Czy Wnioskodawca może sprzedać mieszkanie i nie płacić podatku od darowizny z którego był zwolniony (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 17.08.2010 r. (data wpływu 19.08.2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania ulgi zawartej w art. 16 ww. ustawy ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19.08.2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania ulgi zawartej w art. 16 ww. ustawy.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca w drodze dziedziczenia ustawowego nabył lokal mieszkalny położony w W., przy ul. R. Otwarcie spadku po zmarłym Kazimierzu J. (ojciec Wnioskodawcy) nastąpiło w dniu 10 marca 1996 r. Otwarcie spadku po zmarłej Zofii J. (matka Wnioskodawcy) nastąpiło w dniu 23 października 2004 r. W dniu 7 lipca 2009 r. Sąd Rejonowy wydał postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku przez Wnioskodawcę. Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zmianami). W myśl art. 922 § 1 tej ustawy przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Zatem w przedmiotowej sytuacji nabycie 1/2 części spadku nastąpiło w dniu 10.03.1996 r., a nabycie pozostałej części spadku nastąpiło w dniu 23.10.2004 r. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w przypadku nabycia budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym w drodze spadku lub darowizny przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej, nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. Korzystając z ulgi mieszkaniowej Wnioskodawca został zwolniony z płacenia podatku od spadków i darowizn (przy założeniu, że będzie tam mieszkał przez 5 lat). Przedmiotowy lokal mieszkalny składa się z jednego pokoju, kuchni, przedpokoju, alkowy i wc o łącznej powierzchni 42 m2 . W mieszkaniu nie ma łazienki. Obecnie Wnioskodawca zastanawia się nad kupnem nowego, pełnowartościowego mieszkania celem poprawienia niedostatecznych warunków mieszkaniowych. Wnioskodawca planuje zakup większego mieszkania składającego się z jednego bądź dwóch pokoi, kuchni, łazienki i wc. Mieszkanie usytuowane będzie w W.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca może sprzedać mieszkanie i nie płacić podatku od darowizny z którego był zwolniony (przy czym kwotę ze sprzedaży przeznaczy na zakup mieszkania i ewentualny jego remont)...

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ponieważ nabycie mieszkania nastąpiło przed 01 stycznia 2007 r. w niniejszej sprawie zastosowanie maja przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed dniem 01 stycznia 2007 r., z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, który w przedstawionym stanie faktycznym nie ma zastosowania. Ulga w podatku od spadków i darowizn przysługuje wówczas, gdy osoba, która uzyskała lokal mieszkalny zamieszkuje w nim, bądź zamieszka i będzie zamieszkiwać, przez okres 5 lat. Na zasadzie wyjątku od powyższego wymogu wprowadzono unormowanie zawarte w art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji zbycie udziału w budynku lub lokalu na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych oraz zbycie budynku lub lokalu, jeżeli było uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia. Przy czym obie przesłanki muszą wystąpić łącznie. Ustawodawca nie sprecyzował w ustawie o podatku od spadków i darowizn, co stanowi konieczność zmiany warunków mieszkaniowych. Należy zatem przyjąć, iż jeżeli dotychczasowe niedostateczne warunki mieszkaniowe wymagają poprawy to sprzedaż dotychczasowego mieszkania wiązała się będzie z koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych.

Przesłanką do zachowania ulgi mieszkaniowej jest cel, w związku, z którym następuje zbycie nabytego w drodze spadku lub darowizny lokalu albo budynku ? konieczność zmiany warunków mieszkaniowych. Z koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych mamy do czynienia przykładowo jeśli wymagają one poprawy. Z całą pewnością przez poprawę warunków mieszkaniowych należy rozumieć nabycie większego, a przede wszystkim pełnowartościowego (wyposażonego w łazienkę) mieszkania. Posiadanie własnej łazienki, nie stanowiącej części wspólnych budynku jest w pierwszej dekadzie XXI wieku standardem budownictwa mieszkaniowego. Stąd należy uznać, iż Wnioskodawca nabywając nowe mieszkanie nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia zbycia przedmiotowego lokalu zachowa prawo do ulgi mieszkaniowej i nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku. Należy podkreślić, iż takie stanowisko jest zaakceptowane zarówno przez organy podatkowe (m. in. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 08.

04.2010 r. sygn. IPPB2/436-7/10-5/AF gdzie czytamy ?Za przesłankę taką uznać można np. (?) zakup nowej nieruchomości lub uzyskanie pozwolenia na jej budowę zmierzające do poprawy niedostatecznych warunków mieszkaniowych nabywcy i jego rodziny? oraz przez sądy administracyjne (m. in. NSA w wyroku z dnia 09.02.2005 r. sygn. III SA/Wa 932/04 gdzie czytamy ?Wprawdzie ustawodawca nie sprecyzował użytego pojęcia ale należy zauważyć, iż z koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych mamy do czynienia przykładowo jeśli wymagają one poprawy. Uzasadnieniem zbycia lokalu będzie wiec konieczność ulokowania uzyskanych w ten sposób środków w inwestycję mającą na celu poprawę warunków mieszkaniowych, a dochowanie tego przeznaczenia należy rozumieć jako warunek zachowania ulgi?.

Pismem z dnia 16.09.2010 r. Nr IPPB2/436-290/10-2/MZ wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania poprzez:

• Uzupełnienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej zdarzenia przyszłego w części dotyczącej przeznaczenia pieniędzy na ewentualny remont mieszkania.
  
  

Zgodnie z przepisem art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.

Poinformowano Wnioskodawcę, iż w przypadku braku odpowiedzi na wezwanie w wyznaczonym terminie, wniosek stosownie do przepisu art. 14g § 1 i § 3 Ordynacji podatkowej, zostanie pozostawiony bez rozpatrzenia w zakresie przeznaczenia środków pieniężnych na ewentualny remont mieszkania, natomiast w pozostałej części zostanie rozpatrzony.

Wnioskodawca nie uzupełnił wniosku na wezwanie.

Niniejsza interpretacja stanowi odpowiedź na pytanie dotyczące przeznaczenia środków pieniężnych na zakup mieszkania. W zakresie przeznaczenia środków pieniężnych na ewentualny remont mieszkania zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Ponieważ nabycie ww. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w drodze darowizny nastąpiło przed 01 stycznia 2007 r. w niniejszej sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r.

Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed dniem 01 stycznia 2007r., z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, który w przedstawionym stanie faktycznym nie ma zastosowania.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r., podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem spadku.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, w przypadku nabycia budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym w drodze spadku lub darowizny przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej, nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu.

Ulga, o której mowa w ust. 1 art. 16 ww. ustawy przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki (art. 16 ust. 2 ww. ustawy):

1. spełniają wymogi określone w art. 4 ust. 4, tj. posiadają obywatelstwo polskie lub mają miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy;
3. nie dysponują spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu lub nie są właścicielami spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego;
4. nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu;
5. będą zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat:

1. od dnia złożenia zeznania podatkowego - jeżeli w chwili złożenia zeznania nabywca mieszka w nabytym lokalu lub budynku,
2. od dnia zamieszkania w nabytym lokalu lub budynku - jeżeli nabywca zamieszka w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego.
   
   

Mając na uwadze ww. przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn stwierdzić należy, że zasadniczym celem ustawodawcy jest zwolnienie bliskich spadkodawcy lub darczyńcy od obciążeń podatkowych z tytułu nabycia nieruchomości mieszkaniowej, gdy nie dysponują innym mieszkaniem czy domem i będą zamieszkać w uzyskanej nieruchomości przez 5 lat. Ulga ta przysługuje po spełnieniu wszystkich warunków wskazanych w omawianym przepisie. Naruszenie chociaż jednego z nich powoduje utratę prawa do ulgi, co skutkuje ustaleniem przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego podatku od spadków i darowizn.

Jednakże nie wszystkie naruszenie warunków wymaganych do skorzystania z omawianej ulgi podatkowej powodują jej utratę.

Zgodnie z art. 16 ust. 7 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji zbycie udziału w budynku lub lokalu na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych oraz zbycie budynku lub lokalu, jeżeli było uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia. Pamiętać jednak należy, iż obie przesłanki muszą wystąpić łącznie.

W świetle przytoczonego wyżej art. 16 ust. 7 ustawy, podstawą uzasadniającą zbycie lokalu może być jedynie wyjątkowa sytuacja życiowa podatnika, która powoduje konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania.

Konieczność w rozumieniu art. 16 tejże ustawy winna mieć charakter imperatywny, wskazujący na sytuację wyjątkową, gdy chodzi o kwalifikowaną potrzebę takiej zmiany.

Ustawodawca stwierdził, że jedynie ?uzasadniona konieczność? zmiany warunków mieszkaniowych pozwala na zachowanie prawa do przewidzianej w art. 16 ust. 1 ulgi. Nie wystarcza zatem dla spełnienia tej przesłanki zwykła potrzeba zmiany warunków mieszkaniowych. Stosując wykładnię językową, pojęcie ?konieczność? oznacza nieodzowność, przymus lub, że coś jest nieuchronne, nie dające się uniknąć. Zatem konieczność zmiany warunków mieszkaniowych występuje wówczas, gdy zachodzi nagła nieoczekiwana sytuacja życiowa, w której znalazł się podatnik.

Z koniecznością mamy do czynienia przykładowo, jeżeli warunki mieszkaniowe wymagają poprawy. Za konieczność można uznać stan zdrowia podatnika, jeśli w sposób oczywisty utrudnia lub uniemożliwia realizację potrzeb mieszkaniowych w lokalu nabytym w drodze spadku, a także trudną sytuacją życiową, rodzinną, która wymaga poprawy, zmiany.

Poprawa warunków mieszkaniowych (mieszkanie nabyte w drodze spadku składa się z jednego pokoju, kuchni, przedpokoju, alkowy i wc, w mieszkaniu nie ma łazienki) i fakt nabycia w przyszłości pełnowartościowego mieszkania wyposażonego w łazienkę w ocenie Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie spełnia dyspozycję art. 16 ust. 7 ustawy, a więc uzasadnia konieczność zmiany warunków mieszkaniowych. Oznacza to, że sprzedaż lokalu w celu przeznaczenia uzyskanych w ten sposób środków pieniężnych na sfinansowanie zakupu mieszkania wyposażonego w łazienkę należy uznać za uzasadnioną konieczność zmiany warunków mieszkaniowych.

Biorąc pod uwagę argumentację przedstawioną we wniosku należy stwierdzić, iż w sytuacji Wnioskodawcy zachodzi uzasadniona konieczność zmiany warunków mieszkaniowych, wymagana przepisem art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn dla zachowania ulgi mieszkaniowej.

A zatem, zbycie przez Wnioskodawcę lokalu mieszkalnego otrzymanego w drodze spadku przed upływem 5 lat, a następnie przeznaczenie pieniędzy ze sprzedaży na nabycie mieszkania wyposażonego w łazienkę, w przypadku gdy nabycie to nastąpi nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia lokalu, będzie spełniało przesłanki do zachowania ulgi z art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.