Czy umorzenie posiadanych przez spółkę S akcji spółki D oraz spółki E bez wynagrodzenia spowoduje (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 14.07.2010r. (data wpływu 20.07.2010r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie konsekwencji podatkowych umorzenia akcji - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20.07.2010r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie konsekwencji podatkowych umorzenia akcji.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka jest obecnie największą grupą w kraju i prowadzi działalność w zakresie wydobycia węgla oraz wytwarzania, sprzedaży i dystrybucji energii elektrycznej. W 2009 r. decyzją Zarządu S.A. (dalej: S.A. lub Spółka), przyjęto do realizacji Program Konsolidacji zakładający m.in. zwiększenie efektywności działalności Grupy poprzez skonsolidowanie działalności w głównych liniach biznesowych. W związku z realizacją Programu zakładane jest stworzenie struktury składającej się z 5 spółek, w której spółka holdingowa - S.A. - będzie akcjonariuszem czterech skonsolidowanych spółek (koncernów) prowadzących odrębną działalność w obszarach - odpowiednio - 1) wydobycia węgla i wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł konwencjonalnych; 2) wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, 3) obrotu energią elektryczną oraz 4) dystrybucji energii elektrycznej. Koncerny te będą działały w oparciu o strukturę regionalną w postaci oddziałów lub zakładów.

W celu osiągnięcia docelowej struktury, podmioty wyznaczone jako spółki konsolidujące działalność w danym obszarze będą łączyć się z pozostałymi podmiotami działającymi w tym samym obszarze (tj. prowadzącymi ten sam rodzaj działalności) a spółka holdingowa SA połączy się ze spółkami holdingowymi SA oraz S poprzez ich przejęcie (w trybie art. 492 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - kodeks spółek handlowych Dz. U z 2000 r. Nr 94 poz. 1037 z pozn. zm. dalej KSH) Rejestracja połączeń w ramach poszczególnych obszarów ma nastąpić najpóźniej 31 sierpnia 2010 r. tak, aby od 1 września 2010 r. Grupa mogła działać w skonsolidowane; strukturze.

W efekcie połączeń w ramach poszczególnych obszarów:

• działalność w zakresie obrotu energią elektryczną zostanie zintegrowana przez S.A., (dalej: spółka S),

• działalność w zakresie dystrybucji energii elektrycznej zostanie skonsolidowana przez S A (dalej spółka D),

• działalność w zakresie wydobycia i wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł konwencjonalnych będzie konsolidowana przez S.A. (dalej: spółka E),

• działalność w zakresie wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych przez S.A. (dalej: spółka O)

- określane dalej łącznie jako ?spółki konsolidujące lub przejmujące?.

Spółka S, spółka E oraz spółka O funkcjonowały już w Grupie przed rozpoczęciem Programu Konsolidacji (niektóre pod innymi nazwami) natomiast spółka D została utworzona jako nowy podmiot w celu przejęcia pozostałych spółek z linii biznesowej zajmujących się dystrybucją energii.

Mając na uwadze fakt, iż niektóre spółki które będą konsolidowane w ramach danego koncernu (przejmowane przez wskazane powyżej spółki konsolidujące) funkcjonują obecnie w strukturach innych linii biznesowych m.in. ze względu na historyczne uwarunkowania (np. niektóre spółki obszaru obrotu posiadają udziały w spółkach zajmujących się dystrybucją oraz wytwarzaniem energii) to przeprowadzenie Programu Konsolidacji spowoduje iż powiązania te będą istnieć nadal ale juz pomiędzy poszczególnymi koncernami o czym szczegółowo mowa poniżej.

Powiązania kapitałowe pomiędzy obszarem obrotu i dystrybucji

Przed rozpoczęciem Programu Konsolidacji spółki działające w obszarze obrotu energią posiadały udziały w spółkach z obszaru dystrybucji. W związku z tym po połączeniu spółka S, konsolidująca działalność w zakresie obrotu energią na podstawie art. 494 § 4 KSH stanie się akcjonariuszem spółki D konsolidującej działalność w obszarze dystrybucji. Spółka D będzie bowiem zobowiązana na podstawie art. 492 § 1 pkt 1 KSH wydać udziałowcom spółek przejmowanych (a więc m in. spółce S) swoje akcje tj. akcje spółki przejmującej.

Zależność kapitałowa pomiędzy spółkami obszaru obrotu oraz obszaru dystrybucji, o której mowa powyżej wynika z przeprowadzenia w 2007 r. wyodrębnienia działalności dystrybucyjnej zakładów energetycznych (które ówcześnie prowadziły działalność zarówno w zakresie dystrybucji energii jak i obrotu energią) do odrębnych podmiotów prawnych. Proces ten był spowodowany wejściem w życie postanowień Dyrektywy 2003/54/WE dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz implementacji jej postanowień do krajowego porządku prawnego. Wówczas, działalność związana z dystrybucją energii została wniesiona do spółek dystrybucji (konsolidowanych obecnie przez spółkę D) w drodze aportów zorganizowanych części przedsiębiorstwa. Na skutek powyższego, 100 % udziałów w spółkach dystrybucji (konsolidowanych przez spółkę D) została objęta przez dokonujące aportów spółki obrotu (konsolidowane obecnie przez spółkę S). Należy zaznaczyć, iż zależność ta istnieje w odniesieniu do siedmiu z ośmiu spółek dystrybucyjnych, w jednym bowiem przypadku spółka dystrybucyjna nie powstała w wyniku wniesienia aportu przez spółkę obrotu, gdyż to ona wydzieliła działalność w zakresie obrotu do innej spółki - w tym zakresie udział spółek obrotu w spółkach dystrybucyjnych będzie zatem odpowiednio niższy.

Powiązania kapitałowe pomiędzy obszarem obrotu i wytwarzania energii

Ponadto, przed rozpoczęciem Programu Konsolidacji spółki działające w obszarze obrotu energią posiadały udziały w niektórych spółkach z obszaru wydobycia i wytwarzania. W związku z tym, po przejęciu tych spółek, spółka E (konsolidująca obszar wydobycia i wytwarzania) będzie zobowiązana wydać swoje własne akcje spółce S (przejmującej spółki obrotu). W efekcie tego spółka SW stanie się akcjonariuszem spółki E.

Na skutek przeprowadzonych w powyższy sposób przejęć w ramach Programu Konsolidacji, pomiędzy spółkami będą zachodzić następujące powiązania kapitałowe:

• spółka S będzie posiadać około 89% akcji w spółce D;

• spółka S będzie posiadać ponad 7% akcji w spółce E.
  
  

Pozostałymi akcjonariuszami spółek D i E będzie S.A. oraz akcjonariusze mniejszościowi. Mniejszościowymi akcjonariuszami tych spółek będą osoby fizyczne, m.in. pracownicy Spółek, a także spółek przejmowanych, którym zostały przyznane akcje spółek konsolidujących w trybie konwersji akcji na podstawie ustawy z dnia 7 września 2007 r. o zasadach nabywania od Skarbu Państwa akcji w procesie konsolidacji spółek sektora elektroenergetycznego oraz podmioty (zarówno osoby fizyczne jak i prawne), które mogły wtórnie nabyć akcje od uprawnionych pracowników.

Ze względu na fakt, iż celem konsolidacji jest ostateczne uporządkowanie działalności w ramach odrębnych i niezależnych koncernów docelowa struktura Programu Konsolidacji Grupy nie przewiduje powiązań kapitałowych pomiędzy poszczególnymi koncernami.

Opisane powyżej powiązania kapitałowe zostaną rozwiązane w ten sposób, że spółki D i E umorzą ich akcje własne należące do spółki S. Następnie kapitał akcyjny spółek D i E zostanie odpowiednio obniżony, a środki przypadające na umarzane akcje zostaną przesunięte z kapitału akcyjnego na kapitał zapasowy. Umorzenie nastąpi zgodnie z art. 359 § 1 KSH, za zgodą akcjonariusza (umorzenie dobrowolne). Za zgodą spółki S planowane umorzenie nastąpi bez wynagrodzenia, tj. spółce S nie będzie przysługiwać wynagrodzenie za umorzone akcje. Uchwały o umorzeniu podejmowane przez walne zgromadzenie akcjonariuszy spółek D i E będą określać podstawę prawną umorzenia oraz potwierdzać brak wynagrodzenia w zamian za umarzane akcje.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy umorzenie posiadanych przez spółkę S akcji spółki D oraz spółki E bez wynagrodzenia spowoduje powstanie dla Spółki na dzień umorzenia przychodu podlegającego opodatkowaniu...

Stanowisko Spółki.

Zdaniem Spółki umorzenie posiadanych przez spółkę S akcji spółki D oraz spółki E bez wynagrodzenia nie spowoduje powstania dla Spółki przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Prawny charakter czynności umorzenia

Umorzenie akcji polega na ich prawnym unicestwieniu, tj. wygaśnięciu wszelkich praw, zarówno o charakterze majątkowym, jak i korporacyjnym wynikających z tych akcji. Tryb umarzania akcji reguluje art. 359-361 KSH.

Zgodnie z art. 359 § 1 KSH, akcje mogą być umorzone w przypadku, gdy statut tak stanowi. Akcja może być umorzona albo za zgodą akcjonariusza w drodze jej nabycia przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe).

Z kolei z art. 359 § 2 wynika, że na gruncie KSH dopuszczalne jest umorzenie akcji bez wynagrodzenia dla akcjonariusza posiadającego umarzane akcje.

Umorzenie akcji na gruncie ustawy o PDOP

a)

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2005r. Nr 183, poz. 1538 ze zm.), dalej: ustawy o PDOP dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1 pkt 4a i 4b cyt. ustawy, jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału (akcji), w tym także:

• dochód z umorzenia udziałów (akcji),
• dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki, w celu umorzenia tych udziałów (akcji).
  
  

Powyższe przepisy są przepisami szczególnymi regulującymi w sposób kompleksowy powstawanie dochodu (przychodu) podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowy od osób prawnych po stronie akcjonariusza spółki, której akcje są umarzane.

Zgodnie z przytoczonym przepisem dochodem z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany, w tym także dochód z odpłatnego zbycia akcji na rzecz spółki w celu umorzenia tych akcji. Dochód ten objęty jest zryczałtowanym podatkiem dochodowym z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. W sytuacji umorzenia akcji bez wynagrodzenia nie powstaje faktyczny dochód (przychód) po stronie akcjonariusza, który pozostał w spółce. Akcjonariusz taki nie otrzymuje w momencie nieodpłatnego umorzenia akcji posiadanych przez innego akcjonariusza żadnego świadczenia. Mając na uwadze powyższe, przytoczone przepisy ustawy o PDOP w tym wypadku nie znajdą zastosowania w stosunku do Wnioskodawcy.

Podsumowując, na gruncie art. 10 ust. 1 ustawy o PDOP Wnioskodawca nie uzyska żadnego dochodu (przychodu) z udziału w zyskach osób prawnych, który powinien u niego podlegać opodatkowaniu PDOP w momencie umorzenia akcji posiadanych przez spółkę S.

b)

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w rozważanym przypadku nie znajdzie też zastosowania art. 12 ust. 1 ustawy o PDOP. Zgodnie tym przepisem przychodami są w szczególności:

• otrzymane pieniądze wartości pieniężne i różnice kursowe

• wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń.
  
  

Jak już wspomniano w wyniku umorzenia dobrowolnego Wnioskodawca nie otrzyma żadnego faktycznego świadczenia, które powiększy jego majątek (świadczenia o charakterze pieniężnym, rzeczowym jak i jakiegokolwiek innego świadczenia). Jednocześnie Wnioskodawca nie otrzyma nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie żadnych rzeczy, praw lub świadczeń, które mogłyby stanowić podstawę do uzyskania przez Wnioskodawcę przychodu podatkowego w momencie umorzenia akcji posiadanych przez spółkę S.

Tym samym na gruncie art. 12 ust. 1 ustawy o PDOP Wnioskodawca nie uzyska żadnego przychodu który powinien po jego stronie podlegać opodatkowaniu PDOP w momencie umorzenia akcji spółek D i E posiadanych przez spółkę S.

Dodatkowo należy wskazać, iż zmiany właścicielskie w ramach grupy spółek powinny pozostawać neutralne dla spółki holdingowej, będącej bezpośrednim lub pośrednim akcjonariuszem spółek należących do grupy. Z punktu widzenia Spółki umorzenie akcji spółek D i E posiadanych przez spółkę S powinno być neutralne także z tego powodu, iż w rzeczywistości zdarzenie to nie będzie generowało żadnego ekonomicznego przysporzenia (zwiększenia majątku) dla Spółki. Przed planowanym umorzeniem Spółka będzie bezpośrednim akcjonariuszem spółek D i E oraz będzie posiadała udział w ich majątku za pośrednictwem spółki S. Po przeprowadzeniu umorzenia Spółka będzie już tylko bezpośrednim akcjonariuszem spółek D E, tj. dotychczasowy pośredni i bezpośredni udział w kapitale tych spółek zostanie zamieniony na udział wyłącznie bezpośredni. W efekcie udział Spółki w majątku spółek D i E wyrażony w jej bilansie poprzez wartość zarówno bezpośrednio posiadanych akcji tych spałek, jak i wartość akcji spółki 550 (która jest akcjonariuszem spółek D i E) po umorzeniu nie zmieni swojej wartości, ale będzie wyrażony w całości poprzez wartość akcji spółek D i E trzymanych bezpośrednio przez Spółkę. A zatem umorzenie akcji spółek zależnych w ramach grupy kapitałowej nie powinno generować dla spółki holdingowej żadnych nowych zdarzeń generujących skutki z punktu widzenia przepisów podatkowych czy księgowych.

Ponadto Wnioskodawca pragnie wskazać, iż zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 3) ustawy o PDOP do przychodów nie zalicza się m. in. umorzenia udziałów lub akcji w spółce w tym kwot otrzymanych z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu umorzenia tych udziałów (akcji) oraz wartości majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej - w części stanowiącej koszt ich nabycia bądź objęcia.

Z powyższego wynika że wolą ustawodawcy było, aby przysporzenie uzyskane przez udziałowca / akcjonariusza w zamian za umarzane / zbywane w celu umorzenia akcje lub udziały nie stanowiło przychodu podatkowego tego udziałowca / akcjonariusza do wysokości kosztu nabycia / objęcia tych udziałów / akcji. Na podstawie wyżej wskazanego przepisu akcjonariusz otrzymujący wynagrodzenie za umarzane akcje nie powinien być zobowiązany do rozpoznawania przychodu w przypadku gdy otrzymane wynagrodzenie nie przewyższałoby wydatków na nabycie / objęcie akcji.

Konsekwentnie należy uznać ze w przypadku kiedy akcjonariusz nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia za umarzane akcje to na podstawie powyższego przepisu tym bardziej nie powinien on rozpoznawać przychodu podatkowego z tego tytułu.

Biorąc powyższe pod uwagę Wnioskodawca stoi na stanowisku ze dobrowolne umorzenie akcji spółek D i E posiadanych przez spółkę S, bez wynagrodzenia dla spółki S nie spowoduje powstania przychodu (dochodu) do opodatkowania po stronie Wnioskodawcy jako pozostającego w spółkach akcjonariusza spółek D i E.

Interpretacje organów podatkowych

Wnioskodawca pragnie wskazać ze przedstawione powyżej stanowisko jest powszechnie akceptowane przez organy podatkowe. Zostało ono potwierdzone m.in. w następujących pismach:

• odpowiedź Ministerstwa Finansów na interpelację poselską nr 2206, wydana w dniu 23.02.2004 r.,

• interpretacja indywidualna prawa podatkowego wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 19.08.2000 r., (IPPB3/423-390/09-2/JB)

• interpretacja indywidualna prawa podatkowego wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 17.08.2009 r. (IPPB3/423-386/09-2/JB)

• interpretacja indywidualna prawa podatkowego wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 11.08.2009 r. (ILPB3/423-358/09-2/KS).

• interpretacja indywidualna prawa podatkowego wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 16.06.2008 r. (IP-PB3-423-392/08-4/JB).
  
  

Biorąc powyższe pod uwagę Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż w świetle obowiązujących przepisów podatkowych w opisanym stanie faktycznym, dobrowolne umorzenie bez wynagrodzenia akcji spółek D i E posiadanych przez spółkę S nie spowoduje na dzień umorzenia powstania dochodu do opodatkowania po stronie S.A.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej w tym zakresie oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Referencje

ILPB3/423-358/09-2/KS, interpretacja indywidualna

IPPB3/423-386/09-2/JB, interpretacja indywidualna

IPPB3/423-390/09-2/JB, interpretacja indywidualna

IP-PB3-423-392/08-4/JB, interpretacja indywidualna