Czy Spółka może zaliczyć wydatek na karę umowną do kosztów uzyskania przychodów?

UZASADNIENIE

W dniu 01.03.2010r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zaliczenia do kosztów podatkowych kary umownej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka prowadzi działalność z zakresu produkcji i sprzedaży energii cieplnej. Część odbiorców Podatnika zasilana jest paliwem gazowym. Stąd Spółka zawarła umowę z P. S.A. na dostawę paliwa gazowego, w której zobowiązała się do odebrania rocznie pewnej określonej ?Minimalnej Ilości Rocznej? (dalej również ?MIR?) gazu. Jednocześnie strony uzgodniły, że w wypadku nieodebrania w danym roku określonej w umowie ?Minimalnej Ilości Rocznej?, Spółka będzie zobowiązana do zapłaty na rzecz dostawcy kary umownej za każdy metr sześcienny paliwa (stanowiący różnicę pomiędzy ?MlR?, a ilością gazu odebraną faktycznie), ustalonej jako wartość procentowa określonej w umowie ceny za paliwo.

Spółka, ze względu na mniejsze niż przewidywane w momencie zawarcia umowy zapotrzebowanie na energię cieplną ze strony swoich klientów, nie odebrała w ubiegłym roku określonej w umowie ?MIR? paliwa gazowego. Podatnik nie posiada technicznej możliwości składowania nabywanego produktu, co wynika z jego istoty i właściwości fizycznych. Wskutek powyższego Spółka została obciążona karą umowną za nieodebranie zadeklarowanej minimalnej ilości gazu. Dużą rolę w powyższym miał czynnik obiektywny i niezależny od Spółki, jakim była ciepła jesień - mająca wpływ na znaczące zmniejszenie zużycia gazu.

W związku z powyższym zadano pytanie:

Czy Spółka może zaliczyć wydatek na karę umowną do kosztów uzyskania przychodów...

W związku z faktem, że opisany wydatek został poniesiony w celu zachowania źródła przychodu, a obowiązek uiszczenia kary umownej nie powstał z żadnego z tytułów określonych w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT, należy go, zdaniem Wnioskodawcy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

Za powyższym stanowiskiem przemawia fakt, że uiszczenie kary umownej było mniejszym obciążeniem finansowym dla Spółki, aniżeli nabycie surowca będącego przedmiotem umowy, było zatem zachowaniem racjonalnym ekonomicznie. Z istoty nabywanego produktu wynika bowiem, że jego zmagazynowanie byłoby dla Spółki fizycznie niemożliwe. Ewentualne koszty z jakimi wiązałoby się nabycie towaru w uzgodnionej wysokości byłyby znacznie wyższe niż umowne odszkodowanie. Można ponadto podnieść, że w przypadku niezapłacenia kary, Podatnik byłby narażony na postępowanie sądowe, oraz popsucie przyszłych relacji z kontrahentem. Zapłata kary za niewłaściwe wykonanie umowy pozwala zatem na zachowanie i przedłużenie kontraktu, który ma dla działalności Spółki istotną rolę, stanowi zatem koszt uzasadniony i celowy z punktu widzenia Podatnika. Ponadto istotny wpływ na nieodebranie uzgodnionej ilości towaru, miał znaczny spadek zapotrzebowania na energię cieplną ze strony odbiorców Spółki, na który wpływ miały trudne do przewidzenia warunki pogodowe.

Zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów, kary umownej za towar nieodebrany w umówionej ilości potwierdza interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 20.03. 2009r ? (sygn akt. IPPB1/415-43/09-2/AG) wydana w bardzo podobnym stanie faktycznym, gdzie wskazano, że:

?nie wszystkie kary umowne wynikające z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy nie stanowią kosztu podatkowego, lecz tylko te kary, które wynikają z wad sprzedawanych towarów, wad wykonywanych robót i usług, kary za zwłokę w zamianie towaru wadliwego na niewadliwy lub kary za zwłokę w usunięciu wad wykonywanych robót i usług (...) kosztem uzyskania przychodów będzie zatem np. zapłacona kara umowna z tytułu niezrealizowania części umowy o dostawę paliw.?

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego , stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2000r., Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy. Zatem, aby uznać wydatek za koszt uzyskania przychodów, muszą być spełnione następujące warunki:

1. poniesiony wydatek musi mieć bezpośredni lub pośredni wpływ na powstanie przychodu, lub
2. poniesiony wydatek ma na celu zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów,
3. wydatek nie może znajdować się w katalogu kosztów określonych w art. 16 ust. 1 ustawy,
4. wydatek musi być prawidłowo udokumentowany.
   
   

Art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy stanowi, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Należy zauważyć, iż ww. przepis odnosi się do odszkodowań i kar umownych związanych generalnie z wadami towarów lub usług bądź zwłoką w usuwaniu tych wad.

Jeżeli jednak kara umowna przysługuje wierzycielowi z innego niż wymienione tytuły, zapłacenie tej kary stanowić będzie u płacącego koszt uzyskania przychodów, o ile spełniona będzie zasadnicza przesłanka wynikająca z art. 15 ust. 1 ustawy, tj. wydatek jest poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Jednocześnie ciężar wykazania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem, a uzyskaniem (zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła) przychodów spoczywa na podatniku. To właśnie on musi wykazać, że poniósł koszt celowy i zasadny z punktu widzenia prowadzonej przez siebie działalności. Decydując się na poniesienie określonych wydatków musi sam dokonać oceny, czy wydatki, które poniósł mają na celu uzyskanie przychodu albo zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów, a następnie podjąć decyzję o ich ewentualnym zakwalifikowaniu do kosztów podatkowych. Możliwość kwalifikowania konkretnego wydatku, jako kosztu uzyskania przychodów uzależniona jest od rzetelnej i całościowej oceny tego, czy w świetle wszystkich występujących w sprawie okoliczności, przy zachowaniu należytej staranności, podatnik w momencie dokonywania wydatku mógł i powinien przewidzieć, iż poniesiony wydatek przysporzy mu spodziewanego przychodu bądź też przyczyni się do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów.

Stosownie do treści art. 483 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) kara umowna to określona w umowie suma, której zapłata stanowi naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego.

Odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy w ocenie organu podatkowego okoliczności wskazane przez Spółkę pozwalają na stwierdzenie, że poniesiony wydatek na zapłatę kary umownej przyczyni się co najmniej do zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów, jakim jest działalność gospodarcza.

O tym, że kara umowna zapłacona P. jest kosztem działalności gospodarczej świadczą okoliczności, w których powstał obowiązek jej zapłacenia, tj.:

1. mniejsze zapotrzebowanie na energię cieplną ze strony odbiorców,
2. brak technicznych możliwości składowania przez Spółkę nabywanego gazu,
3. czynnik obiektywny, niezależny od Spółki, tj warunki pogodowe
4. zapis w umowie między Spółką a P. o obowiązku zapłaty na rzecz dostawcy kary umownej w wypadku nieodebrania w danym roku określonej w umowie ilości gazu.
5. uiszczenie kary umownej było mniejszym obciążeniem finansowym dla Spółki, aniżeli realizacja warunków umowy.
   
   

Z powyższych okoliczności wynika, że z ekonomicznego punktu widzenia zapłata kary umownej była celowa i racjonalna. Działanie Spółki byłoby pozbawione przymiotu ?celowości?, jeżeli w chwili dokonywania wydatku nie istniałyby obiektywne przesłanki pozwalające stwierdzić, że poniesiony wydatek może przyczynić się do powstania (zwiększenia przychodu), zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodu. Podjęta przez Spółkę decyzja w ocenie organu wypełnia przesłanki tak rozumianego pojęcia celowości w sposób dostateczny. Spółka ponosząc koszt w postaci kary umownej, działając ww. okolicznościach , zakładała, że może on przyczynić się do zachowania i zabezpieczenia tego źródła. Z istoty nabywanego produktu wynika, że jego zmagazynowanie byłoby dla Spółki fizycznie niemożliwe. Ewentualne koszty zakupu surowca byłyby znacznie wyższe niż kara umowna. W sytuacji niezapłacenia kary Spółce groziłoby postępowanie sądowe, czego następstwem byłoby popsucie relacji z dostawcą. Zapłata kary umownej pozwala na zachowanie i przedłużenie kontraktu i ma dla działalności Spółki istotne znaczenie.

Nie można też Spółce zarzucić braku ostrożności i racjonalności przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Zaistniała sytuacja, skutkująca zapłatą kary umownej, wynikała wyłącznie z okoliczności niezależnych od Spółki. Spółka nie mogła przewidzieć w momencie zawarcia umowy, że wystąpi mniejsze zużycie energii cielnej niż dotychczas.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Spółki w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock