Opodatkowanie świadczeń na rzecz członków zarządu i członków rady nadzorczej w postaci sfinansowania (...)

Opodatkowanie świadczeń na rzecz członków zarządu i członków rady nadzorczej w postaci sfinansowania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 07.06.2010 r. (data wpływu 14.06.2010 r.) uzupełnione pismem z dnia 17.08.2010 r. (data nadania 18.08.2010 r., data wpływu 23.08.2010 r.) stanowiącym odpowiedź na wezwanie Nr IPPB4/415-484/10-2/JK z dnia 10.08.2010 r. (data nadania 10.08.2010 r., data doręczenia 12.08.2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania świadczeń na rzecz członków zarządu i członków rady nadzorczej w postaci sfinansowania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej ? jest nieprawidłowe.

Porady prawne

UZASADNIENIE

W dniu 14 czerwca 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania świadczeń na rzecz członków zarządu i członków rady nadzorczej w postaci sfinansowania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.

Z uwagi na braki formalne, pismem Nr IPPB4/415-484/10-2/JK z dnia 10.08.2010 r. (data nadania 10.08.2010 r., data doręczenia 12.08.2010 r.) tut. Organ wezwał Spółkę do uzupełnienia tego wniosku poprzez doprecyzowanie stanu faktycznego oraz przedstawienie uwierzytelnionej kopii pełnomocnictwa oraz uwierzytelnionego odpisu KRS, zgodnie z art. 6 ust. 3 ustawy o radcach prawnych, w brzmieniu obowiązującym po dniu 01 stycznia 2010 r.

Pismem z dnia 17.08.2010 r. (data nadania 18.08.2010 r., data wpływu 23.08.2010 r.) Spółka uzupełniła wniosek w terminie.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka zawarła umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej członków zarządu i członków rady nadzorczej. Składka, jak i samo ubezpieczenie nie jest przypisanym indywidualnie do skonkretyzowanej osoby, ponieważ polisa jest bezimienna i odnosi się zbiorczo do ww. organów Spółki. Co za tym idzie identyfikacja podmiotu ubezpieczonego nie wiąże się z osobą, a z piastowaną funkcją. Wysokość opłacanej przez Spółkę składki została określona w odniesieniu do zakresu i ryzyka działalności Spółki. W żaden sposób nie była uzależniona od aktualnej w dacie zawarcia umowy liczby członków zarządu i członków rady nadzorczej, ponieważ liczba ta, zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych, może być zmienna. Odszkodowanie w razie zaistnienia zdarzenia powodującego szkodę wypłacone zostanie przez ubezpieczyciela osobie, która będzie dochodziła swojego roszczenia na podstawie art. 299 ustawy Kodeks spółek handlowych z dnia 15 września 2000 r. (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037). Tym samym Spółka podkreśla, że nie będzie to ani członek organu Spółki przeciwko któremu z wystąpiono, ani sama Spółka. Spółka dolicza składki ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej członkom zarządu i członkom rady nadzorczej dzieląc ją w równych częściach na każdą osobę, której dotyczy. Spółka zna bowiem członków zarządu i członków rady nadzorczej z imienia i nazwiska, zna również dokładne okresy, kiedy te osoby pełnią swoje funkcje, a tym samym korzystają z ubezpieczenia.

Z uwagi na rozbieżności interpretacyjne organów podatkowych, jak i wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 kwietnia 2010 r. (sygn. akt III SA/Wa 2039/09) skłaniają Spółkę do rozważenia możliwości stosowania prezentujący odmienne do stosowanego przez spółkę stanowisko, skłaniają Spółkę do zwrócenia się z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym koszt związany z opłaceniem przez ubezpieczającą Spółkę składki z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej członków zarządu i członków rady nadzorczej stanowi przychód dla osób pełniących te funkcje podlegający opodatkowaniu podatkiem od osób fizycznych, zgodnie z art. 13 pkt 7 i art. 13 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych...

Zdaniem Wnioskodawcy, składki opłacane przez Spółkę w związku z zawartą umową ubezpieczenia szkód powstałych w następstwie roszczeń z tytułu odpowiedzialności cywilnej członków zarządu oraz członków rady nadzorczej nie stanowią dla osób pełniących te funkcje przychodu z działalności wykonywanej osobiście.

Członkowie zarządu oraz członkowie rady nadzorczej osiągają przychody ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. działalności wykonywanej osobiście.

W myśl art. 13 ust. 7 ww. ustawy za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody otrzymane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych, a zgodnie z art. 13 pkt 9 także przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze.

Dokładna analiza ww. przepisów nie pozwala na kwalifikowanie zapłaconej przez Spółkę składki z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej członków organów Spółki jako przychodu konkretnej osoby piastującej funkcję członka zarządu czy członka rady nadzorczej.

Wynika to przede wszystkim z faktu, iż polisa jest bezimienna i nie obejmuje konkretnej osoby. Krąg osób ubezpieczonych uzależniony jest bowiem od składu osobowego organów Spółki, a ten zgodnie z Kodeksem spółek handlowych jak i umową Spółki, może być zmienny co do liczby i osób. Zawierając umowę ubezpieczenia nie można określić kto i jak długo będzie pełnił funkcję członka danego organu. Zdarzenia objęte umową ubezpieczenia stanowią tylko hipotetyczną i potencjalną możliwość, która nie musi się spełnić, jak też może zaistnieć po zmianie personalnej w organie Spółki.

Może więc dojść do sytuacji, w której jedne osoby poniosłyby skutki finansowe zaliczenia składki jako ich przychodu, a inne osoby korzystałyby z polisy w przypadku wystąpienia zdarzenia objętego ubezpieczeniem. Nie można tu także nie wspomnieć, że ryzyko decyzji podejmowanych przez członków zarządu jest nieporównywalnie wyższe od ryzyka decyzji podejmowanych przez członków rady nadzorczej. Stąd dzielenie składki pomiędzy nich solidarnie byłoby bezzasadne.

Powyższe wątpliwości podzielił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 10 grudnia 2007 r. (sygn. akt III SA/Wa 1302/07), stwierdzając: ?U pracowników, którzy przyjmują od pracodawcy ubezpieczenia opłacane w formie zryczałtowanej, nie powstaje przychód podlegający opodatkowaniu PIT. Uiszczenie składki w sposób ryczałtowy dla wszystkich pracowników (lub ich grupy) powoduje, że pracownikom nie można przypisać faktycznych kwot przychodu?. Powyższe stanowisko podzielały również organy skarbowe: pismo Ministerstwa Finansów z dnia 7 stycznia 1998 r. (PO 3-7301/722-770/WK/970), I Urząd Skarbowy w Bielsku Białej w interpretacji z dnia 6 września 2005 r. (PDOF/41521/05).

Spółka podkreśla, iż zawierała umowę ubezpieczenia kierując się chęcią zabezpieczenia własnego interesu. Za zawarciem umowy przemawiały korzyści płynące dla Spółki. Nie można, więc jednoznacznie stwierdzić, iż ubezpieczony ? członek zarządu ? uzyskuje korzyści kosztem Spółki, ponieważ Spółka poniosła te koszty we własnym interesie i dla swojej korzyści.

Bezsporne jest również, że zapłacona przez Spółkę składka nie jest świadczeniem pieniężnym otrzymanym przez podatnika. Co więcej w ogóle nie spełnia wymogu świadczenia otrzymanego przez podatnika, ponieważ beneficjentem jest Spółka, a nie ubezpieczony.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przychody członków organów zarządzających osób prawnych są kwalifikowane do źródeł, których rodzaj określany jest w zależności od sposobu, w jaki powierzono członkowi wykonywanie obowiązków. Członkowie organów zarządzających mogą zatem osiągać przychody ze stosunku pracy na podstawie zawartej umowy o pracę, bądź przychody z działalności wykonywanej osobiście na podstawie aktu powołania.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

W myśl art. 13 pkt 7 ww. ustawy, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 uważa się przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych.

Za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 uważa się również przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej ? z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7 (art. 13 pkt 9 ustawy).

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, iż Spółka zawarła umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej członków zarządu i członków rady nadzorczej. Składka, jak i samo ubezpieczenie nie jest przypisanym indywidualnie do skonkretyzowanej osoby, ponieważ polisa jest bezimienna i odnosi się zbiorczo do ww. organów Spółki. Co za tym idzie identyfikacja podmiotu ubezpieczonego nie wiąże się z osobą, a z piastowaną funkcją. Spółka zna członków zarządu i członków rady nadzorczej z imienia i nazwiska, zna również dokładne okresy, kiedy te osoby pełnią swoje funkcje, a tym samym korzystają z ubezpieczenia. Wysokość opłacanej przez Spółkę składki została określona w odniesieniu do zakresu i ryzyka działalności Spółki. Odszkodowanie w razie zaistnienia zdarzenia powodującego szkodę wypłacone zostanie przez ubezpieczyciela osobie, która będzie dochodziła swojego roszczenia na podstawie art. 299 ustawy kodeks spółek handlowych z dnia 15 września 2000 r. (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037).

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 11 ust. 2a pkt 2 ww. ustawy wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się ? jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione ? według cen zakupu, czyli w przedmiotowej sprawie na podstawie cen zakupu usługi ubezpieczeniowej, opłaconej przez Spółkę. Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych pojęcie ?nieodpłatne świadczenie? obejmuje bowiem nie tylko działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby, ale również wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest nie związane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy (uchwała NSA z dnia 18 listopada 2002 r., sygn. akt FPS 9/02).

Zauważyć, należy, iż zgodnie z art. 483 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) członkowie zarządu, rady nadzorczej oraz likwidatorzy odpowiadają wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami statutu spółki, chyba że nie ponoszą winy. Członek zarządu, rady nadzorczej oraz likwidator powinien przy wykonywaniu swoich obowiązków dołożyć staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności.

Na podstawie art. 805 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Przy ubezpieczeniu majątkowym świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku (art. 805 § 2 pkt 1 ww. ustawy).

W związku z powyższym, ubezpieczenie się od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone spółce stanowi dla członka zarządu i członka rady nadzorczej spółki ochronę przed ewentualnymi roszczeniami finansowymi ze strony spółki. Celem umowy ubezpieczenia jest więc udzielenie ubezpieczonemu ochrony na wypadek określonego w umowie ryzyka, w zamian za zapłatę składki. Funkcja ochronna jest istotą każdej umowy ubezpieczenia. Z tej właśnie przyczyny w przedmiotowej sprawie decydujące znaczenie ma przede wszystkim fakt, kto jest chroniony (ubezpieczony) na podstawie zawartej umowy.

Stosownie bowiem do przepisów art. 808 § 1 Kodeksu cywilnego, ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek. Ubezpieczony może nie być imiennie wskazany w umowie, chyba że jest to konieczne do określenia przedmiotu ubezpieczenia. Jednocześnie zgodnie z § 2 tego artykułu roszczenie o zapłatę składki przysługuje ubezpieczycielowi wyłącznie przeciwko ubezpieczającemu.

W myśl natomiast art. 822 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Z treści powyższych przepisów wynika, że umowa ubezpieczenia nie musi koniecznie dotyczyć osoby ubezpieczającej. Osoba ta może zawrzeć umowę, na podstawie której osobą uprawnioną do świadczeń ze strony ubezpieczyciela jest inna osoba niż ubezpieczający i/lub której przedmiotem ubezpieczenia będzie odpowiedzialność za szkody spowodowane przez inną osobę (np. członka zarządu). Sytuacja, w której składka opłacana jest przez inną osobę niż ta, w której interesie majątkowym zawierana jest umowa powoduje powstanie przychodu u osoby, na rzecz której zawierana jest umowa. Jest ona bowiem odstępstwem od ogólnej zasady pokrywania kosztów ubezpieczenia przez podmiot, którego interesów umowa dotyczy.

W takiej sytuacji niewątpliwie korzyścią majątkową dla członka zarządu i członka rady nadzorczej jest zyskanie ochrony płynącej z umowy ubezpieczeniowej przy jednoczesnym nie ponoszeniu wydatków na uzyskanie tej ochrony. To Spółka bowiem zawarła umowę ubezpieczenia i Spółka opłaca składkę na to ubezpieczenie. Dzięki takiemu działaniu u członków zarządu i członków rady nadzorczej dochodzi do przysporzenia majątku, gdyż inny podmiot ponosi za nich koszt finansowy ubezpieczenia, a tym samym nie muszą oni uszczuplać swojego majątku. Z tej przyczyny składkę ubezpieczeniową ponoszoną na rzecz członków zarządu i członków rady nadzorczej przez Spółkę należy zaliczyć do przychodów tychże członków.

Obojętna podatkowo jest wyłącznie sytuacja, w której członek organów statutowych spółki sam ponosi koszty ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. Jeśli natomiast spółka jest stroną umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej, w której ubezpieczonymi są członkowie władz spółki, to opłacana przez Spółkę składka stanowić będzie w dacie zapłaty przychód dla tych osób.

Mając na względzie powyższe należy uznać, że umowa ubezpieczenia, zawarta przez Spółkę w rezultacie zapewnia ochronę każdemu (każdorazowemu) członkowi zarządu i (każdorazowo) członkowi rady nadzorczej. Chroni te osoby przed stratami finansowymi wynikającymi z obowiązku pokrycia szkód powstałych wskutek podejmowania przez nich decyzji w związku z pełnieniem swoich funkcji.

W konsekwencji, składki, które będą opłacane przez Spółkę na ubezpieczenie członków zarządu od odpowiedzialności cywilnej stanowić będą nieodpłatne świadczenia w rozumieniu przepisów art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzyskiwane przez członków objętych tym ubezpieczeniem.

Przy tym fakt, że umowa np. będzie zawarta w wersji bezimiennej czy też dokonywanie opłat będzie odbywało się w sposób uniemożliwiający identyfikację ceny ubezpieczenia przypadającej na danego podatnika, nie stanowią trwałej przeszkody w ustaleniu wysokości przychodu przypadającego na konkretną osobę członka zarządu. Spółka zna bowiem członków zarządu i członków rady nadzorczej z imienia i nazwiska, zna również dokładne okresy, kiedy te osoby pełnią swoje funkcje. W rezultacie można więc wskazać każdą osobę, która jest objęta tym ubezpieczeniem, a także okres, w którym korzysta z ochrony ubezpieczeniowej. Uwzględniając następnie wysokość zapłaconej składki oraz okres ubezpieczenia można ustalić wysokość przychodu uzyskanego przez daną osobę.

Biorąc zatem powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż koszt opłaconej przez Spółkę składki stanowić będzie w dacie zapłaty przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Spółka natomiast jako płatnik zobowiązana jest do obliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy do właściwego urzędu skarbowego.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę orzeczeń sądowych i rozstrzygnięć organów podatkowych należy stwierdzić, iż zostały one wydane w indywidualnych sprawach osądzonych w określonych stanach faktycznych i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. M. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika