Czy odszkodowanie wypłacone na rzecz pracownika przez pracodawcę na podstawie ugody sądowej z tytułu (...)

Czy odszkodowanie wypłacone na rzecz pracownika przez pracodawcę na podstawie ugody sądowej z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę jest zwolnione od podatku od osób fizycznych?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 14.02.2013 r. (data wpływu 25.02.2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego na podstawie ugody sądowej ? jest prawidłowe.


Porady prawne

UZASADNIENIE


W dniu 25.02.2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego na podstawie ugody sądowej


W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.


Wnioskodawczyni pozwem z dnia 18 października 2011 r. skierowanym przeciwko swojemu pracodawcy, wniosła na podstawie art. 45 Kodeksu pracy pozew o uznanie wypowiedzenia o pracę za bezskuteczne oraz przywrócenie do pracy. W dniu rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę Wnioskodawczyni podlegała ?ochronie przedemerytalnej? przewidzianej w art. 39 Kodeksu pracy. Wnioskodawczyni w wyniku rozwiązania umowy o pracę otrzymała stosowną ?odprawę? przewidzianą przepisami prawa, natomiast roszczenie jej było oparte na podstawie twierdzenia, że nastąpiła ?pozorna? likwidacja zakładu pracy, w związku z czym nastąpiło przejście zakładu pracy w trybie art. 23 (1) Kodeksu pracy, zatem wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi objętemu ?ochroną przedemerytalną? jest niezgodne z prawem.

Z dniem 18 grudnia 2012 r. Wnioskodawczyni zawarła z pracodawcą ugodę sądową, na mocy której pracodawca wypłacił na Jej rzecz odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę kwotę równą równowartości 7 wynagrodzeń brutto (z uwagi na treść art. 47 Kodeksu pracy, zgodnie z którym w przypadku przywrócenia do pracy osoby podlegającej ?ochronie przedemerytalnej? przysługuje wynagrodzenie za cały okres pozostawania bez pracy), tj. kwotę 42.000 złotych, natomiast pracownik zrzekła się jakichkolwiek roszczeń ze stosunku pracy, w tym roszczenia o przywrócenie do pracy.


Zgodnie z treścią zawartej pomiędzy stronami ugody sądowej, było to odszkodowanie wypłacone tytułem niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę.


Odszkodowanie zostało wypłacone w styczniu br., przy czym pracodawca nie pobrał od kwoty tegoż odszkodowania jakiegokolwiek podatku.


W związku z powyższym zadano następujące pytanie:


Czy odszkodowanie wypłacone na rzecz pracownika przez pracodawcę na podstawie ugody sądowej z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę jest zwolnione od podatku od osób fizycznych?


Zdaniem Wnioskodawczyni, odszkodowanie wypłacone na rzecz pracownika przez pracodawcę na podstawie ugody sądowej z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę jest zwolnione od podatku od osób fizycznych.


Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 oraz art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnione od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, przy czym wyżej wymieniony pkt 3 zawiera katalog zamknięty wyłączeń tegoż zwolnienia przedmiotowego, przy czym pkt 3 lit. g) wskazuje, że zwolnieniem nie jest objęte odszkodowanie wypłacone na podstawie ugody innej niż ugoda sądowa.


W przedmiotowej sprawie pracownikowi zostało wypłacone odszkodowanie na podstawie ugody sądowej, a zasady ustalania takiego odszkodowania wynikają z przepisów Kodeksu pracy.


Zarówno Naczelny Sąd Administracyjny, jak i organy podatkowe wielokrotnie stawały na stanowisku, że wypłata odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę jest odszkodowaniem, którego wysokość i zasady wynikają wprost z Kodeksu pracy.

Z tego względu zastosowanie do niego znajduje art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tak: Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 14 maja 2009 r. sygn. IPPB4-415-179/09-2/PJ oraz Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 3 września 2010 r. sygn. IBPBII/1/415-542/10/ASz).

Powyższe stanowisko potwierdza również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 2007-02-23, (sygn. akt: III SA/Wa 115/07, opubl.: system informacji prawnej Legalis), który wskazał, iż: ?Odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia (wypłacone na podstawie art. 58 Kodeksu pracy) ma charakter ustawowy nawet, jeśli jego wysokość została ustalona w drodze ugody pomiędzy stronami. W takim przypadku odpowiedzialność odszkodowawcza pracodawcy jest odpowiedzialnością ustawową i jako taka stanowi podstawę do zawarcia ugody w zakresie obowiązków wynikających z tej odpowiedzialności, co za tym idzie do takiego odszkodowania ma zastosowanie przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie jest ono objęte zakresem art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy?. Wyżej wymienione stanowisko należy zastosować w drodze analogii do niniejszego przypadki, przy czym zarówno orzecznictwo jak i doktryna traktują wynagrodzenie wypłacone pracownikowi w przypadku przywrócenia do pracy jako odszkodowanie, albowiem taką de facto funkcje wynagrodzenie to przyjmuje w stosunkach pomiędzy pracodawcą i pracownikiem.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 47 Kodeksu pracy, w przypadku przywrócenia do pracy osoby podlegającej ochronie przedemerytalnej, przysługuje jej wynagrodzenie za cały okres pozostawania bez pracy. W przedmiotowej sprawie strony spodziewały się zakończenia postępowania sądowego z końcem 2013 r. co skłoniło pracodawcę do zawarcia ugody na wyżej opisanych warunkach, która pozwalała pracodawcy na uniknięcie zapłaty wynagrodzenia za tak długi okres pozostawania bez pracy.

W przedstawionego stanu faktycznego wynika, że przewidziane w wyżej wymienionej ugodzie sądowej odszkodowanie, wypłacone na rzecz pracownika (Wnioskodawczyni) wynikało z przepisów prawa, tj. z art. 39 oraz art. 47 Kodeksu pracy, przede wszystkim jednak zgodnie z treścią zawartej pomiędzy stronami ugody było to odszkodowanie wypłacone tytułem niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę.

Odszkodowanie wypłacone na rzecz pracownika przez pracodawcę na podstawie ugody sądowej z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę jest zwolnione od podatku od osób fizycznych. Z tego względu zastosowanie do niego znajduje art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, albowiem zwolnione od podatku jest otrzymanie odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.


Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 przytoczonej ustawy źródłami przychodów jest stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieopodatkowanych świadczeń.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależne od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyte w tym sformułowanie ?w szczególności? oznacza, iż przepis zawiera tylko przykładowe wyliczenie przychodów, ze stosunku pracy, za które uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne dokonane przez pracodawcę.

Kwestię zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 39 Kodeksu pracy, pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.

W myśl art. 45 § 1 Kodeksu pracy w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadniona lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy ? stosownie do żądania pracownika ? orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu ? o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo odszkodowaniu.

Na podstawie art. 45 § 2 powyższej ustawy, sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe, w takim przypadku sąd orzeka o odszkodowaniu.

Odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 Kodeksu pracy, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 471 Kodeksu pracy). Inaczej uregulowano to uprawnienie w odniesieniu do pracowników objętych ochroną szczególną, przy czym wprost wskazano na pracowników w wieku przedemerytalnym, pracownice w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego, a także pracowników-ojców wychowujących dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego. W razie podjęcia pracy w wyniku przywrócenia tych kategorii pracowników przysługuje im wynagrodzenie za cały okres pozostawania bez pracy.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

  1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
  2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
  3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym
  4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
  5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
  6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
  7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pk 3 cyt. ustawy objęte są tylko odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Powyżej przywołane przepisy wskazują, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Ponadto art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

  1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
  2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Nadmienić należy, jeśli chodzi o pkt 3b omawianego przepisu, iż na gruncie wykładni stosowanej w prawie podatkowym przyjęło się, że przez określenie "inne" rozumie się odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wprost nie wymieniono w katalogu zwolnień podatkowych. Będą to przede wszystkim inne odszkodowania lub zadośćuczynienia niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, jednakże koniecznym jest, aby te inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane były na mocy wyroku lub ugody sądowej.

Wskazać przy tym należy, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Dla ustalenia, czy określone świadczenie jest w rzeczywistości odszkodowaniem, istotne jest zbadanie jego charakteru, przy czym bez znaczenia jest okoliczność, czy zostało ono w ugodzie sądowej nazwane odszkodowaniem, czy też nie.

W przedstawionym we wniosku stanie faktycznym, Wnioskodawczyni wskazała, iż 18 października 2011 r. wniosła pozew przeciwko swojemu pracodawcy na podstawie art. 45 Kodeksu pracy, dotyczący uznania wypowiedzenia o pracę za bezskuteczne i ponowne przywrócenie do pracy. W dniu rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę, Wnioskodawczyni podlegała ?ochronie przedemerytalnej? przewidzianej w art. 39 Kodeksu pracy. W dnia 18 grudnia 2012 r. Wnioskodawczyni zawarła z pracodawcą ugodę sądową, na mocy której pracodawca wypłacił na rzecz Wnioskodawczyni odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowę o pracę kwotę równą równowartości 7 wynagrodzeń brutto, tj. kwotę 42.000 złotych, natomiast Wnioskodawczyni zrzekła się jakichkolwiek roszczeń ze stosunku pracy, w tym roszczenie o przywrócenie do pracy.

Zgodnie z art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j. t. Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zm.) strony zawierające ugodę, czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Mając na uwadze stan faktyczny przedstawiony we wniosku oraz powołane wyżej przepisy prawa stwierdza się, iż odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę, w oparciu o art. 39 i 47 Kodeksu pracy wolna jest od podatku dochodowego, bowiem jej wysokość oraz zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw.

Należy zatem zgodzić się za stanowiskiem Wnioskodawcy, iż odszkodowanie otrzymane na podstawie ugody sądowej, która została zawarta pomiędzy Wnioskodawczynią a pracodawcą w dniu 18 grudnia 2012 r. korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Powyższe oznacza, że w przedmiotowej sprawie stanowisko Wnioskodawczyni należy uznać za prawidłowe.


Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul.1-ego Maja 10, 09-402 Płock.

Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika