Czy odszkodowanie i dwie renty wypłacone z góry, przyznane wyrokiem sądowym, będzie opodatkowane (...)

Czy odszkodowanie i dwie renty wypłacone z góry, przyznane wyrokiem sądowym, będzie opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 23.09.2009 r. (data wpływu 28.09.2009 r.) oraz piśmie z dnia 24.11.2009 r. (data wpływu 26.11.2009 r., data nadania 24.11.2009 r.) uzupełniającym braki formalne na wezwanie z dnia 10.11.2009 r. Nr IPPB4/415-629/09-2/MP (data nadania 12.11.2009 r., data odbioru 18.11.2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania jednorazowego odszkodowania i rent przyznanych wyrokiem sądu ? jest prawidłowe.

Porady prawne

UZASADNIENIE

W dniu 28.09.2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia opodatkowania jednorazowego odszkodowania i rent przyznanych wyrokiem sądu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 05.10.2001 r. Wnioskodawca uległ wypadkowi samochodowemu. W tym okresie prowadził działalność gospodarczą. Wypadek spowodowany był nie z Jego winy. Osoba, która spowodowała ten wypadek była ubezpieczona w Towarzystwie Ubezpieczeń... S.A. W związku z faktem, iż ubezpieczyciel nie wypłacił Wnioskodawcy dobrowolnie odszkodowania, wystąpił On na drogę sądową i otrzymał odszkodowanie na podstawie wyroku tytułem utraconych dochodów wraz z odsetkami, miesięczną rentę z tytułu utraconych dochodów oraz miesięczną rentę na zwiększone dochody. W chwili obecnej Wnioskodawca otrzymał jednorazowo odszkodowanie z tytułu utraconych dochodów, a miesięczną rentę z tytułu utraconych dochodów i miesięczną rentę na zwiększone potrzeby ugodowo będzie wypłacona za 20 lat z góry.

Pismem z dnia 10.11.2009 r. Nr IPPB4/415-629/09-2/MP wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia przedmiotowego wniosku, poprzez doprecyzowanie stanu faktycznego.

Pismem z dnia 24.11.2009 r. (data wpływu 26.11.2009 r.) Wnioskodawca doprecyzowała stan faktyczny informacją, że jednorazowe odszkodowanie oraz renta z tytułu utraconych dochodów i miesięczną rentę na zwiększone potrzeby przyznano na podstawie Kodeksu cywilnego art. 444 § 2 oraz art. 436 § 2 w związku z art. 435 § 2 Kodeksu cywilnego o odpowiedzialności sprawcy wypadku drogowego i odszkodowań. Natomiast o miesięczną rentę na zwiększone potrzeby, ugodowo wypłaconą z góry za 20 lat, wystąpiono z wnioskiem do Sądu zgodnie z art. 447 Kodeksy cywilnego dotyczącego skapitalizowania rent i odszkodowań.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy odszkodowanie i dwie renty wypłacone z góry, przyznane wyrokiem sądowym, będzie opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b i 3c odszkodowanie z tytułu utraconych dochodów oraz renty wypłacone z góry będą korzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

  1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
  2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
  3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
  4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
  5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
  6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
  7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Ponadto art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w brzmieniu obowiązującym od dnia 01 stycznia 2009 r.) stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

  1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
  2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Wskazać przy tym należy, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Co prawda w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia zadośćuczynienia z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonywały przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na gruncie przepisów powołanej ustawy, pojęcie odszkodowania jest tożsame z pojęciem zadośćuczynienia. Odszkodowanie stanowi, co do zasady przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Jak wynika z opisanego we wniosku stanu faktycznego w dniu 05.10.2001 r. Wnioskodawca uległ wypadkowi samochodowemu. W związku z faktem, iż ubezpieczyciel nie wypłacił Wnioskodawcy dobrowolnie odszkodowania, wystąpił On na drogę sądową i otrzymał odszkodowanie na podstawie wyroku tytułem utraconych dochodów wraz z odsetkami, miesięczną rentę z tytułu utraconych dochodów oraz miesięczną rentę na zwiększone dochody, przyznane na podstawie art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego oraz art. 436 § 2 w związku z art. 435 § 2 Kodeksu cywilnego o odpowiedzialności sprawcy wypadku drogowego i odszkodowań.

W chwili obecnej Wnioskodawca otrzymał jednorazowo odszkodowanie z tytułu utraconych dochodów, a miesięczną rentę z tytułu utraconych dochodów i miesięczną rentę na zwiększone potrzeby ugodowo będzie wypłacona za 20 lat z góry, zgodnie z art. 447 Kodeksu cywilnego dotyczącego skapitalizowania rent i odszkodowań.

W związku z powyższym należy zauważyć, iż odszkodowanie oraz miesięczna renta z tytułu utraconych dochodów i miesięczna renta na zwiększone dochody zostały przyznane ze względu na poniesione obrażenia zdrowotne w skutek wypadku.

Zgodnie z przepisem art. 444 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.), jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. W myśl art. 436 § 2 ww. ustawy, w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody wymienione osoby mogą wzajemnie żądać naprawienia poniesionych szkód tylko na zasadach ogólnych. Również tylko na zasadach ogólnych osoby te są odpowiedzialne za szkody wyrządzone tym, których przewożą z grzeczności.

Natomiast zgodnie z art. 447 K.c., z ważnych powodów sąd może na żądanie poszkodowanego przyznać mu zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe. Dotyczy to w szczególności wypadku, gdy poszkodowany stał się inwalidą a przyznanie jednorazowego odszkodowania ułatwi mu wykonywanie nowego zawodu.

Instytucje prawne renty przewidzianej w art. 444 § 2 K.c., jak i jednorazowe odszkodowania przewidziane w art. 447 K.c. powołane są do spełnienia tego samego zadania i mają służyć temu samemu celowi, a mianowicie naprawieniu tej samej szkody tylko w różny sposób, chodzi o to samo roszczenie odszkodowawcze, które ma być realizowane przez zapłatę określonej kwoty pieniężnej. Renta stanowi formę odszkodowania ogólną, natomiast jednorazowe odszkodowanie jest formą wyjątkową, dopuszczalną jedynie w razie istnienia szczególnych przesłanek. Wysokość jednorazowego odszkodowania, którego przyznanie następuje zamiast renty, powinna przedstawiać, przynajmniej w przybliżeniu, ekonomiczną równowartość należnej renty. Zasądzenie jednorazowego odszkodowania możliwe jest jedynie, gdy spełnione są przesłanki do zasądzenia renty, a nadto zachodzą ważne powody do takiego właśnie ustalenia odszkodowania. W istocie więc obie te instytucje prawne mają taki sam odszkodowawczy charakter i są równoważne. Możliwość zasądzenia jednorazowego odszkodowania zachodzi tylko i wyłącznie, gdy spełnione są przesłanki do przyznania renty odszkodowawczej.

W konsekwencji, użyte przez ustawodawcę w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęcie odszkodowania, jak również zadośćuczynienia jest pewnego rodzaju formą wynagrodzenia szkody.

Mając powyższe na uwadze, jednorazowe odszkodowanie z tytułu utraconych dochodów za doznaną krzywdę przyznane wyrokiem Sądu na podstawie art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego oraz art. 436 § 2 w związku z art. 435 § 2 Kodeksu cywilnego ma charakter odszkodowawczy, a zatem korzysta ze zwolnienia z opodatkowania do wysokości określonej w tym wyroku na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie natomiast do treści art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Podstawą prawną do dochodzenia odszkodowań, o których mowa wyżej jest przepis art. 444 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Jak wskazano powyżej, z treści tego przepisu wynika, iż poszkodowany, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Z przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca otrzymał odszkodowanie na podstawie wyroku tytułem utraconych dochodów wraz z odsetkami, miesięczną rentę z tytułu utraconych dochodów oraz miesięczną rentę na zwiększone dochody, przyznane na podstawie art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego oraz art. 436 § 2 w związku z art. 435 § 2 Kodeksu cywilnego o odpowiedzialności sprawcy wypadku drogowego i odszkodowań. Wnioskodawca wskazuje, iż miesięczna renta z tytułu utraconych dochodów i miesięczna renta na zwiększone potrzeby ugodowo będzie wypłacona za 20 lat z góry, zgodnie z art. 447 Kodeksy cywilnego dotyczącego skapitalizowania rent i odszkodowań.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, iż skapitalizowane renty, przyznane na podstawie przepisów prawa cywilnego podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Charakteru odszkodowawczego renty nie zmienia fakt jej skapitalizowania i jednorazowej wypłaty za pewien okres czasu. Tak więc wypłacona Zainteresowanemu jednorazowo (skumulowana za okres 20 lat) renta przyznana na podstawie przepisów prawa cywilnego korzysta w całości ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w ww. przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, należy stwierdzić, iż w przedstawionym przez Wnioskodawcę stanie faktycznym mają zastosowanie przepisy art. 21 ust. 1 pkt 3b i 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kwota pieniężna przyznana z tytułu odszkodowania i dwie renty wypłacone z góry, przyznane wyrokiem sądowym, na podstawie art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego oraz art. 436 § 2 w związku z art. 435 § 2 Kodeksu cywilnego mają charakter odszkodowawczy, a zatem korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika