Wykup certyfikatów inwestycyjnych przez fundusz skutkujący ich umorzeniem, jako szczególny rodzaj (...)

Wykup certyfikatów inwestycyjnych przez fundusz skutkujący ich umorzeniem, jako szczególny rodzaj umowy niewymienionej w katalogu art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega takiemu podatkowi.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Funduszu, przedstawione we wniosku z dnia 20.07.2011 r. (data wpływu 22.07.2011 r.) uzupełnionym pismem z dnia 30.09.2011 r. (data wpływu 03.10.2011 r.) na wezwanie z dnia 23.09.2011 r. Nr IPPB2/436-266/11-2/AF (data nadania 26.09.2011 r., data doręczenia 29.09.2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie wykupu certyfikatów przez fundusz inwestycyjny - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22.07.2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie wykupu certyfikatów przez fundusz inwestycyjny zamknięty.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest funduszem inwestycyjnym zamkniętym z siedzibą na terytorium Polski (dalej: ?Fundusz? lub ?Wnioskodawca?) działającym na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 146 poz. 1546 ze zm., dalej: ?UFI?). Fundusz jest funduszem inwestycyjnym zamkniętym aktywów niepublicznych w rozumieniu UFI.

Spółka utworzona zgodnie z prawem holenderskim określana jako ?besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid? jest uczestnikiem Funduszu (dalej: ?Spółka?). Spółka posiada siedzibę na terytorium Holandii i jest rezydentem podatkowym Holandii. W przyszłości uczestnikami Funduszu mogą być również inne podmioty.

Zgodnie ze statutem Funduszu (dalej: ?Statut?) Fundusz dokonuje wykupu certyfikatów na żądanie uczestnika na zasadach określonych w Statucie oraz zgodnie z przepisami Ustawy.

Z chwilą wykupienia przez Fundusz certyfikatu ulega on umorzeniu z mocy prawa.

Nie jest wykluczone, że w przyszłości dojdzie do wykupu certyfikatów przez Wnioskodawcę od Spółki.

Pismem z dnia 23.09.2011 r. nr IPPB2/436-266/11-2/AF wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania poprzez przedstawienie dokumentu ? oryginału lub urzędowo poświadczonej kopii za zgodność z oryginałem, z którego wynika sposób reprezentacji Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w zakresie oświadczeń woli i podpisywania dokumentów, tj. stosowne umocowanie dla osób, które podpisały wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej.

Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wykup certyfikatów przez Fundusz będzie stanowić czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy

Wykup przez Fundusz certyfikatów nie stanowi czynności opodatkowanej podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadnienie:

Art. 1 ust. 1 ustawy o PCC zawiera katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Jak wskazuje się w praktyce, katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest katalogiem zamkniętym. W konsekwencji, dokonanie czynności niewymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC nie wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego w zakresie tego podatku.

Zamknięty charakter katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest uznawanym przez organy podatkowe oraz w orzecznictwie sądów administracyjnych poglądem. Został on potwierdzony, między innymi, w następujących interpretacjach prawa podatkowego:

  • w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, sygn. IPPB2/436-453/09-2/MZ z dnia 22 stycznia 2010 r., gdzie organ podatkowy uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione przez podatnika stanowiące, iż: ?Zgodnie z literalną, logiczną i powszechnie akceptowaną interpretacją ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, katalog czynności podlegających opodatkowaniu pcc jest katalogiem zamkniętym, a w rezultacie dokonanie czynności niewymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego w zakresie pcc.?;
  • w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, sygn. IPPB2/436-270/09-2/MZ z dnia 30 września 2009 r. gdzie organ podatkowy uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione przez podatnika, zgodnie z którym ??należy stwierdzić, że przepis art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC odnosi się do czynności cywilnoprawnych wyraźnie zdefiniowanych w przepisach prawa cywilnego, a nie do innych bliżej nieokreślonych czynności. W rezultacie, jeżeli dokonane przez Spółkę czynności objęte zostały właściwymi regulacjami prawa cywilnego (np. Kodeksu Cywilnego), a jednocześnie nie zostały wskazane w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT należy uznać, że nie podlegają one opodatkowaniu PCC.?;
  • w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie sygn. IPPB2/436-423/08-4/MZ z dnia 11 lutego 2009 r. organ podatkowy wskazał, iż: ?ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (...). Oznacza to, że opodatkowaniu podlegają wyłącznie umowy wymienione w regulacji art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy?.

Powyższe podejście zostało również potwierdzone w orzeczeniach sądów Wojewódzkich Sądów Administracyjnych, m.

in. w orzeczeniu WSA w Krakowie z dnia 21 stycznia 2011 r., sygn. I SA/Kr 999/10, gdzie Sąd stwierdził, iż ?analiza sposobu redakcji art. 1 ust. 1 pkt 1 nakazuje opowiedzieć się za restrykcyjną jego wykładnią. Ustawodawca w postanowieniach analizowanego przepisu użył bowiem zwrotu, który przesądza o tym, że został skonstruowany zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu omawianym podatkiem. Użyty w treści tego przepisu wyraz ?następujące? wyraźnie wskazuje, że podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają tylko te czynności, które zostały w nim wymienione.?

