Wpłaty z utargów dziennych na rachunek osobisty wspólnika a przychody z nieodpłatnych świadczeń

UZASADNIENIE

W dniu 17.09.2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie w zakresie skutków związanych z wpłatami utargów dziennych na rachunek osobisty wspólnika w kontekście przychodów z nieodpłatnych świadczeń oraz dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka prowadzi sprzedaż detaliczną w niewyspecjalizowanych sklepach spożywczo-przemysłowych. Sprzedaż towarów ewidencjonowana jest przez kasy fiskalne. Dotychczas utargi dzienne ze sklepów były wpłacane do kasy a następnie przekazywane na bankowy rachunek firmowy. Opłaty bankowe stanowiące prowizje bankowe od wpłat utargów na konto firmowe Spółki są ogromne i sięgają rzędu kilkunastu tysięcy złotych rocznie. W związku z faktem, że od wpłat na rachunki osobiste bank nie pobiera prowizji oraz celem ograniczenia kosztów prowizji bankowych Spółka zamierza podjąć następujące kroki prawne:

1. Wspólnik Spółki posiadający 100% udziałów otworzy bankowy rachunek osobisty, na który będą wpłacane przez sklepy utargi dzienne.
2. Kwoty wpłacone na rachunek osobisty wspólnik będzie przelewał niezwłocznie w drodze przelewu bankowego na rachunek firmowy Spółki. W ten sposób Spółka uniknie ponoszenia kosztów prowizji bankowych od wpłat dokonywanych przez sklepy.
3. Osobisty rachunek bankowy założony przez wspólnika jako osobę fizyczną nie będzie wykorzystywany przez wspólnika dla innych celów jak tylko i wyłącznie przyjmowanie wpłat ze sklepów i dalszego ich przekazywania na rachunek firmowy Spółki.
4. Wspólnik jako osoba fizyczna zawrze ze Spółką umowę przechowania w trybie art. 835 k.c. na podstawie, której nie będzie on uprawniony do rozporządzania środkami stanowiącymi wpłaty utargów ze sklepów. Z tytułu przechowania środków na rachunku osobistym wspólnik nie będzie pobierał żadnych opłat od Spółki.
   
   

Ponadto, w powołanym wyżej piśmie uzupełniającym Spółka wskazała, że pomiędzy Spółką a wspólnikiem zawarta zostanie umowa przechowywania.

Spółka nie przewiduje umieszczania zapisów w umowie przechowywania dotyczących sposobu i wysokości zwiększenia dywidendy dla wspólnika z racji usługi przechowywania środków Spółki na jego rachunku bankowym. Wskutek zawarcia planowanej umowy przechowywania koszty uzyskania przychodu ponoszone przez Spółkę zmniejszą się o około 30.000 złotych rocznie.

Wspólnik z tytułu posiadanych w Spółce, a także z tytułu świadczenia usługi przechowywania oczekuje profitów w postaci wypłaty dywidendy. Jest to jednak tylko jedna z możliwości uzyskania korzyści ekonomicznych, gdyż przewiduje on również, iż wartość jego udziałów w Spółce wzrośnie, co będzie skutkowało możliwością sprzedaży udziałów po wyższej cenie. W przypadku poniesienia przez Spółkę straty skutek ekonomiczny dla wspólnika będzie taki, że wskutek świadczenia usługi przechowywania osiągnięta strata będzie mniejsza niż w przypadku gdyby usługi takiej nie świadczył. Również w tym przypadku wartość rynkowa posiadanych przez niego udziałów zmniejszy się w mniejszym stopniu niż w przypadku braku usługi przechowywania. Ponadto w mniejszym zakresie wystąpią dla niego negatywne konsekwencje wystąpienia straty podatkowej, takiej jak konieczność jej pokrycia czy ewentualnie konieczność wniesienia dopłaty.

Wspólnik z tytułu przechowywania środków Spółki będzie uzyskiwał profity w postaci odsetek bankowych.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy opisana transakcja polegająca na zawarciu umowy przechowywania oraz wpłacaniu utargów dziennych ze sklepów w pierwszej kolejności na rachunek osobisty wspólnika Spółki następnie ich przelewanie na rachunek firmowy spółki ? nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych?
2. Czy opisana transakcja polegająca na wpłacaniu utargów dziennych na rachunek osobisty wspólnika a następnie ich przelewanie na rachunek firmowy Spółki nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych z tytułu nieodpłatnych świadczeń określonych w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?
   
   

Niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy pytania nr 2 w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych.

W odniesieniu do pytania nr 1 w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych wydano odrębne rozstrzygnięcia (interpretacja oraz postanowienie).

Stanowisko Spółki:

Ad. pyt. nr 2)

Zdaniem Spółki, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym nie dochodzi do nieodpłatnego świadczenia na rzecz Spółki przez jej udziałowca, gdyż działanie wspólnika nie nosi znamion nieodpłatności. Wspólnik oczekuje konkretnego ekwiwalentu za swoje działania w postaci przyszłej dywidendy. Wobec tego nie występuje w Spółce przychód z nieodpłatnych świadczeń z tytułu opisywanej transakcji, który podlegałby opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Spółki w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.; dalej: updop) przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, jest wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie.

Niezależnie od formy nieodpłatnej realizacji praw lub innych tego rodzaju świadczeń do wyceny przychodu podatkowego tego rodzaju świadczeń stosuje się wartości rynkowe.

Na podstawie bowiem art. 12 ust. 5 updop wartość otrzymanych nieodpłatnie rzeczy lub praw określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem m.in. czasu i miejsca ich uzyskania.

Sposób ustalania przychodu z tytułu świadczeń nieodpłatnych określony został w art. 12 ust. 6 updop. Zgodnie z pkt 4 tego przepisu wartość tego rodzaju świadczeń ustala się na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

Ponieważ ustawodawca nie sprecyzował, co należy rozumieć pod pojęciem świadczenie nieodpłatne, konieczne jest odwołanie do przepisów prawa cywilnego, a także orzecznictwa i doktryny. W orzecznictwie ugruntował się pogląd, iż przez nieodpłatne świadczenie rozumieć należy takie zdarzenia prawne i gospodarcze, dotyczące działalności gospodarczej, których skutkiem jest świadczenie nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku osoby prawnej, mające konkretny wymiar finansowy.

Podstawową cechą nieodpłatnego świadczenia jest taka sytuacja, że podmiot otrzymujący przysporzenie nie będzie zobowiązany do jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego, np. obniżki ceny z tytułu sprzedaży towaru lub świadczonej usługi. A zatem pomimo braku ustawowej definicji zwrotu normatywnego ?nieodpłatne świadczenie? przyjąć można, iż w rozumieniu podatkowym obejmuje on wszelkie świadczenia, w tym mające za przedmiot korzystanie z cudzych praw.

Kluczową cechą nieodpłatnego świadczenia jest więc to, że otrzymujący takie świadczenie nie jest zobowiązany do wykonania jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego. Aby zatem dane świadczenie mogło być uznane za świadczenie nieodpłatne konieczne jest by polegało ono wyłącznie na jednostronnym przysporzeniu po stronie podmiotu, który świadczenie to uzyskał.

Nieodpłatnym świadczeniem będą więc w szczególności wszelkie wykonane na rzecz uprawnionego świadczenia, np. przyznające mu prawa do używania składnika majątku, czy jak w rozpatrywanej sprawie - świadczenie przez wspólnika na rzecz Spółki usługi przechowywania na jego osobistym rachunku bankowym środków pieniężnych z tytułu utargów dziennych w Spółce. O nieodpłatnym świadczeniu można mówić także w przypadku znoszenia określonego działania podatnika, np. nieodpłatne udostępnianie nieruchomości na prowadzenie działalności.

Na tle opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego Spółka prezentuje stanowisko, że w zdarzeniu tym nie dojdzie do powstania przychodu z nieodpłatnych świadczeń po stronie Spółki. Spółka eksponuje przy tym, że na skutek zawarcia przedmiotowej umowy Spółka zaoszczędzi na kosztach z tytułu prowizji bankowych, natomiast wspólnik uzyska korzyści w postaci odsetek na rachunku bankowym od przechowywanych środków pieniężnych będących własnością Spółki spodziewa się korzyści w postaci zwiększonej dywidendy oraz w postaci wzrostu wartości jego udziałów w Spółce.

W ocenie tutejszego organu taka argumentacja Spółki z punktu widzenia skutków podatkowych jest w żadnej mierze nieprzekonywująca i ma wymiar czysto teoretyczny. Potwierdzeniem na to jest chociażby fakt, że w przedmiotowej umowie przechowywania Spółka nie przewiduje umieszczenia zapisów dotyczących sposobu i wysokości zwiększenia dywidendy dla wspólnika z racji świadczenia przez niego usługi przechowywania środków Spółki na jego rachunku bankowym. W opisie zdarzenia przyszłego jednoznacznie też wskazano, że ?Z tytułu przechowania środków na rachunku osobistym wspólnik nie będzie pobierał żadnych opłat od Spółki?. Niezależnie od powyższego wspomniana umowa może wydawać się kontrowersyjna chociażby w aspekcie przepisów normujących zasady obrotu środkami pieniężnymi przez podmioty gospodarcze.

Dodać warto, że wprawdzie podmioty gospodarcze mogą dowolnie i swobodnie podejmować decyzje w ramach prowadzonej działalności gospodarczej kierując się kryteriami własnego rachunku ekonomicznego ? tym niemniej ocena skutków podatkowych tych decyzji winna opierać się na przepisach prawa podatkowego. I jakkolwiek strony uprawnione są w ramach kodeksowej zasady swobody kształtowania umów swobodnie kształtować swoje prawa i obowiązki w zawieranych umowach, które nie mogą być przedmiotem ingerencji organów podatkowych, w sytuacji, gdy skutki tych umów odnoszą się do zobowiązań podatkowych podatników, organ ma nie tylko prawo, lecz obowiązek dokonać oceny tych skutków opierając się na przepisach prawa podatkowego. W niniejszej sprawie taka ocena prowadzi do wniosku, że po stronie Spółki dojdzie do przysporzenia majątkowego w formie nieodpłatnego świadczenia.

W świetle powyższego, dla potrzeb ustalania przychodu z tytułu świadczeń nieodpłatnych na podstawie przepisów art. 12 ust. 1 pkt 2 updop nie będzie ma rozstrzygającego znaczenia istnienie lub nie ? samego zamiaru nieodpłatnego świadczenia. Spółka w istocie nie przedstawiła żadnych konkretnych argumentów na tę okoliczność, wręcz przeciwnie argumentacja Spółki opierała się na wątku zamiarów.

W tym stanie rzeczy nie można zgodzić się ze Spółką, że Spółka nie musi rozpoznać przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia.

Powyższe oznacza tym samym, że stanowisko Spółki uznaje się za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.