Czy warunkiem koniecznym do rozpatrzenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty podatku za więcej niż jeden (...)

UZASADNIENIE

W dniu 17.06.2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej Ordynacji podatkowej w zakresie sprecyzowania obowiązku przedkładania pełnomocnictwa jako warunku koniecznego do rozpatrzenia wniosków o stwierdzenie nadpłaty podatku za więcej niż jeden okres rozliczeniowy.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca - Spółka S.A. (zwana dalej: ?Spółką?) w praktyce prowadzonej działalności występuje do organów podatkowych z wnioskami o stwierdzenie nadpłaty różnych podatków. Wnioski te dotyczą często kilku lub kilkunastu okresów (lat / miesięcy). Do każdego wniosku Spółka załącza notarialnie poświadczony odpis pełnomocnictwa udzielonego osobie podpisującej wniosek (zwany dalej: ?pełnomocnictwem?) oraz potwierdzenie uiszczenia opłaty od złożenia tego pełnomocnictwa, a także skorygowane zeznania (deklaracje), gdy jest to wymagane.

Od niedawna organy skarbowe wymagają, aby ilość pełnomocnictw (a tym samym wysokość uiszczanej opłaty) załączanych do wniosku o stwierdzenie nadpłaty odpowiadała ilości okresów, których ten wniosek dotyczy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy warunkiem koniecznym do rozpatrzenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty podatku za więcej niż jeden okres jest załączenie jednego pełnomocnictwa, czy też ilość pełnomocnictw powinna odpowiadać ilości okresów...

Zdaniem Wnioskodawcy niezależnie od ilości okresów, których dotyczy wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku, warunkiem koniecznym do jego rozpatrzenia jest załączenie przynajmniej jednego pełnomocnictwa.

Zgodnie z art. 137 § 3 Ordynacji podatkowej pełnomocnik dołącza do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa. Adwokat, radca prawny, a także doradca podatkowy mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa oraz odpisy innych dokumentów wykazujących ich umocowanie. Organ podatkowy może w razie wątpliwości zażądać urzędowego poświadczenia podpisu strony.

W większości interpretacji indywidualnych przepisów prawa podatkowego dotyczących pełnomocnictw Minister Finansów odwołuje się do słownikowego brzmienia pojęcia ?akta? występującego w art. 137 § 3 Ordynacji podatkowej. Według przywoływanego w interpretacjach ?Popularnego słownika języka polskiego PWPN? (Warszawa 2003), akta to zbiór dokumentów urzędowych, prawnych, księgi urzędowe, prawne. Natomiast zgodnie z definicją zawartą w również przywoływanym ?Słownika wyrazów obcych? (PWN, Warszawa 1997) za akta uważa się zbiór dokumentów odnoszących się do jakiejś sprawy, a także zbiór zawierających je ksiąg.

Niezależnie od ilości okresów, których dotyczy wniosek, Spółka składając go występuje w jednej sprawie o stwierdzenie nadpłaty. Zgodnie z art. 165 § 1 Ordynacji podatkowej, postępowanie podatkowe wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. Spółka składając wniosek o stwierdzenie nadpłaty określa zakres tego postępowania. Wewnętrzne procedury organu podatkowego nakazujące podział tego postępowania na postępowania dotyczące poszczególnych okresów nie powinny decydować o wymaganej do rozparzenia wniosku liczbie pełnomocnictw, jeżeli taki wymóg nie wynika wprost z przepisów prawa. Tym bardziej, iż te wewnętrzne postępowania prowadzone są w oparciu o tylko jeden oryginalny dokument w postaci wniosku o stwierdzenie nadpłaty podatku.

Ponadto, zgodnie ze znaną Spółce praktyką organów podatkowych w przypadku wszczęcia kontroli podatkowej za kilka okresów organy te dostarczają jedno upoważnienie do kontroli, przebieg kontroli dokumentowany jest jednym protokołem, postępowanie pokontrolne wszczynane jest jednym postanowieniem, a ewentualna decyzja określająca jest jedna i dotyczy wszystkich objętych postanowieniem okresów.

Identyczny mechanizm pragnie zastosować Spółka, składając jeden wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku w kilku okresach i załączając do tego wniosku jedno pełnomocnictwo.

Zmiana systemowego podejścia przez organy podatkowe do kwestii pełnomocnictw od początku 2010 r. z pewnością nie wynika ze zmiany treści art. 137 § 3 Ordynacji podatkowej wprowadzonej od 1 stycznia 2010 r. na podstawie ustawy z 23 października 2009 r. o zmianie ustaw w zakresie uwierzytelniania dokumentów (Dz. U. z 2009 r. Nr 216, poz. 1676). Z uzasadnienia senackiego projektu tej ustawy wynika, iż: ?Celem niniejszej nowelizacji jest odformalizowanie postępowania cywilnego, administracyjnego, sądowo-administracyjnego oraz podatkowego poprzez racjonalizację istniejącego obowiązku dołączania do akt sprawy dokumentów oryginalnych lub ich odpisów notarialnych. Zmiana polega na szerszym niż dotychczas umożliwieniu uwierzytelniania odpisów dokumentów przez profesjonalnych pełnomocników stron, reprezentujących zawody zaufania publicznego. Jej zamierzonym skutkiem jest wydatne umniejszenie uciążliwości polegającej na konieczności wyzbycia się przez strony postępowania, często na długi czas, dokumentów oryginalnych albo poniesienia kosztów ich notarialnego uwierzytelniania, bądź uzyskania ich urzędowych odpisów (Druk Nr 2064 z 19 maja 2009 r.).

W powyższym uzasadnieniu wskazuje się również, iż: ?Obowiązek przedkładania dokumentów w oryginałach bądź urzędowych lub notarialnych odpisach oznacza ponadto dla przedsiębiorców w praktyce dodatkowe, niepotrzebne obciążenie finansowe? oraz, że: ?Obowiązek przedkładania dokumentów w oryginałach bądź urzędowych lub notarialnych odpisach stanowi także uciążliwą formalność, albowiem w przypadku konieczności wylegitymowania się dokumentem przedsiębiorca musi każdorazowo ubiegać się Np. o kolejny urzędowy odpis decyzji lub zaświadczenia, bądź złożenia tylu pełnomocnictw, ilu okresów dotyczy wniosek o stwierdzenie nadpłaty, znacząco potęguje obciążenia finansowe i uciążliwości wskazane w uzasadnieniu.

Stanowisko przedstawione przez Spółkę potwierdza również wykładnia gospodarcza, zgodnie z którą: ?Przy ustalaniu znaczenia przepisów prawa podatkowego należy preferować takie ich rozumienie, które nie prowadzi do nieadekwatnego dla danej sytuacji gospodarczej obciążenia podatkowego? (B. Brzeziński, Szkice z wykładni prawa podatkowego, s. 91 za B. Brzeziński, Podstawy wykładni prawa podatkowego).

Warto również zwrócić uwagę na treść uchylonego już art. 5 ust. 4b ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2681 ze zm.), w myśl którego: ?Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą dołączają do zgłoszenia identyfikacyjnego uwierzytelnione lub urzędowo poświadczone kopie dokumentów potwierdzających informacje objęte zgłoszeniem, w szczególności: odpisu z Krajowe go Rejestru Sądowego, umowy spółki, dokumentu potwierdzającego uprawnienie do korzystania z lokalu lub nieruchomości, w których znajduje się siedziba, zaświadczenia o numerze identyfikacyjnym REGON, z zastrzeżeniem art. 5a ust. 2. Upoważniony pracownik przyjmujący zgłoszenie poświadcza zgodność przedstawionych odpisów tych dokumentów lub w uzasadnionych przypadkach może sporządzić taki odpis, oryginały zaś zwraca zgłaszającemu za pokwitowaniem na odpisach.

Wydaje się, iż nie ma przeciwwskazań, aby na potrzeby wewnętrzne organu podatkowego zastosować identyczny mechanizm, tj. aby upoważniony pracownik organu sporządził odpisy dołączonego do wniosku o stwierdzenie nadpłaty pełnomocnictwa w ilości odpowiadającej wewnętrznemu podziałowi sprawy przez organ.

Biorąc powyższe pod uwagę (a w szczególności przywołane uzasadnienie oraz wykładnię gospodarczą) należy stwierdzić, iż celem ustawodawcy przy wprowadzaniu przepisu będącego przedmiotem niniejszego wniosku nie była maksymalizacja wpływów z tytułu opłaty skarbowej Trzeba również zaznaczyć, iż praktyce organów podatkowych występowały mechanizmy pozwalające na uniknięcie obciążeń finansowych oraz uciążliwości związanych z przedkładaniem przez podatników różnego rodzaju dokumentów. Mechanizmy te mogłyby znaleźć zastosowanie na potrzeby wewnętrznych procedur organów podatkowych. W związku z tym, Spółka podtrzymuje stanowisko wyrażone na wstępie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z opisanym we wniosku zdarzeniem przyszłym Wnioskodawca w praktyce prowadzonej działalności występuje do organów podatkowych z wnioskami o stwierdzenie nadpłaty różnych podatków. Wnioski te dotyczą często kilku lub kilkunastu okresów (lat / miesięcy). Do każdego wniosku Spółka załącza notarialnie poświadczony odpis pełnomocnictwa udzielonego osobie podpisującej wniosek (zwany dalej: ?pełnomocnictwem?) oraz potwierdzenie uiszczenia opłaty od złożenia tego pełnomocnictwa, a także skorygowane zeznania (deklaracje), gdy jest to wymagane.

Od niedawna organy skarbowe wymagają, aby ilość pełnomocnictw (a tym samym wysokość uiszczanej opłaty) załączanych do wniosku o stwierdzenie nadpłaty odpowiadała ilości okresów, których ten wniosek dotyczy.

Kwestie dotyczące działania strony przez pełnomocnika w zakresie: zobowiązania podatkowego, postępowania podatkowego, czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, interpretacji przepisów prawa podatkowego, zostały uregulowane w odrębnych działach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.).

Postępowanie podatkowe zostało unormowane w dziale IV ustawy Ordynacja podatkowa.

Zgodnie z art. 136 ww. ustawy, strona może działać przez pełnomocnika chyba, że charakter czynności wymaga jej osobistego działania.

Przepisy art. 137 § 2 i § 3 ww. ustawy określają formę, w jakiej powinno być udzielone pełnomocnictwo stanowiąc, iż pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone ustnie do protokołu, zaś pełnomocnik dołącza do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa. Adwokat, radca prawny a także doradca podatkowy może sam uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa oraz odpisy innych dokumentów wykazujących ich umocowanie. Organ podatkowy może w razie wątpliwości zażądać urzędowego poświadczenia podpisu strony.

Z powyższego wynika, że każda strona, w tym osoba fizyczna, może działać w sprawie przez pełnomocnika. Jednakże dla wykazania, że pełnomocnik został dla strony ustanowiony, niezbędne jest złożenie do akt sprawy dokumentu stwierdzającego ustanowienie takiego pełnomocnika.

Istotne jest również wyjaśnienie pojęcia ?akta?, które występuje w treści art. 137 § 3 ustawy Ordynacja podatkowa.

Według ?Popularnego słownika języka polskiego PWN? (Warszawa 2003), akta to zbiór dokumentów urzędowych, prawnych, księgi urzędowe, prawne.

Natomiast zgodnie z definicją zawartą w ?Słowniku wyrazów obcych? (PWN, Warszawa 1997) za akta uważa się zbiór dokumentów odnoszących się do jakiejś sprawy, a także zbiór zawierających je ksiąg.

W związku z powyższym za ?akta sprawy? uważa się dokumenty zebrane w toku konkretnego postępowania, opisane sygnaturą, kwalifikacją prawną itp., ponadto zakłada się je odrębnie dla każdej sprawy.

Nie ulega zatem wątpliwości, że zgodnie z art. 137 § 3 Ordynacji podatkowej, pełnomocnik dołącza oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa do akt konkretnej sprawy.

Dla wykazania, że pełnomocnik został dla strony ustanowiony, niezbędne jest złożenie do akt sprawy oryginału lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa. Adwokat, radca prawny a także doradca podatkowy może sam uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa oraz odpisy innych dokumentów wykazujących ich umocowanie.

Należy jednak wskazać, iż jest to obowiązek pełnomocnika. Organ nie ma obowiązku podejmowania poszukiwań i sprawdzania, czy zostało złożone pełnomocnictwo strony.

Oznacza to, że organ podatkowy nie ma obowiązku zawiadamiania o wszczęciu postępowania podatkowego pełnomocnika ustanowionego w toku innych czynności. Wszczęcie danego postępowania, zawsze obliguje najpierw do zawiadomienia strony wprost. Po otrzymaniu zawiadomienia o wszczęciu postępowania strona może ustanowić pełnomocnika, na zasadach opisanych wyżej, który w toku danego postępowania nie może być pominięty.

Podobnie w sytuacji, kiedy postępowanie podatkowe jest inicjowane przez Podatnika, pełnomocnik obowiązany jest przy pierwszej czynności procesowej dołączyć pełnomocnictwo do akt sprawy.

Należy przy tym zauważyć, że pełnomocnictwo w postępowaniu podatkowym musi być udzielone wprost, nie może być domniemane. Dopiero od momentu, w którym dokument pełnomocnictwa został organowi doręczony, wobec organu podatkowego prowadzącego postępowanie powstaje obowiązek doręczania pism pełnomocnikowi.

Istotny jest również zakres udzielonego pełnomocnictwa. Od konstrukcji udzielonego pełnomocnictwa zależeć będzie, czy w konkretnym postępowaniu podatkowym raz złożone pełnomocnictwo będzie wystarczające do dokonywania w imieniu mocodawcy wszelkich czynności procesowych związanych z prowadzeniem danej sprawy (np. składania wniosków dowodowych, odwołania od decyzji organu podatkowego, zażaleń na postanowienia organu podatkowego, reprezentacja strony w trakcie postępowania odwoławczego), czy też wystąpi konieczność przedstawienia kolejnych pełnomocnictw do czynności mających miejsce w ramach tego samego postępowania, a które to czynności nie wchodziłyby w zakres pełnomocnictwa udzielonego wcześniej.

W świetle powyższego stwierdzić należy, iż w postępowaniu podatkowym pełnomocnictwo musi być złożone do akt konkretnej sprawy, zaś zakres tego pełnomocnictwa wyznaczać będzie, jakie konkretnie czynności może dokonywać pełnomocnik w imieniu mocodawcy.

Obowiązek składania deklaracji podatkowych wynika z przepisów materialnego prawa podatkowego.

Kwestia podpisywania deklaracji przez pełnomocnika została uregulowana w art. 80a § 1 - § 5 Ordynacji podatkowej, znowelizowanym ustawą z dnia 5 marca 2009 r. o zmianie ustawy ? Ordynacja podatkowa oraz ustawy o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 57, poz. 466).

Zgodnie z ww. przepisami, jeżeli odrębne ustawy nie stanowią inaczej, deklaracja, w tym deklaracja składana za pomocą środków komunikacji elektronicznej, może być podpisana także przez pełnomocnika podatnika, płatnika lub inkasenta.

Pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji oraz zawiadomienie o odwołaniu tego pełnomocnictwa składa się organowi podatkowemu właściwemu w sprawach podatku, którego dana deklaracja dotyczy.

Pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji składanej za pomocą środków komunikacji elektronicznej oraz zawiadomienie o odwołaniu tego pełnomocnictwa podatnik, płatnik lub inkasent składa naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu w sprawach ewidencji podatników i płatników. Jeżeli przepisy prawa podatkowego wymagają podpisania deklaracji przez więcej niż jedną osobę, pełnomocnictwo do podpisania tej deklaracji jest skuteczne, jeżeli udzieliły go wszystkie osoby.

W kwestiach dotyczących pełnomocnictwa do podpisywania deklaracji stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące pełnomocnictwa w postępowaniu podatkowym.

Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór pełnomocnictwa do podpisywania deklaracji składanej za pomocą środków komunikacji elektronicznej oraz wzór zawiadomienia o odwołaniu tego pełnomocnictwa, uwzględniając zakres pełnomocnictwa i dane identyfikujące podatnika, płatnika lub inkasenta oraz pełnomocnika.

Z powyższego wynika, iż w przypadku podpisywania deklaracji przez pełnomocnika, zastosowanie mają przepisy art. 136 oraz art. 137 Ordynacji podatkowej, a zatem ustanowienie pełnomocnika w sprawach dotyczących podpisywania deklaracji odbywa się w sposób analogiczny, jak w postępowaniu podatkowym.

Jednakże pojęcie ?akt sprawy? należy odnosić do postępowania podatkowego, gdzie takie akta są tworzone w trakcie prowadzonego postępowania.

Tym samym zastosowanie art. 137 Ordynacji podatkowej ma miejsce w takim zakresie, w jakim odsyłają regulacje art. 80a § 1- § 4 Ordynacji podatkowej.

Przepisy art. 80a § 2 ww. ustawy stanowią, iż pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji oraz zawiadomienie o odwołaniu tego pełnomocnictwa składa się organowi podatkowemu właściwemu w sprawach podatku, którego dana deklaracja dotyczy.

Oznacza to, że wystarczy aby Wnioskodawca złożył raz przed właściwym organem podatkowym udzielone mu pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji, by do czasu powiadomienia organu podatkowego o odwołaniu przedmiotowego pełnomocnictwa, skutecznie reprezentować swojego mocodawcę w zakresie podpisywania deklaracji.

Podkreślenia wymaga fakt, iż czynności dokonywane w ramach różnego rodzaju postępowań (zobowiązania podatkowego, czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego, interpretacji przepisów prawa podatkowego) uregulowanych w odrębnych działach Ordynacji podatkowej, są czynnościami odrębnymi.

Przepisy działu IV, w ramach, którego umiejscowiono artykuły 136 i 137 § 3 Ordynacji podatkowej, znajdują zastosowanie tylko w takim zakresie, w jakim odsyłają do nich regulacje szczególne dotyczące konkretnego rodzaju postępowania.

Podsumowując, w oparciu o opisane we wniosku zdarzenie przyszłe oraz przytoczone przepisy prawa należy stwierdzić, że Wnioskodawca składając wnioski o stwierdzenie nadpłaty różnych podatków, o ile czynność ta nie przekracza umocowania zawartego w pełnomocnictwie złożonym do akt danego urzędu skarbowego przy pierwszej czynności dokonanej przez pełnomocnika, nie rodzi obowiązku składania kolejnych pełnomocnictw. Zatem w takiej sytuacji jednorazowe złożenie pełnomocnictwa jest wystarczające do reprezentowania podatnika przed urzędem skarbowym.

Natomiast należy wskazać, iż w sytuacji złożenia wniosku lub podania przez pełnomocnika strony inicjującego postępowanie podatkowe, czy kontrolne, konieczne jest każdorazowe złożenie do akt sprawy stosownego pełnomocnictwa.

Zatem w sytuacji, gdy Spółka występuje do organów podatkowych z wnioskami o stwierdzenie nadpłaty podatku, dołącza do akt sprawy określonego wniosku o stwierdzenie nadpłaty podatku za więcej niż jeden okres rozliczeniowy jedno pełnomocnictwo.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie sprecyzowania obowiązku przedkładania pełnomocnictwa jako warunku koniecznego do rozpatrzenia wniosków o stwierdzenie nadpłaty podatku za więcej niż jeden okres rozliczeniowy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.