1. Czy kwota uzyskana przez uczestnika funduszu z umorzenia certyfikatu inwestycyjnego jest przychodem (...)

1. Czy kwota uzyskana przez uczestnika funduszu z umorzenia certyfikatu inwestycyjnego jest przychodem w rozumieniu art. 12 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych, czy też dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych (dywidenda) w rozumieniu art. 10 tej ustawy? 2. W jaki sposób należy ustalić koszt uzyskania przychodu w przypadku umorzenia certyfikatu inwestycyjnego objętego w zamian za udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 8 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 29.01.2009r. (data wpływu 02.02.2009r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia przychodów oraz kosztów związanych z transakcją umorzenia certyfikatów inwestycyjnych nabytych w zamian za papiery wartościowe - jest prawidłowe.

Porady prawne

UZASADNIENIE

W dniu 02.02.2009r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy kwota uzyskana przez uczestnika funduszu z umorzenia certyfikatu inwestycyjnego jest przychodem w rozumieniu art. 12 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych, czy też dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych (dywidenda) w rozumieniu art. 10 tej ustawy, oraz w jaki sposób należy ustalić koszt uzyskania przychodu w przypadku umorzenia certyfikatu inwestycyjnego objętego w zamian za udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca - P z siedzibą w Stanach Zjednoczonych Ameryki posiada udziały w V sp. z o.o. z siedzibą w G oraz w spółkach C Sp. z o.o. z siedzibą w G I P Sp. z o. o. z siedzibą w G. W przyszłości zamierza nabyć certyfikaty inwestycyjne zamkniętego funduszu inwestycyjnego aktywów niepublicznych w zamian za wniesienie wpłaty w postaci udziałów w wymienionych spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

  1. Czy kwota uzyskana przez uczestnika funduszu z umorzenia certyfikatu inwestycyjnego jest przychodem w rozumieniu art. 12 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych, czy też dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych (dywidenda) w rozumieniu art. 10 tej ustawy...
  2. W jaki sposób należy ustalić koszt uzyskania przychodu w przypadku umorzenia certyfikatu inwestycyjnego objętego w zamian za udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością...


Stanowisko Wnioskodawcy

Ad.1

Zdaniem Wnioskodawcy regulacja art. 12 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2000, nr 54, poz. 654 ze zm dalej: uopop) nakazuje kwoty uzyskiwane przez uczestnika funduszu z tytułu umorzenia certyfikatów inwestycyjnych traktować jako przychody określone w przywołanym przepisie. Redakcja art. 12 uopop powoduję, że wymienione w nim kategorie przychodów nie stanowią katalogu wyczerpującego ? wskazuje na to sformułowanie ?w szczególności? zamieszczone na wstępie przepisu.

Redakcja art. 10 uopop nie pozostawia wątpliwości, że do dochodów, których dotyczy należą wyłącznie dochody z udziału w zyskach osób prawnych rozumiane jako dochody faktycznie uzyskane z udziału (spółki bądź spółdzielni) lub akcji. W art. 10 uopop wskazuje się przykładowo na rodzaj tych dochodów, m. in. dochód z umorzenia udziałów bądź akcji, dochód uzyskany ze zbycia udziałów bądź akcji na rzecz spółki w celu umorzenia tych udziałów. W ocenie Spółki, dochód z udziału bądź akcji dotyczy jedynie dochodów realizowanych w ramach spółek handlowych i spółdzielni - akcji w spółkach akcyjnych, udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością oraz udziałów w spółdzielniach. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiuje terminu ?udziału? bądź ?akcji? na potrzeby tego aktu prawnego. Zdaniem Wnioskodawcy należy zatem termin ten interpretować zgodnie ze znaczeniem nadawanym mu w kodeksie spółek handlowych oraz ustawie prawo spółdzielcze. W ustawie z dnia 15 września 2000 roku kodeks spółek handlowych (Dz. U. 2000 r., nr 94, poz. 1037 ze zm. dalej ksh) ? odpowiednio ww. art. 152 i 302 ksh - wskazuje się, że kapitał zakładowy Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością dzieli się na udziały, zaś spółki akcyjnej -na akcje.

Ustawa z dnia 16 września 1982 roku Prawo spółdzielcze (tekst jednolity: Dz. U. z 2003 r., nr 1881 poz. 1848) posługuje się terminem udział? na określenie kapitału, do którego wniesienia jest obowiązany członek spółdzielni i który to udział podlega ewentualnej wypłacie przy ustaniu członkostwa w spółdzielni (art. 5 § 1 pkt 3 ustawy, art. 16, art. 26 i inne).

Ustawa o funduszach inwestycyjnych z dnia 27 maja 2004 roku (dalej: ufi) nie posługuje się terminem udziału bądź akcji, jako odzwierciedlenia partycypacji uczestnika w dochodzie bądź majątku funduszu. Certyfikat inwestycyjny jest instrumentem w funduszu inwestycyjnym zamkniętym, który pozwala uczestnikowi funduszu uczestniczyć w podziale dochodów funduszu, czy to na etapie umorzenia certyfikatu, czy też wcześniej, o ile statut funduszu na powyższe zezwala.

Spółka wskazuje dodatkowo na fakt, iż ustawodawca bezspornie przesądził, że otrzymane przez uczestników funduszu dochody funduszu, w przypadku gdy statut przewiduje wypłacanie tych dochodów bez odkupywania jednostek uczestnictwa albo wykupywania certyfikatów inwestycyjnych stanowią przychody w rozumieniu art. 12 uopop (art. 12 ust. 1 pkt 4a uopop).

Ten sposób partycypowania w zyskach wypracowanych przez fundusz inwestycyjny jest - zdaniem Wnioskodawcy - bardziej zbliżony do idei partycypacji w zyskach spółek kapitałowych i spółdzielni (dywidendy), o których mowa w art. 10 uopop, a mimo to został wyraźnie wskazany jak przychód w rozumieniu art. 12 uopop. Tym bardziej zatem, zdaniem Wnioskodawcy należy traktować przychód powstały w wyniku umorzenia certyfikatu inwestycyjnego jako przychód w rozumieniu art. 12 uopop.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że gdyby zamiarem ustawodawcy było objęcie opodatkowaniem przychodu z tytułu umorzenie certyfikatu inwestycyjnego w oparciu o art. 10 uopop (dywidenda), wskazałby na inne rozumienie terminu ?udział? bądź ?akcja? niż opisane powyżej.

W odróżnieniu od art. 10 uopop wskazującego jednoznacznie, że dochód z udziału w zyskach osób prawnych jest dochodem faktycznie uzyskanym z tego udziału (akcji), w art. 12 uopop ustawodawca posłużył się techniką legislacyjną polegającą na przedstawieniu przykładowego jedynie, otwartego katalogu kategorii, które zaliczane są do przychodu. W literaturze przedmiotu wskazuje się, że przychodem jest przysporzenie do majątku podatnika, choć sporny jest zakres tego przysporzenia (por. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych. Komentarz, Departament Doradztwa Podatkowego BDO Polska, Warszawa 2005, str. 165). Tak ogólne sformułowanie definicji tego, co jest przychodem w rozumieniu art. 12 uopop pozwala na przyjęcie, iż są nim wszelkie przysporzenia, które nie zostały w sposób wyraźny zaliczone do kategorii wymienionych w innych przepisach ustawy.

Konkludując, skoro przychód uczestnika funduszu inwestycyjnego z tytułu umorzenia certyfikatu inwestycyjnego nie został w sposób wyraźny wymieniony w art. 10 uopop ani też wyłączony w inny sposób spod działania art. 12 uopop, winien on być traktowany jako przychód z art. 12 uopop. Spółka wskazuje, że podobne stanowiska do zaprezentowanego powyżej zawarte zostały m.in. w postanowieniach Naczelnika Urzędu Skarbowego Kraków Krowodrza w sprawie interpretacji prawa podatkowego, z dnia 3 września 2007r. (sygn. PDII/423-36/1107) oraz z dnia 9 sierpnia 2007r. (PD-3/423-2/07/1).

Ad.2.

Zdaniem Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodu w przypadku umorzenia certyfikatu inwestycyjnego objętego w zamian za udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością jest równy wartości rynkowej udziałów bądź akcji na dzień opłacenia nimi wartości objętego certyfikatu inwestycyjnego, nie zaś wartości historycznej tego udziału bądź akcji. W art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2000, nr 54, poz. 654 ze zm., dalej: uopop) wskazuje się, że wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów albo akcji w spółce oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych nie uważa się za koszty uzyskania przychodu, poza wyjątkiem gdy wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych wkładów, udziałów, akcji oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych.

Zdaniem Spółki, dotychczasowe odczytywanie przez organy podatkowe przywołanego przepisu jako wskazania, że należy brać pod uwagę wartość historyczną udziału bądź akcji z chwili nabycia jej przez podatnika, jest nieuzasadnione. Niewątpliwym jest, że przychód powstaje w przedmiotowej sytuacji w chwili, gdy dochodzi do umorzenia certyfikatu inwestycyjnego - wówczas też należy rozpatrywać ewentualnie kwestię zaistnienią kosztów uzyskania przychodu. W świetle definicji zawartej w art. 15 uopop kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Przenosząc treść tej definicji na kanwę przedmiotowego zagadnienia, należy stwierdzić, że w celu osiągnięcia przychodu z umorzenia certyfikatu inwestycyjnego konieczne jest poniesienie kosztu w postaci pomniejszenia posiadanych aktywów uosabianych przez wartość akcji bądź udziałów, w zamian za które następuje objęcie, certyfikatu. Zatem, w chwili nabywania certyfikatu inwestycyjnego podatnik pomniejsza swoje aktywa o wartość rynkową akcji bądź udziałów wyliczoną na ten właśnie moment. Żaden przepis ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie wskazuje, ażeby kosztem uzyskania przychodów mogła być jedynie kwota pieniężna realnie wypłacona z majątku podatnika - zdaniem Spółki takim kosztem może być każde rzeczywiste pomniejszenie stanu aktywów podatnika, poza tymi pomniejszeniami, które wymienia art. 16 uopop.

Analizując treść art. 16 ust. 1 pkt 8 uopop, należy wskazać, że przywołany przepis może być rozumiany między innymi w następujący sposób:

  1. wydatki na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni są kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych wkładów, udziałów;
  2. wydatki na objęcie lub nabycie udziałów albo akcji w spółce są kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów, akcji;
  3. wydatki na objęcie lub nabycie innych papierów wartościowych są kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych;
  4. wydatki na objęcie lub nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych są kosztem uzyskania przychodu z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e.


Zdaniem Wnioskodawcy, wydatkiem w rozumieniu pkt 4 jest wartość rynkowa udziałów bądź akcji w zamian za które obejmowane są certyfikaty inwestycyjne na dzień nabywania certyfikatów, skoro o taką właśnie wartość pomniejszają się aktywa podatnika celem nabycia certyfikatów. Wnioskodawca ma na uwadze fakt, rozumienie wydatku w art. 16 uopop ma charakter sporny.

W literaturze wskazuje się, że koszt należy odróżnić od wydatku w ten sposób, iż wydatek jest związany z wydatkowaniem środków pieniężnych, niemniej jednocześnie podnosi się, że używanie terminu ?wydatek? w art. 16 uopop ma niejednolity charakter i bywa stosowane jako synonim terminu ?koszt?, który z kolei jest pomniejszeniem aktywów podatnika, mającym charakter bilansowy a nie pieniężny (por. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych. Komentarz, Departament Doradztwa Podatkowego BDO Polska, Warszawa 2005, str. 263).

Nie istnieją jednak żadne argumenty nakazujące uznawać w takiej sytuacji, że w art. 18 ust.1 pkt 8 uopop wydatek jest rozumiany jedynie jako wartość pieniężna, nie zaś - jak w innych przepisach - jako wartość ekonomiczna.

Zdaniem Spółki powyższy sposób rozumowania podziela Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku z dnia 24 maja 2004 roku wydanym w sprawie o sygn.

akt FSK 57/2004 stwierdził, że ?przy ustalaniu dochodu ze sprzedaży akcji spółek parterowych, za koszt uzyskania przychodu winna być ustalona nie nominalna wartość akcji, ale ich cena emisyjna ustalana przez Skarb Państwa na dzień wniesienia tych akcji do Funduszu?. NSA wskazał nadto, że ?skoro wspólnik (tu: Skarb Państwa) przekazał do spółki (funduszu) określoną wartość majątkową powinien otrzymać w zamian określony ekwiwalent. Jest nim przyznany wspólnikowi zespół praw korporacyjnych i majątkowych, których zakres wyznaczają otrzymane przez niego akcje (por. J. Frąckowiak, Kodeks handlowy - Komentarz, praca zbiorowa) Wyd. Prawnicze PWN, Warszawa 1998, s. 398 i nast.). Wartość tych akcji stanowi po stronie spółki (Funduszu) wydatek na objęcie udziałów stanowiący w przypadku odpłatnego zbycia akcji koszt uzyskania przychodu z tego właśnie źródła (art. 16 ust. 1 pkt 8 p.d.p.)?.

Spółka wskazuje, że wyrok ten nie dotyczy w sposób bezpośredni sytuacji uczestnika funduszu inwestycyjnego jako podatnika w związku z uzyskaniem przychodu od umorzenia certyfikatu inwestycyjnego, niemniej wynika z niego niewątpliwy wniosek, że za wydatki na nabycie akcji, udziałów, czy też certyfikatów inwestycyjnych należy traktować również wartości ekonomiczne poniesione w celu nabycia, nie tylko zaś wartości pieniężne. W rozważanym przez NSA stanie faktycznym bowiem wydatek w postaci ceny emisyjnej akcji nie został poniesiony w formie pieniężnej.

Konkludując, w świetle powyższych ustaleń, w ocenie Spółki wydatkiem na nabycie certyfikatów inwestycyjnych zamkniętych funduszy inwestycyjnych jest wartość rynkowa akcji bądź udziałów w zamian za które są obejmowane certyfikaty, co implikuje z kolei przyjęcie, że taki wydatek jest kosztem uzyskania przychodu wynikającego z umorzenia certyfikatu inwestycyjnego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego, uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.


Referencje

IBPBI/2/423-1130/10/BG, interpretacja indywidualna

Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika