Umorzenie naliczonych przez bank odsetek karnych od nieterminowej spłaty kredytu jest przysporzeniem (...)

Umorzenie naliczonych przez bank odsetek karnych od nieterminowej spłaty kredytu jest przysporzeniem skutkującym powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu. W związku z powyższym należy uznać, że ? wbrew twierdzeniu Wnioskodawczyni ? w następstwie umorzenia przez bank odsetek karnych doszło po stronie Wnioskodawczyni do powstania, podlegającego opodatkowaniu, przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy. W konsekwencji, bank był zobowiązany do wystawienia deklaracji PIT ? 8C o wysokości uzyskanego przychodu z tytułu umorzenia tych odsetek, natomiast Wnioskodawczyni jest obowiązana wykazać ten przychód, zgodnie z treścią art. 45 ust. 1 cytowanej ustawy w zeznaniu, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko ? przedstawione we wniosku z dnia 15 października 2014 r. (data wpływu 16 października 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia przez bank naliczonych odsetek karnych ? jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE


W dniu 16 października 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia przez bank naliczonych odsetek karnych.


We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.


W dniu 22 marca 2005 r. Wnioskodawczyni podpisała umowę kredytu gotówkowego w wysokości 15.049 zł 74 gr. w Banku, z przeznaczeniem na cele konsumpcyjne. W dniu zawarcia umowy kredyt był oprocentowany w wysokości 24,9%. Na początku Wnioskodawczyni spłacała kredyt w terminie zgodnie z harmonogramem spłat. Niestety, wkrótce Jej sytuacja finansowa stała się beznadziejna, bowiem wcześniej poręczyła pożyczkę koleżance z pracy. Gdy okazało się, że koleżanka ? po odejściu z pracy nie spłaca pożyczki, komornik ściągał zaległości koleżanki ze skromnej emerytury Wnioskodawczyni. To spowodowało, że Wnioskodawczyni nie miała z czego spłacać swojego kredytu i wówczas komornik zajął również część Jej emerytury na jego spłatę. Jednakże w pierwszej kolejności emerytura ściągana była przez komornika na pokrycie pożyczki, którą Wnioskodawczyni musiała spłacać jako poręczyciel. A że emeryturę miała niewielką, to ściągnięte kwoty na kredyt ledwo starczały na koszty komornicze a odsetki od niespłaconego kredytu rosły, dodatkowo rosły również odsetki od odsetek; nie malała także kwota niespłaconego kredytu. Fakt ten spowodował, że Wnioskodawczyni nie miała z czego płacić podstawowych rachunków oraz nie miała też żadnych środków na życie i leki. (Na marginesie poinformowano, że od 19 września 2012 r. ? zgodnie z orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS Wnioskodawczyni uznana została za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji ze względu na przeszczep aorty). Komornik, dwukrotnie zajmował rzeczy, które posiadała, ale nikt nie chciał kupić starego telewizora, czy rozpadającej się szafy, więc w 2011 r. ? na wniosek Banku ? komornik przygotował eksmisję na bruk. Będąc w beznadziejnej sytuacji, a raczej w sytuacji bez wyjścia Wnioskodawczyni musiała zdecydować się na odwagę i przyznać się swojemu synowi i synowej o swoich kłopotach finansowych. Dzięki zaangażowaniu i pomocy dzieci Wnioskodawczyni podpisała ugodę z Bankiem B. (następcą prawnym Banku, od którego otrzymała kredyt) i spłaciła należność główną i podstawowe odsetki.


Ale zanim fakt ten miał miejsce, to na dzień 21 czerwca 2012 r. zadłużenie (pismo z Banku z 26 czerwca 2012 r.) wynosiło jeszcze 21.543,25 zł, w tym:

  • 4.104,54 zł ? z tytułu niespłaconego kredytu,
  • 17.127,54 zł ? z tytułu odsetek karnych naliczonych do 21 czerwca 2012 r.,
  • 311,17 zł ? z tytułu zwrotu kosztów komorniczych.


W piśmie tym Bank poinformował również, że warunkiem zawieszania egzekucji komorniczej jest jednorazowa spłata w wysokości nie mniejszej niż 4.200 zł oraz że odsetki karne wynoszą 31,5%. Następnie pismem z dnia 24 sierpnia 2012 r. Bank poinformował, że zadłużenie Wnioskodawczyni na 21 sierpnia 2012 r. wynosi 21.468,59 zł, w tym:

  • 4.104,54 zł ? z tytułu niespłaconego kredytu,
  • 17.352,88 zł ? z tytułu odsetek karnych naliczonych do 21.06.2012 r.,
  • 11,17 zł ? z tytułu zwrotu kosztów komorniczych,

i że po dokonaniu dobrowolnej wpłaty w kwocie 4.104,54 zł w terminie do 4 września 2012 r. Bank podejmie decyzję w przedmiocie umorzenia części odsetek karnych a dodatkowo, że warunkiem podtrzymania zawieszenia egzekucji jest spłata ww. zadłużenia w comiesięcznych ratach w wysokości 300 zł począwszy od sierpnia 2012 r. Z kolei pismem z 31 grudnia 2012 r. Bank zawiadomił Wnioskodawczynię, że kwota zaległości ?na kredycie? wynosi 17.548,41 zł z tytułu naliczonych odsetek karnych informując jednocześnie, że po dokonaniu dobrowolnej wpłaty w wysokości 9.000 zł (jednocześnie Bank wyraził zgodę na spłatę kwoty 9.000 zł w 15 ratach po 600 zł, która w dniu 3 grudnia 2013 r. została ostatecznie przez Wnioskodawczynię uregulowana) Bank zakończy postępowanie egzekucyjne i umorzy pozostałą kwotę zadłużenia.


A pismem z dnia 9 grudnia 2013 r. zatytułowanym ?Zwolnienie z długu? Bank zawiadomił Wnioskodawczynię, że w dniu 9 grudnia 2013 r. podjął decyzję o umorzeniu wierzytelności Banku wynikającej z tytułu niezapłaconych należności w wysokości 8.548,41 zł (są to odsetki karne od niespłaconego w terminie kredytu).


Z uwagi na całkowitą spłatę kredytu i spełnienie warunków ugody pismem z 10 grudnia 2013 r. Wnioskodawczyni wystąpiła do Banku o umorzenie egzekucji z wierzytelności praw majątkowych oraz o przesłanie oświadczenia o zakończeniu postępowania egzekucyjnego.


W odpowiedzi na to pismo, Bank wydał zaświadczenie z dnia 12 grudnia 2013 r., w którym potwierdził, że Wnioskodawczyni spełniła w dniu 3 grudnia 2013 r. ugodę i tym samym Bank nie będzie rościł od Niej spłaty pozostałej części zadłużenia wynikającego z tytułu umowy kredytowej (odsetek karnych) a także, że zadłużenie zostanie skierowane do umorzenia po otrzymaniu podpisanego przez Wnioskodawczynię formularza ?zgody na umorzenie pozostałej części zadłużenia? oraz że zostanie Jej wystawiony PIT-8C. W 2014 r. Wnioskodawczyni otrzymała z Banku:

  • pismo z 8 stycznia 2014 r. informujące, że Bank skierował do komornika wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego, a o wydanie zaświadczenia o spłacie kredytu Wnioskodawczyni będzie mogła sę ubiegać po odesłaniu podpisanej zgody na umorzenie pozostałej kwoty zadłużenia.
  • zaświadczenie z datą 16 stycznia 2014 r., w którym stwierdzono, że zadłużenie z tytułu umowy kredytowej z 22 marca 2005 r. wygasło w dniu 3 grudnia 2013 r. z uwagi na częściowe umorzenie odsetek karnych.
  • pismo z dnia 24 marca 2014 r. będące odpowiedzią na prośbę Wnioskodawczyni o udzielenie informacji, kiedy otrzyma PIT-8C. W piśmie tym Bank poinformował, że PIT-8C Wnioskodawczyni otrzyma w 2015 r., bowiem umowa została zamknięta po otrzymaniu Jej zgody na zwolnienie z długu w styczniu 2014 r. Jednocześnie Wnioskodawczyni informuje, że formularz ?ZWOLNIENIA Z DŁUGU? wysłała do Banku B. w dniu 19 grudnia 2013 r.


Reasumując, wartość kredytu przyznanego wynosiła 15.049,74 zł, a wartość ściągniętych, wyegzekwowanych i dokonanych wpłat własnych wynosiła 30.939,22 zł. Według umowy kredytowej z dnia 22 marca 2005 r. (§ 3 ust. 2) kredyt jest oprocentowany według zmiennej stopy procentowej wyrażonej w stosunku rocznym. W dniu zawarcia umowy oprocentowanie wynosiło 24,9% w skali roku. Natomiast z § 9 umowy wynika, że niespłaconą w terminie kwotę kredytu Bank od dnia następnego traktuje jako zadłużenie przeterminowane (ust. 1). Od zadłużenia przeterminowanego (ust. 2) Bank pobiera odsetki karne według zmiennej stopy procentowej w wysokości trzykrotnie zmiennej stopy bazowej określonej w § 3 ust. 5 (w dniu zawarcia umowy wynosiło 10,50 % w stosunku rocznym).

Z kolei według ust. 3 ww. § 9 ?zadłużenie przeterminowane jest ściągane przez Bank przed wszystkimi płatnościami, z wyjątkiem tytułów egzekucyjnych realizowanych w trybie egzekucji sądowej lub administracyjnej, bez dyspozycji Kredytobiorcy z wpływów na Jego rachunki prowadzone przez Bank, do czego niniejszym Kredytobiorca udziela Bankowi nieodwołalnego pełnomocnictwa?. Natomiast w ust. 4 zawarto, że jeżeli ściąganie zadłużenia przeterminowanego z powodu braku odpowiednich wpływów przedłuża się lub jest niemożliwe, Bank przystąpi do natychmiastowego egzekwowania spłaty kredytu w inny przewidziany prawem sposób.


Ważne ? zdaniem Wnioskodawczyni ? są także zapisy § 10, zgodnie z którym:

  • ust. 1 ? Bank może wypowiedzieć umowę kredytu, jeżeli Kredytobiorca nie zapłaci w terminach określonych w umowie pełnych rat kredytu za co najmniej dwa okresy płatności, po uprzednim pisemnym wezwaniu Kredytobiorcy do zapłaty zaległych rat lub ich części w terminie krótszym niż 7 dni od daty otrzymania wezwania.
  • ust. 2 ? Ponadto Bank może wypowiedzieć umowę kredytu lub obniżyć kwotę przyznanego kredytu w przypadku niedotrzymania przez Kredytobiorcę zdolności kredytowej.
  • ust. 3 ? Termin wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 1 i ust. 2 wynosi 30 dni.


W sprawie Wnioskodawczyni wypowiedzenie umowy kredytowej nie nastąpiło.


W związku z powyższym zadano następujące pytanie:


  1. Czy kwota 8.548,41 zł będąca kwotą zwolnienia z długu/umorzenia odsetek karnych stanowi u Wnioskodawczyni przychód podlegający opodatkowaniu i czy Wnioskodawczyni jest zobowiązana wykazać tę kwotę w zeznaniu PIT?37 za 2014 r.?
  2. Czy Bank zobowiązany jest wystawić Wnioskodawczyni PIT-8C za 2014 r.?


Zdaniem Wnioskodawczyni, z tytułu umorzenia/zwolnienia z długu odsetek karnych od kredytu w kwocie 8.548,41 zł przychód podatkowy nie wystąpi, bowiem Wnioskodawczyni nie otrzymała przysporzenia majątkowego. Umorzenie/zwolnienie z długu było konsekwencją spełnienia warunków ugody zawartej z Bankiem, a za korzystanie z kredytu Wnioskodawczyni zapłaciła odsetki od kredytu i odsetki karne w kwocie przekraczającej kwotę otrzymanego kredytu.


Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą oraz doktryną, przychód podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych powstaje wówczas, gdy podatnik otrzymuje definitywne przysporzenie majątkowe. Przy czym, przysporzenie majątkowe może nastąpić w postaci zwiększenia majątku podatnika (tzw. aspekt pozytywny) lub zmniejszenia zobowiązania (tzw. aspekt negatywny). Żaden z tych aspektów w sytuacji Wnioskodawczyni nie zaistniał.

Bezspornym jest, że otrzymanie i spłata kredytu są obojętne podatkowo, a wynagrodzeniem za korzystanie z cudzych środków pieniężnych otrzymanych w formie kredytu są odsetki ustalone w umowie kredytowej. Zarówno otrzymany kredyt jak i należne Bankowi wynagrodzenie w postaci odsetek od kredytu Wnioskodawczyni zapłaciła w całości. Zatem tylko umorzenie w całości lub w części kwoty zaciągniętego kredytu, czy też odsetek stanowiących zapłatę wynagrodzenia za otrzymany kredyt stanowi bespornie przyrost majątku Kredytobiorcy i wówczas otrzymuje przychód podatkowy w kwocie umorzonego kredytu lub/i umorzonych odsetek. Natomiast, gdy dochodzi do umorzenia (zwolnienia z długu) odsetek karnych (odsetek od zadłużenia przeterminowanego) to przysporzenie majątkowe nie występuje. Majątek Wnioskodawczyni nie wzrósł ? otrzymany kredyt spłaciła łącznie z ceną za jego korzystanie (odsetki w wysokości wynikającej z umowy kredytowej). Wnioskodawczyni spłaciła także ponad połowę kwoty odsetek karnych, tj. 9.000 zł.


Zwolnienie Wnioskodawczyni z długu/umorzenie Bank podjął na Jej prośbę i za Jej zgodą, ale dopiero po spełnieniu wyjątkowo trudnych warunków ugody. Zatem nie nastąpiło to bez wzajemności, Wnioskodawczyni zapłaciła cenę za tę część umorzenia ? wywiązała się z postawionych przez Bank warunków. Wnioskodawczyni zapłaciła odsetki za kredyt w kwocie przekraczającej wartość otrzymanego kredytu, tj. 15.889,49 zł (kredyt otrzymany wynosił 15.049,74 zł). Spłacona razem kwota kredytu z odsetkami była nawet wyższa, niż określona w umowie kredytowej kwota, co do której Wnioskodawczyni poddała się egzekucji administracyjnej (wynosiła ona bowiem 30.099,48 zł). Poza tym, z zapisu umowy kredytowej wynika, że Bank pobiera odsetki karne ? umowa nie stanowi natomiast o terminie, w jakim te odsetki są pobierane.


Wnioskodawczyni podkreśliła także, że nigdy nie doszłoby do takiej sytuacji, gdyby nie okoliczność w jakiej się znalazła bez Jej winy, a mianowicie konieczności spłaty pożyczki zaciągniętej przez osobę, której poręczyła.


Z tego względu, że umorzenie części odsetek karnych było wynikem dotrzymania przez Wnioskodawczynię warunków ugody oraz że spłaciła kredyt z odsetkami, w tym również w części z odsetkami karnymi, nawet w kwocie przewyższającej, na którą Bank mógł wystawić bankowy tytuł egzekucyjny, to Wnioskodawczyni nie uzyskała żadnego przysporzenia majątkowego, ani w postaci przyrostu majątku, ani zmniejszenia zobowiązania, a więc Wnioskodawczyni nie uzyskała przychodu podatkowego. Ponieważ przychód podatkowy nie wystąpił, to Bank jako płatnik nie ma obowiązku wystawienia PIT-8C a Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do wykazania kwoty 8.548,41 zł w zeznaniu PIT-37 za 2014 r.


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.


Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów zwolnionych na podstawie art. 21, 52, 52a i 52c wymienionej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.


Na podstawie art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.


Katalog źródeł, do których kwalifikuje się dochód danego rodzaju został wymieniony w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W pkt 9 tegoż przepisu wymieniono jako źródło przychodu ? ?inne źródła?.


Zgodnie natomiast z art. 20 ust. 1 tej ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie ?w szczególności? dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i zasadnym jest, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.


Należy zauważyć, że za przychody należy uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy. Innymi słowy, pod pojęciem tym należy rozumieć każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.


Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r., Nr 72, poz. 665, z późn. zm.) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.


Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej jest obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód).


Odmiennie należy traktować odsetki od kredytu, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych kredytodawcy. Wysokość odsetek (w sposób niebudzący wątpliwości, co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty kredytu wraz z odsetkami określone są w umowie kredytowej. Zmiana wysokości odsetek od kredytów w stosunku do pierwotnej umowy kredytowej mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów kredytowych i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od kredytu za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych).


Natomiast umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu, których termin płatności upłynął jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych (które faktycznie po skapitalizowaniu stają się kwotą długu), jak i odsetek wymagalnych, czyli takich, których w myśl postanowień umowy kredytowej termin płatności upłynął.

Z kolei tzw. odsetki karne, czyli przypadające od nieterminowo regulowanych zobowiązań wynikających z umowy, należy rozpatrywać w zależności od treści umowy i szczegółowego określenia sposobu ich naliczania.

Jeżeli umowa kredytowa jednoznacznie określa zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu i wiąże nimi strony umowy, wówczas odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne, czyli takie, których w myśl postanowień umowy kredytowej termin płatności upłynął. Umorzenie takich odsetek jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem po stronie kredytobiorcy dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Natomiast, jeżeli umowa kredytowa daje wierzycielowi jednostronne prawo, z którego może skorzystać lub nie, do naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat kredytów ? wówczas odstąpienie przez wierzyciela od naliczania takich odsetek nie stanowi przysporzenia dla kredytobiorcy.


Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że bank umorzył odsetki karne z tytułu nieterminowej spłaty kredytu konsumpcyjnego zaciągniętego przez Wnioskodawczynię w 2005 r. na podstawie zawartej w 2013 r. ugody. Według umowy kredytowej (§ 3 ust. 2) kredyt jest oprocentowany według zmiennej stopy procentowej wyrażonej w stosunku rocznym. W dniu zawarcia umowy oprocentowanie wynosiło 24,9% w skali roku. Natomiast z § 9 umowy wynika, że niespłaconą w terminie kwotę kredytu Bank od dnia następnego traktuje jako zadłużenie przeterminowane (ust. 1). Od zadłużenia przeterminowanego (ust. 2) Bank pobiera odsetki karne według zmiennej stopy procentowej w wysokości trzykrotnie zmiennej stopy bazowej określonej w § 3 ust. 5 (w dniu zawarcia umowy wynosiło 10,50 % w stosunku rocznym). Z kolei według ust. 3 ww. § 9 ?zadłużenie przeterminowane jest ściągane przez Bank przed wszystkimi płatnościami, z wyjątkiem tytułów egzekucyjnych realizowanych w trybie egzekucji sądowej lub administracyjnej, bez dyspozycji Kredytobiorcy z wpływów na Jego rachunki prowadzone przez Bank, do czego niniejszym Kredytobiorca udziela Bankowi nieodwołalnego pełnomocnictwa?. Natomiast w ust. 4 zawarto, że jeżeli ściąganie zadłużenia przeterminowanego z powodu braku odpowiednich wpływów przedłuża się lub jest niemożliwe, Bank przystąpi do natychmiastowego egzekwowania spłaty kredytu w inny przewidziany prawem sposób. Pismem z dnia 9 grudnia 2013 r. ?Zwolnienie z długu? Bank zawiadomił, że podjął decyzję o umorzeniu wierzytelności Banku wynikającej z tytułu niezapłaconych należności w wysokości 8.548,41 zł (odsetki karne od niespłaconego w terminie kredytu). W 2014 r. Wnioskodawczyni otrzymała od Banku:

  • pismo z 8 stycznia 2014 r. informujące, że Bank skierował do komornika wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego,
  • zaświadczenie z datą 16 stycznia 2014 r., w którym stwierdzono, że zadłużenie z tytułu umowy kredytowej z 22 marca 2005 r. wygasło w dniu 3 grudnia 2013 r. z uwagi na częściowe umorzenie odsetek karnych, oraz
  • pismo z dnia 24 marca 2014 r. informujące, że PIT-8C Wnioskodawczyni otrzyma w 2015 r., bowiem umowa została zamknięta po otrzymaniu Jej zgody na zwolnienie z długu w styczniu 2014 r.


Zatem, jak wynika z powyższego bank umorzył Wnioskodawczyni odsetki karne, naliczone wcześniej w związku z nieterminową spłatą kredytu w świetle postanowień umowy kredytowej. Podstawą umorzenia odsetek karnych była natomiast zawarta ugoda, która przewidywała m.in. umorzenie części naliczonych odsetek karnych (powstałych w związku z umową kredytową). Powyższe oznacza, że przed zawarciem ugody bank skorzystał z przysługującego mu prawa i naliczył odsetki karne z tytułu uchybienia postanowieniom umowy kredytowej. Wnioskodawczyni była zobowiązana do ich zapłacenia jeszcze przed zawarciem ugody oraz zwolnienia z długu, dlatego też umorzenie tych odsetek nie mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów i nie jest obojętne podatkowo. Umorzenie przez bank odsetek karnych od zadłużenia przeterminowanego stanowi dla Wnioskodawczyni świadczenie nieodpłatne, gdyż na skutek jego otrzymania została zwolniona z naliczonego wcześniej zobowiązania i tym samym nie doszło do uszczuplenia jej majątku. W przeciwnym razie, gdyby bank nie umorzył tych należności, doszłoby do uszczuplenia majątku Wnioskodawczyni w związku z koniecznością zapłaty tych odsetek karnych.


Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa, należy stwierdzić, że umorzenie naliczonych przez bank odsetek karnych od nieterminowej spłaty kredytu jest przysporzeniem skutkującym powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu. W związku z powyższym należy uznać, że ? wbrew twierdzeniu Wnioskodawczyni ? w następstwie umorzenia przez bank odsetek karnych doszło po stronie Wnioskodawczyni do powstania, podlegającego opodatkowaniu, przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy. W konsekwencji, bank był zobowiązany do wystawienia deklaracji PIT ? 8C o wysokości uzyskanego przychodu z tytułu umorzenia tych odsetek, natomiast Wnioskodawczyni jest obowiązana wykazać ten przychód, zgodnie z treścią art. 45 ust. 1 cytowanej ustawy w zeznaniu, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym.


Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika