wyżej świadczenia (datio in solutum) w miejsce pierwotnie przewidzianego (zapłaty za dokonane na rzecz dłużników dostawy). Zobowiązanie wówczas wygaśnie tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie. Wskazana czynność cywilnoprawna nie ma więc na celu w pierwszym rzędzie nabycia przez Spółkę nieruchomości, a jest ona dokonywana celem umorzenia istniejącego długu. Wnioskodawca podnosi, że dług jaki zobowiązani są zaspokoić dłużnicy, stanowi cenę sprzedaży towarów dostarczonych przez spółkę dłużnikom i w jego ramach zawiera się tak stosowny, uiszczony do Skarbu Państwa podatek od towarów i usług, jak i podatek dochodowy.

Cytowany wyżej art. 1 ustawy o pcc nie przewiduje ww. czynności jako stanowiących podstawę nałożenia podatku od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, wszelkie umowy datio in solutum, jako niewymienione w dyspozycji art. 1 ustawy o pcc nie będą podlegały temu podatkowi.

Potwierdza to jednolita linia interpretacyjna organów podatkowych:

  • interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 19.12.2008 r. (sygn. IPPB2/436-411/08-4/MZ): ?Reasumując stwierdza się, iż czynność przeniesienia własności udziałów innej spółki w celu zwolnienia się ze zobowiązania do spłaty pożyczek wraz z oprocentowaniem nie należy do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym nie podlega opodatkowaniu?.?
  • interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 20.08.2009 r. (sygn. IPPB2/436-228/09-2/MZ): ?Wobec powyższego, w szczególności mając na względzie, że katalog czynności cywilnoprawnych, ujęty w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ma charakter zamknięty, a czynność przeniesienia własności udziałów innej spółki w celu zwolnienia się ze zobowiązania do spłaty pożyczek wraz z oprocentowaniem (datio in solutum) nie została w nim wymieniona w sposób wyraźny, oznacza, że zawarcie przedmiotowej umowy nie rodzi obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.?
  • interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 21.

    12.2007 r. (sygn. ITPB1/436-33/07/MK): ?Zawarta przez Wnioskodawcę umowa przeniesienia nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu nie została wymieniona w art. 1 cytowanej ustawy, stąd też nie powoduje ona powstania obowiązku podatkowego w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych?.

W konsekwencji Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie stanowiska przedstawionego przez Spółkę.

W świetle obowiązującego stanu faktycznego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

  1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
  2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
  3. (uchylona),
  4. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
  5. umowy dożywocia,
  6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
  7. (uchylona),
  8. ustanowienie hipoteki,
  9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
  10. umowy depozytu nieprawidłowego,
  11. umowy spółki;

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Umowa oparta na cywilnoprawnej konstrukcji świadczenia w miejsce wypełnienia (datio in solutum) jest formą umowy uregulowanej w art. 453 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się ze zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Celem datio in solutum jest zatem wygaśniecie istniejących pomiędzy stronami zobowiązań poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie, przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania ? poza umową stron ? jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca dokonywał dostaw swoich produktów na rzecz osób fizycznych (małżonków) prowadzących działalność związaną z hodowlą drobiu. Z uwagi, że dłużnicy nie regulowali płatności za dokonane dostawy Wnioskodawca podjął działania w celu windykacji należności i uzyskał tytuły wykonawcze, które wskazują, że na dzień 22 grudnia 2010 r. kwota główna zobowiązania dłużników wobec spółki wynosi 6.963.564,15 zł. Dłużnicy na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej są właścicielami nieruchomości. Wszystkie wskazane nieruchomości są obciążone hipotekami na rzecz wierzycieli, w pierwszej kolejności banków. Oprócz wymienionych nieruchomości, dłużnicy pozostają udziałowcami kilku spółek kapitałowych oraz są właścicielami ruchomości stanowiących wyposażenie obiektów produkcyjnych. Poza wskazanymi nie posiadają innych istotnych składników majątkowych. Z uwagi na przedłużające się postępowanie egzekucyjne Wnioskodawca i część pozostałych wierzycieli oraz dłużnicy podjęli negocjacje w celu ustalenia sposobu dokonania spłaty zobowiązań. Wynikiem tych negocjacji było zawarcie, w dniu 22 grudnia 2010 roku w formie aktu notarialnego umowy zobowiązującej do przeniesienia (umowa przedwstępna) na rzecz Spółki nieruchomości w zamian za częściowe zwolnienie z długu za dostawę przez Wnioskodawcę. Łączna wartość nieruchomości na podstawie operatu szacunkowego dokonanego przez uprawnionego rzeczoznawcę wynosi 7.958.000 zł. Wnioskodawca jednocześnie podkreśla, że zgodnie z metodologią wyceny nieruchomości dla celów określenia wartości nieruchomości nie są brane pod uwagę (nie zmniejszają jej wartości) kwoty zadłużenia rzeczowego, wynikające z ujawnionych w księgach wieczystych poszczególnych nieruchomości hipotek. W konsekwencji, w celu finalnej oceny wartości tej nieruchomości należy zauważyć, że według stanu prawnego na dzień 22 grudnia 2010 r. nieruchomości te są obciążone hipotekami na łączną kwotę 2.485.750 zł. Przedmiotowa umowa przedwstępna wskazuje, że dłużnicy zobowiązują się zawrzeć umowę ostateczną na mocy której przeniosą na rzecz Wnioskodawcy nieruchomości w celu zwolnienia ich z ww. zobowiązań wskazanych w § 1 ust. 5 umowy przedwstępnej do wysokości i na zasadach, które opisane są w umowie przedwstępnej oraz Wnioskodawca nabędzie nieruchomości i zwolni dłużników z ww. zobowiązań wskazanych w § 1 ust. 5 tego aktu do wysokości i na zasadach, które opisane są w umowie przedwstępnej. Zgodnie z umową przedwstępną Wnioskodawca zwolni dłużników z zadłużenia w wysokości 5.392.250 zł z chwilą przeniesienia własności nieruchomości na rzecz Wnioskodawcy tytułem ostatecznej umowy. Jednakże jeżeli kwota wynikająca z operatu szacunkowego, który dokonany będzie przed datą zawarcia umowy ostatecznej pomniejszona o 2.565.750 zł będzie niższa niż ww. 5.392.250 zł dług dłużników wobec Wnioskodawcy ulegnie zmniejszeniu o kwotę wskazaną w tym operacie szacunkowym pomniejszoną o kwotę 2.565.750 zł.

Reasumując należy stwierdzić, iż przeniesienie własności nieruchomości w zamian za zwolnienie z długów nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych należy stwierdzić, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika