Należy wskazać, że zwolnienie z długu dokonane w formie umów darowizny przez darczyńcę na Wnioskodawcy (...)

Należy wskazać, że zwolnienie z długu dokonane w formie umów darowizny przez darczyńcę na Wnioskodawcy (syna), będzie korzystało ze zwolnienia zawartego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, po spełnieniu warunków zawartych w tym przepisie. Jeżeli zawarcie umowy darowizny nastąpi na podstawie umowy sporządzonej w formie aktu notarialnego, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zgłoszenia tego nabycia naczelnikowi urzędu skarbowego, stosownie do treści art. 4a ust. 4 pkt 2 ww. ustawy.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 19 grudnia 2014 r. (data wpływu 29 grudnia 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zwolnienia z długu dokonanego w formie umowy darowizny - jest prawidłowe.


Porady prawne

UZASADNIENIE


W dniu 29 grudnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zwolnienia z długu dokonanego w formie umowy darowizny.


We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.


Wnioskodawca (?Wnioskodawca?) jest osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania w Polsce oraz podlegającą w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Wnioskodawca prowadzi indywidualną działalność gospodarczą i tym samym jest wpisany do Rejestru Ewidencji Działalności Gospodarczej. Wnioskodawca jest podatnikiem VAT. Wykonywana działalność gospodarcza według wpisu do CEiDG jest oznaczona następującymi kodami PKD: 62.01.Z, 55.20.Z, 55.90.Z, 62.02.Z, 62.09.Z, 63.11.Z, 64.92.Z, 88.20.Z, 70.22.Z, 74.90.Z. Przeważająca działalność gospodarcza według wpisu do CEiDG to: 62.01.Z Działalność związana z oprogramowaniem.

Jego matka (zwana dalej ?Matką Wnioskodawcy?) posiada miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej i podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w podatku dochodowym od osób fizycznych. Matka Wnioskodawcy będzie mieć w przyszłości wierzytelności wobec Wnioskodawcy z tytułu pożyczek udzielonych Wnioskodawcy przez osobę trzecią, czyli Wnioskodawca będzie z tego tytułu dłużnikiem Matki Wnioskodawcy, a ona będzie jego wierzycielem (Matka Wnioskodawcy nabędzie te wierzytelności tytułem wstąpienia w miejsce zaspokojonego wierzyciela ? osoby trzeciej albo cesji wierzytelności z osoby trzeciej na Matkę Wnioskodawcy za wynagrodzeniem). Matka Wnioskodawcy zwolni Wnioskodawcę w przyszłości w całości z powyższych długów na podstawie art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 121).

Odbędzie się to w ramach aktu notarialnego ? umowy darowizny zawartej pod prawem polskim i przed notariuszem w Polsce. Zgodnie z kluczowym dla niniejszego wniosku o interpretację podatkową paragrafem tej umowy darowizny Matka Wnioskodawcy oświadczy, że niniejszym ? w trybie art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 121) ? jako wierzyciel zwalnia nieodpłatnie Wnioskodawcę jako dłużnika z długów, o których mowa w § 1 ust. 2 tego aktu (czyli przedmiotowych Wierzytelności), a Wnioskodawca oświadczy, że zwolnienie to przyjmuje. W drugim punkcie tego paragrafu zawarte zostanie oświadczenie, że w celu uniknięcia wątpliwości Strony niniejszej umowy darowizny potwierdzają, że wierzytelności Darczyńcy wobec Obdarowanego, będące przedmiotem niniejszej umowy, wygasają z chwilą zawarcia tej umowy.

Zwolnienie z długu będzie dokonane bez jakiegokolwiek wynagrodzenia (nieodpłatnie) w celu obdarowania Wnioskodawcy (causa donandi). W zamian Matka Wnioskodawcy nie otrzyma żadnego świadczenia od Wnioskodawcy, w szczególności nie otrzyma zapłaty za wierzytelności. Umowa zostanie dokonana w formie aktu notarialnego. Opisane świadczenia nie będą otrzymywane na podstawie stosunku pracy, pracy nakładczej lub na podstawie umów będących podstawą uzyskiwania przychodów zaliczonych do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.


W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.


Czy przepisy podatkowe powinny być interpretowane w ten sposób, że opisane we wniosku zwolnienia z długu w formie umów darowizny podlegają podatkowi od spadków i darowizn w Polsce, ale są z niego w całości zwolnione?


Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93 poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

  1. dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego;
  2. darowizny, polecenia darczyńcy;
  3. zasiedzenia;
  4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
  5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
  6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Zgodnie z ust. 2 ww. przepisu podatkowi podlega nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w przyszłości Wnioskodawca zawrze z Matką Wnioskodawcy umowy, na mocy których zwolni ona go z obowiązku przekazania na jej rzecz kwoty pieniędzy tytułem spłaty wierzytelności Matki Wnioskodawcy wobec Wnioskodawcy z tytułu pożyczek.

W związku z powyższym wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 121) zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Uregulowana w zacytowanym przepisie instytucja zwolnienia z długu stanowi jeden ze sposobów wykonania zobowiązania, którego skutkiem jest wygaśniecie zobowiązania bez zaspokojenia wierzyciela. Jej kwalifikacja prawna zależy od przyczyny, dla której wierzyciel decyduje się umniejszyć swój majątek na korzyść dłużnika. Oznacza to, iż zwolnienie z długu jest czynnością dwustronną o charakterze rozporządzającym, zawartą między wierzycielem, a dłużnikiem. Z prawnego punktu widzenia, przysporzenia dokonywane są w celu zwolnienia się z istniejącego zobowiązania (causa solvendi), dążenia do uzyskania świadczenia od drugiej strony (causa obligandi vel acquirendi) albo obdarowania (causa donandi). W zależności od przyczyny oraz woli stron umowy, zwolnienie z długu może być nieodpłatne albo odpłatne.

Najczęstszą przyczyną nieodpłatnego zwolnienia z długu jest causa donandi. W tych przypadkach zwolnienie z długu zostaje dokonane przez zawarcie umowy darowizny uregulowanej w przepisach art. 888 i n. Kodeksu Cywilnego.

Zgodnie z art. 888 § 1 przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Z powyżej zacytowanego przepisu wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem jego majątku. Darowizna należy więc do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Darowizna może polegać przede wszystkim na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych oraz środków pieniężnych, jak również na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów.


Jak wskazuje K. Pietrzykowski w komentarzu do art. 888 Kodeksu cywilnego:

?Darowiznę może stanowić nieodpłatne przeniesienie własności, wierzytelności lub innego prawa zbywalnego (np. użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, prawa na zorganizowanym kompleksie majątkowym, tworzącym całość gospodarczą w postaci przedsiębiorstwa ? art. 551 KC lub gospodarstwa rolnego ? art. 553), ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego, zmiana jego treści lub pierwszeństwa na rzecz obdarowanego, zrzeczenie się rzeczowego prawa ograniczonego przysługującego na rzeczy lub prawie obdarowanego, zwolnienia obdarowanego z długu? (Kodeks Cywilny. Komentarz, red. prof. dr hab. K. Pietrzykowski, wyd. 2009, Legalis).


Podobny pogląd wyraziła Stella Brzeszczyńska, wskazując, że:

?Jak wynika z przepisów Kodeksu cywilnego, przedmiotem darowizny mogą być rzeczy, a więc wszystkie nieruchomości i ruchomości oraz pieniądze i prawa majątkowe (zbywalne, czyli takie, które mogą być przedmiotem sprzedaży). Może ona też obejmować prawo wieczystego użytkowania oraz prawa rzeczowe ograniczone, a także zwolnienie z długu, przejęcie długu czy też ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego znajdującego się w nieruchomości darczyńcy. Umowa darowizny może ponadto obejmować prawa majątkowe wynikające z autorstwa, patentu i wynalazku.? (Monitor Podatkowy, nr 8/1997).


W świetle powyższej analizy należy uznać, że zwolnienie z długu wynikającego z wierzytelności z umowy pożyczki stanowi formę darowizny uregulowanej w art. 888 Kodeksu Cywilnego. Przede wszystkim wynika to z faktu, iż zwolnienie z długu spełnia przesłanki ustawowe darowizny, która stanowi bezpłatne świadczenie na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Interpretacja taka znajduje także potwierdzenie w przywołanych powyżej wypowiedziach przedstawicieli doktryny cywilnoprawnej oraz prawnopodatkowej, w których jest wyraźnie wskazane, iż zwolnienie z długu może być przedmiotem darowizny. Jednocześnie, zwolnienie z długu nie zostało wyłączone spod zakresu pojęcia darowizny na mocy art. 889 Kodeksu Cywilnego.


Prawidłowość powyższej analizy potwierdził m.in. Minister Finansów w interpretacji indywidualnej z dnia 29 czerwca 2010, nr PL/LM/834/38/CHI/2010/146, w której stwierdził:

?Z przedstawionego przez Wnioskodawcę zdarzenia przyszłego, iż ojciec Wnioskodawcy zamierza nieodpłatnie zwolnić go z długu. Przyczyną prawną tego zwolnienia ma być umowa darowizny, w wyniku której Wnioskodawca zostaje zwolniony z obowiązku zwrotu przekazanych mu kwot pieniężnych tytułem pożyczki wraz z odsetkami. Umowa darowizny nie będzie sporządzona w formie aktu notarialnego. Obdarowany nie będzie zobowiązany do spełnienia jakiegokolwiek innego świadczenia. Wnioskodawca w związku z faktem, że umowa zwolnienia z długu przyjmująca postać darowizny będzie przekraczać kwotę 9.637 zł, zgłosi w terminie sześciu miesięcy wszystkie umowy do właściwego urzędu skarbowego. Należy zgodzić się z Wnioskodawcą, iż przedmiotem takiej umowy darowizny nie są środki pieniężne, lecz prawo majątkowe darczyńcy do żądania zwrotu pożyczonych środków pieniężnych w latach 2005-2006 wraz z odsetkami. Zawarcie przedmiotowej umowy darowizny odniesie skutek w postaci zwolnienia Wnioskodawcy z długu, zgodnie z art. 508 Kodeksu cywilnego. Sumując powyższe należy stwierdzić, iż przedstawione w zdarzeniu przyszłym nabycie prawa majątkowego tytułem darowizny, której wynikiem jest zwolnienie z długu obdarowanego, będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn?.


Przyjmuje się ponadto, że darowizna jest umową konsensualną, jednostronnie zobowiązującą, której istotną cechą jest to, że świadczenie w niej określone pochodzi z majątku darczyńcy i jest bezpłatne tzn. nie może mieć odpowiednika w świadczeniu drugiej strony.

W wyniku zawarcia umowy darowizny dochodzi więc do określonych zmian w położeniu prawno-majątkowym darczyńcy i obdarowanego. Przedmiotem darowizny mogą bowiem strony uczynić wszelkie postacie zwolnienia obdarowanego od określonych zobowiązań. Może to nastąpić w drodze zrzeczenia się przez darczyńcę wierzytelności, jaka służyła mu w stosunku do obdarowanego lub poprzez przejęcie długu obdarowanego względem osoby trzeciej, będącej jego wierzycielem. Darczyńca może wreszcie wypełnić zobowiązanie ciążące na obdarowanym względem osoby trzeciej.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny. Natomiast z treści art. 890 § 1 wynika, iż oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Przepisy Kodeksu cywilnego przewidują zatem szczególną formę dla umowy darowizny, umowa taka ? pod rygorem nieważności powinna zostać sporządzona w formie aktu notarialnego. Niezachowanie tej formy nie powoduje nieważności umowy tylko wówczas, gdy darowizna została spełniona.


Artykuł 889 Kodeksu cywilnego stanowi natomiast, iż nie stanowią darowizny następujące bezpłatne przysporzenia:

  1. gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami kodeksu;
  2. gdy kto zrzeka się prawa, którego jeszcze nie nabył albo które nabył w taki sposób, że w razie zrzeczenia się prawo jest uważane za nie nabyte.

Zatem daną czynność można uznać za darowiznę, jeżeli posiada cechy darowizny, tzn. gdy zostanie złożone oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu, a ponadto czynność ta musi polegać na nieodpłatnym świadczeniu darczyńcy (kosztem jego majątku) na rzecz obdarowanego, pod warunkiem, że czynność ta nie została wymieniona w treści art. 889 Kodeksu cywilnego.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wyjaśnić należy, że w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym mamy do czynienia z nabyciem podlegającym opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Opisane we wniosku czynności noszą bowiem znamiona umowy darowizny, o której mowa w art. 888 Kodeksu cywilnego, której przedmiotem będą wierzytelności, jakie będą przysługiwać Matce Wnioskodawcy wobec Wnioskodawcy z tytułu pożyczek. Na skutek dokonania opisanej czynności cywilnoprawnej nastąpi nieodpłatne przysporzenie w majątku Wnioskodawcy, przejawiające się w braku obowiązku spełnienia świadczenia na rzecz Matki Wnioskodawcy. Powyższe niewątpliwie odbędzie się kosztem majątku Matki Wnioskodawcy, która zwalniając Wnioskodawcę z długu pozbawi się możliwości domagania spełnienia świadczenia pieniężnego na swoją rzecz, czym pomniejszył swój majątek. Opisaną czynność można więc uznać za darowiznę w rozumieniu art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podlegającą opodatkowaniu na zasadach określonych w tej ustawie.

W konsekwencji, wyjaśnić należy, że obowiązek podatkowy z tytułu nabycia w drodze darowizny powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy ? z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń (art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Stosownie do art. 5 ww. ustawy ciąży on na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych, a podstawę opodatkowania stanowi, co wynika z art. 7 ust. 1 ustawy, wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Zgodnie natomiast z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw, a wartość praw do wkładów oszczędnościowych ? w wysokości tych wkładów.

Ponieważ ze stanu faktycznego wynika, że świadczenia dokonane zostaną przez Matkę Wnioskodawcy opisane we wniosku nabycie podlega co do zasady opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn według skali podatkowej, o której mowa w art. 15 ust. 1, stosownie do stawek przewidzianych dla osób zaliczonych do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Powyższe świadczenia będą w całości zwolnione z opodatkowania tym podatkiem na podstawie art. 4a ust. 1 w zw. z ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, gdyż zgodnie z tym przepisem zwolnione z opodatkowania jest nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka. Zwolnienie będzie miało zastosowanie bez obowiązku zgłoszenia, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, gdyż nabycie nastąpi na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

Opisane stanowisko zostało wyrażone przykładowo w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 30 kwietnia 2013 roku o sygn. IPPB2/436-122/13-2/MZ.


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.


Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej ?podatkiem?, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.

W myśl art. 888 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. ? Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., Nr 121) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Celem darowizny jest dokonanie nieodpłatnego przysporzenia na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Może ona polegać zarówno na przesunięciu do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych formach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego - do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Zgodnie z art. 890 § 1 Kodeksu oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy, prawa i inne świadczenia.

Z kolei instytucja zwolnienia z długu, która została uregulowana w części ogólnej zobowiązań nie stanowi typu umowy. Jej kwalifikacja prawna zależy od przyczyny, dla której wierzyciel decyduje się umniejszyć swój majątek na korzyść dłużnika. Zgodnie z art. 508 Kodeksu cywilnego zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Oznacza to, iż zwolnienie z długu jest czynnością dwustronną o charakterze rozporządzającym, zawartą między wierzycielem, a dłużnikiem. Z prawnego punktu widzenia, przysporzenia dokonywane są w celu zwolnienia się z istniejącego zobowiązania (causa solvendi), dążenia do uzyskania świadczenia od drugiej strony (causa obligandi vel acquirendi) albo obdarowania (causa donandi). W zależności od przyczyny oraz woli stron umowy, zwolnienie z długu może być nieodpłatne albo odpłatne.

Najczęstszą przyczyną nieodpłatnego zwolnienia z długu jest causa donandi. W tych przypadkach zwolnienie z długu zostaje dokonane przez zawarcie umowy darowizny uregulowanej w przepisach art. 888 Kodeksu cywilnego. Zaznaczyć przy tym należy, że nie każde nieodpłatne zwolnienie z długu będzie dokonane na podstawie umowy darowizny. Zakwalifikowanie czynności nieodpłatnego zwolnienia z długu do konkretnego rodzaju umowy zależy od szczegółowego stanu faktycznego i postanowień tej umowy. Może być ono bowiem uzależnione od spełnienia określonych przesłanek lub stanowić część szerszego porozumienia lub ugody.

Stosownie do art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje ? przy nabyciu w drodze darowizny ? z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy ? z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Należy wskazać, że zgodnie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

  1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
  2. w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 ? udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) ? stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa. (art. 4 ust. 4)

Z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, iż jedynym warunkiem skorzystania ze zwolnienia, jest zgłoszenie przez osoby objęte zwolnieniem właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nabycia rzeczy lub praw majątkowych w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych winno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz. U. Nr 243, poz. 1762 ze zm.).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, przedmiotowe nabycie podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej ? art. 4a ust. 3 ww. ustawy.


Nadmienia się, że zgodnie z art. 4a ust. 4 ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

  1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
  2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, że zwolnienie z długu dokonane w formie umów darowizny przez darczyńcę na Wnioskodawcy (syna), będzie korzystało ze zwolnienia zawartego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, po spełnieniu warunków zawartych w tym przepisie. Jeżeli zawarcie umowy darowizny nastąpi na podstawie umowy sporządzonej w formie aktu notarialnego, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zgłoszenia tego nabycia naczelnikowi urzędu skarbowego, stosownie do treści art. 4a ust. 4 pkt 2 ww. ustawy.


Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż co do zasady wiążą one w sprawie, w których zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.


Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika