umowa przelewu wierzytelności oraz umowy kompensaty

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 28.01.2010 r. (data wpływu 01.02.2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umowy przelewu wierzytelności oraz umowy kompensaty - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 01.02.2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umowy przelewu wierzytelności oraz umowy kompensaty.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

Opis zaistniałego zdarzenia:

W czerwcu 2009 r. Wnioskodawca zawarł umowę przelewu wierzytelności na podstawie której nabył wymagalną, nieobciążoną i bezsporną wierzytelność od innego podmiotu (spółki akcyjnej). Jest to należność handlowa (wynikająca z faktur VAT). Kwota zapłaty za tę wierzytelność jest równa kwocie wierzytelności. Umowa nie przewiduje zobowiązań nabywcy do jakichkolwiek innych świadczeń niż tylko zapłata ceny za nabytą wierzytelność.

Umowa przelewu wierzytelności została zawarta przez Wnioskodawcę po raz pierwszy. Wnioskodawca nie zamierza wykonywać czynności nabywania wierzytelności w sposób ciągły. W przedmiocie działalności zgłoszonej do KRS Wnioskodawca wymienia pozostałą finansową działalność usługową gdzie indziej niesklasyfikowaną (PKWiU 64.99.Z).

Opis zdarzenia przyszłego:

Jeśli wystąpią takie okoliczności, że Wnioskodawca będzie posiadał należności wobec Cedenta z innych tytułów (np. z tytułu umów handlowych lub z tytułu sprzedaży praw majątkowych) - to wartość zobowiązania z tytułu przelewu wierzytelności zostanie skompensowana z tymi należnościami (w całości lub w części).

Z drugiej strony może wystąpić sytuacja, że Wnioskodawca zaciągnie zobowiązanie wobec Dłużnika i należność nabyta drogą przelewu wierzytelności zostanie rozliczona w całości bądź w części poprzez kompensatę z powstałym zobowiązaniem. Zobowiązanie wobec dłużnika może wynikać z zakupu towaru, usługi lub prawa majątkowego.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy spółka może potraktować transakcję nabycia wierzytelności jako usługę finansową zwolnioną z VAT (na podstawie załącznik nr 4 do ustawy o podatku od towarów i usług)...
2. Czy z uwagi na fakt, iż jest to jednorazowa transakcja można potraktować ją jako usługę sporadyczną, która nie wchodzi do obrotu uwzględnionego przy obliczaniu proporcji VAT...
3. Kiedy powstaje obowiązek wystawienia faktury potwierdzającej dokonanie czynności zwolnionej z VAT...
4. Czy opisana umowa przelewu wierzytelności podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...
5. Czy rozliczenie należności i zobowiązań powstałych w wyniku umowy przelewu wierzytelności z innymi należnościami Handlowymi lub z tyt. nabycia praw majątkowych) w drodze kompensaty zmienia interpretację dot. pytań 1-3...
6. czy umowa kompensaty podlega PCC...
   
   

Niniejsza interpretacja dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku od towarów i usług w dniu 20 kwietnia 2010 r. została wydana interpretacja indywidualna.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 4

W przypadku umowy będącej przedmiotem niniejszej interpretacji objęcie jej podatkiem VAT powoduje, że na mocy art. 2 pkt 4 Ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jest ona czynnością niepodlegającą podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Ad. 5

Zdaniem Wnioskodawcy, zmiana tylko sposobu zapłaty za nabyte wierzytelności nie przesądza o zmianie kwalifikacji umowy pod kątem podatku VAT i PCC.

Ad. 6

Zmiana warunków płatności w postaci porozumienia kompensaty również nie podlega opodatkowaniu PCC, ponieważ kompensata nie jest wymieniona ani nie ma charakteru żadnej z umów wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Ad. 4

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 ze zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki;
    
    

Należy wskazać, iż instytucja zmiany wierzyciela uregulowana została w art. 509 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.

Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 94 ze zm.). Zgodnie z jego treścią wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Stosownie do art. 510 wskazanej ustawy umowa o przeniesienie wierzytelności (cesji wierzytelności) przybrać może postać umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej, albo że strony inaczej postanowiły.

W ustawie przewidziano jednak sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 2 pkt 4 ww. ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:

• umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
• umowy spółki i jej zmiany,
• umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
  
  

Zaznaczyć jednakże należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

Z treści cytowanego przepisu wynika jednak, że samo bycie podatnikiem od towarów i usług przez jedną ze stron czynności nie wystarczy aby dana czynność zawarta przez podatnika tego podatku korzystała z wyłączenia od opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W każdym przypadku należy badać czy z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jedna ze stron jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub z podatku tego jest zwolniona. W związku z tym podstawową kwestią są ustalenia dokonane na gruncie przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.).

Wobec powyższego należy stwierdzić, że opisana we wniosku umowa przeniesienia wierzytelności, jeżeli została dokonana w formie jednej z umów wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile z tytułu jej zawarcia jedna ze stron umowy była opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub z niego zwolniona.

W związku z tym należy podkreślić, iż jakkolwiek zapytanie Wnioskodawcy dotyczy opodatkowania umowy przeniesienia wierzytelności podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w przypadku, gdy zawarta umowa przybierze postać umowy podlegającej opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (umowy sprzedaży), w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy powyższa umowa podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tej czynności regulacjami ustawy o podatku od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W interpretacji indywidualnej z dnia 20.04.2010 r. dotyczącej podatku od towarów i usług, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe, stwierdzając, iż usługi polegające na nabywaniu wierzytelności na własny rachunek na gruncie ustawy o VAT podlegają opodatkowaniu podstawową stawką VAT 22%.

A zatem, skoro umowa przelewu wierzytelności była opodatkowana podatkiem od towarów i usług, powyższa czynność została wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 2 pkt 4 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ad. 5 i 6

W art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Nadmienia się, iż w realizacji transakcji gospodarczych często zdarzają się sytuacje, w których kontrahenci raz występują w charakterze dostawcy określonych towarów i usług, a innym razem jako odbiorca (nabywca) określonych dóbr, tak więc stają się wobec siebie zarówno dłużnikami jak i wierzycielami. W przypadku wzajemnych zobowiązań między kontrahentami stosuje się mechanizmy oparte na kompensacie.

Wygaśniecie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna ze stron jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelności, jak i zobowiązania względem tej drugiej strony. Na skutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Nie dochodzi do efektywnej zapłaty w pieniądzu. Pomimo, iż potrącenie dotyczy zobowiązania do świadczeń tego samego rodzaju, nie prowadzi do ich realizacji, a jedynie do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej, co w rezultacie skutkuje zaspokojeniem wierzyciela i osiągnięciem przez to celu zobowiązania. Potrącenie (konwersja) wierzytelności jest więc jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia poprzez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami.

A zatem należy stwierdzić, iż umowa kompensaty nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Nadmienia się, iż zmiana sposobu zapłaty za nabyte wierzytelności nie powoduje zmiany kwalifikacji umowy pod kątem powyższej ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego ? stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock

Referencje

IPPP1-443-120/10-2/EK, interpretacja indywidualna