Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy przeniesienia na rzecz Wnioskodawcy wierzytelności wobec podmiotu (...)

Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy przeniesienia na rzecz Wnioskodawcy wierzytelności wobec podmiotu trzeciego w miejsce przysługującej mu wierzytelności z tytułu przeniesienia własności udziałów w spółce zależnej na zasadzie określonej zgodnie z art. 453 Kodeksu cywilnego (datio in solutum) nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem. Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych mogą podlegać natomiast czynności cywilnoprawne, w związku z zawarciem których zostanie sporządzona umowa, o ile będą to czynności wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 8 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 25.10.2010 r. (data wpływu 03.11.2010 r.) udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie przeniesienia na rzecz Wnioskodawcy wierzytelności wobec podmiotu trzeciego w miejsce przysługującej mu wierzytelności z tytułu przeniesienia własności udziałów w spółce zależnej określonej zgodnie z art. 453 Kodeksu cywilnego (datio in solutum) - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 03.11.2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie przeniesienia na rzecz Wnioskodawcy wierzytelności wobec podmiotu trzeciego w miejsce przysługującej mu wierzytelności z tytułu przeniesienia własności udziałów w spółce zależnej określonej zgodnie z art. 453 Kodeksu cywilnego (datio in solutum).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (dalej: Spółka lub Wnioskodawca) planuje przenieść własność udziałów w spółce zależnej (znajdującej w innej jurysdykcji niż Polska) na inny pomiot zagraniczny (dalej: ?Kupujący?) za określonym wynagrodzeniem.

Na dzień dzisiejszy nie jest wiadome czy Kupujący będzie w stanie uregulować zobowiązanie z tytułu przeniesienia własności udziałów w gotówce. W związku z powyższym strony transakcji biorą pod uwagę kilka alternatywnych sposobów uregulowania wynagrodzenia z tytułu przeniesienia własności udziałów.

Jeden z proponowanych scenariuszy zakłada, iż Kupujący zamiast przekazywać całość lub część kwoty zobowiązania wynikającą z umowy przenoszącej własność udziałów dokona cesji przysługującej mu wierzytelności od podmiotu trzeciego będącego rezydentem Polski, na rzecz Wnioskodawcy na zasadzie określonej zgodnie z art. 453 Kodeksu cywilnego (datio in solutum).

W rezultacie, w wyniku przeniesienia na rzecz Wnioskodawcy wierzytelności wobec podmiotu trzeciego, Wnioskodawca uzna swoją wierzytelność wynikającą z umowy przeniesienia własności udziałów za zaspokojoną.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w związku z opisanym powyżej zdarzeniem przyszłym (przeniesienie na rzecz Wnioskodawcy wierzytelności wobec podmiotu trzeciego w miejsce przysługującej mu wierzytelności z tytułu przeniesienia własności udziałów w Spółce zależnej na zasadzie określonej zgodnie z art. 453 Kodeksu cywilnego (datio in solutum) powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy:

Zdaniem Spółki, opisana powyżej czynność przeniesienia na rzecz Wnioskodawcy wierzytelności wobec podmiotu trzeciego w miejsce przysługującej mu wierzytelności z tytułu przeniesienia własności udziałów w Spółce zależnej nie będzie skutkowało powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC).

Opodatkowaniu PCC podlegają następujące czynności (art. 1 ust. 1 ustawy o PCC):

  1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
  2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
  3. (uchylona),
  4. umowy darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
  5. umowy dożywocia,
  6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat lub dopłat,
  7. (uchylona),
  8. ustanowienie hipoteki,
  9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności,
  10. umowy depozytu nieprawidłowego,
  11. umowy spółki.

Opodatkowaniu PCC podlegają również:

  • zmiany wyżej wymienionych umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych;
  • orzeczenia sądów, w tym polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak wyżej wymienione czynności cywilnoprawne.

Wnioskodawca pragnie podkreślić, że katalog czynności podlegających opodatkowaniu PCC ma charakter zamknięty (numerus clausus). Wskazuje na to brzmienie początkowej części dyspozycji art. 1 ust. 1 ustawy o PCC: ?podatkowi podlegają: 1) następujące czynności cywilnoprawne?. Zgodnie z powszechnie przyjętą w prawie polskim techniką legislacyjną, w sytuacji gdy ustawodawca pragnie wskazać na niewyczerpujący charakter wyliczenia, używa innych sformułowań, najczęściej ?w szczególności?. W związku z tym nie może budzić wątpliwości enumeratywny charakter katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu PCC.

Czynność przeniesienia na Wnioskodawcę wierzytelności względem podmiotu trzeciego zamiast zapłaty kwoty zobowiązania wynikającego z umowy przeniesienia własności udziałów będzie miała charakter świadczenia w miejsce wykonania (datio in solutum). Zgodnie z art. 453 zd. 1 Kodeksu cywilnego, ?jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się ze zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa?.

Podkreślenia wymaga fakt, że datio in solutum nie jest specyficznym rodzajem umowy. Wręcz przeciwnie, instytucja ta jest jedynie formą uregulowania już istniejącego zobowiązania wynikającego z dowolnego stosunku prawnego.

Wskazuje na to zarówno brzmienie cytowanego powyżej przepisu (dłużnik spełnia świadczenie ?w celu zwolnienia się ze zobowiązania?; w wyniku datio in solutum ?zobowiązanie wygasa?), jak również jego usytuowanie w Kodeksie cywilnym (tytuł VII ?Wykonanie zobowiązań i skutki ich niewykonania?). W razie dokonania datio in solutum dochodzi jedynie do wygaśnięcia zobowiązania, powstałego już uprzednio na mocy wcześniejszej umowy między stronami, przy czym wykonanie zobowiązania ? za zgodą wierzyciela ? następuje w innej formie, aniżeli strony się pierwotnie umówiły. W konsekwencji, jest to jedynie zmiana sposobu wykonania już wcześniej powstałego zobowiązania. Nie dochodzi do powstania nowych zobowiązań (np. zobowiązań w zakresie przeniesienia własności określonych rzeczy lub praw, bądź zapłaty umówionej ceny).

Ponadto Wnioskodawca pragnie zaznaczyć, że świadczenie w miejsce wykonania nie nosi znamion żadnej z czynności prawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC. Jak wspomniano powyżej, opodatkowanie czynności niewymienionej w ustawie o PCC stałoby w sprzeczności z wyraźnym brzmieniem tejże ustawy, która jednoznacznie wskazuje na enumeratywny charakter katalogu przedmiotu opodatkowania. Ewentualna próba interpretowania dokonanego przez Wnioskodawcę i Spółkę A datio in solutum jako czynności podlegającej opodatkowaniu PCC stałaby w sprzeczności z zasadą zakazu rozszerzającej wykładni przepisów nakładających na podatnika zobowiązanie podatkowe.

Stanowisko zaprezentowane przez Wnioskodawcę znajduje potwierdzenie w jednolitej linii orzeczniczej reprezentowanej w interpretacjach wydawanych przez organy podatkowe. m.in.:

  • w interpretacji indywidualnej z 15 czerwca 2010 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (IPPB2/436-106/10-4/MZ),
  • w interpretacji indywidualnej z 28 stycznia 2010 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (IPPB2/436-406/09-2/MZ),
  • w interpretacji indywidualnej z 7 stycznia 2010 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (IPPB2/436-407/09-2/MK),
  • w interpretacji indywidualnej z 19 grudnia 2009 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (IPPB2/436-411/08-4/MZ),
  • w interpretacji indywidualnej z 30 września 2009 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (IPPB2/436-270/09-2/MZ),
  • w postanowieniu Naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego wydanym dnia 8 lutego 2007 r. (1472/SPC/436-56/06/PM),
  • w decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie wydanej w dniu 18 stycznia 2006 r. (1401/FL.4307/14a-18/05/LJ).

W świetle obowiązującego stanu faktycznego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

  1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
  2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
  3. (uchylona),
  4. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
  5. umowy dożywocia,
  6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
  7. (uchylona),
  8. ustanowienie hipoteki,
  9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
  10. umowy depozytu nieprawidłowego,
  11. umowy spółki;

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Umowa oparta na cywilnoprawnej konstrukcji świadczenia w miejsce wypełnienia (datio in solutum) jest formą umowy uregulowanej w art. 453 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się ze zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Celem datio in solutum jest zatem wygaśniecie istniejących pomiędzy stronami zobowiązań poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie, przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania ? poza umową stron ? jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca planuje przenieść własność udziałów w spółce zależnej (znajdującej w innej jurysdykcji niż Polska) na inny pomiot zagraniczny za określonym wynagrodzeniem. Na dzień dzisiejszy nie jest wiadome czy Kupujący będzie w stanie uregulować zobowiązanie z tytułu przeniesienia własności udziałów w gotówce. W związku z powyższym strony transakcji biorą pod uwagę kilka alternatywnych sposobów uregulowania wynagrodzenia z tytułu przeniesienia własności udziałów. Jeden z proponowanych scenariuszy zakłada, iż Kupujący zamiast przekazywać całość lub część kwoty zobowiązania wynikającą z umowy przenoszącej własność udziałów dokona cesji przysługującej mu wierzytelności od podmiotu trzeciego będącego rezydentem Polski, na rzecz Wnioskodawcy na zasadzie określonej zgodnie z art. 453 Kodeksu cywilnego (datio in solutum). W rezultacie, w wyniku przeniesienia na rzecz Wnioskodawcy wierzytelności wobec podmiotu trzeciego, Wnioskodawca uzna swoją wierzytelność wynikającą z umowy przeniesienia własności udziałów za zaspokojoną.

Reasumując należy stwierdzić, iż zawarcie umowy przeniesienia na rzecz Wnioskodawcy wierzytelności wobec podmiotu trzeciego w miejsce przysługującej mu wierzytelności z tytułu przeniesienia własności udziałów w spółce zależnej na zasadzie określonej zgodnie z art. 453 Kodeksu cywilnego (datio in solutum) nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem. Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych mogą podlegać natomiast czynności cywilnoprawne, w związku z zawarciem których zostanie sporządzona umowa, o ile będą to czynności wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę postanowień, interpretacji indywidualnych oraz innych orzeczeń podatkowych należy stwierdzić, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock


Referencje

IPPB2/436-106/10-4/MZ, interpretacja indywidualna

IPPB2/436-270/09-2/MZ, interpretacja indywidualna

IPPB2/436-406/09-2/MZ, interpretacja indywidualna

IPPB2/436-407/09-2/MK1, interpretacja indywidualna

IPPB2/436-411/08-4/MZ, interpretacja indywidualna

Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika