Czy Wnioskodawczyni powinna zapłacić podatek od otrzymanych odsetek? Czy Wnioskodawczyni powinna zapłacić (...)

UZASADNIENIE

W dniu 02.02.2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania i odsetek otrzymanych na podstawie wyroku sądowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 27.10.2004 r. Wnioskodawczyni zawarła umowę z developerem, który miał do końca lipca 2006 r. sprzedać Jej mieszkanie za 119.574 zł w wybudowanym przez siebie budynku przy ul. w O. Wnioskodawczyni natomiast miała wpłacić w formie ustalonych rat wyżej wymienioną sumę. Spółka nie wywiązała się z umowy bez konkretnych przyczyn (w międzyczasie podwyższała wartość mającego powstać mieszkania, przesuwała termin oddania budynku, nie dotrzymywała terminów rozpoczęcia robót), więc Wnioskodawczyni zrezygnowała z mającego powstać w nieokreślonej przyszłości mieszkania. Ze względu na to, iż developer nie chciał oddać wpłaconych w poczet mieszkania pieniędzy, tj. 89.679 zł, Wnioskodawczyni zwróciła się do Sądu Okręgowego, którego wyrokiem z dnia 05.09.2007 r. otrzymała zwrot wpłaconej sumy (89.678 zł) oraz odsetki w wysokości 22.691 zł. Od tego wyroku Wnioskodawczyni odwoływała się do Sądu Apelacyjnego., który 28.05.2008 r. wydał wyrok o wypłacie przez Spółkę odszkodowania w wysokości 48.289 zł wraz z odsetkami, które wyniosły 8856,40 zł.

Pismem z dnia 04.03.2009 r. Nr IPPB4/415-75/09-2/JS wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku poprzez wskazanie własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w związku z zadanymi pytaniami.

Powyższe uzupełniono pismem z dnia 18.03.2009 r. (data wpływu 23.03.2009 r.) w terminie.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy Wnioskodawczyni powinna zapłacić podatek od otrzymanych odsetek...
2. Czy Wnioskodawczyni powinna zapłacić podatek od odszkodowania zasądzonego wyrokiem sądu...
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni:

Odsetki i odszkodowanie (31547 zł + 48289 zł) nie wyrównują poniesionych przez Wnioskodawczynię strat, gdyż mieszkania od 2004 r. do 2008 r. podrożały trzykrotnie, dlatego też nie stać Jej już na kupno mieszkania, nawet jeżeli przyznana wyrokiem sądu suma zadośćuczynienia miałaby stanowić 75% domniemanej wartości podwyżki cen na rynku budowlanym, a pozostałe 25% uzupełniłaby pożyczką.

Wnioskodawczyni dodaje, że gdyby Spółka wywiązała się z umowy, otrzymałaby mieszkanie przed gwałtowną podwyżką cen na rynku i nie trzeba byłoby dopatrywać się korzyści w różnicy miedzy kwotą wpłaconą w poczet mieszkania, a otrzymaną jako, niestety, tylko częściowe zadośćuczynienie za poniesioną stratę.

Wnioskodawczyni Sądzi, że mieszkania (nie płaciłaby od niego podatku), na które oszczędzała przez całe życie, nie można nazwać korzyścią, podobnie jak kwoty odszkodowania, która nie rekompensuje poniesionej szkody.

Pragnie też zauważyć, że straty poniesione w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą można odliczyć od dochodów, Wnioskodawczyni zaś swojej straty odliczyć nie może.

Poza tym jeżeli będzie musiała zapłacić podatek zarówno od odsetek jak i od odszkodowania, wyrządzona przez nieuczciwego developera szkoda powiększy się.

Wnioskodawczyni uważa, iż nie powinna zapłacić podatku od odszkodowania wydanego wyrokiem sądu z dnia 28.05.2008 r., gdyż zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy opodatkuj dochodowym od osób fizycznych, zwolnione od podatku są odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku sądowego z wątkiem odszkodowań dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Odszkodowanie, które przyznał Wnioskodawczyni sąd, tj. 48.289 zł., nie zapewniło całkowitej kompensaty doznanego uszczerbku, a zgodnie z definicją odszkodowania zawartą w art. 361 Kc - powinno. Ze względu na to, iż mieszkania od 2004 r., kiedy Wnioskodawczyni zawarła umowę z developerem, do 2008 r., kiedy otrzymała odszkodowanie, podrożały trzykrotnie, nie stać Jej na kupno podobnego Iokalu (mieszkanie miało kosztować 119.574 zł, a teraz kosztuje 350.000 zł). Uważa więc, że kwoty odszkodowania, które nie rekompensuje poniesionej szkody, nie można zaliczyć do korzyści.

Natomiast odsetki przyznane wyżej wymienionym wyrokiem od kwoty odszkodowania (w wysokości 8856 zł), zgodnie z wyrokiem NSA z dnia 25.09.2003 r. stanowią odszkodowanie ryczałtowe i nie powinny być opodatkowane, co jest zgodne z art. 481 Kc. W 1 § wskazany przepis stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Przepis ten ma w zgodnej opinii doktryny i judykatury charakter odszkodowawczy, którego podstawą jest opóźnienie się dłużnika ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Z tego właśnie względu odsetki przewidziane w tym przepisie nazywane są odszkodowaniem ryczałtowym lub quasi - odszkodowaniem.

Ponadto Wnioskodawczyni uważa, że odsetki (22.691zł), które uzyskała wyrokiem sądu z dn.05.09.2007 r., za bezprawne używanie przez spółkę pieniędzy Wnioskodawczyni przez trzy lata, stanowiły formę zadośćuczynienia, a z art. 21 ust. 1 pkt 3b wynika, że zadośćuczynienia uzyskane na podstawie wyroków sądowych są zwolnione od podatków.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Na mocy art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy źródłami przychodów są inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 wyżej powołanej ustawy, za przychody z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycie w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie ?w szczególności? dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn nie dotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód.
   
   

Zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 objęte są tylko odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa.

Jeżeli wysokość lub zasady ustalania otrzymanego odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) i b) ustawy.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania (inne niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów prawa) otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż wyrokiem z dnia 05.09.2007 r. Wnioskodawczyni otrzymała zwrot wpłaconej developerowi sumy (89.678 zł) oraz odsetki w wysokości 22.691 zł. Wnioskodawczyni odwołała się od tego wyroku do Sądu Apelacyjnego w Warszawie i na podstawie wyroku sądowego z dnia 28 maja 2008 r. zostało zasądzone na rzecz Wnioskodawczyni odszkodowanie (48.289 zł) wraz z odsetkami (8856,40 zł) za odstąpienie od umowy na podstawie której, spółka jako inwestor zobowiązała się do wybudowania budynku mieszkalnego oraz ustanowienia na rzecz Wnioskodawczyni własności lokalu w wybudowanym budynku.

Zakres zwolnienia wynikający z brzmienia wyżej powołanego przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. W tym przypadku kwota odszkodowania miała za zadanie przede wszystkim zrekompensować Wnioskodawczyni utracone korzyści w postaci prawa zakupu lokalu mieszkalnego, którego Wnioskodawca stałby się właścicielem gdyby deweloper wywiązał się z umowy.

W związku z tym należy uznać, iż przedmiotowe odszkodowanie nie jest odszkodowaniem, którego wysokość lub zasady wynikają z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc zastosowanie do niego mógłby mieć jedynie przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b tej ustawy. Jednakże zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ww. ustawy, zwolnienie nie ma zastosowania do odszkodowań dotyczących korzyści, który podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Biorąc zatem powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż wypłacone Wnioskodawczyni w 2008 r. odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych. Kwota ta stanowi przychód z innych źródeł i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 Kodeksu cywilnego. Stanowi on, iż jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z powyższego przepisu wynika, ze nie można zatem utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem (naprawieniem szkody).

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W katalogu zwolnień przedmiotowych nie zostały wymienione odsetki od wierzytelności, a w związku z tym, że nie są odszkodowaniem nie korzystają też ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem otrzymane odsetki, zasądzone wyrokiem sądowym, są przychodem wierzyciela opodatkowanym na zasadach ogólnych.

Wypłata tych odsetek stanowi przychód z innych źródeł, określonych w art. 10 ust. 1 pkt 9 podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Należy przy tym zauważyć, że w art. 20 ust. 1 ww. ustawy wskazane zostały jedynie przykłady niektórych przychodów zaliczanych do innych źródeł.

W związku z powyższym, otrzymane odsetki stanowią przychód podatnika, wobec czego należy wykazać je w zeznaniu podatkowym, za rok podatkowy, w którym nastąpiła wypłata łącznie z innymi dochodami osiągniętymi przez podatnika w tym samym roku i opodatkować według skali podatkowej.

Reasumując należy stwierdzić, iż wypłacone Wnioskodawczyni odszkodowanie wraz z odsetkami nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych. Kwota ta stanowi przychód z innych źródeł i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

Jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul.1-ego Maja 10, 09-402 Płock.