Wpłacona kwota nie stanowi odszkodowania, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów (...)

UZASADNIENIE

W dniu 11.04.2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania wypłaconego byłemu pracownikowi na mocy zawartej ugody sądowej.

Z uwagi na braki formalne, pismem Nr IPPB4/415-311/11-2/JS z dnia 08.06.2011 r. (data nadania 08.06.2011 r., data doręczenia 13.06.2011 r.) tut. Organ wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia przedmiotowego wniosku poprzez doprecyzowanie zaistniałego stanu faktycznego, sprecyzowanie pytania Nr 4 oraz przedstawienie własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego w związku z wszystkimi pytaniami.

Pismem z dnia 16.06.2011 r. (data nadania 16.06.2011 r., data wpływu 20.06.2011 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła stan faktyczny oraz przedstawiła własne stanowisko w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego jedynie w odniesieniu do pytania Nr 1. Natomiast w pozostałym zakresie wniosek nie został uzupełniony. Zatem przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie Nr 1. Natomiast wniosek w części dotyczącej pozostałych pytań zostanie rozpatrzony odrębnie.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni zostało wypłacone na podstawie ugody sądowej odszkodowanie od pracodawcy ? ? Strona pozwana zobowiązuje się wypłacić na rzecz powódki Alicji M. kwotę 8000 zł brutto tytułem odszkodowania w terminie 14 dni od dnia zawarcia ugody ustalając, że kwota powyższa zostanie przelana na znany pozwanej rachunek bankowy powódki.? Odszkodowanie wpłynęło na rachunek bankowy Wnioskodawczyni w dniu 28.03.2011 r. Umowa o pracę została rozwiązana w oparciu o art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy. Przyczyną wypłaty odszkodowania było złożenie przez Wnioskodawczynię pozwu do Sądu Pracy przeciwko pracodawcy o nieprawidłowe i nieuzasadnione rozwiązanie stosunku pracy. Ponadto z treści zawartej ugody wynika, iż strony ustaliły, że stosunek pracy z powódką ? Wnioskodawczynią zostaje rozwiązany na mocy porozumienia stron z dniem 16.12.2010 r. ?Pozwana szkoła zobowiązuje się wydać powódce świadectwo pracy w terminie 14 dni od dnia zawarcia ugody ustalając, że świadectwo to zostanie wydane powódce, po odbiór świadectwa powódka stawi się osobiście ze starym świadectwem?. Wnioskodawczyni wskazuje, że umowa o pracę była zawarta na czas nieokreślony. Umowa o pracę została rozwiązana na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, a w wyniki ugody sądowej na podstawie art. 30 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy. Odszkodowanie zostało wypłacone w związku z nieuzasadnionym i niezgodnym z prawem wypowiedzeniem umowy o pracę.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

1. Czy otrzymane przez Wnioskodawczynię odszkodowanie podlega opodatkowaniu, jeżeli tak, to jaką stawką...
2. Czy nowelizacja ustawy o PIT z 21.06.2008 r. zwalnia wszystkie odszkodowania uzyskane na mocy ugody sądowej...
3. Czy ma to zastosowanie w przypadku Wnioskodawczyni...
4. Czy orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 29.11.2006 r. (sygn. SK 51/06) ma odniesienie do sprawy Wnioskodawczyni...
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni,

Odszkodowanie, które Wnioskodawczyni otrzymała w wyniku ugody sądowej nie podlega opodatkowaniu.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje.

Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot ?w szczególności? oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Takim przychodem jest również przedmiotowa kwota pieniężna wynikająca z ugody sądowej.

Natomiast kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 1998r. Nr 21, poz. 94 ze zm.).

Stosownie do postanowień art. 45 § 1 ustawy Kodeks pracy, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. W myśl art. 45 § 2 ustawy Kodeks pracy sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu. Odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 ustawy Kodeks pracy, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 47#185; ustawy Kodeks pracy).

Przepis art. 52 § 1 cyt. ustawy stanowi, iż pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:

1. ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,
2. popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
3. zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
   
   

Jednakże rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy - § 2 art. 52 ww. ustawy).

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Ustawodawca wyłączył z opodatkowania te odszkodowania, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g tego przepisu, t. j. między innymi odszkodowań wypłacanych na podstawie zawartych ugód i umów innych niż ugody sądowe.

Ponadto, w świetle art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub inne zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Jeżeli wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) i b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy objęte są tylko odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Powyżej przywołane przepisy wskazują, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań. Zwolnieniu podlegają także inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkami wskazanymi w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a)-b). Na mocy tegoż przepisu wolne od podatku są inne odszkodowania niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów prawa, otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkami wymienionymi powyżej. Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Ww. przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania (rekompensaty), które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy jak i niemajątkowy. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegająca na ubytku w majątku ? wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono ? wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się. Na podstawie ww. przepisu (art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) opodatkowaniu podatkiem dochodowym ? jako wyłączone ze zwolnienia ? podlega odszkodowanie otrzymane (na podstawie wyroku lub ugody sądowej) z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono. Opodatkowanie to wynika stąd, iż gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego i jego uzupełnienia wynika, iż Wnioskodawczyni zostało wypłacone na podstawie ugody sądowej odszkodowanie od pracodawcy. Odszkodowanie wpłynęło na rachunek bankowy Wnioskodawczyni w dniu 28.03.2011 r. Umowa o pracę została rozwiązana w oparciu o art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy. Przyczyną wypłaty odszkodowania było złożenie przez Wnioskodawczynię pozwu do Sądu Pracy przeciwko pracodawcy o nieprawidłowe i nieuzasadnione rozwiązanie stosunku pracy. Ponadto z treści zawartej ugody wynika, iż strony ustaliły, że stosunek pracy z powódką ? Wnioskodawczynią zostaje rozwiązany na mocy porozumienia stron z dniem 16.12.2010 r. Wnioskodawczyni wskazuje, że umowa o pracę była zawarta na czas nieokreślony. Umowa o pracę została rozwiązana na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, a w wyniki ugody sądowej na podstawie art. 30 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy.

Zgodnie z art. 917 ustawy Kodeks cywilny strony zawierające ugodę, czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

W związku z tym należy uznać, iż określone w ugodzie świadczenie przyznane Wnioskodawczyni nie jest odszkodowaniem wynikającym z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zastosowanie do tej części świadczenia mógłby mieć przepis art. 21 ust.1 pkt 3b tej ustawy, jednakże zgodnie z art. 21 ust.1 pkt 3b lit b) ww. ustawy, zwolnienie nie ma zastosowania do odszkodowań dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W związku z powyższym należy uznać, iż wypłacona kwota nie stanowi odszkodowania, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie znajdzie również zastosowania do wypłaconej kwoty przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b. Zatem wypłacona na rzecz Wnioskodawczyni kwota nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wynikająca z ugody kwota świadczenia winna być zakwalifikowana do przychodu ze stosunku pracy bowiem wypłata tegoż świadczenia miała swe źródło w uprzednio łączącym Wnioskodawczynię z pracodawcą stosunkiem pracy. Gdyby tego stosunku nie było ? Wnioskodawczyni nie miałaby podstaw występować z roszczeniem przeciwko pracodawcy o zasądzenie odszkodowania za nieuzasadnione i niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę. Tym samym wypłacone świadczenie na podstawie ugody sądowej zawartej z byłym pracodawcą stanowi dla Wnioskodawczyni przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu.

Jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.