Czy Koszty z tytułu Roszczeń, ponoszone przez A. (w części przypadającej na Wnioskodawcę ? wspólnika (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 8 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 05.10.2009r. (data wpływu 06.11.2009r.), uzupełnionym na wezwanie z dnia 13.01.2010r. (data doręczenia 19.01.2010r.) pismem z dnia 20.01.2010r. (data stempla pocztowego 22.01.2010r., data wpływu 25.01.2010r.) - o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 06.11.2009r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

K. (dalej: Wnioskodawca lub K) ? spółka będąca osobą prawną z siedzibą w Niemczech, jest wspólnikiem spółki komandytowej A Sp. z o.o. Sp. k., mającej siedzibę w Polsce (dalej: A. lub Spółka). Ze względu na fakt, iż Wnioskodawca nie posiada na terytorium Polski siedziby ani zarządu, podlega w Polsce dla celów podatku dochodowego od osób prawnych (dalej: podatek CIT) tzw. ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, obejmującemu dochody osiągane na terytorium Polski, w szczególności z tytułu uczestnictwa (udziału) w A. (podmiocie nie posiadającym osobowości prawnej).
A. jest jedną z największych sieci handlowych (hipermarketów) działającej w Polsce i należy do międzynarodowej Grupy ?X?.

Prowadzenie działalności gospodarczej (handlowej) A. związane jest z ryzykiem nieumyślnego wyrządzenia szkody przez nią osobom trzecim, tj. klientom dokonującym zakupów na terenie jej obiektów handlowych. Ww. szkody, które są ponoszone przez klientów A. w związku z dokonywaniem zakupów w jego hipermarketach mogą mieć charakter szkód rzeczowych, polegających na uszkodzeniu lub zniszczeniu rzeczy (np. uszkodzenie odzieży klienta podczas zakupów, uszkodzenie samochodu klienta zaparkowanego na parkingu obiektu handlowego Spółki przez pracownika Spółki ?wózkowego?, itp.) lub mogą dotyczyć uszczerbku na zdrowiu danej osoby (np. złamanie ręki przez klienta wskutek poślizgnięcia się na mokrej podłodze w trakcie zakupów w hipermarkecie, itp.).

W celu ochrony przed ww. ryzykami, a zatem wzmocnienia bezpieczeństwa ekonomicznego przedsiębiorstwa, jak również mając na uwadze dbałość i troskę o klientów, A. zawarła z instytucją ubezpieczeniową (I.) polisę dotyczącą ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej (dalej: Polisa) za szkody osobowe i rzeczowe z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej i posiadanego mienia. Odpowiedzialność ubezpieczyciela została ograniczona poprzez określenie w polisie kwoty tzw. Franszyzy Redukcyjnej (udziału własnego A. w szkodzie). Oznacza to, iż w odniesieniu do roszczeń kierowanych do Spółki przez osoby trzecie (klientów), których wartość przekracza kwotę Franszyzy Redukcyjnej, to ubezpieczyciel gwarantuje w ramach polisy wobec A. ochronę ubezpieczeniową, tj. zobowiązany jest do pokrywania kosztów tych roszczeń (m.in. wypłaty odszkodowania na rzecz poszkodowanych, finansowania dodatkowych kosztów świadczeń związanych ze szkodą i roszczeniem).

Natomiast w przypadku roszczeń kierowanych do A. o niższej wartości, tj. których wartość nie przekracza kwoty Franszyzy Redukcyjnej, to Spółka (a nie ubezpieczyciel) jest podmiotem, który finalnie ponosi koszty związane z roszczeniami - de facto finansuje ciężar naprawy szkody poniesionej przez klienta (tzw. udział własny Spółki w szkodzie).

Dla celów sprawnej i profesjonalnej obsługi roszczeń kierowanych do A. o wartości nie przekraczającej kwoty Franszyzy Redukcyjnej (dalej zwanych: Roszczeniami), Spółka zawarła z ww. instytucją ubezpieczeniową (tj. I..) dodatkową umowę o usługi z 21.06.2005r. (dalej: Umowa), na podstawie której ubezpieczyciel zobowiązał się do obsługi Roszczeń, w szczególności do weryfikacji zasadności i wysokości roszczonych kwot (w tym np. zaangażowania rzeczoznawców, ekspertów) oraz dokonywania wypłat odszkodowań na rzecz poszkodowanych klientów w imieniu Spółki.

Po skierowaniu Roszczeń do A. przez klientów, są one przekazywane do firmy ubezpieczeniowej (dla celów oceny zasadności podstawy roszczenia oraz zasadności jego wysokości). Po dokonaniu ww. weryfikacji firma ubezpieczeniowa orzeka odnośnie naprawy (w imieniu A.) szkody poniesionej przez klienta (na podstawie profesjonalnego oszacowania, w tym opinii rzeczoznawców, ekspertów) i wypłaca na rzecz klienta - w imieniu A. - stosowne świadczenie pieniężne (odszkodowanie). Na podstawie Umowy ? w odniesieniu do Roszczeń (tj. takich, których wartość nie przekracza kwoty Franszyzy Redukcyjnej) Spółka jest obowiązana do zwrotu na rzecz firmy ubezpieczeniowej kosztów odszkodowań wypłaconych przez ubezpieczyciela na rzecz poszkodowanych klientów, kosztów dodatkowych poniesionych przez ubezpieczyciela w związku z obsługą Roszczeń (np. koszty opinii biegłych) oraz do uiszczenia stałej opłaty za obsługę Roszczenia - dalej łącznie zwanych: ?Kosztami z tytułu Roszczeń? (które są przedmiotem niniejszego wniosku o wydanie interpretacji).

Wnioskodawca wskazuje, iż A. - będąc zainteresowaną uzyskaniem potwierdzenia odnośnie prawidłowości zaliczenia ww. kosztów z tytułu Roszczeń do kosztów uzyskania przychodów ? otrzymała interpretację indywidualną z 5 grudnia 2008 r. (nr ILPB3/423-552/08-2/MC) wydaną w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu (dalej: Dyrektor IS) potwierdzającą, iż przedmiotowe wydatki stanowią na gruncie ustawy o podatku CIT koszty uzyskania przychodów. Dyrektor IS dokonał zatem merytorycznej oceny stanowiska A. zaprezentowanego we wniosku wskazując, iż w świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Spółki w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe. Dyrektor IS zwrócił jednak uwagę, iż ww. interpretacja indywidualna (wydana dla A.) nie wywiera skutków prawnych dla poszczególnych jej wspólników (z uwagi na fakt, iż pierwotny wniosek złożyła A. , tj. spółka nie posiadająca osobowości prawnej, która nie jest podatnikiem podatku CIT). W związku z powyższym wspólnik Spółki - tj. K. - niniejszym składa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w tożsamej sprawie (rozstrzygniętej uprzednio w ww. interpretacji indywidualnej z 5 grudnia 2008 r. wydanej dla A.).

W związku z powyższym zadano w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych następujące pytanie:

Czy Koszty z tytułu Roszczeń, ponoszone przez A. (w części przypadającej na Wnioskodawcę ? wspólnika Spółki, stosownie do udziału w A.) na podstawie Umowy (tj. związane z obsługą roszczeń w wysokości nie przekraczającej kwoty Franszyzy Redukcyjnej) o naprawę szkód (na osobie lub na mieniu) poniesionych przez klientów w trakcie pobytu na terenie obiektów handlowych A. można uznać za koszty uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych...

Stanowisko Spółki.

Wspólnik A. - Wnioskodawca jest zagraniczną osobą prawną (nie posiadającą na terytorium Polski siedziby ani zarządu), która podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych w Polsce w ramach tzw. ograniczonego obowiązku podatkowego w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2000r. Nr 54 poz. 654 z późn. zm.), tzn. tylko od dochodów osiąganych na terytorium Polski, w szczególności zaś z tytułu uczestnictwa w spółce komandytowej prowadzącej działalność gospodarczą na terytorium Polski (A.).

W świetle zaś przepisu art. 5 ust. 1 i ust. 2 ww. ustawy o podatku,

• ?przychody z udziału w spółce nie będącej osobą prawną, z zastrzeżeniem (...) łączy się z przychodami każdego wspólnika proporcjonalnie do posiadanego udziału (...)?
• ?zasady wyrażone w ust. 1 stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów, zwolnień i ulg podatkowych oraz obniżenia dochodu, podstawy opodatkowania lub podatku.?
  
  

Mając na uwadze powyższą regulację, ilekroć w dalszej części niniejszego wniosku jest mowa o przedmiotowych kosztach uzyskania przychodów, czy też o uzyskiwanych przychodach podatkowych (związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez A.), należy je odnosić do kosztów uzyskania przychodów ponoszonych (przychodów podatkowych uzyskiwanych) do facto przez wspólnika A. ? tutaj K. (proporcjonalnie do posiadanego udziału w A.).

W ocenie Wnioskodawcy, ponoszone przez A. koszty (dalej zwane Kosztami) związane z finansowaniem (obsługą) Roszczeń klientów z tytułu szkód powstałych na mieniu lub osobie klienta w trakcie pobytu (zakupów) na terenie obiektów handlowych A. (w części przypadającej na Wnioskodawcę ? wspólnika Spółki) spełniają definicję kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 tej ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (w tzw. negatywnym katalogu kosztów uzyskania przychodów).

Analiza przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych skłania zatem do wskazania następujących elementów warunkujących uznanie określonego kosztu za koszty uzyskania przychodów:

• koszt musi zostać poniesiony w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,
• koszt nie może być wskazany w negatywnym katalogu art. 16 ust. 1 tej ustawy (jako koszt enumeratywnie wyłączony z kosztów uzyskania przychodów).
  
  

Oznacza to, że podstawową przesłanką zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztów z tytułu Roszczeń o naprawę szkód poniesionych przez klientów na terenie obiektów handlowych A. (Spółki), o których mowa w omawianym stanie faktycznym jest wykazanie związku pomiędzy ww. kosztami a źródłem przychodów uzyskiwanym przez podatnika (K.) ? proporcjonalnie do posiadanego udziału w A..

Zgodnie z ugruntowaną linią orzecznictwa i piśmiennictwa, koszty poniesione w celu uzyskania lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów to koszty, które zgodnie z zasadami logiki i racjonalności gospodarczej mogą doprowadzić do celu, jakim jest osiągnięcie przychodu lub też zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów. Istotne jest przy tym, aby istniały przesłanki wskazujące, iż przy ponoszeniu określonych kosztów podatnik mógł wychodzić z założenia, iż osiągnięcie ww. ?celu? jest realne, tzn. racjonalnie działający przedsiębiorca mógł w związku z nim spodziewać się z dużym prawdopodobieństwem efektu w postaci wystąpienia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródeł przychodów. Powyższe rozumienie ?celowości? zaliczenia określonych wydatków do kosztów uzyskania przychodów potwierdza również wybrane orzecznictwo (wydane wprawdzie w stanie prawnym obowiązującym przed 1 stycznia 2007 r., niemniej zachowującym aktualność również obecnie):

• ?Związek między wydatkami a dochodem powinien zawsze uwzględniać racjonalne kryteria ekonomiczne (...). Ponoszone koszty powinny ten cel realizować lub co najmniej zakładać go jako realny (...). Wydatek musi być poniesiony w taki sposób, by racjonalnie działający przedsiębiorca mógł w związku z nim spodziewać się z dużym prawdopodobieństwem wystąpienia przychodu?. - wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 24 listopada 2006 r. (sygn. akt II FSK 1447/05).
• ?Kosztami uzyskania przychodu są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów. Aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów należy zatem ocenić jego związek z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz możliwość osiągnięcia przychodu?. - wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 13 marca 1998 r. (sygn. akt SA/Lu 230/97).
  
  

Należy zauważyć, iż dla kwalifikacji określonych kosztów (w tym także Kosztów z tytułu Roszczeń) do kosztów uzyskania przychodów nie powinien mieć znaczenia końcowy rezultat, tzn. fakt, iż z uwagi np. na niepewność warunków prowadzenia działalności gospodarczej, do osiągnięcia przychodu mogłoby ostatecznie nie dojść (np.

w sytuacji, gdyby zawarcie Polisy nie doprowadziło do wzrostu wolumenu obrotów handlowych uzyskiwanych prze A., w efekcie ? do przychodów podatkowych uzyskiwanych przez K.- wspólnika A.). Decydującym elementem w powyższym zakresie jest bowiem fakt, iż działania, w związku z którymi Spółka poniosła określone koszty (Koszty z tytułu Roszczeń), miały na celu doprowadzenie do efektu w postaci uzyskania przychodów lub zabezpieczenia czy zachowania źródła przychodów (uzyskiwanych przez K.). Innymi słowy, jeśli w momencie poniesienia Kosztów z tytułu Roszczeń Spółka miała podstawy, by racjonalnie oczekiwać efektu w postaci uzyskania przychodów podatkowych lub też zabezpieczenia albo zachowania źródła przychodów, koszt taki - w ocenie Wnioskodawcy - spełnia definicję kosztów uzyskania przychodów, wskazaną w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Należy przy tym podkreślić, iż dla oceny, czy określone koszty (Koszty z tytułu Roszczeń) zostały poniesione ?w celu?, o którym mowa w art. 15 ust. 1 tej ustawy, nie powinno mieć znaczenia, czy koszty te wiążą się z osiągnięciem przychodu podatkowego w sposób bezpośredni, czy też nie jest możliwe wskazanie konkretnego przychodu, jaki został uzyskany (mógł zostać uzyskany) dzięki poniesieniu przedmiotowych kosztów, jako iż koszty te wiążą się z całokształtem działalności gospodarczej podmiotu gospodarczego (stanowią koszty inne niż bezpośrednio związane z uzyskaniem przychodów podatkowych). Powyższe rozumienie potwierdza wybrane orzecznictwo sądów administracyjnych, cytowane poniżej:

- ?Celowy charakter mają nie tylko te wydatki, które mogą mieć bezpośredni wpływ na uzyskanie przychodu, ale również te wydatki, które pośrednio wpływając na wysokość przychodu związane są np. z samym funkcjonowaniem podatnika?. - wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 25 stycznia 2006 r. (sygn. akt l SA/Wr 1631/04).

Dla oceny prawidłowości stanowiska Wnioskodawcy zaprezentowanego w niniejszym wniosku (tzn. wykazania celowości ponoszenia przez Spółkę kosztów z tytułu Roszczeń o naprawę szkód poniesionych przez klientów podczas zakupów), Wnioskodawca przedstawia poniżej szczegółowo charakter kwot wypłacanych przez firmę ubezpieczeniową (w celu zaspokojenia ww. Roszczenia) oraz przedstawia przesłanki, w oparciu o które można wskazać, iż ponoszenie przedmiotowych kosztów wpisuje się w strategię handlową A. .

Jak Wnioskodawca wyjaśnił w stanie faktycznym, A. jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej (majątkowej) w związku ze zdarzeniami (wypadkami) spowodowanymi na terenie prowadzenia przez A. działalności gospodarczej (na terenie obiektów handlowych Spółki) oraz w związku z działalnością gospodarczą prowadzoną przez ww. podmiot.

Wnioskodawca wskazuje, iż ryzyko gospodarcze jest jednym z immanentnych elementów działalności gospodarczej prowadzonej przez przedsiębiorcę (jakim jest również Spółka). Powyższe wynika z faktu, iż przedsiębiorca - w ramach prowadzonej działalności gospodarczej - jest konfrontowany ze zjawiskami, które są niezależne od woli podmiotu gospodarczego. Istnieje zatem możliwość poniesienia ?niepowodzenia? (dodatkowych kosztów, straty) na skutek pojawienia się czynników, których dany podmiot nie mógł przewidzieć lub nie był w stanie im zapobiec.

Nie ulega zaś wątpliwości w odniesieniu do analizowanego stanu faktycznego, iż szkoda (na osobie lub mieniu klientów) ma związek z prowadzoną przez A. działalnością gospodarczą - szkoda występuje w trakcie zakupów czy pobytu klientów (czy potencjalnych klientów) na terenie jej obiektów handlowych. Zdarzenia te mają charakter incydentalny (stanowią ?wypadek?), niemniej A. nie jest w stanie zagwarantować, iż sytuacja prowadząca do naruszenia dóbr innych osób (klientów), tzn. do powstania szkody na mieniu lub na osobie, w ogóle nie będzie miała miejsca. W efekcie, mimo starań A. o ograniczenie omawianych negatywnych zdarzeń (?wypadków?), z uwagi na określony poziom ryzyka gospodarczego immanentnie związanego z działalnością gospodarczą przez nią prowadzoną, nie jest możliwe, aby A. przewidział i był w stanie zapobiec ww. negatywnym zdarzeniom.

Na gruncie doktryny przyjmuje się, iż szkodą jest (powstała wbrew woli poszkodowanego) różnica pomiędzy obecnym stanem majątkowym poszkodowanego (klienta) a tym stanem, jaki zaistniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Na gruncie przepisów ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) - jak i w odniesieniu do analizowanego stanu faktycznego - można wskazać na tzw. szkodę na osobie, jak i na mieniu (własności i innych prawach majątkowych). W przeciwieństwie do szkody na mieniu, szkoda na osobie obejmuje uszczerbki wynikające w szczególności z uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.

Naruszenie dóbr innych osób (wyrządzenie szkody na mieniu lub osobie klienta) kwalifikuje się jako czyn niedozwolony w rozumieniu tytułu VI Kodeksu cywilnego, zaś odpowiedzialność A. za ww. szkodę oparta jest na konstrukcji winy deliktowej (tzw. odpowiedzialności deliktowej). Podstawowa norma prawna mająca zastosowanie w odniesieniu do winy deliktowej zawarta jest w przepisie art. 415 Kodeksu cywilnego, który wskazuje, iż ?Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia?.

Należy również wskazać, iż co do zasady (w oparciu o przepis art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego) ?naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono?. Sposób, w jaki szkoda może zostać naprawiona reguluje z kolei przepis art. 363 § 1 Kodeksu Cywilnego, który wskazuje, iż ?Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu? (czyli do wypłaty tzw. odszkodowania).

Należy wskazać zatem, iż w sytuacji poniesienia przez klienta szkody mającej związek z prowadzoną przez A. działalnością gospodarczą, istnieje podstawa prawna (na gruncie przepisów Kodeksu cywilnego), aby klient mógł dochodzić od A. naprawy takiej szkody. W razie sporu możliwe jest wyegzekwowanie od A. naprawy ww. szkody na drodze sądowej. Powyższa sytuacja wiązałaby się z ryzykiem powstania dla A. dodatkowych kosztów, wynikających z możliwości zasądzenia przez sąd odszkodowania w wyższej wysokości (od faktycznie wypłaconej przez ubezpieczyciela w imieniu A), jak również obciążenia A. kosztami postępowania sądowego, w szczególności zaś z negatywnym wpływem takich sporów na reputację A i budowanie o ?A? negatywnej opinii wśród dotychczasowych jak i potencjalnych klientów.

Mając na uwadze powyższe, wychodząc niejako naprzeciw oczekiwaniom klientów, jak również zapobiegając ww. negatywnemu oddziaływaniu na wizerunek ?X?, Spółka zawarła przedmiotową Polisę oraz dodatkową Umowę z intencją regulowania roszczeń klientów zgłaszanych do A. (z tytułu przedmiotowych szkód poniesionych w trakcie zakupów) na drodze pozasądowej - poprzez wypłatę odszkodowania.

Wnioskodawca wyjaśnia, iż istotą ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej (jako ubezpieczenia majątkowego) jest, iż (w oparciu o przepis art. 822 Kodeksu cywilnego) ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim (tutaj klientom), wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony - w ramach przyjętych warunków, w przypadku roszczeń o niższej wysokości (których wartość nie przekracza kwoty Franszyzy Redukcyjnej), ubezpieczyciel ma roszczenie zwrotne do A., tj. finalnie koszty odszkodowania ponosi ubezpieczony - czyli A. (jest to swego rodzaju udział własny Spółki w szkodzie). Wnioskodawca wyjaśnia również, iż z uwagi na brak definicji legalnej ?odszkodowania?, dla celów wykładni ww. pojęcia - można posłużyć się definicją zawartą w Słowniku Języka Polskiego PWN (Lidia Drabik, Aleksandra Kubiak - Sokoł, Elżbieta Soból, Lidia Wiśniakowska: Słownik Języka Polskiego PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006 r., s. 567); definicja ta wskazuje, iż odszkodowanie to ?wynagrodzenie za wyrządzone szkody, poniesione przez kogoś straty, doznane krzywdy?. W ocenie Wnioskodawcy, z powyższego wynika zatem, iż celem ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej (zawarcia Polisy, jak również Umowy) nie jest zatem zwolnienie sprawcy szkody ( A.) od odpowiedzialności (cywilnej), lecz ma ono na celu zapewnienie poszkodowanym (klientom) sprawne i efektywne wynagrodzenie doznanych szkód (poniesionych w trakcie zakupów, pobytu w obiektach handlowych A.) poprzez obsługę zobowiązań odszkodowawczych ubezpieczającego przez profesjonalny podmiot (w sytuacji roszczeń podmiot ten zachowuje prawo do roszczenia zwrotnego do ubezpieczonego - A.). Wypłata odszkodowania jest zatem sposobem naprawienia szkody, której obowiązek naprawy przez sprawcę jest regulowany ustawowo - na mocy przepisów Kodeksu cywilnego.

Wnioskodawca podkreśla również, iż w przedmiotowym stanie faktycznym wypłata odszkodowania ma miejsce na podstawie weryfikacji jej zasadności oraz oszacowania kwoty dokonanego przez profesjonalny podmiot specjalizujący się w dziedzinie ubezpieczeń od odpowiedzialności cywilnej (ubezpieczyciela), często z zaangażowaniem powołanych przez ubezpieczyciela biegłych. Oszacowanie dokonane przez ubezpieczyciela (w tym z udziałem powołanych biegłych) gwarantuje zatem obiektywną i rzetelną ocenę w zakresie zasadności roszczenia zgłaszanego przez klienta (zarówno w kwestii powstania roszczenia, jak i jego wysokości).

Mając powyższe na uwadze, Wnioskodawca podkreśla, iż zawarcie Polisy oraz dodatkowej Umowy związanej z ubezpieczeniem A. od odpowiedzialności cywilnej w odniesieniu do przedmiotowych roszczeń należy uznać za celowe (poparte kryteriami ekonomiczności i racjonalności gospodarczej); w szczególności zostało dokonane z myślą o ograniczeniu negatywnych konsekwencji finansowych dla A., w związku z wystąpieniem szkody na mieniu lub osobie klienta (w stosunku do której odpowiedzialność za szkodę ponosi A.). Należy zatem wskazać, iż zawarcie Polisy, jak i dodatkowej Umowy wynika z dążenia A. do racjonalnego ograniczenia strat finansowych przedsiębiorstwa (w szczególności ograniczenia kosztów naprawy szkody, uniknięcia kosztów postępowania sądowego).

Dodatkowo, Wnioskodawca wskazuje, iż zawarcie Umowy na warunkach opisanych w stanie faktycznym (tzn. w odniesieniu do obsługi Roszczeń tj. roszczeń zasadniczo o niższej wartości - poniżej kwoty Franszyzy Redukcyjnej) wynika z racjonalnej intencji A. do minimalizacji kosztów ubezpieczenia w zakresie odpowiedzialności cywilnej. Można bowiem wskazać, iż w zamian za ponoszenie finalnego ciężaru kosztów z tytułu Roszczeń (ustalenia kwoty Franszyzy Redukcyjnej), Spółka mogła uzyskać korzystniejsze warunki Polisy aniżeli w sytuacji, gdyby Polisa miała pokrywać całokształt roszczeń z wszystkich negatywnych zdarzeń (np. nie zawierałaby kwoty franszyzy redukcyjnej).

Podsumowując zatem, zawarcie umowy służy interesom gospodarczym A., jako iż ukierunkowane jest na ograniczenie obciążeń finansowych oraz na zapobieżenie negatywnemu wpływowi przedmiotowych zdarzeń (?wypadków?) na wizerunek A. (reputację). W powyższym kontekście przedmiotowe koszty z tytułu roszczeń należy uznać za celowe z perspektywy ekonomiczności i racjonalności gospodarczej. W ocenie Wnioskodawcy, już powyższa argumentacja (niezależnie od argumentacji przedstawionej w dalszej części wniosku) może wskazywać na zasadność uznania przedmiotowych kosztów z tytułu roszczeń za koszty uzyskania przychodów.

Zaliczenie wydatków poniesionych w celu uniknięcia dodatkowych obciążeń finansowych do kosztów znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych. Przykładem jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 8 sierpnia 2006 r. (sygn. akt III SA/Wa 1447/06), w którym Sąd wskazał, iż:

- ?Artykuł 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (...) ma zastosowanie również w sytuacji, gdy wydatek poniesiono nie tylko w celu osiągnięcia przychodu, ale także w celu zapobieżenia powstaniu straty?.

Niezależnie od powyższego, Wnioskodawca wskazuje również, iż ponoszenie przez A. kosztów z tytułu Roszczeń (w części przypadającej na Wnioskodawcę ? wspólnika A.) wpisuje się również w strategię handlową Grupy ?K.?, ukierunkowaną na wzmacnianie pozycji konkurencyjnej A.. Polityka A. w zakresie obsługi Roszczeń o naprawę szkody (w omawianym zakresie) stanowi w szczególności narzędzie realizacji motta przyjętego przez Spółkę w ramach ww. strategii handlowej, które brzmi ?Klient jest w K. najważniejszy?.

W ramach ww. strategii handlowej oprócz oferowania wysokiej jakości towarów i usług, A. czyni starania o zapewnienie klientom komfortu i profesjonalnej obsługi. Oczywistym jest, iż Spółka czyni starania o ograniczenie ryzyka wystąpienia w trakcie pobytu klienta w jej obiektach handlowych zdarzeń prowadzących do powstania u klienta szkody (na osobie i na mieniu), niemniej w sytuacji, gdy takie zdarzenie (o charakterze incydentalnym) wystąpi, A. dokłada starań, aby na drodze pozasądowej, w sposób najmniej uciążliwy dla poszkodowanego i możliwie profesjonalny - zrekompensować (wyrównać i w pewien sposób wynagrodzić) klientowi (poszkodowanemu) poniesiony uszczerbek (szkodę na osobie lub mieniu).

W powyższy sposób A. dąży do budowania wśród klientów poczucia komfortu i bezpieczeństwa, iż w sytuacji zgłoszenia roszczenia o naprawę szkody (a takie prawo klienta wynika z mocy prawa, co zostało wykazane powyżej), Spółka dowodzi, iż jest przedsiębiorcą przyjaznym, rzetelnym, lojalnym i uczciwym, dbającym o dobro klientów, wychodzącym naprzeciw oczekiwaniom klientów. Omawiane postępowanie A. jest zatem pewną techniką komunikowania rynkowi, iż jest ona przedsiębiorcą, który dąży nie tylko do maksymalizacji obrotów handlowych - lecz ma na uwadze również dobro klientów tak, aby dokonywaniu zakupów w A. mogło towarzyszyć również poczucie zadowolenia i komfortu oraz przeświadczenie o zapewnieniu obsługi klienta według najwyższych standardów jakości.

W ocenie Wnioskodawcy, można również wskazać, iż postępowanie A. w zakresie obsługi przedmiotowych roszczeń ma na celu również ?zatarcie? negatywnego wrażenia, jakim jest poniesienie przez klienta uszczerbku na mieniu/osobie, a w efekcie, do uniknięcia sytuacji, iż A. utraci klienta ?dotkniętego? ww. negatywnym zdarzeniem. Wnioskdoawca wskazuje również, iż gotowość A. do pozasądowej regulacji Roszczeń (za pośrednictwem profesjonalnego podmiotu - ubezpieczyciela) ma również dostarczyć klientom dodatkowych przesłanek, które mogłyby mieć wpływ na wybór na potrzeby realizacji zakupów obiektu handlowego A. (nie zaś placówki handlowej firmy konkurencyjnej). W efekcie, przyjęta przez A. polityka w zakresie obsługi Roszczeń o naprawę szkód ma sprzyjać budowaniu u klientów przeświadczenia o zachowywaniu przez nią najwyższych standardów jakości w procesie obsługi klienta (w tym obsługi roszczeń kierowanych przez klienta) oraz o tym, iż zakupy te warto realizować właśnie w hipermarketach A. (a nie u konkurencji). Z jednej strony działania te mogą mieć zatem wpływ na wywołanie u dotychczasowych klientów przeświadczenia, iż warto i wypada pozostać ?lojalnym? wobec Spółki, a z drugiej strony - mogą służyć ?przyciągnięciu? do niej nowych klientów.

Mając zatem na uwadze ww. aspekty, w ocenie Wnioskodawcy, ponoszenie przez A. kosztów z tytułu roszczeń znajduje uzasadnienie w dbałości Spółki o interesy gospodarcze, w dążeniu do umacniania Jej pozycji konkurencyjnej, w dbałości o wizerunek Spółki (w szczególności chęci budowania opinii o przyjaznym nastawieniu do klienta w sytuacji, gdy występuje on w roli poszkodowanego), na komunikowaniu postawy A. charakteryzującej się dążeniem do rozstrzygania sporów (zaspakajania roszczeń) na drodze pozasądowej, w sposób najmniej uciążliwy dla klienta i przy zaangażowaniu profesjonalnego podmiotu ubezpieczeniowego, gwarantującego obiektywną i rzetelną ocenę zasadności roszczenia. Ponadto, polityka A. w omawianym zakresie daje możliwość pozytywnego oddziaływania na umacnianie przywiązania do marki ?K.? dotychczasowych klientów, czy też zachęcanie nowych klientów do korzystania z Jej sieci. W ocenie Spółki, można zatem uznać, iż polityka A. w zakresie obsługi Roszczeń wpisuje się w cel racjonalnego przedsiębiorcy, jakim jest maksymalizacja wolumenu obrotów ze sprzedaży towarów (uzyskiwanych przez K. proporcjonalnie do posiadanego udziału w A.).

Mając powyższe na uwadze, przedmiotowe Koszty z tytułu Roszczeń stanowią z perspektywy A. koszty racjonalne i gospodarczo uzasadnione. W powyższym aspekcie zasadne jest przyjęcie, iż koszty te przyczyniają się do zachowania albo zabezpieczenia źródeł przychodów (uzyskiwanych ze sprzedaży towarów oferowanych przez A.), jak również można przyjąć, iż omawiana polityka A. w zakresie obsługi roszczeń może prowadzić do zwiększenia przychodów ze sprzedaży towarów (czyli w efekcie - do uzyskiwania przez K. przychodów podatkowych proporcjonalnie do posiadanego udziału w A.).

Przedmiotowe Koszty z tytułu Roszczeń nie mogą wprawdzie zostać przyporządkowane do konkretnego przychodu, stanowią one bowiem koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami podatkowymi (uzyskiwanymi przez K. proporcjonalnie do posiadanego udziału w A.). Niemniej, ponoszenie przez A. przedmiotowych kosztów (innych niż bezpośrednio związanych z przychodami podatkowymi) ? w części przypadającej na Wnioskodawcę jest bezsprzecznie związane z działalnością gospodarczą A., jak również - co zostało wykazane powyżej - ponoszenie ich jest racjonalne i ekonomicznie uzasadnione.

Wnioskodawca wskazuje również, iż przedmiotowe Koszty z tytułu Roszczeń, nie stanowią kosztów podlegających wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (tj. jako koszty ujęte w tzw. negatywnym katalogu kosztów uzyskania przychodów). Mając na uwadze charakter Kosztów z tytułu Roszczeń (wyjaśnionych szczegółowo we wcześniejszej części niniejszego wniosku), Wnioskodawca wskazuje, iż w szczególności nie mieszczą się one w hipotezach następujących przepisów: art. 16 ust. 1 pkt 16, 19 i 22 ww. ustawy. Wskazane powyżej przepisy odnoszą się do odszkodowań (i kar) o następującym charakterze:

• jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w wysokości określonej przez właściwego ministra oraz dodatkowa składka ubezpieczeniowa w przypadku stwierdzenia pogorszenia warunków pracy (pkt 16);
• kar, opłat i odszkodowań z tytułu nieprzestrzegania przepisów w zakresie ochrony środowiska i niewykonania nakazów właściwych organów nadzoru i kontroli dotyczących uchybień w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz odsetek od tych zobowiązań (pkt 19) oraz
• kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług (pkt 22).
  
  

Mając zatem na uwadze celowość ponoszonych Kosztów z tytułu Roszczeń (w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), jak i brak ujęcia tych kosztów w negatywnym katalogu kosztów uzyskania przychodów, w ocenie Wnioskodawcy, zasadny jest wniosek, iż przedmiotowe wydatki kwalifikują się jako koszty uzyskania przychodów.

Wnioskodawaca wskazuje, iż pozytywne stanowisko odnośnie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów przedmiotowych kosztów ponoszonych przez podatnika w podobnych stanach faktycznych potwierdza analiza piśmiennictwa organów podatkowych. Przykładowo w interpretacji indywidualnej z 4 stycznia 2007 r. (nr 1401/BP-I/4230Z-129/06/ER) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał stanowisko podatnika (firmy budowlanej) za prawidłowe odnośnie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odszkodowań ponoszonych w związku wypadkami (powodującymi powstanie szkody) mającymi związek z wykonywanymi pracami budowlanymi. Na potrzeby obsługi roszczeń cywilnoprawnych o naprawę szkody podatnik zawarł umowę o odpowiedzialności cywilnoprawnej z firmą ubezpieczeniową, zgodnie z którą - w związku z zapisem o franszyzie redukcyjnej, ponosił ciężar finansowy określonej części odszkodowania na rzecz poszkodowanego.

W odniesieniu do powyższej sytuacji organ podatkowy dostrzegł, iż ?Wypłacane odszkodowania są następstwem prowadzonej działalności gospodarczej, pośrednio związanej z wcześniej zawartymi umowami budowlanymi, to oznacza, że zostały zapłacone w celu uzyskania przychodu. Wypłata odszkodowań w formie przedstawionej przez Podatnika podyktowana jest interesem gospodarczym firmy (ma zapobiegać eliminowaniu zbędnych kosztów). Skoro zatem w rozpatrywanej sprawie ponoszone przez Podatnika wydatki (wypłata odszkodowań) pośrednio są związane z uzyskiwanymi przychodami z działalności gospodarczej i nie ma tu zastosowania żaden przepis z art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wyłączający omawiane wydatki z kosztów uzyskania przychodów to należy uznać, że wypłata spornych odszkodowań (...) stanowi koszty uzyskania przychodów w oparciu o zapis art. 15 ust. 1 tej ustawy?. Ponadto, na celowość kosztów związanych z ponoszeniem (finansowaniem) kosztów odszkodowań w zbliżonym do omawianego stanie faktycznym (tzn. w odniesieniu do sytuacji, w której podatnik wydzierżawiający pawilon handlowy poniósł koszt odszkodowania wypłaconego za szkodę poniesioną przez klientkę sklepu wskutek zranienia płatem blachy oderwanym z pawilonu handlowego) wskazał również Naczelnik Urzędu Skarbowego we Włocławku w interpretacji z 17 września 2007 r. (nr PDP/423-4/07), uznając iż ?Wydatek poniesiony na wypłacone odszkodowanie nie może zostać bezpośrednio powiązany z osiągniętymi przez podatnika przychodami, jednak można przyjąć, że jest to koszt poniesiony w celu zabezpieczenia źródła przychodów?.

Mając na uwadze powyższą argumentację, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż postępowanie, polegające na zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów przedmiotowych Kosztów z tytułu Roszczeń, mających na celu naprawę szkód ponoszonych przez klientów w trakcie pobytu, zakupów w jej obiektach handlowych A., należy uznać za prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej w tym zakresie oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

Referencje

ILPB3/423-552/08-2/MC, interpretacja indywidualna