Czy w opisanym stanie faktycznym złożenie przez pożyczkobiorcę deklaracji PCC-3 w terminie 14 dni (...)

Czy w opisanym stanie faktycznym złożenie przez pożyczkobiorcę deklaracji PCC-3 w terminie 14 dni od dnia zawarcia z córką umowy pożyczki oraz przekazanie pierwszej transzy pożyczki za pośrednictwem rachunku bankowego, pomimo omyłkowego wskazania w deklaracji PCC-3 kwoty podatku do zapłaty, oznacza zachowanie ustawowych warunków zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 9 pkt 10 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych? Czy dla zachowania zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 9 pkt 10 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, po otrzymaniu kolejnych transz pożyczki (zgodnie z zawartą umową z dnia 19 września 2008 r.) konieczne jest każdorazowe składanie deklaracji PCC-3 i dołączanie do nich dokumentów potwierdzających otrzymanie przez pożyczkobiorcę kolejnych transz pożyczki?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 24.02.2009 r. (data wpływu 26.02.2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umowy pożyczki - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26.02.2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umowy pożyczki.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

W dniu 19 września 2008 r. Podatnik (wraz z małżonkiem) zawarł ze swoją córką umowę pożyczki, na mocy której córka zobowiązała się udzielić Podatnikom oprocentowanej pożyczki w walucie obcej. Na dzień zawarcia umowy pożyczki równowartość kwoty pożyczki określono również w PLN. Pożyczka przekraczała kwotę 9.637 zł. Zgodnie z umową, pożyczka jest przekazywana w ośmiu równych ratach kwartalnych. Następnie Podatnik działający przez pełnomocnika złożył w dniu 2 października 2008 r. deklaracje PCC-3, wskazując w nich, iż przedmiotem czynności cywilnoprawnej jest pożyczka udzielona przez córkę na rzecz Podatnika oraz jego małżonka (część ?C? deklaracji). Ponadto w części ?D? deklaracji wskazano podstawę opodatkowania odpowiadającej wysokości udzielonej pożyczki (suma wszystkich transz) w PLN oraz stawkę podatku, a także przez omyłkę kwotę należnego podatku oraz kwotę podatku do zapłaty ? w wysokości odpowiadającej iloczynowi podstawy opodatkowania oraz stawce podatku (2%).

W dniu 13 października 2008 r. mąż pożyczkodawcy przekazał na rachunek bankowy Podatnika (należący również do jego małżonka ? wspólny małżeński rachunek bankowy) pierwszą transzę pożyczki, wskazując w tytule przelewu, iż jest to ?pierwsza rata pożyczki zgodnie z umową z dnia 19 września 2008 r. dla pożyczkobiorców?. W tym miejscu należy zaznaczyć, iż pożyczkodawca pozostaje z mężem w ustroju wspólności majątkowej i do chwili obecnej małżonkowie nie zawierali małżeńskich umów majątkowych. Kolejno, w wyniku dostrzeżenia błędu Podatnik złożył w grudniu 2008 r. deklarację PCC-3 wykazując kwotę należnego podatku oraz podatku do zapłaty w wysokości ?0?, a następnie w wyniku wezwania organu podatkowego m.in. do skorygowania przesłanych deklaracji PCC-3, gdyż ?w polu 6 została zaznaczona niewłaściwa pozycja?.

Podatnik przesłał kolejną deklarację PCC-3 z uwzględnieniem kwoty należnego podatku oraz podatku do zapłaty w wysokości ?0? oraz zaznaczeniem w polu 6 deklaracji PCC-3 ?korekta deklaracji?, a także pisemne uzasadnienie przyczyn korekty.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

  1. Czy w opisanym stanie faktycznym złożenie przez pożyczkobiorcę deklaracji PCC-3 w terminie 14 dni od dnia zawarcia z córką umowy pożyczki oraz przekazanie pierwszej transzy pożyczki za pośrednictwem rachunku bankowego, pomimo omyłkowego wskazania w deklaracji PCC-3 kwoty podatku do zapłaty, oznacza zachowanie ustawowych warunków zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 9 pkt 10 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych...
  2. Czy dla zachowania zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 9 pkt 10 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, po otrzymaniu kolejnych transz pożyczki (zgodnie z zawartą umową z dnia 19 września 2008 r.) konieczne jest każdorazowe składanie deklaracji PCC-3 i dołączanie do nich dokumentów potwierdzających otrzymanie przez pożyczkobiorcę kolejnych transz pożyczki...

Zdaniem wnioskodawcy.

Ad.1

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) tej ustawy podatkowej od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy pożyczki. Stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Zgodnie natomiast z art. 4 pkt 7 ustawy obowiązek podatkowy ciąży przy umowie pożyczki ? na biorącym pożyczkę. Podstawę opodatkowania w takim przypadku według art. 6 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy stanowi kwota lub wartość pożyczki. Stawka podatku od umowy pożyczki zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy wynosi 2%. Niezależnie od powyższego, należy podkreślić, że zakres przedmiotowy podatku od czynności cywilnoprawnych jest ograniczony, podobnie jak w wielu innych podatkach, poprzez wprowadzenie przez ustawodawcę zwolnień podatkowych. Wskazując na tego rodzaju elementy konstrukcyjne podatku, należy zwrócić uwagę, iż w przypadku zwolnienia określona kategoria stanów faktycznych bądź prawnych mieści się co prawda w ogólnych ramach przedmiotowo-podmiotowych danego podatku (tutaj art. 1 ust. 1 ustawy), lecz przepis prawa przesuwa ją poza zakres obciążenia danym podatkiem, tak jak to ma miejsce w przypadku dyspozycji art. 9 pkt 10 lit. b) ww. ustawy. Zgodnie z tym przepisem zwolnione są pożyczki udzielane w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między osobami, o których mowa w art. 4a (przepis ten wymienia małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę) ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.), w wysokości przekraczającej kwotę, określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, tj. kwoty 9.637 zł, pod warunkiem:

  • złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności,
  • udokumentowania otrzymania przez biorącego pożyczkę pieniędzy na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

W wyniku zwolnienia, pomimo istnienia obowiązku podatkowego, nie dochodzi więc ? z mocy bezwzględnie obowiązującego przepisu ustawy ? do powstania zobowiązania podatkowego w odniesieniu do wskazanych w ustawie podatkowej stanów faktycznych i prawnych.

Ustawodawca, z różnych względów, rezygnuje zatem z wymiaru podatku w przypadku zaistnienia określonych zdarzeń prawnych i po spełnieniu określonych warunków. Zdarzenia te nie będą więc mogły wywoływać skutków finansowych w zakresie danego podatku. Na konstrukcję zwolnienia podatkowego wskazuje wyraźnie użycie w tekście normatywnym zwrotu: ?zwalnia się z podatku następujące czynności cywilnoprawne? (art. 9 pkt 10).

Zwolnienie podatkowe, w tym omawiane tutaj zwolnienie przedmiotowe, stanowią szczególny, negatywny sposób wyznaczania zakresu podatku będącego sui generis uzupełnieniem mającego charakter podstawowy, pozytywnego sposobu wyznaczania zakresu podatku. Kolejno należy zauważyć, iż zwolnienie podatkowe oznacza definitywne, a więc ostateczne wyłączenie określonej kategorii podmiotów lub przedmiotów spod opodatkowania. Zwolnienie podatkowe stanowi zatem wyjątek, istotne odstępstwo od zasady sprawiedliwości podatkowej (powszechności i równości opodatkowania) i jako takie należy je interpretować ściśle, co oznacza, że zwolnienia tego się nie domniemywa (por. uzasadnienie wyroku WSA w Warszawie z dnia 29 września 2005, sygn. akt III SA/Wa 1339/05, publ. ? baza LEX).

Domniemań, tym bardziej nie może dokonywać organ podatkowy, gdyż zobowiązany jest do działania na podstawie prawa i w jego granicach. Podnieść jednocześnie należy, iż tym bardziej o istnieniu zobowiązania podatkowego nie może decydować wola czy też błędne oświadczenia w tym przedmiocie, wyrażone w składanych przez obywatela (podatników) dokumentach. Tego rodzaju zdarzenia prowadziłoby w efekcie do wystąpienia nadpłaty wyrażającą się w postaci nienależnie zapłaconego świadczenia publicznoprawnego - tutaj, podatku (por. art. 72 i nast. ustawy - Ordynacja podatkowa Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 ze zm.). Wobec tego, należy postawić tezę, że zapłacenie podatku wobec obligatoryjnego zwolnienia czynności cywilnoprawnej z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnej powoduje powstanie nadpłaty. Przenosząc powyższe na grunt zaistniałego stanu faktycznego stwierdzić trzeba, że zawarcie przez Podatnika umowy pożyczki z córką, złożenie deklaracji PCC-3 w terminie 14 dni od zawarcia umowy pożyczki (w tym korekty tej deklaracji z pisemnym uzasadnieniem przyczyn korekty), a także przekazanie pierwszej transzy pożyczki na rachunek bankowy Podatnika, pomimo omyłkowego wskazania kwoty podatku do zapłaty powoduje, iż zachowane zostały warunki pozwalające na zwolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych przedmiotowej pożyczki.

Ad.2

Zdaniem Podatnika, dla zachowania zwolnienia podatkowego przy kolejnych transzach pożyczki nie ma konieczności składania każdorazowo deklaracji PCC-3 wraz z potwierdzeniem otrzymania na rachunek bankowy transz pożyczki, gdyż mamy do czynienia z jedną pożyczką, która jest jedynie wypłacana (uruchamiana) w transzach. Skoro zatem kwota pożyczki została wykazana w pierwotnej deklaracji PCC-3 w pełnej wysokości, w pozycji ?podstawa opodatkowania? to niecelowe oraz nie mające uzasadnienia w przepisach ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych byłoby - w celu uzyskania zwolnienia podatkowego - składanie deklaracji PCC-3 dla każdej transzy pożyczki. Ponadto deklaracja nie zawiera pozycji, wskazującej na możliwość wykazania załącznika do tej deklaracji. Zdaniem Podatnika weryfikacja spełniania warunku zwolnienia podatkowego w zakresie - otrzymania pożyczki na rachunek bankowy ? dokonywana jest przez organ podatkowy (kontroli skarbowej) dopiero na etapie np. czynności sprawdzających.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 ze zm.) podatkowi temu podlegają umowy pożyczki.

Elementami przedmiotowo istotnymi określonej w art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. ? Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) umowy pożyczki są: obowiązek pożyczkodawcy przeniesienia na własność pożyczkobiorcy określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku oraz obowiązek pożyczkobiorcy zwrotu tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Umowa pożyczki ma charakter zobowiązujący, a zatem do jej skutecznego zawarcia wystarczające jest zgodne oświadczenie woli pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy. Strony umowy mogą dowolnie określić moment przekazania przedmiotu pożyczki.

Czynności cywilnoprawne zawarte w katalogu zamkniętym określonym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podlegają omawianemu podatkowi od czynności cywilnoprawnych o ile spełniają przesłanki zawarte w art. 1 ust. 4 cytowanej ustawy.

Zgodnie z powyższym artykułem czynności cywilnoprawne podlegają omawianemu podatkowi, jeżeli ich przedmiotem są:

  1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
  2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Z uwagi na powyższe, należy stwierdzić, że umowa pożyczki podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeżeli w chwili jej zawarcia przedmiot, znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i wówczas nie ma znaczenia, gdzie umowa została zawarta i gdzie mają miejsce zamieszkania (siedzibę) strony umowy.

Ponadto umowa pożyczki podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, także jeśli jej przedmiot w chwili zawarcia umowy znajduje się za granicą oraz nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a czynność zostanie dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Zgodnie natomiast z art. 4 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy ciąży przy umowie pożyczki - na biorącym pożyczkę. Podstawę opodatkowania w takim przypadku według art. 6 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy stanowi kwota lub wartość pożyczki. Stawka podatku od umowy pożyczki zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy wynosi 2%.

Jednakże zgodnie z art. 9 pkt 10 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zwalnia się od podatku pożyczki udzielane w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między osobami, o których mowa w art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.), w wysokości przekraczającej kwotę, określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, pod warunkiem:

  • złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności,
  • udokumentowania otrzymania przez biorącego pożyczkę pieniędzy na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo - kredytową lub przekazem pocztowym.

Zgodnie z art. 4a ust. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę.

Według art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej. W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Z przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca w dniu 19 września 2008 r. (wraz z małżonkiem) zawarł z córką umowę pożyczki. W dniu 2 października 2008 r. pełnomocnik podatnika złożył deklarację PCC-3 wskazując, iż przedmiotem czynności cywilnoprawnej jest pożyczka od udzielona przez córkę. Wskazano podstawę opodatkowania odpowiadającą wysokości udzielonej pożyczki (suma wszystkich transz) oraz stawkę podatku, a także przez omyłkę kwotę należnego podatku do zapłaty. Po upływie 14 dni od dnia zawarcia umowy pożyczki mąż pożyczkodawczyni przekazał na rachunek bankowy podatnika pierwszą transzę pożyczki. Następnie w wyniku dostrzeżenia błędu podatnik w miesiącu grudniu 2008 r. złożył deklaracji PCC-3 wykazując kwotę należnego podatku oraz podatku do zapłaty w wysokości ?0?. W wyniku wezwania organu podatkowego podatnik dokonał korekty deklaracji PCC-3 wraz z pisemnym uzasadnieniem przyczyn korekty.

Reasumując należy stwierdzić, iż w opisanym we wniosku stanie faktycznym złożenie przez pożyczkobiorcę deklaracji PCC-3 w terminie 14 dni od dnia zawarcia z córką umowy pożyczki oraz przekazanie pierwszej transzy pożyczki za pośrednictwem rachunku bankowego, pomimo omyłkowego wskazania w deklaracji PCC-3 kwoty podatku do zapłaty, oznacza zachowanie ustawowych warunków zwolnienia podatkowego zawartego w art. 9 pkt 10 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Dla skorzystania z podwyższenia zwolnienia nie jest konieczne każdorazowe składanie deklaracji PCC-3 i dołączanie do nich dokumentów potwierdzających otrzymanie przez pożyczkobiorcę kolejnych transz pożyczki.

A zatem, pożyczkobiorca, aby skorzystać ze zwolnienia zawartego w art. 9 pkt 10 lit. b) powyższej ustawy zobowiązany był do złożenia deklaracji PCC-3 w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy pożyczki, wykazując jako podstawę opodatkowania kwotę udzielonej pożyczki.

Należy nadmienić, iż powyższa umowa pożyczki będzie korzystać z ww. zwolnienia pod warunkiem, że biorący pożyczkę udokumentuje otrzymanie poszczególnych transz pożyczki na rachunek bankowy albo rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego ? stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika