Czy Spółka postąpiła słusznie wystawiając byłej pracownicy PIT-8C, czy tego rodzaju odszkodowania (...)

UZASADNIENIE

W dniu 12 października 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wypłaconego przez pracodawcę odszkodowania z tytułu nieterminowo wystawionego zaświadczenia ZUS Rp?7.

Z uwagi na braki formalne, pismem z dnia 22.10.2009 r. Nr IPPB4/415-667/09-2/JK tut. Organ wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia przedmiotowego wniosku poprzez przedstawienie dokumentu (odpowiednio wypis z KRS lub kopii urzędowo poświadczonego odpisu pełnomocnictwa lub innego dokumentu), z którego wynika sposób reprezentacji Spółki w zakresie oświadczeń woli i podpisywania dokumentów, tj. stosowne umocowanie dla osoby, która ten wniosek podpisała.

Powyższe zostało uzupełnione pismem z dnia 28.10.2009 r. (data wpływu 29.10.2009 r.) w terminie.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 30.06.1999 r. został rozwiązany stosunek pracy między Spółką a byłą pracownicą. W maju 2008 r. była pracownica pozwała Spółkę do Sądu, domagając się wypłaty odszkodowania w wysokości 3.835 zł brutto z tytułu nieterminowego wystawienia zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, tj. RP-7, co spowodowało, że przez okres pięciu miesięcy wypłacana była przez ZUS zaniżona emerytura. Sąd Rejonowy ? Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych uznając, że winą za zaistniały stan rzeczy ponoszą obie strony, a więc również powódka, przyznał odszkodowanie w wysokości 2.000 zł. Takie samo orzeczenie wydał Sąd Okręgowy oddalając złożoną apelację. Wobec powyższego Spółka wykonała wyrok przelewając na konto byłej pracownicy kwotę 2.000 zł Jednocześnie na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych Spółka wystawiła PIT-8C, zobowiązujący podatnika, którym jest w tym przypadku była pracownica, do uiszczenia podatku dochodowego w rozliczeniu rocznym za 2009 r. Była pracownica zakwestionowała wystawienie deklaracji PIT-8C, co jest jednoznaczne z kwestionowaniem naliczenia podatku od ww. odszkodowania.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Spółka postąpiła słusznie wystawiając byłej pracownicy PIT-8C, czy tego rodzaju odszkodowania podlegają opodatkowaniu...

Zdaniem Wnioskodawcy

Wystawiając PIT-8C, na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uznano, że źródłem przychodu z tytułu odszkodowania dla byłej pracownicy nie jest stosunek pracy, a więc Spółka uważa, iż nie może być płatnikiem podatku w tej sprawie.

Ponadto powołując się na art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) uznano, iż odszkodowanie dotyczy korzyści, które były pracownik mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zasadnym wydaje się podkreślić, że gdyby była pracownica złożyła w ZUS RP-7 w prawidłowym terminie to prawdopodobnie otrzymywałaby zwiększoną emeryturę, od której ZUS zobowiązany byłby pobrać zaliczki na podatek dochodowy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z brzmieniem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 tejże ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn nie dotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód.
   
   

Zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 objęte są tylko odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa.

Natomiast jeżeli wysokość lub zasady ustalania otrzymanego odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) i b) ustawy.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągną gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż w dniu 30.06.1999 r. został rozwiązany stosunek pracy między Spółką a byłą pracownicą. W maju 2008 r. była pracownica pozwała Spółkę do Sądu, domagając się wypłaty odszkodowania w wysokości 3.835 zł brutto z tytułu nieterminowego wystawienia zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, tj. RP-7, co spowodowało, że przez okres pięciu miesięcy wypłacana była przez ZUS zaniżona emerytura. Sąd Rejonowy ? Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych uznając, że winą za zaistniały stan rzeczy ponoszą obie strony, a więc również powódka, przyznał odszkodowanie w wysokości 2.000 zł. Takie samo orzeczenie wydał Sąd Okręgowy oddalając złożoną apelację. Wobec powyższego Spółka wykonała wyrok przelewając na konto byłej pracownicy kwotę 2.000 zł.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji odszkodowania, należy jej więc szukać w przepisach prawa prywatnego, w tym prawa cywilnego i prawa pracy. Odszkodowanie jest świadczeniem polegającym na naprawieniu szkody, uszczerbku, jakiego doznał poszkodowany w dobrach chronionych prawem.

Stosownie do art. 361 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia, umowy naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W myśl natomiast art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Odszkodowanie obejmuje zarówno straty jak i utracone korzyści. Szkoda rozpatrywana jest jako uszczerbek o charakterze majątkowym, która powstaje w wyniku zawinionych działań, w tym przypadku zaniechania zobowiązanego do jej naprawienia. Niewątpliwie zatem świadczenie orzeczone wyrokiem sądu na rzecz byłej pracownicy z tytułu szkody jakiej doznała w wyniku nieterminowego wystawienia druku niezbędnego do uzyskania prawa do emerytury, mieści się w pojęciu odszkodowania.

Analizując pod względem prawnym skutki podatkowe otrzymanego przez byłą pracownicę odszkodowania tytułem nieterminowego wystawienia ww. druku skutkującego zaniżeniem emerytury, należy wskazać, iż w ustawie z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267) uchylonej z dniem 31 grudnia 1998 r. w Dziale regulującym postępowanie w sprawach świadczeń i wypłaty świadczeń, ustawodawca wśród obowiązków zakładu pracy nałożył na pracodawcę obowiązek wynagrodzenia pracownikowi szkody powstałej wskutek niedopełnienia przez zakład pracy obowiązków m.in. związanych z terminowym i prawidłowym wystawieniem zaświadczeń niezbędnych do uzyskania świadczeń emerytalnych (art. 97 ust. 1 pkt 2 ustawy).

W tym stanie prawnym obowiązującym przed 1 stycznia 1998 r. świadczenie to jako odszkodowanie, którego zasady ustalania wynikały wprost z przepisów odrębnych ustaw, zwolnione było od opodatkowania na zasadzie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Powyższe przepisy zostały jednakże uchylone na mocy art. 195 pkt 5 i art. 196 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227) z dniem 31 grudnia 1998 r.

Biorąc pod uwagę, że była pracownica Wnioskodawcy przeszła na emeryturę w 1999 r., a więc pod rządami już nowej ustawy dotyczącej świadczeń emerytalnych i rentowych, możliwość zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy rozpatrywać w oparciu o przepisy nowej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Należy wskazać, iż w dziale IX regulującym m.in. postępowanie w sprawach świadczeń, rozdział 2 ustawy, odnoszącym się do obowiązków pracodawcy i płatnika składek, ustawodawca nie zawarł odpowiednika dawnego art. 97.

Z uwagi na fakt, iż ustawodawca nie zawarł w nowej ustawie unormowań bezpośrednio odnoszących się do wypłaconego przez pracodawcę ww. odszkodowania, należy uznać, iż zasądzona kwota nie jest odszkodowaniem wynikającym z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Mając powyższe na uwadze przepis ten nie będzie miał zastosowania w niniejszej sprawie.

Możliwość zwolnienia przedmiotowego odszkodowania od podatku dochodowego należy zatem rozpatrywać w oparciu o normę art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z wyżej przytoczonego przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy wynika, iż odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane przez podatników na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub w tej ugodzie są, co do zasady, zwolnione od podatku dochodowego. Zakres tego zwolnienia, wynikający z bezpośredniego brzmienia tego przepisu obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

W przedmiotowej sprawie wypłacona kwota stanowi świadczenie, którego celem jest naprawienie wyrządzonej szkody. Szkoda bowiem polegała na nie wystawieniu przez pracodawcę w terminie zaświadczenia o wynagrodzeniu i zatrudnieniu ? Rp-7. Spowodowało to, że byłej pracownicy wypłacana była zaniżona emerytura. W przypadku gdyby szkoda ta nie wystąpiła była pracownica w terminie złożyłaby do organu rentowego stosowne oświadczenie, a więc otrzymywałaby zwiększoną emeryturę, od której organ rentowy zobowiązany byłby do pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy.

W związku z powyższym należy stwierdzić, iż zasądzone byłej pracownicy odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, gdyż stanowi ono korzyść, którą była pracownica mogłaby osiągnąć gdyby jej szkody nie wyrządzono.

Jednocześnie, mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny, przedmiotowe odszkodowanie na gruncie powoływanej ustawy podatkowej należy zakwalifikować do przychodów w rozumieniu ww. art. 11 ust. 1 ww. ustawy ? jako otrzymane pieniądze. Przychód ten należy potraktować jako przychód z tzw. ?innych źródeł?, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyte w tym przepisie sformułowanie ?w szczególności? oznacza, iż definicja źródeł przychodów ma charakter przykładowy i otwarty, zatem do tej kategorii należy zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. Przychód podatkowy z innych źródeł powstaje w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Stosownie zaś do art. 42a ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52 i art. 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-8C), i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Reasumując powyższe należy stwierdzić, iż wypłacone byłej pracownicy należności w postaci odszkodowania za nieterminowe wystawienie zaświadczenia o wynagrodzeniu i zatrudnieniu ZUS Rp-7 będzie stanowić dla pracownicy przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem Spółka prawidłowo postąpiła wystawiając byłej pracownicy informację PIT-8C. Spółka nie była zobowiązana do naliczenia i pobrania zaliczki na podatek dochodowy. Otrzymane odszkodowanie była pracownica sama winna wykazać w zeznaniu rocznym opodatkować wraz z innymi dochodami.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.