Wykup certyfikatów inwestycyjnych nie został wymieniony na liście czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W celu ustalenia czy wykup certyfikatów podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych należy określić, czy czynność ta może być zaklasyfikowana, jako jedna z czynności wskazanych w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC. W szczególności, czy wykup certyfikatów mógłby być uznany za sprzedaż praw majątkowych w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

W celu udzielenia odpowiedzi na tak postawione pytanie, należy przeanalizować charakter prawny oraz zasady wykupu certyfikatów. Elementy te zostały uregulowane w UFI.

W myśl zasady wyrażonej w art. 138 UFI fundusz inwestycyjny zamknięty nie może nabywać certyfikatów inwestycyjnych, które wyemitował, z wyjątkiem wykupu certyfikatów inwestycyjnych, w przypadku określonym w art. 139.

Zgodnie z art. 139 UFI fundusz inwestycyjny zamknięty może wykupywać certyfikaty inwestycyjne, które wyemitował tylko, jeżeli statut funduszu tak stanowi (statut funduszu powinien określać m.in. przesłanki, tryb i warunki wykupywania certyfikatów - przyp. Wnioskodawcy). Ponadto, zgodnie z art. 139 ust. 6 UFI, z chwilą wykupienia przez fundusz inwestycyjny zamknięty certyfikaty inwestycyjne są umarzane z mocy prawa.

Art. 139 ust. 4 UFI stanowi zaś, że cena wykupu certyfikatu jest równa wartości aktywów netto funduszu, przypadającej na certyfikat inwestycyjny, według wyceny aktywów z dnia wykupu.

W opinii Wnioskodawcy specyficzna konstrukcja prawna czynności wykupu przez Fundusz wyemitowanych przez niego certyfikatów oraz potrzeba odrębnego, szczegółowego uregulowania takiej operacji wynika z odmiennej funkcji ekonomicznej tej czynności w porównaniu do umów sprzedaży.

Celem wykupu certyfikatów - w przeciwieństwie do umowy sprzedaży - nie jest przeniesienie określonego prawa majątkowego, ale (całkowite lub częściowe) wycofanie się uczestnika funduszu z inwestycji, poprzez wycofanie uprzednio wniesionych aktywów, które były lokowane przez Fundusz.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku wykupu certyfikatów przez Fundusz, nie można zatem mówić o wzajemności, czy ekwiwalentności świadczeń obu stron, która jest charakterystycznym elementem umowy sprzedaży. Biorąc pod uwagę fakt, iż z chwilą wykupu certyfikatów przez Fundusz dochodzi do ich umorzenia z mocy prawa oraz w związku z tym, iż Fundusz w wyniku takiej transakcji nie otrzymuje żadnego przysporzenia majątkowego to nie można mówić o ekwiwalentności świadczeń typowej dla umowy sprzedaży. Równocześnie należy wskazać, iż przekazywana uczestnikowi Funduszu cena wykupu certyfikatu nie będzie stanowiła ceny w rozumieniu Kodeksu cywilnego, stanowiącej niezbędny przedmiotowo element umowy sprzedaży, tj. ekwiwalent rzeczy (praw) nabywanych w drodze umowy sprzedaży. Cena wykupu certyfikatu odzwierciedla udział uczestnika w wartości aktywów netto funduszu, który podlega zwrotowi w ramach transakcji wykupu.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że czynność wykupu certyfikatów przez Fundusz nie może być utożsamiana z żadną z czynności określonych w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC, w szczególności z umową sprzedaży (trudno zaś porównać wykup certyfikatów do jakiejkolwiek innej czynności wymienionej w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC). Mając na uwadze brak ujęcia tej czynności w zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych określonym w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC, czynność wykupu certyfikatów przez Fundusz nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Powyższe stanowisko znalazło potwierdzenie w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, sygn. IBPBII/1/436-75/09/MZ z dnia 9 czerwca 2009 r. gdzie organ podatkowy uznał, iż ?wykup certyfikatów inwestycyjnych przez fundusz skutkujący ich umorzeniem, jako szczególny rodzaj umowy niewymienionej w katalogu art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega takiemu podatkowi?. Analogiczne stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji sygn. IPPB2/436- 453/09-2/MZ z dnia 22 stycznia 2010 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

  1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
  2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
  3. (uchylona),
  4. umowy darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
  5. umowy dożywocia,
  6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat lub dopłat,
  7. (uchylona),
  8. ustanowienie hipoteki,
  9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
  10. umowy depozytu nieprawidłowego,
  11. umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146, poz. 1546 ze zm.) fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Wyemitowane zgodnie z postanowieniami powyższej ustawy certyfikaty nie mogą być jednak przedmiotem swobodnego obrotu między ich posiadaczami a emitującym je funduszem inwestycyjnym zamkniętym. Zakaz taki ustanawia wprost art. 138 ww. ustawy, który stanowi, iż fundusz inwestycyjny zamknięty nie może nabywać certyfikatów inwestycyjnych, które wyemitował z wyjątkiem wykupu certyfikatów inwestycyjnych w przypadku określonym w art. 139.

Stosownie do powołanego art. 139 ww. ustawy fundusz inwestycyjny zamknięty może wykupywać certyfikaty inwestycyjne, które wyemitował, jeżeli statut funduszu tak stanowi. Cena wykupu certyfikatu inwestycyjnego jest równa wartości aktywów netto funduszu, przypadającej na certyfikat inwestycyjny, według wyceny aktywów z dnia wykupu. Przy wykupywaniu certyfikatów inwestycyjnych mogą być pobierane opłaty manipulacyjne, jeżeli statut funduszu tak stanowi i określa maksymalną wysokość i sposób pobierania tych opłat. Z chwilą wykupienia przez fundusz inwestycyjny zamknięty certyfikaty inwestycyjne są umarzane z mocy prawa.

Z powyższego wynika, że o ile wykup certyfikatów inwestycyjnych jest dopuszczalny, to z mocy prawa zawsze wiąże się z ich unicestwieniem poprzez umorzenie z chwilą wykupu. Operacji wykupu certyfikatów inwestycyjnych towarzyszy zapłata ich posiadaczowi ceny wykupu. Czynności tej nie można jednak zakwalifikować jako umowy sprzedaży.

W myśl przepisu art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Czynność określona w art. 139 ustawy o funduszach inwestycyjnych nie może być utożsamiana ze zbyciem w drodze sprzedaży. Czynności tej ustawodawca nadał bowiem odrębny charakter kwalifikując ją w tejże ustawie jako wykup certyfikatów i nadając jej szczególne walory związane ze skutkiem do jakiego prowadzi.

Nadmienić należy, iż elementem przedmiotowo istotnym umowy sprzedaży jest również cena. Zapłata ceny jest podstawowym obowiązkiem kupującego. Cena jest ekwiwalentem rzeczy lub praw, nabytych w drodze umowy sprzedaży. Zawiera ona w sobie trzy elementy: wartość rzeczy, zysk sprzedawcy oraz koszty po jego stronie.

W przypadku określonego w art. 139 ustawy o funduszach inwestycyjnych wykupu certyfikatów inwestycyjnych w celu ich umorzenia występuje wprawdzie cena ale cena wykupu. Użycie w art. 139 ust. 4 ww. ustawy terminu ?cena wykupu? świadczy, iż na gruncie tego przepisu nie chodzi o sprzedaż w rozumieniu art. 535 Kodeksu cywilnego.

Pojęcie ?ceny? zawarte w art. 535 Kodeksu cywilnego i pojęcie ?ceny wykupu? określone w art. 139 ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych nie są pojęciami tożsamymi, dlatego czynność wykupu certyfikatów inwestycyjnych przez wnioskodawcę celem ich umorzenia, regulowana przepisami art. 139 ustawy o funduszach inwestycyjnych nie jest umową sprzedaży, o której mowa w art. 535 Kodeksu cywilnego.

Instytucja umorzenia certyfikatów w drodze wykupu przez fundusz jest związana ze stosunkiem uczestnictwa w funduszu i musi wynikać ze statutu funduszu.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest funduszem inwestycyjnym zamkniętym z siedzibą na terytorium Polski działającym na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 146 poz. 1546 ze zm., dalej: ?UFI?). Fundusz jest funduszem inwestycyjnym zamkniętym aktywów niepublicznych w rozumieniu UFI. Spółka utworzona zgodnie z prawem holenderskim określana jako ?besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid? jest uczestnikiem Funduszu (dalej: ?Spółka?). Spółka posiada siedzibę na terytorium Holandii i jest rezydentem podatkowym Holandii. W przyszłości uczestnikami Funduszu mogą być również inne podmioty. Zgodnie ze statutem Funduszu (dalej: ?Statut?) Fundusz dokonuje wykupu certyfikatów na żądanie uczestnika na zasadach określonych w Statucie oraz zgodnie z przepisami Ustawy. Z chwilą wykupienia przez Fundusz certyfikatu ulega on umorzeniu z mocy prawa. Nie jest wykluczone, że w przyszłości dojdzie do wykupu certyfikatów przez Wnioskodawcę od Spółki.

Reasumując należy stwierdzić, iż wykup certyfikatów inwestycyjnych przez fundusz skutkujący ich umorzeniem, jako szczególny rodzaj umowy niewymienionej w katalogu art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega takiemu podatkowi.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji należy stwierdzić, że rozstrzygnięcia w nich zawarte dotyczą indywidualnych spraw i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika