opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem u źródła odsetek przekazywanych przez Spółkę na rzecz N (...)

UZASADNIENIE

W dniu 20.02.2009r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie opodatkowania zryczałtowanym podatkiem u źródła odsetek przekazywanych przez Spółkę na rzecz N z siedzibą w Luksemburgu oraz ciążących na Spółce obowiązków płatnika w zakresie pobrania i wpłaty do urzędu skarbowego tego podatku.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka S.A. (Spółka) zamierza zawrzeć z bankiem prowadzącym działalność na terenie Polski (Bank) umowę prowadzenia rachunków w systemie ?cash pool?, na mocy której Bank zapewni usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową grupy podmiotów powiązanych, posiadających w tym banku rachunki bankowe. Celem takiej umowy będzie zapewnienie efektywnego zarządzania środkami pieniężnymi oraz poprawa płynności finansowej grupy podmiotów (Umowa).

Stronami Umowy będą polskie spółki z grupy N, powiązane ze Spółką (Uczestnicy), Bank oraz Agent, spółka N Europe SA (N) z siedzibą w Luksemburgu, której dominującym akcjonariuszem (ponad 25% udziału w kapitale spółki) jest akcjonariusz Spółki. Oznacza to, iż Agent jest ?spółką siostrą? Spółki. Bank nie jest powiązany kapitałowo zarówno z Agentem, jak i z żadnym z Uczestników. Agent jest rezydentem podatkowym w Luksemburgu w rozumieniu Konwencji między Rzeczpospolitą Polską, a Wielkim Księstwem Luksemburga z 14 czerwca 1995 roku.

Każdy z Uczestników posiadać będzie rachunek bankowy, który będzie brał udział w realizacji operacji objętych Umową. Oprócz Rachunku Głównego Agenta, Bank będzie prowadził także jego Rachunek Pomocniczy, przeznaczony tylko i wyłącznie do realizacji operacji przewidzianych w Umowie.

Każdego Dnia Roboczego Bank przeprowadzi kolejno po sobie następujące czynności jako ostatnie operacje wykonane na Rachunkach w danym Dniu Roboczym:

1. ustali Saldo Uczestnika (stan rachunku Uczestnika) dla każdego z Uczestników z osobna;
2. ustali Sumę Sald Dodatnich (suma sald Uczestników, których Salda Uczestnika mają wartość dodatnią) oraz Sumę Sald Ujemnych (suma Sald Uczestników, których Salda Uczestnika mają wartość ujemną);
3. dokona obliczenia kwoty stanowiącej Sumę (kwota stanowiąca sumę Sumy sald Dodatnich)
4. w przypadku gdy Suma ma wartość:
   -ujemną bank w oparciu o upoważnienie określone w umowie dokona transferu środków pieniężnych stanowiących równowartość Sumy z Rachunku Głównego Agenta na Rachunek Pomocniczy Agenta;
   - dodatnią bank w oparciu o upoważnienie określone w umowie dokona transferu środków pieniężnych stanowiących równowartość Sumy z Rachunku Pomocniczego Agenta na Rachunek Główny Agenta;
   
   

Po dokonaniu wyżej opisanych czynności Bank dokona transferów środków pieniężnych pomiędzy rachunkami Uczestników i Rachunkiem Pomocniczym Agenta w taki sposób żeby na koniec dnia roboczego salda wszystkich rachunków były równe zeru. Podstawą prawną takich transferów będzie subrogacja określona w art. 518 Kodeksu cywilnego tzn. wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela.

Tak więc, jeżeli na koniec dnia roboczego:

1. co najmniej jeden Uczestnik niebędący Agentem jest Uczestnikiem Dodatnim, a co najmniej jeden Uczestnik niebędący Agentem jest Uczestnikiem Ujemnym to wówczas Agent po dokonaniu czynności, o których mowa Umowie z wykorzystaniem środków pieniężnych dostępnych w jego Rachunku Pomocniczym spłaci zobowiązania Uczestników Ujemnych względem banku i wstąpi tym samym w prawa zaspokojonego wierzyciela tj. banku względem Uczestnika Ujemnego do wysokości dokonanej spłaty w trybie Artykułu 518 § 1 ust. 3 kodeksu cywilnego. Następnie Uczestnicy Dodatni niebędący Agentem z wykorzystaniem środków pieniężnych zgromadzonych na ich Rachunkach spłacą zobowiązania Agenta istniejące w Rachunku Pomocniczym Agenta, względem Banku i wstąpią tym samym w prawa zaspokojonego wierzyciela tj. Banku względem Agenta do wysokości dokonanej spłaty w trybie Artykułu 518 § 1 ust. 3 kodeksu cywilnego;
2. każdy z Uczestników innych niż Agent jest Uczestnikiem Dodatnim lub Saldo Uczestnika jest równe zeru, to wówczas Uczestnicy Dodatni, po dokonaniu czynności, o których mowa w Umowie, z wykorzystaniem środków pieniężnych zgromadzonych na ich Rachunkach, spłacą zobowiązania Agenta, istniejące w Rachunku Pomocniczym Agenta, względem Banku i wstąpią tym samym w prawa zaspokojonego wierzyciela, tj. Banku względem Agenta do wysokości dokonanej spłaty w trybie Artykułu 518 § 1 ust. 3 Kodeksu cywilnego;
3. każdy z Uczestników innych niż Agent jest Uczestnikiem Ujemnym lub Saldo Uczestnika jest równe zeru, to wówczas Agent, po dokonaniu czynności, o których mowa w Umowie, z wykorzystaniem środków pieniężnych dostępnych w jego Rachunku Pomocniczym, spłaci zobowiązania Uczestników Ujemnych względem Banku i wstąpi w ten sposób w prawa zaspokojonego wierzyciela tj. Banku względem Uczestników Ujemnych do wysokości dokonanej spłaty, w trybie Artykułu 518 § 1 ust. 3 kodeksu cywilnego.

Z tytułu wierzytelności Agenta względem Uczestników Ujemnych oraz wierzytelności Uczestników Dodatnich względem Agenta, Agentowi i Uczestnikom Dodatnim będą należne odsetki.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie oznaczone we wniosku numerem 3:

Czy odsetki przekazywane przez Spółkę na rzecz N z siedzibą w Luksemburgu podlegają w Polsce opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem u źródła o stawce 10% na podstawie postanowień art. 11 Konwencji między Rzecząpospolitą Polską, a Wielkim Księstwem Luksemburga z dnia 14 czerwca 1995 roku w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, a na Spółce ciążą obowiązki płatnika w zakresie pobrania i wpłaty do urzędu skarbowego tego podatku...

Zdaniem wnioskodawcy.

W ramach umowy, w przypadku wystąpienia debetu na rachunku, Spółka będzie zobowiązana do przelania obciążających ją odsetek za pośrednictwem Banku na rachunek Agenta.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 r. przychody z odsetek uzyskane przez podmioty nie mające siedziby na terytorium Polski podlegają w Polsce opodatkowaniu 20% podatkiem u źródła. Jednakże postanowienia te mają zastosowanie wyłącznie wówczas, gdy umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, nie stanowi inaczej.

Zgodnie z treścią art. 11 ust. 1-2 Konwencji z Luksemburgiem odsetki, które powstają w jednym z umawiających się państw (w tym przypadku w Polsce) i uzyskiwane są przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim umawiającym się państwie (w tym przypadku w Luksemburgu) mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie, czyli w Luksemburgu.

Jednakże takie odsetki mogą być opodatkowane w umawiającym się państwie, w którym powstają (tj. w Polsce) i zgodnie z ustawodawstwem tego państwa, ale jeżeli osoba uprawniona do odsetek (angielski termin: beneficial owner), ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim umawiającym się państwie (tj. Luksemburgu) to podatek nie może przekroczyć 10% kwoty brutto tych odsetek.

W świetle Komentarza do Konwencji Modelowej OECD beneficial owner jest podmiotem, którego prawo do dysponowania otrzymaną płatnością nie ma wyłącznie formalnego charakteru. Co do zasady, Komentarz do Konwencji Modelowej OECD stwierdza, że w sytuacji, gdy płatność dokonywana jest na rzecz pośrednika będącego rezydentem określonego państwa, który następnie przekazuje tę płatność ostatecznemu odbiorcy, państwo rezydencji pośrednika nie jest zobowiązane do zastosowania wobec tego pośrednika postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Sam bowiem fakt bycia rezydentem określonego państwa i otrzymania płatności nie jest wystarczającym warunkiem do skorzystania z postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania w sytuacji, gdy prawo do dysponowania dochodem ma ograniczony charakter.

W analizowanym stanie faktycznym następuje wypłata odsetek należnych Agentowi przez Spółkę poprzez jej Rachunek w Banku. Bank przekazuje otrzymane odsetki na Rachunek Agenta. Zgodnie z Umową Cash Poolingu Agent jest podmiotem uprawnionym do dysponowania uzyskanymi płatnościami. Ponadto, prawo Agenta do dysponowania odsetkami nie ma ograniczonego charakteru. Tym samym, w świetle Komentarza do Konwencji Modelowej OECD, Agent:

1. jest właścicielem (beneficial owner) płatności odsetkowych otrzymywanych od Spółki w rozumieniu umowy z Luksemburgiem oraz
2. ma prawo do skorzystania z preferencyjnej stawki podatku u źródła przewidzianej w umowie z Luksemburgiem.

W analizowanej sytuacji Spółka, w związku z Umową Cash Poolingu, dokonuje na rzecz Agenta (za pośrednictwem Banku) wypłaty odsetek, gdy w danym okresie rozliczeniowym Rachunek Spółki w Banku wykazuje saldo ujemne. Zgodnie z Umową Cash Poolingu Agent jest podmiotem uprawnionym do otrzymania płatności odsetkowych.

Mając na uwadze powyższe, przy założeniu, że Spółka posiadać będzie certyfikat rezydencji podatkowej Agenta, odsetki wypłacane przez Spółkę na rzecz Agenta w ramach Umowy Cash Poolingu, podlegać będą opodatkowaniu w Polsce podatkiem u źródła o stawce 10%.

Zgodnie bowiem z art. 26 ust. 1 ustawy PDOP, płatnicy dokonujący na rzecz podmiotów zagranicznych płatności m.in., z tytułów określonych w art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy PDOP mogą zastosować stawkę podatku u źródła wynikającą z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby zagranicznego podatnika do celów podatkowych uzyskanym od niego zaświadczeniem (certyfikatem rezydencji) wydanym przez właściwy organ administracji podatkowej.

Jednocześnie Spółka będzie zobowiązana, jako płatnik, do poboru podatku i wpłacenia go do właściwego urzędu skarbowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Stosownie do art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000r. Nr 54, 654 ze zm.), podatnicy jeżeli nie mają na terytorium Polski siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Polski.

Zgodnie art. 26 ustawy, osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz będące przedsiębiorcami osoby fizyczne, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz w art. 22 ust. 1, są obowiązane, jako płatnicy, pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat.

W myśl art. 21 ust. 1 ustawy, podatek dochodowy z tytułu uzyskanych na terytorium Polski, przez podatników nieposiadających w Polsce siedziby ani zarządu, przychodów z odsetek ustala się w wysokości 20% tych przychodów. Przepis ten stosuje się z uwzględnieniem postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska.

Zgodnie z art. 11 ust.

1 i ust. 2 Konwencji z dnia 14 czerwca 1995 r. zawartej między Rzecząpospolitą Polską a Wielkim Księstwem Luksemburga w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz. U. z 1996 r. Nr 110, poz. 527) odsetki, które powstają w Polsce i są wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Luksemburgu, mogą być opodatkowane w Polsce, i zgodnie z polskim ustawodawstwem, ale jeżeli odbiorca odsetek jest ich właścicielem, podatek w ten sposób ustalony nie może przekroczyć 10% kwoty brutto tych odsetek.

Jednocześnie art. 11 ust. 4 konwencji polsko-luksemburskiej definiuje, jakiego rodzaju dochody należy uznać za odsetki. Zgodnie z tym przepisem, określenie ?odsetki? oznacza dochody z wszelkiego rodzaju roszczeń wynikających z długów, zarówno zabezpieczonych, jak i nie zabezpieczonych prawem zastawu hipotecznego lub prawem udziału w zyskach dłużnika, a w szczególności dochody z pożyczek publicznych oraz dochody z obligacji lub skryptów dłużnych, włącznie z premiami i nagrodami mającymi związek z takimi skryptami dłużnymi, obligacjami lub pożyczkami.

Modelowa Konwencja stanowiąca wzór umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zawieranych przez Polskę oraz Komentarz do niej, zostały wypracowane w drodze konsensusu przez wszystkie państwa członkowskie OECD, które zobowiązały się tym samym do stosowania zawartych w nich postanowień. Chociaż Modelowa Konwencja, jak i Komentarz do niej, nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa, to stanowią wskazówkę, jak należy interpretować zapisy umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.

Z Komentarza do Konwencji Modelowej OECD wynika, iż postanowienia umów (konwencji) o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie dotyczącym odsetek mają zastosowanie jedynie w przypadku, gdy to podmiot uzyskujący odsetki posiada status rzeczywistego odbiorcy ? osoby uprawnionej (?beneficial owner?), czyli jest podmiotem, którego prawo do dysponowania otrzymaną płatnością nie ma wyłącznie formalnego charakteru.

Co do zasady, w sytuacji, gdy płatność dokonywana jest na rzecz pośrednika będącego rezydentem określonego państwa, który następnie przekazuje tę płatność ostatecznemu odbiorcy, państwo w którym powstaje dana płatność nie jest zobowiązane do zastosowania wobec tego pośrednika postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Byłoby to bowiem sprzeczne z przedmiotem i celem Konwencji, gdyby państwo źródła przyznawało obniżkę lub zwolnienie od podatku tylko z tego powodu, że bezpośredni odbiorca dochodu ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim umawiającym się państwie.

Cash pooling jest formą zarządzania finansami stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej (holdingu) lub podmioty powiązane ekonomicznie w inny sposób, która polega na koncentrowaniu środków z jednostkowych rachunków (sald) poszczególnych jednostek (rachunków uczestników) ? na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny, docelowy) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą.

Prawo cywilne ? w części zobowiązaniowej ? nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy, stąd umowa cash poolingu pozostaje na gruncie polskiego prawa umowa nienazwaną. Mając natomiast na uwadze charakter i sposób funkcjonowania cash poolingu można stwierdzić, iż jest to transakcja zarządzania funduszami w grupie, której celem jest zapewnienie maksymalnych korzyści finansowych i minimalnych strat finansowych.

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, że jeżeli na koniec dnia roboczego co najmniej jeden Uczestnik niebędący Agentem jest Uczestnikiem Dodatnim, a co najmniej jeden Uczestnik niebędący Agentem jest Uczestnikiem Ujemnym to wówczas Agent po dokonaniu czynności, o których mowa Umowie z wykorzystaniem środków pieniężnych dostępnych w jego Rachunku Pomocniczym spłaci zobowiązania Uczestników Ujemnych względem banku i wstąpi tym samym w prawa zaspokojonego wierzyciela tj. banku względem Uczestnika Ujemnego do wysokości dokonanej spłaty w trybie Artykułu 518 § 1 ust. 3 kodeksu cywilnego. Następnie Uczestnicy Dodatni niebędący Agentem z wykorzystaniem środków pieniężnych zgromadzonych na ich Rachunkach spłacą zobowiązania Agenta istniejące w Rachunku Pomocniczym Agenta, względem Banku i wstąpią tym samym w prawa zaspokojonego wierzyciela tj. Banku względem Agenta do wysokości dokonanej spłaty w trybie Artykułu 518 § 1 ust. 3 kodeksu cywilnego.

Z tytułu wierzytelności Agenta względem Uczestników Ujemnych oraz wierzytelności Uczestników Dodatnich względem Agenta, Agentowi i Uczestnikom Dodatnim będą należne odsetki.

Z powyższego nie wynika, jak twierdzi Spółki, iż właścicielem odsetek jest Agent (pool leader). Co prawda środki finansowe do poszczególnych spółek uczestniczących w umowie cash poolingu przekazywane są za pomocą rachunku Agenta jednak sam fakt fizycznego przepływu środków pieniężnych pomiędzy rachunkami uczestników umowy cash poolingu i rachunkiem docelowym Agenta nie powoduje, iż Agent staje się osobą uprawnioną. Agent jest odbiorcą odsetek (właścicielem ekonomicznym), natomiast ich podmiotem uprawnionym do odsetek (właścicielem fizycznym) pozostaje nie N E SA, lecz inny uczestnik umowy cash poolingu przekazujący nadwyżkę środków.

Tym samym, błędne jest stanowisko Strony, iż to Agent jest podmiotem uprawnionym do dysponowania uzyskanymi płatnościami, oraz że prawo do dysponowania nimi ma charakter nieograniczony.

Należy zwrócić uwagę, iż fakt bycia rezydentem określonego państwa i otrzymania płatności nie jest wystarczającym warunkiem do skorzystania z postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania w sytuacji, gdy prawo do dysponowania dochodem ma ograniczony charakter. Oznacza to, iż postanowienia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania mają zastosowanie do podmiotów będących faktycznymi odbiorcami odsetek. W konsekwencji, jeżeli podmiot polski dokonuje wypłaty z tytułu odsetek, o której mowa w art. 26 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, na rzecz podatkowego rezydenta innego państwa, który nie jest osobą uprawnioną do tych odsetek, to Polska nie jest ograniczona w swoim prawie do opodatkowania w Polsce takich należności odsetkowych. To zaś oznacza, że należności te, na podstawie art. 26 ust. 1 w związku z art. 21 ust. 1 i 21 ust. 2 podlegają 20% podatkowi dochodowemu od osób prawnych.

Błędem jest utożsamianie, jak czyni to Spółka, właściciela odsetek wyłącznie z podmiotem dysponującym roszczeniem o ich wypłatę i posiadającym prawo do dysponowania nimi. Jak wcześniej wspomniano, status osoby uprawnionej przysługuje ekonomicznemu właścicielowi udostępnionego kapitału, (a nie ekonomicznemu dysponentowi samych odsetek).

Uprawnionym właścicielem może być podmiot posiadający prawo do kapitału, z tytułu którego udostępnienia należne będą odsetki, jak i prawo do gospodarowania tymi odsetkami, jako ich właściciel, a nie podmiot posiadający prawo tylko do otrzymania odsetek.

Zatem, z tytułu wierzytelności względem Uczestników Ujemnych, Agentowi przysługiwać będzie prawo do skorzystania z preferencyjnej stawki podatku u źródła przewidzianej w umowie z Luksemburgiem w wysokości 10% uzyskanego przychodu, tylko w sytuacji, gdy będzie posiadał on prawo do gospodarowania odsetkami jak właściciel, bądź będzie je wypłacał z własnych środków.

Wnioskodawca na mocy art. 26 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, stosując art. 21 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, ma obowiązek pobrania z tytułu wypłacanych odsetek podatku dochodowego w wysokości 20% przychodów. W sytuacji opisanej powyżej nie znajdzie zastosowania art. 21 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w związku z art. 11 ust. 1 i 2 konwencji polsko-luksemburskiej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Referencje

IPPB2/436-44/09-4/MZ, interpretacja indywidualna

IPPB2/436-72/09-2/MZ, interpretacja indywidualna

IPPB3/423-773/09-2/ER, interpretacja indywidualna